Tác động của chính sách tiền tệ đến rủi ro mất khả năng thanh toán tại ngân hàng thương mại Việt Nam

• Tác giả: Mai Thị Phương Thùy
• Người hướng dẫn: PGS, TS Trần Hoàng Ngân
• Trường học: Trường Đại Học Ngân Hàng TP. Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tài Chính – Ngân Hàng
• Đề tài: Tác Động Chính Sách Tiền Tệ Đến Rủi Ro Mất Khả Năng Thanh Toán Tại Các Ngân Hàng Thương Mại Việt Nam
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: TP. HỒ CHÍ MINH

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU CHUNG
• 1.1. Lý do chọn đề tài
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.3. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.5. Dữ liệu nghiên cứu
• 1.6. Phương pháp nghiên cứu
• 1.7. Ý nghĩa nghiên cứu
• 1.8. Kết cấu nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ BẰNG CHỨNG THỰC NGHIỆM VỀ TÁC ĐỘNG CỦA CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ TỚI RỦI RO MẤT KHẢ NĂNG THANH TOÁN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
• 2.1. Lý luận về chính sách tiền tệ của ngân hàng trung ương
• 2.2. Khái niệm chính sách tiền tệ
• 2.3. Mục tiêu của chính sách tiền tệ
• 2.3.1. Mục tiêu cuối cùng
• 2.3.2. Mục tiêu trung gian
• 2.3.3. Mục tiêu hoạt động
• 2.4. Các công cụ của chính sách tiền tệ
• 2.5. Kênh truyền dẫn của chính sách tiền tệ
• 2.6. Tính hiệu quả của chính sách tiền tệ
• 2.7. Lý thuyết về rủi ro mất khả năng thanh toán tại NHTM
• 2.8. Khái niệm rủi ro mất khả năng thanh toán tại NHTM
• 2.9. Đo lường rủi ro mất khả năng thanh toán tại NHTM
• 2.10. Ảnh hưởng của rủi ro mất khả năng thanh toán ngân hàng thương mại
• 2.11. Tác động của chính sách tiền tệ đến rủi ro mất khả năng thanh toán của NHTM
• 2.11.1. Chính sách tiền tệ mở rộng làm giảm rủi ro mất khả năng thanh toán của NHTM
• 2.11.2. Chính sách tiền tệ mở rộng làm tăng rủi ro mất khả năng thanh toán của NHTM
• 2.12. Thể chế và ảnh hưởng của chất lượng thể chế lên tác động của chính sách tiền tệ đến rủi ro mất khả năng thanh toán của NHTM
• 2.12.1. Thể chế và chất lượng thể chế
• 2.12.2. Nghiên cứu thực nghiệm về ảnh hưởng của chất lượng thể chế lên tác động của chính sách tiền tệ đến rủi ro mất khả năng thanh toán của NHTM
• 2.13. Lược khảo các nghiên cứu liên quan
• 2.14. Thảo luận các nghiên cứu trước và khe hở nghiên cứu
• 2.15. KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP VÀ DỮ LIỆU NGHIÊN CỨU
• 3.1. Phương pháp nghiên cứu
• 3.2. Phát triển giả thuyết nghiên cứu
• 3.3. Chính sách tiền tệ (MP)
• 3.4. Chính sách tiền tệ bổ sung
• 3.5. Mô hình nghiên cứu
• 3.6. Phương pháp ước lượng
• 3.7. Dữ liệu nghiên cứu
• 3.8. KẾT LUẬN CHƯƠNG 3
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Thực trạng tình hình kinh tế vĩ mô Việt Nam giai đoạn 2008-2017
• 4.2. Tốc độ tăng trưởng kinh tế
• 4.3. Tình hình lạm phát
• 4.4. Chất lượng thể chế Việt Nam giai đoạn 2008-2017
• 4.5. Thực trạng điều hành chính sách tiền tệ của NHNN Việt Nam giai đoạn 2008-2017
• 4.5.1. Mục tiêu của chính sách tiền tệ của NHNN Việt Nam giai đoạn 2008-2017
• 4.5.2. Thực trạng điều hành các công cụ chính sách của NHNN Việt Nam giai đoạn 2008-2017
• 4.5.3. Thực trạng rủi ro mất khả năng thanh toán của các NHTM Việt Nam
• 4.6. Kết quả nghiên cứu thực nghiệm tác động của chính sách tiền tệ đến rủi ro mất khả năng thanh toán của các NHTM Việt Nam
• 4.6.1. Thống kê mô tả mẫu nghiên cứu và tương quan giữa các biến
• 4.6.2. Kết quả nghiên cứu tác động của chính sách tiền tệ thông qua lãi suất tái chiết khấu đến rủi ro mất khả năng thanh toán của các NHTM Việt Nam
• 4.6.3. Kết quả nghiên cứu tác động của chính sách tiền tệ thông qua lãi suất tái cấp vốn đến rủi ro mất khả năng thanh toán của các NHTM Việt Nam
• 4.6.4. Kết quả nghiên cứu tác động của chính sách tiền tệ thông qua tăng trưởng tín dụng đến rủi ro mất khả năng thanh toán của các NHTM Việt Nam
• 4.6.5. Kết quả nghiên cứu tác động của chính sách tiền tệ thông qua tăng trưởng dự trữ ngoại hối đến rủi ro mất khả năng thanh toán của các NHTM Việt Nam
• 4.6.6. Kết quả nghiên cứu tác động của chính sách tiền tệ thông qua tăng trưởng cung tiền M2 đến rủi ro mất khả năng thanh toán của các NHTM Việt Nam
• 4.6.7. Tóm tắt kết quả nghiên cứu tác động chính sách tiền tệ đến rủi ro mất khả năng thanh toán của các NHTM VN
• 4.7. KẾT LUẬN CHƯƠNG 4
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH
• 5.1. Hàm ý chính sách điều hành chính sách tiền tệ nhằm giảm thiểu rủi ro mất khả năng thanh toán của ngân hàng thương mại Việt Nam
• 5.1.1. Nâng cao chất lượng thể chế của Việt Nam
• 5.1.2. Nâng cao hiệu quả điều hành chính sách tiền tệ đối với NHNN Việt Nam
• 5.2. Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC 1: BẢNG THỐNG KÊ MÔ TẢ BIẾN NGHIÊN CỨU
• PHỤ LỤC 2: MA TRẬN HỆ SỐ TƯƠNG QUAN
• PHỤ LỤC 3: KẾT QUẢ ƯỚC LƯỢNG MÔ HÌNH

I. Tác động của chính sách tiền tệ đến rủi ro thanh toán

Chính sách tiền tệ đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh hoạt động của các ngân hàng thương mại tại Việt Nam. Chính sách tiền tệ không chỉ ảnh hưởng đến lãi suất mà còn tác động trực tiếp đến rủi ro thanh toán của các ngân hàng. Nghiên cứu cho thấy rằng khi lãi suất giảm, các ngân hàng có xu hướng tăng cường cho vay, dẫn đến việc gia tăng rủi ro trong hoạt động kinh doanh. Theo Laeven (2009), lãi suất thấp có thể làm giảm khả năng kiểm soát rủi ro của ngân hàng, từ đó gia tăng khả năng mất khả năng thanh toán. Điều này cho thấy mối liên hệ chặt chẽ giữa chính sách tiền tệ và rủi ro thanh toán trong bối cảnh kinh tế hiện nay.

1.1. Mối liên hệ giữa chính sách tiền tệ và rủi ro thanh toán

Mối liên hệ giữa chính sách tiền tệ và rủi ro thanh toán được thể hiện qua các kênh truyền dẫn khác nhau. Khi chính sách tiền tệ được nới lỏng, các ngân hàng thương mại thường có xu hướng tăng cường cho vay, điều này có thể dẫn đến việc gia tăng rủi ro tín dụng. Theo nghiên cứu của Jiménez (2014), việc mở rộng chính sách tiền tệ có thể khiến các ngân hàng tăng cường cho vay cho những khách hàng có khả năng thanh toán thấp, từ đó làm tăng rủi ro mất khả năng thanh toán. Điều này cho thấy rằng việc điều hành chính sách tiền tệ cần phải được thực hiện một cách cẩn trọng để tránh những tác động tiêu cực đến rủi ro thanh toán.

II. Tác động của lãi suất đến rủi ro thanh toán

Lãi suất là một trong những công cụ chính của chính sách tiền tệ và có tác động lớn đến rủi ro thanh toán của ngân hàng. Khi lãi suất giảm, chi phí vay vốn giảm, tạo điều kiện cho các ngân hàng mở rộng tín dụng. Tuy nhiên, điều này cũng có thể dẫn đến việc các ngân hàng chấp nhận rủi ro cao hơn trong việc cho vay. Theo nghiên cứu của Borio và Zhu (2012), việc giảm lãi suất có thể làm tăng mức độ rủi ro trong các khoản vay, đặc biệt là đối với các ngân hàng có vốn hóa thấp. Do đó, việc điều chỉnh lãi suất cần phải được xem xét kỹ lưỡng để đảm bảo rằng không làm gia tăng rủi ro thanh toán cho các ngân hàng.

2.1. Tác động của lãi suất tái chiết khấu

Lãi suất tái chiết khấu là một trong những công cụ quan trọng của chính sách tiền tệ. Khi lãi suất tái chiết khấu giảm, các ngân hàng có thể dễ dàng tiếp cận nguồn vốn từ Ngân hàng Nhà nước, từ đó gia tăng khả năng cho vay. Tuy nhiên, điều này cũng có thể dẫn đến việc các ngân hàng chấp nhận rủi ro cao hơn trong việc cho vay. Nghiên cứu cho thấy rằng lãi suất tái chiết khấu thấp có thể làm tăng khả năng mất khả năng thanh toán của ngân hàng, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế không ổn định. Do đó, việc điều chỉnh lãi suất tái chiết khấu cần phải được thực hiện một cách thận trọng để đảm bảo an toàn cho hệ thống ngân hàng.

III. Tác động của chất lượng thể chế đến rủi ro thanh toán

Chất lượng thể chế có ảnh hưởng lớn đến hiệu quả của chính sách tiền tệ và rủi ro thanh toán của ngân hàng. Nghiên cứu cho thấy rằng khi chất lượng thể chế được cải thiện, tác động của chính sách tiền tệ đến rủi ro thanh toán sẽ giảm. Điều này có nghĩa là các ngân hàng có thể hoạt động hiệu quả hơn trong việc quản lý rủi ro khi có một môi trường thể chế vững mạnh. Theo nghiên cứu của Adrian và Shin (2010), một thể chế mạnh mẽ giúp tăng cường khả năng giám sát và quản lý rủi ro, từ đó giảm thiểu khả năng mất khả năng thanh toán của ngân hàng. Do đó, việc cải thiện chất lượng thể chế là rất cần thiết để đảm bảo an toàn cho hệ thống ngân hàng.

3.1. Chất lượng thể chế và hiệu quả chính sách

Chất lượng thể chế ảnh hưởng đến hiệu quả của chính sách tiền tệ trong việc kiểm soát rủi ro thanh toán. Khi thể chế yếu kém, các ngân hàng có thể gặp khó khăn trong việc thực hiện các chính sách quản lý rủi ro hiệu quả. Nghiên cứu cho thấy rằng các ngân hàng hoạt động trong môi trường thể chế yếu kém thường có tỷ lệ mất khả năng thanh toán cao hơn. Do đó, việc cải thiện chất lượng thể chế không chỉ giúp tăng cường hiệu quả của chính sách tiền tệ mà còn góp phần giảm thiểu rủi ro thanh toán cho các ngân hàng.