Tác Động Của Sở Hữu Nhà Nước Tồn Tại Đến Hiệu Suất Của Các Doanh Nghiệp Tư Nhân Tại Việt Nam

Sau nhiều năm chiến tranh, Việt Nam thống nhất vào năm 1975 và bắt đầu áp dụng chủ nghĩa cộng sản làm hệ tư tưởng cho phát triển kinh tế quốc gia. Theo hệ tư tưởng này, Việt Nam thực hiện một nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung, trong đó khu vực nhà nước là chủ thể duy nhất trong nền kinh tế. Theo thời gian, mô hình kinh tế cộng sản bộc lộ những khuyết điểm và bị đổ lỗi cho những cuộc khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng xảy ra trong những năm 1980. Năm 1986, Việt Nam khởi xướng một số cải cách để chuyển đổi mô hình kinh tế của mình thành “nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”. Dưới mô hình mới, khu vực kinh tế tư nhân được thừa nhận và tư nhân hóa được khởi xướng trên quy mô lớn.

Mặc dù đã có những nỗ lực tư nhân hóa lớn, chính phủ vẫn nắm giữ quyền sở hữu chi phối đối với phần lớn các công ty đã tư nhân hóa. Khu vực nhà nước vẫn chiếm một phần ba nền kinh tế quốc dân. Theo số liệu thống kê do Tổng cục Thống kê Việt Nam cung cấp so sánh hiệu quả hoạt động của khu vực nhà nước với các khu vực khác của nền kinh tế, khu vực nhà nước tương đối kém hiệu quả. Số liệu thống kê cho thấy, trong giai đoạn này, [cần trích dẫn số liệu cụ thể từ tài liệu gốc], khu vực nhà nước hoạt động kém hiệu quả hơn so với khu vực tư nhân và khu vực có vốn đầu tư nước ngoài. Điều này đặt ra câu hỏi liệu sự hiện diện dai dẳng của SHNN có đang cản trở sự phát triển của khu vực tư nhân hay không.

Các DNNN thường được hưởng lợi từ một loạt các lợi thế so với các DNTN, bao gồm tiếp cận vốn ưu đãi, các quy định nới lỏng và sự hỗ trợ ngầm từ chính phủ. Những lợi thế này có thể tạo ra một sân chơi không bình đẳng, khiến các DNTN khó cạnh tranh hiệu quả. [Trích dẫn nghiên cứu về cạnh tranh không công bằng từ DNNN]. Điều này dẫn đến phân bổ nguồn lực không hiệu quả và làm suy yếu động lực để đổi mới và cải thiện hiệu quả.

Khi nhà nước can thiệp vào các quyết định kinh doanh, nó có thể dẫn đến các khoản đầu tư kém hiệu quả và giảm động lực để đổi mới và cải thiện hiệu quả. Ví dụ, các DNNN có thể được hướng dẫn đầu tư vào các dự án không mang lại lợi nhuận nhưng được coi là quan trọng về mặt chiến lược cho chính phủ. Sự can thiệp này có thể làm sai lệch các tín hiệu thị trường và dẫn đến phân bổ nguồn lực kém hiệu quả.

Việc SHNN duy trì trong các DNTN sau cổ phần hóa có thể dẫn đến xung đột lợi ích giữa mục tiêu lợi nhuận và mục tiêu chính trị. Các quyết định kinh doanh có thể bị ảnh hưởng bởi áp lực chính trị, dẫn đến các khoản đầu tư kém hiệu quả và ra quyết định không tối ưu. Điều này đặc biệt đúng trong bối cảnh Việt Nam, nơi chính phủ vẫn đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế.

Minh bạch và trách nhiệm giải trình là rất quan trọng để đảm bảo rằng các DNNN hoạt động hiệu quả và có trách nhiệm. Điều này có thể đạt được thông qua việc công bố thông tin tài chính thường xuyên, kiểm toán độc lập và các quy trình giám sát hiệu quả. [Trích dẫn các tiêu chuẩn quốc tế về minh bạch và trách nhiệm giải trình của DNNN]. Việc tăng cường minh bạch sẽ giúp giảm thiểu tham nhũng và cải thiện hiệu quả hoạt động của các DNNN.

Chính phủ nên giảm sự can thiệp của mình vào các quyết định kinh doanh của DNNN và DNTN. Điều này có nghĩa là cho phép các công ty hoạt động theo các lực lượng thị trường và đưa ra các quyết định dựa trên các cân nhắc kinh tế. Giảm sự can thiệp của nhà nước sẽ giúp tạo ra một sân chơi bình đẳng hơn và thúc đẩy sự phân bổ nguồn lực hiệu quả hơn.

Chính phủ nên thúc đẩy một sân chơi cạnh tranh hơn bằng cách loại bỏ các lợi thế đặc biệt dành cho DNNN và đảm bảo rằng tất cả các công ty đều phải tuân theo các quy tắc và quy định giống nhau. Điều này sẽ giúp tạo ra một môi trường kinh doanh công bằng và thúc đẩy sự đổi mới và hiệu quả.

Hồi quy bán tham số là một kỹ thuật thống kê cho phép chúng ta mô hình hóa mối quan hệ giữa SHNN và hiệu quả hoạt động của công ty đã tư nhân hóa mà không áp đặt các giả định nghiêm ngặt về hình thức chức năng. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh Việt Nam, nơi mối quan hệ giữa SHNN và hiệu quả hoạt động có thể phức tạp và phi tuyến tính.

SFA là một kỹ thuật kinh tế lượng được sử dụng để ước tính hiệu quả của các công ty. Trong bối cảnh này, chúng tôi sử dụng SFA để đánh giá tác động của SHNN đối với hiệu quả của các công ty đã tư nhân hóa. Kết quả của chúng tôi cho thấy mối quan hệ hình chữ U ngược giữa mức độ SHNN và hiệu quả của công ty đã tư nhân hóa.

Kết quả nghiên cứu cho thấy IGMB có vai trò điều hòa tích cực đối với mối quan hệ giữa SHNN còn lại và hiệu quả hoạt động của công ty đã tư nhân hóa. Điều này có nghĩa là sự hiện diện của IGMB giúp giảm thiểu tác động tiêu cực của SHNN đối với hiệu quả hoạt động của công ty đã tư nhân hóa.

HSBC, hay còn gọi là thắt chặt ràng buộc ngân sách mềm, có tác động tích cực trực tiếp đến hiệu quả hoạt động của các công ty đã tư nhân hóa. Điều này có nghĩa là khi các công ty phải đối mặt với ràng buộc ngân sách cứng nhắc hơn, họ có nhiều khả năng trở nên hiệu quả hơn và tập trung vào lợi nhuận.

Nghiên cứu cho thấy rằng SHNN có thể có tác động tích cực đến hiệu quả hoạt động của công ty đã tư nhân hóa, nhưng chỉ đến một mức độ nhất định (dưới 40%). Vượt quá điểm này, tác động biên của SHNN trở nên tiêu cực, dẫn đến giảm hiệu quả hoạt động.

SHNN có thể có cả hiệu ứng giám sát và tước đoạt đối với hiệu quả hoạt động của công ty đã tư nhân hóa. Ở mức độ vừa phải, SHNN có thể đóng vai trò như một cơ chế giám sát, đảm bảo rằng các công ty đang hoạt động hiệu quả và có trách nhiệm. Tuy nhiên, khi SHNN trở nên chi phối, nó có thể dẫn đến tước đoạt lợi ích của các cổ đông thiểu số và giảm động lực để đổi mới và cải thiện hiệu quả.

Nghiên cứu này có ý nghĩa quan trọng đối với cả lý thuyết và thực tiễn. Về mặt lý thuyết, nó cung cấp bằng chứng mới về mối quan hệ phức tạp giữa SHNN và hiệu quả hoạt động của công ty đã tư nhân hóa. Về mặt thực tiễn, nó cung cấp các khuyến nghị hữu ích cho các nhà hoạch định chính sách và các nhà quản lý doanh nghiệp để cải thiện hiệu quả hoạt động của các công ty đã tư nhân hóa.

Dựa trên kết quả nghiên cứu, chúng tôi đề xuất rằng chính phủ Việt Nam nên xem xét các chính sách để tối ưu hóa mức độ SHNN trong các công ty đã tư nhân hóa và tăng cường vai trò của IGMB và HSBC. Điều này sẽ giúp đảm bảo rằng các công ty đã tư nhân hóa đang hoạt động hiệu quả và đóng góp vào sự phát triển kinh tế của đất nước.

Nghiên cứu này chỉ là một bước trong quá trình tìm hiểu tác động của SHNN đối với hiệu quả hoạt động của công ty đã tư nhân hóa. Cần có thêm nghiên cứu để khám phá các yếu tố khác có thể điều chỉnh mối quan hệ và để đánh giá tác động của các chính sách khác nhau đối với hiệu quả hoạt động của công ty đã tư nhân hóa. Điều này sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về vai trò của SHNN trong nền kinh tế Việt Nam.