Phòng Vệ Chính Đáng Theo Bộ Luật Hình Sự 2015: Nghiên Cứu Luận Văn Thạc Sĩ Luật Học

LỜI CAM ĐOAN

LỜI MỞ ĐẦU

0.1. Tính cấp thiết của đề tài

0.2. Tình hình nghiên cứu đề tài

0.3. Phạm vi nghiên cứu luận văn

0.4. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn. Phương pháp nghiên cứu

0.5. Kết cấu của luận văn

1. CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ PHÒNG VỆ CHÍNH ĐÁNG

1.1. Khái niệm phòng vệ chính đáng

1.2. Ý nghĩa của chế định phòng vệ chính đáng. Chế định phòng vệ chính đáng theo Luật hình sự Việt Nam trước Bộ luật hình sự năm 2015

1.2.1. Quy định về phòng vệ chính đáng theo BLHS năm 1985, sửa đổi, bổ sung năm 1987, 1990, 1992 và 1997

1.2.2. Quy định về phòng vệ chính đáng theo Bộ luật Hình sự năm 1999

1.2.3. Chế định phòng vệ chính đáng theo quy định của Bộ luật hình sự một số nước trên thế giới

1.2.3.1. Chế định phòng vệ chính đáng theo Bộ luật hình sự Nhật Bản

1.2.3.2. Chế định phòng vệ chính đáng trong Bộ luật hình sự Trung Quốc

1.2.3.3. Chế định phòng vệ chính đáng theo Bộ luật hình sự Cộng hòa Liên bang Đức

1.2.3.4. Chế định phòng vệ chính đáng theo Bộ luật hình sự Thụy Điển

1.3. Kết luận Chương 1

2. CHƯƠNG 2: QUY ĐỊNH CỦA BỘ LUẬT HÌNH SỰ NĂM 2015 VỀ PHÒNG VỆ CHÍNH ĐÁNG

2.1. Quy định của Bộ luật hình sự năm 2015 về phòng vệ chính đáng. Cơ sở làm phát sinh quyền phòng vệ chính đáng. Nội dung của quyền phòng vệ chính đáng

2.2. Phạm vi của quyền phòng vệ chính đáng. Phân biệt phòng vệ chính đáng với một số trường hợp khác

2.2.1. Phân biệt phòng vệ chính đáng với vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng

2.2.2. Phân biệt phòng vệ chính đáng với tình thế cấp thiết

2.2.3. Phân biệt phòng vệ chính đáng với trường hợp gây thiệt hại trong khi bắt giữ người phạm tội

2.3. Kết luận Chương 2

3. CHƯƠNG 3: THỰC TIỄN ÁP DỤNG CHẾ ĐỊNH PHÒNG VỆ CHÍNH ĐÁNG VÀ MỘT SỐ ĐỀ XUẤT

3.1. Một số khó khăn, vướng mắc khi áp dụng chế định phòng vệ chính đáng trong thực tiễn

3.2. Thực tiễn áp dụng các tội, các quy định liên quan chế định phòng vệ chính đáng

3.2.1. Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc do vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội (Điều 126 BLHS)

3.2.2. Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc do vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội (Điều 136 BLHS). Thực tiễn áp dụng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự “Phạm tội trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng” (điểm c khoản 1 Điều 51 BLHS)

3.3. Một số đề xuất hoàn thiện Bộ luật hình sự và nâng cao hiệu quả áp dụng chế định phòng vệ chính đáng

3.4. Kết luận Chương 3

KẾT LUẬN LUẬN VĂN

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tính cấp thiết của đề tài

Trong bối cảnh xã hội hiện đại, việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công dân ngày càng trở nên quan trọng. Phòng vệ chính đáng, được quy định trong Bộ luật Hình sự năm 2015, không chỉ là một quyền mà còn là một nghĩa vụ của công dân trong việc bảo vệ bản thân và người khác trước những hành vi xâm hại. Việc nghiên cứu chế định này là cần thiết nhằm giúp nâng cao nhận thức của xã hội về quyền và nghĩa vụ của mình trong việc tự bảo vệ. Đặc biệt, những quy định mới trong Bộ luật Hình sự năm 2015 đã có những thay đổi đáng kể so với các quy định trước đó, từ đó cần có những nghiên cứu sâu sắc để làm rõ nội dung và ý nghĩa của chúng. Như đã nêu, "Phòng vệ chính đáng không phải là tội phạm", điều này khẳng định rằng hành vi phòng vệ chính đáng được pháp luật công nhận và bảo vệ. Hơn nữa, việc nghiên cứu còn giúp phát hiện những bất cập trong thực tiễn áp dụng, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện, nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật, góp phần bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công dân và xây dựng một xã hội công bằng hơn.

II. Tình hình nghiên cứu đề tài

Trong thời gian qua, chế định phòng vệ chính đáng đã thu hút sự quan tâm của nhiều học giả và được nghiên cứu dưới nhiều góc độ khác nhau. Các công trình nghiên cứu đã chỉ ra những vấn đề lý luận cũng như thực tiễn liên quan đến chế định này. Nhiều tài liệu đã phân tích sâu về khái niệm, đặc điểm và các điều kiện áp dụng của phòng vệ chính đáng theo quy định của Bộ luật Hình sự. Tuy nhiên, vẫn còn thiếu các nghiên cứu toàn diện, có hệ thống về chế định này, đặc biệt là sau khi Bộ luật Hình sự năm 2015 có hiệu lực. Việc tiếp tục nghiên cứu không chỉ giúp làm rõ các dấu hiệu, điều kiện của chế định mà còn giúp phát hiện các vấn đề trong thực tiễn áp dụng, từ đó đưa ra những kiến nghị phù hợp. Như vậy, việc nghiên cứu chế định phòng vệ chính đáng là cần thiết và có ý nghĩa thực tiễn cao, góp phần vào việc hoàn thiện hệ thống pháp luật và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật.

III. Phạm vi nghiên cứu luận văn

Luận văn tập trung vào việc nghiên cứu các quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015 về phòng vệ chính đáng, bao gồm khái niệm, đặc điểm và các điều kiện áp dụng. Phạm vi nghiên cứu cũng bao gồm việc phân tích thực tiễn áp dụng chế định này, từ đó chỉ ra những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện. Bên cạnh đó, luận văn cũng sẽ đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan đến phòng vệ chính đáng. Đặc biệt, luận văn sẽ không chỉ giới hạn ở lý thuyết mà còn đi sâu vào thực tiễn, phân tích các vụ án cụ thể để làm rõ hơn về cách thức áp dụng chế định này trong thực tế. Như vậy, phạm vi nghiên cứu của luận văn sẽ bao quát cả lý luận và thực tiễn, đảm bảo tính toàn diện và sâu sắc.

IV. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn

Mục đích chính của luận văn là nghiên cứu làm rõ các khía cạnh lý luận và thực tiễn của chế định phòng vệ chính đáng theo quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015. Để đạt được mục tiêu này, luận văn sẽ thực hiện một số nhiệm vụ cụ thể như phân tích khái niệm và đặc điểm của chế định phòng vệ chính đáng, làm rõ các điều kiện để được coi là phòng vệ chính đáng, cũng như đánh giá việc áp dụng chế định này trong thực tiễn. Bên cạnh đó, luận văn cũng sẽ đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện quy định của Bộ luật Hình sự và nâng cao hiệu quả áp dụng chế định phòng vệ chính đáng trong thực tế. Việc thực hiện các nhiệm vụ này không chỉ giúp làm rõ vấn đề lý luận mà còn góp phần nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật trong lĩnh vực hình sự.

V. Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sẽ áp dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học hiện đại, bao gồm phương pháp phân tích, so sánh, tổng hợp và diễn giải. Phương pháp phân tích sẽ được sử dụng để làm rõ các khái niệm và đặc điểm của chế định phòng vệ chính đáng. Phương pháp so sánh sẽ giúp đối chiếu các quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015 với các quy định trước đó và với các quy định của các nước khác trên thế giới. Phương pháp tổng hợp sẽ được áp dụng để tổng kết các kết quả nghiên cứu từ thực tiễn, từ đó đưa ra các giải pháp hoàn thiện. Cuối cùng, phương pháp diễn giải sẽ giúp làm rõ các nội dung phức tạp trong quy định pháp luật, từ đó giúp người đọc có cái nhìn sâu sắc hơn về chế định phòng vệ chính đáng. Việc kết hợp các phương pháp này sẽ đảm bảo tính khoa học và thực tiễn của luận văn.

VI. Kết cấu của luận văn

Luận văn được cấu trúc thành ba chương chính. Chương I sẽ tập trung vào những vấn đề chung về phòng vệ chính đáng, bao gồm khái niệm, ý nghĩa và các quy định pháp luật liên quan. Chương II sẽ đi sâu vào quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015 về phòng vệ chính đáng, phân tích nội dung và cơ sở pháp lý của quyền phòng vệ chính đáng. Cuối cùng, Chương III sẽ nghiên cứu thực tiễn áp dụng chế định phòng vệ chính đáng, chỉ ra những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả áp dụng. Kết thúc luận văn sẽ là phần kết luận tổng hợp các kết quả nghiên cứu và đưa ra những kiến nghị cho việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về phòng vệ chính đáng.

Nghiên Cứu Về Phòng Vệ Chính Đáng Theo Bộ Luật Hình Sự Năm 2015