Tổng quan nghiên cứu

Hoạt động bồi dưỡng năng lực kiểm tra đánh giá cho giáo viên trung học cơ sở (THCS) đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao chất lượng giáo dục, đặc biệt trong bối cảnh đổi mới chương trình Giáo dục phổ thông (GDPT) 2018. Tại huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc, với quy mô 30 trường THCS và hơn 14.000 học sinh, việc nâng cao năng lực kiểm tra đánh giá cho đội ngũ giáo viên là yêu cầu cấp thiết nhằm đáp ứng mục tiêu phát triển giáo dục bền vững. Theo thống kê năm học 2021-2022, tỷ lệ giáo viên đạt chuẩn trở lên đạt 86%, tuy nhiên vẫn còn 72 giáo viên chưa đạt chuẩn, ảnh hưởng đến chất lượng bồi dưỡng và giảng dạy.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực kiểm tra đánh giá cho giáo viên THCS huyện Vĩnh Tường, đồng thời đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động này trong giai đoạn 2022-2025. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào công tác quản lý bồi dưỡng năng lực kiểm tra đánh giá cho giáo viên THCS tại huyện Vĩnh Tường, với đối tượng gồm 30 cán bộ quản lý và 150 giáo viên.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ các nhà quản lý giáo dục và các trường THCS xây dựng kế hoạch bồi dưỡng phù hợp, nâng cao năng lực chuyên môn cho giáo viên, từ đó góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đại trà và phát triển đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình GDPT 2018.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết phát triển năng lực nghề nghiệp giáo viên và mô hình quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên. Lý thuyết phát triển năng lực nhấn mạnh ba nhóm năng lực cốt lõi của giáo viên THCS: năng lực dạy học, năng lực giáo dục và năng lực tổ chức hoạt động sư phạm. Mô hình quản lý hoạt động bồi dưỡng tập trung vào các yếu tố như mục tiêu, nội dung, phương pháp, đánh giá và hỗ trợ sau bồi dưỡng.

Các khái niệm chuyên ngành được sử dụng bao gồm: năng lực kiểm tra đánh giá, bồi dưỡng giáo viên, quản lý giáo dục, chương trình GDPT 2018, và kiểm tra đánh giá kết quả học tập. Năng lực kiểm tra đánh giá được hiểu là khả năng tổ chức và vận dụng các kỹ năng, phương pháp kiểm tra phù hợp với chương trình giáo dục nhằm đạt mục tiêu bài học.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn. Nguồn dữ liệu chính gồm khảo sát 150 giáo viên và 30 cán bộ quản lý tại các trường THCS huyện Vĩnh Tường, thu thập qua phiếu hỏi và phỏng vấn sâu. Cỡ mẫu được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện cho đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý.

Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp thống kê mô tả và phân tích định tính nhằm đánh giá thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động bồi dưỡng. Quá trình nghiên cứu diễn ra trong giai đoạn 2021-2022, bao gồm thu thập dữ liệu, xử lý, phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng năng lực kiểm tra đánh giá của giáo viên THCS: Khoảng 58,7% giáo viên có năng lực tìm hiểu đối tượng và môi trường giáo dục ở mức trung bình, trong khi 74,12% giáo viên đánh giá có đủ thông tin về cơ sở vật chất phục vụ dạy học. Tuy nhiên, năng lực áp dụng phương pháp kiểm tra đánh giá hiện đại còn hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả giảng dạy.

  2. Quản lý hoạt động bồi dưỡng còn nhiều bất cập: Việc xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chưa thực sự phù hợp với nhu cầu thực tế của giáo viên, tỷ lệ giáo viên tham gia bồi dưỡng đạt khoảng 70%, nhưng hiệu quả sau bồi dưỡng chưa được đánh giá đầy đủ. Các hoạt động bồi dưỡng thường mang tính hình thức, thiếu sự đồng hành và hỗ trợ sau bồi dưỡng.

  3. Ảnh hưởng của các yếu tố kinh tế - xã hội và chính sách: Tốc độ tăng trưởng kinh tế địa phương đạt 10,02%, tuy nhiên nguồn lực tài chính dành cho giáo dục còn hạn chế, ảnh hưởng đến cơ sở vật chất và điều kiện bồi dưỡng. Quy định về chuẩn nghề nghiệp giáo viên theo Quyết định số 26/2018/QĐ-BGDĐT là cơ sở quan trọng nhưng chưa được triển khai đồng bộ.

  4. Năng lực cán bộ quản lý và giảng viên bồi dưỡng: 86% cán bộ quản lý và giảng viên có trình độ chuẩn trở lên, nhưng năng lực quản lý và phương pháp bồi dưỡng còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình GDPT 2018.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy năng lực kiểm tra đánh giá của giáo viên THCS tại huyện Vĩnh Tường còn nhiều hạn chế, tương đồng với các nghiên cứu trong nước và quốc tế về phát triển năng lực giáo viên trong bối cảnh đổi mới giáo dục. Việc quản lý hoạt động bồi dưỡng chưa hiệu quả do thiếu kế hoạch cụ thể, chưa đánh giá đúng nhu cầu và chưa có cơ chế hỗ trợ sau bồi dưỡng.

So sánh với mô hình bồi dưỡng giáo viên tại Singapore, nơi giáo viên tham gia ít nhất 100 giờ đào tạo mỗi năm với sự tương tác sâu giữa giáo viên và chuyên gia, cho thấy sự cần thiết phải đổi mới phương pháp bồi dưỡng tại Vĩnh Tường. Việc áp dụng các công cụ đánh giá hiện đại như PISA hay ICAS cũng là hướng đi cần thiết để nâng cao chất lượng kiểm tra đánh giá.

Ý nghĩa của nghiên cứu nằm ở việc cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà quản lý giáo dục xây dựng kế hoạch bồi dưỡng phù hợp, đồng thời đề xuất các biện pháp nâng cao năng lực quản lý và phương pháp bồi dưỡng, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục THCS đáp ứng chương trình GDPT 2018.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường xây dựng và thực hiện kế hoạch bồi dưỡng phù hợp: Các trường THCS và phòng GD&ĐT cần phối hợp xây dựng kế hoạch bồi dưỡng dựa trên đánh giá nhu cầu thực tế của giáo viên, đảm bảo tính khả thi và hiệu quả. Thời gian thực hiện: 2022-2025. Chủ thể thực hiện: Ban giám hiệu các trường, Phòng GD&ĐT.

  2. Đổi mới phương pháp và hình thức bồi dưỡng: Áp dụng các phương pháp bồi dưỡng tích cực, kết hợp lý thuyết và thực hành, tăng cường trải nghiệm thực tế và sử dụng công nghệ thông tin trong bồi dưỡng. Thời gian: triển khai ngay từ năm học 2022-2023. Chủ thể: Giảng viên bồi dưỡng, cán bộ quản lý.

  3. Nâng cao năng lực cán bộ quản lý và giảng viên bồi dưỡng: Tổ chức các khóa đào tạo nâng cao năng lực quản lý, phương pháp bồi dưỡng cho cán bộ quản lý và giảng viên nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới. Thời gian: 2022-2024. Chủ thể: Sở GD&ĐT, các trung tâm bồi dưỡng.

  4. Tăng cường kiểm tra, đánh giá và hỗ trợ sau bồi dưỡng: Xây dựng hệ thống đánh giá hiệu quả bồi dưỡng, tổ chức các hoạt động hỗ trợ, chia sẻ kinh nghiệm sau bồi dưỡng để đảm bảo kiến thức và kỹ năng được vận dụng hiệu quả. Thời gian: liên tục từ 2022. Chủ thể: Ban giám hiệu, tổ chuyên môn.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục cấp huyện và phòng GD&ĐT: Nghiên cứu giúp xây dựng chính sách, kế hoạch bồi dưỡng giáo viên phù hợp với thực tiễn địa phương, nâng cao hiệu quả quản lý giáo dục.

  2. Hiệu trưởng và ban giám hiệu các trường THCS: Áp dụng các biện pháp quản lý và tổ chức bồi dưỡng năng lực kiểm tra đánh giá cho giáo viên, nâng cao chất lượng giảng dạy và kiểm tra đánh giá.

  3. Giáo viên THCS: Hiểu rõ về yêu cầu năng lực kiểm tra đánh giá theo chương trình GDPT 2018, từ đó chủ động tham gia các hoạt động bồi dưỡng và tự bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn.

  4. Giảng viên và chuyên viên bồi dưỡng giáo viên: Tham khảo để thiết kế chương trình, phương pháp bồi dưỡng phù hợp, đáp ứng nhu cầu thực tế và xu hướng đổi mới giáo dục.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao năng lực kiểm tra đánh giá của giáo viên THCS lại quan trọng?
    Năng lực kiểm tra đánh giá giúp giáo viên xác định đúng năng lực học sinh, từ đó điều chỉnh phương pháp dạy học phù hợp, nâng cao hiệu quả giáo dục. Ví dụ, giáo viên có năng lực tốt sẽ thiết kế đề kiểm tra phản ánh đúng mục tiêu bài học.

  2. Hoạt động bồi dưỡng năng lực kiểm tra đánh giá hiện nay gặp những khó khăn gì?
    Khó khăn gồm kế hoạch bồi dưỡng chưa sát thực tế, phương pháp bồi dưỡng còn truyền thống, thiếu hỗ trợ sau bồi dưỡng và chưa có đánh giá hiệu quả rõ ràng. Điều này dẫn đến hiệu quả bồi dưỡng thấp.

  3. Làm thế nào để đánh giá nhu cầu bồi dưỡng của giáo viên?
    Có thể sử dụng khảo sát, phỏng vấn giáo viên và cán bộ quản lý, đối chiếu năng lực hiện có với yêu cầu chương trình GDPT 2018 để xác định khoảng cách và nhu cầu bồi dưỡng cụ thể.

  4. Các biện pháp nào giúp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động bồi dưỡng?
    Bao gồm xây dựng kế hoạch phù hợp, đổi mới phương pháp bồi dưỡng, nâng cao năng lực cán bộ quản lý và giảng viên, đồng thời tăng cường kiểm tra, đánh giá và hỗ trợ sau bồi dưỡng.

  5. Vai trò của cán bộ quản lý trong hoạt động bồi dưỡng là gì?
    Cán bộ quản lý chịu trách nhiệm xây dựng kế hoạch, tổ chức, giám sát và đánh giá hoạt động bồi dưỡng, tạo điều kiện thuận lợi để giáo viên tham gia và phát triển năng lực chuyên môn.

Kết luận

  • Năng lực kiểm tra đánh giá của giáo viên THCS huyện Vĩnh Tường còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục đáp ứng chương trình GDPT 2018.
  • Quản lý hoạt động bồi dưỡng hiện tại chưa thực sự hiệu quả do kế hoạch chưa sát thực tế và thiếu đánh giá kết quả sau bồi dưỡng.
  • Các yếu tố như năng lực cán bộ quản lý, giảng viên bồi dưỡng, điều kiện kinh tế - xã hội và chính sách có ảnh hưởng lớn đến hiệu quả bồi dưỡng.
  • Đề xuất các biện pháp đổi mới quản lý, phương pháp bồi dưỡng và nâng cao năng lực cán bộ nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động bồi dưỡng trong giai đoạn 2022-2025.
  • Khuyến nghị các nhà quản lý giáo dục và trường THCS áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, góp phần thực hiện thành công chương trình GDPT 2018.

Hành động tiếp theo: Các cơ quan quản lý giáo dục và trường học cần triển khai ngay các biện pháp đề xuất, đồng thời tổ chức đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp, đảm bảo nâng cao năng lực kiểm tra đánh giá cho giáo viên THCS một cách bền vững.