## Tổng quan nghiên cứu

Tính đến năm 2018, tổng nguồn vốn huy động của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (Agribank) chi nhánh tỉnh Thái Nguyên đạt 14.434 tỷ đồng, tăng 15,6% so với năm 2017; tổng dư nợ đạt 11.430 tỷ đồng, tăng 12,7%, trong đó dư nợ cho vay lĩnh vực nông nghiệp nông thôn chiếm 73% tổng dư nợ. Mặc dù có sự phát triển tích cực, nợ xấu tại các chi nhánh cấp huyện vẫn là vấn đề nổi bật, ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động tín dụng và kinh doanh của ngân hàng. Nợ xấu phát sinh chủ yếu do khó khăn trong thu hồi nợ từ khách hàng cá nhân và hộ kinh doanh nhỏ lẻ, gây ra rủi ro tài chính và ảnh hưởng đến uy tín ngân hàng.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng quản lý nợ xấu tại các chi nhánh cấp huyện của Agribank tỉnh Thái Nguyên trong giai đoạn 2015-2018, đánh giá các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nợ xấu đến năm 2025. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các khoản nợ xấu nhóm 3, 4 và 5 tại các chi nhánh cấp huyện trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên, sử dụng số liệu thứ cấp từ 2015-2018 và số liệu sơ cấp thu thập năm 2019.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng tín dụng, giảm thiểu rủi ro tài chính, góp phần ổn định và phát triển bền vững hoạt động ngân hàng tại địa phương, đồng thời cung cấp cơ sở khoa học cho các chính sách quản lý nợ xấu trong hệ thống ngân hàng thương mại.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

- **Lý thuyết tín dụng ngân hàng:** Tín dụng là sự chuyển giao tạm thời vốn từ người cho vay sang người vay với nguyên tắc hoàn trả cả gốc và lãi đúng hạn. Tín dụng ngân hàng mang tính rủi ro do thiếu hụt thông tin và khả năng trả nợ của khách hàng.
- **Khái niệm nợ xấu:** Theo Thông tư 02/2013/TT-NHNN và Quyết định 450/QĐ-HĐTV-XLRR, nợ xấu là các khoản nợ quá hạn trên 90 ngày, hoặc có khả năng gây tổn thất cho ngân hàng.
- **Quản lý nợ xấu:** Quá trình xây dựng và triển khai các chiến lược, chính sách nhằm phòng ngừa, nhận diện, xử lý nợ xấu, đảm bảo an toàn và hiệu quả hoạt động ngân hàng.
- **Các khái niệm chính:** Nợ xấu, dự phòng rủi ro (DPRR), phân loại nợ, kiểm soát nội bộ, rủi ro tín dụng.

### Phương pháp nghiên cứu

- **Nguồn dữ liệu:** Số liệu thứ cấp thu thập từ báo cáo tài chính, báo cáo hoạt động kinh doanh của các chi nhánh Agribank tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2015-2018; số liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát 103 cán bộ quản lý và 200 khách hàng có nợ xấu năm 2019.
- **Phương pháp chọn mẫu:** Mẫu đa cấp kết hợp chọn điển hình và ngẫu nhiên nhằm đảm bảo tính đại diện cho các chi nhánh cấp huyện.
- **Phương pháp phân tích:** Sử dụng phương pháp thống kê mô tả, so sánh số tuyệt đối và tương đối, phân tích định lượng trên phần mềm Microsoft Excel để đánh giá thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng.
- **Timeline nghiên cứu:** Thu thập số liệu thứ cấp từ 2015-2018, khảo sát sơ cấp năm 2019, đề xuất giải pháp đến năm 2025.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Tỷ lệ nợ xấu:** Tỷ lệ nợ xấu tại các chi nhánh cấp huyện Agribank tỉnh Thái Nguyên dao động khoảng 1,2% tổng dư nợ, thấp hơn mức trung bình ngành nhưng vẫn tiềm ẩn rủi ro do tập trung vào khách hàng cá nhân và hộ kinh doanh nhỏ lẻ.
- **Cơ cấu nợ xấu:** Nợ xấu chủ yếu tập trung ở nhóm 3 (nợ dưới tiêu chuẩn) và nhóm 4 (nợ nghi ngờ), chiếm khoảng 65% tổng nợ xấu, phản ánh khả năng thu hồi còn hạn chế.
- **Chất lượng cán bộ tín dụng:** 68% cán bộ được khảo sát đánh giá năng lực chuyên môn ở mức khá trở lên, tuy nhiên vẫn còn khoảng 20% cán bộ chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu nghiệp vụ quản lý nợ xấu.
- **Hiệu quả xử lý nợ xấu:** Các biện pháp xử lý như đàm phán thu hồi, khởi kiện và sử dụng quỹ dự phòng rủi ro được áp dụng nhưng hiệu quả chưa đồng đều, tỷ lệ thu hồi nợ xấu đạt khoảng 70% trong giai đoạn nghiên cứu.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của nợ xấu là do khách hàng vay vốn gặp khó khăn trong sản xuất kinh doanh, sử dụng vốn sai mục đích hoặc thiếu hợp tác trong việc trả nợ. So với các chi nhánh Agribank tại Phú Thọ và Lạng Sơn, Thái Nguyên có tỷ lệ nợ xấu thấp hơn nhưng vẫn cần nâng cao hiệu quả quản lý. Việc áp dụng quy trình quản lý nợ xấu chưa đồng bộ và hạn chế về nguồn nhân lực chuyên môn là những điểm cần cải thiện. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ nợ xấu theo nhóm nợ và bảng đánh giá năng lực cán bộ tín dụng để minh họa rõ ràng hơn.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Hoàn thiện chiến lược quản lý nợ xấu:** Xây dựng và cập nhật chiến lược quản lý nợ xấu phù hợp với đặc thù địa bàn, tập trung vào phân loại và nhận diện sớm nợ xấu. Chủ thể: Ban lãnh đạo Agribank tỉnh; Thời gian: 2023-2025.
- **Tổ chức lại bộ máy quản lý:** Phân cấp rõ ràng trách nhiệm quản lý nợ xấu tại các chi nhánh, tăng cường phối hợp giữa các phòng ban liên quan. Chủ thể: Ban quản lý chi nhánh; Thời gian: 2023.
- **Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực:** Đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ tín dụng, đặc biệt về kỹ năng thẩm định và xử lý nợ xấu, gắn với giáo dục đạo đức nghề nghiệp. Chủ thể: Phòng nhân sự; Thời gian: liên tục từ 2023.
- **Ứng dụng công nghệ thông tin:** Triển khai hệ thống quản lý tín dụng và nợ xấu hiện đại, tăng cường cập nhật thông tin khách hàng và giám sát tín dụng. Chủ thể: Ban công nghệ thông tin; Thời gian: 2023-2024.
- **Thực hiện chính sách khách hàng:** Tăng cường tư vấn, hỗ trợ khách hàng trong sử dụng vốn và trả nợ, xây dựng các chương trình ưu đãi phù hợp. Chủ thể: Phòng khách hàng; Thời gian: 2023-2025.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Ban lãnh đạo ngân hàng:** Để xây dựng và điều chỉnh chính sách quản lý nợ xấu, nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng.
- **Cán bộ tín dụng và quản lý nợ:** Nâng cao kiến thức, kỹ năng nghiệp vụ và áp dụng các quy trình quản lý nợ xấu hiệu quả.
- **Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành tài chính-ngân hàng:** Là tài liệu tham khảo khoa học về quản lý nợ xấu trong ngân hàng thương mại.
- **Cơ quan quản lý nhà nước:** Hỗ trợ xây dựng chính sách, quy định pháp luật liên quan đến quản lý rủi ro tín dụng và xử lý nợ xấu.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Nợ xấu là gì và tại sao cần quản lý?**  
Nợ xấu là khoản nợ quá hạn trên 90 ngày hoặc có khả năng gây tổn thất cho ngân hàng. Quản lý nợ xấu giúp giảm thiểu rủi ro tài chính, bảo vệ lợi ích ngân hàng và nền kinh tế.

2. **Các nhóm nợ xấu được phân loại như thế nào?**  
Nợ xấu được chia thành 5 nhóm theo mức độ rủi ro, từ nợ dưới tiêu chuẩn đến nợ có khả năng mất vốn hoàn toàn, giúp ngân hàng áp dụng biện pháp xử lý phù hợp.

3. **Yếu tố nào ảnh hưởng đến quản lý nợ xấu?**  
Bao gồm yếu tố khách quan như môi trường kinh tế, pháp lý và yếu tố chủ quan như quy trình nghiệp vụ, chất lượng cán bộ tín dụng và cơ cấu cho vay.

4. **Phương pháp xử lý nợ xấu hiệu quả là gì?**  
Bao gồm đàm phán thu hồi nợ, khởi kiện khách hàng, sử dụng quỹ dự phòng rủi ro và nâng cao năng lực cán bộ quản lý nợ.

5. **Làm thế nào để ngăn ngừa nợ xấu phát sinh?**  
Xây dựng chính sách tín dụng phù hợp, thẩm định khách hàng kỹ lưỡng, giám sát sau cho vay và đào tạo cán bộ tín dụng chuyên nghiệp.

## Kết luận

- Quản lý nợ xấu tại các chi nhánh cấp huyện Agribank tỉnh Thái Nguyên có nhiều tiến bộ nhưng vẫn còn tồn tại hạn chế về tỷ lệ nợ xấu và hiệu quả xử lý.  
- Nghiên cứu đã phân tích chi tiết cơ sở lý luận, thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nợ xấu.  
- Đề xuất các giải pháp toàn diện từ chiến lược, tổ chức bộ máy, nguồn nhân lực đến ứng dụng công nghệ và chính sách khách hàng.  
- Kết quả nghiên cứu có thể làm cơ sở tham khảo cho các ngân hàng thương mại và cơ quan quản lý nhà nước.  
- Khuyến nghị triển khai các giải pháp trong giai đoạn 2023-2025 nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nợ xấu, góp phần phát triển bền vững hệ thống ngân hàng.

**Hành động tiếp theo:** Ban lãnh đạo Agribank tỉnh Thái Nguyên cần sớm xây dựng kế hoạch triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tổ chức đào tạo và nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý nợ xấu.  
**Kêu gọi:** Các bên liên quan trong ngành ngân hàng và quản lý nhà nước cần phối hợp chặt chẽ để kiểm soát và xử lý nợ xấu hiệu quả, bảo vệ sự ổn định tài chính quốc gia.