Khóa luận tốt nghiệp: Tội vi phạm quy định bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm trong Bộ luật Hình sự 2015

Tội vi phạm quy định bảo vệ động vật nguy cấp được hiểu là hành vi nguy hiểm cho xã hội, do người có năng lực trách nhiệm hình sự hoặc pháp nhân thương mại thực hiện một cách cố ý. Hành vi này bao gồm săn bắt, giết, nuôi nhốt, vận chuyển, buôn bán trái phép các loài động vật thuộc danh mục nguy cấp, quý hiếm. Đối tượng bảo vệ bao gồm các loài động vật thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý hiếm được ưu tiên bảo vệ hoặc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp nhóm IB theo quy định của Chính phủ hoặc Phụ lục I Công ước CITES.

Tội vi phạm quy định bảo vệ động vật nguy cấp có tính nguy hiểm cho xã hội, thể hiện qua mức độ nghiêm trọng của hành vi và hậu quả gây ra. Hành vi này xâm phạm đến an ninh sinh thái và môi trường sống, gây mất cân bằng hệ sinh thái và đe dọa sự tồn tại của nhiều loài động vật. Người phạm tội thường thực hiện hành vi một cách cố ý, biết rõ hậu quả nhưng vẫn cố tình thực hiện. Hành vi này được quy định cụ thể trong Bộ luật Hình sự 2015, đảm bảo nguyên tắc pháp chế và bảo vệ quyền công dân.

Tội vi phạm quy định bảo vệ động vật nguy cấp được xác định qua các dấu hiệu pháp lý như chủ thể, khách thể, mặt khách quan và mặt chủ quan. Chủ thể là người có năng lực trách nhiệm hình sự hoặc pháp nhân thương mại. Khách thể là các loài động vật nguy cấp, quý hiếm được bảo vệ. Mặt khách quan bao gồm các hành vi săn bắt, giết, nuôi nhốt, vận chuyển, buôn bán trái phép. Mặt chủ quan là lỗi cố ý của người phạm tội.

Bộ luật Hình sự 2015 quy định các mức hình phạt khác nhau tùy theo mức độ nghiêm trọng của hành vi. Hình phạt bao gồm phạt tiền, phạt tù hoặc cả hai. Các dấu hiệu định khung hình phạt bao gồm số lượng động vật bị xâm hại, giá trị thương mại của động vật, và mức độ ảnh hưởng đến môi trường. Hình phạt nghiêm khắc nhằm răn đe và ngăn chặn các hành vi vi phạm trong tương lai.

Thực tiễn áp dụng các quy định của Bộ luật Hình sự 2015 về tội vi phạm quy định bảo vệ động vật nguy cấp còn nhiều hạn chế. Số lượng vụ việc được xử lý chưa tương xứng với mức độ nghiêm trọng của vấn đề. Nguyên nhân chính bao gồm thiếu nguồn lực, nhận thức chưa đầy đủ của cộng đồng, và sự phức tạp trong quá trình điều tra, truy tố. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng để đảm bảo hiệu quả trong việc xử lý các vụ việc vi phạm.

Để nâng cao hiệu quả áp dụng các quy định của Bộ luật Hình sự 2015, cần hoàn thiện pháp luật, tăng cường tuyên truyền, và nâng cao năng lực của các cơ quan chức năng. Các giải pháp cụ thể bao gồm: xây dựng hệ thống pháp luật đồng bộ, tăng cường nhận thức cộng đồng, đào tạo nâng cao năng lực cho cán bộ thực thi pháp luật, và tăng cường hợp tác quốc tế trong việc ngăn chặn buôn bán động vật nguy cấp, quý hiếm.