Khóa luận tốt nghiệp: Tội vi phạm quy định bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm trong Bộ luật Hình sự 2015

• Tác giả: Ngo Hai Yen
• Người hướng dẫn: Pgs. Ts. Truong Quang Vinh
• Trường học: Đại học Luật Hà Nội
• Chuyên ngành: Luật Hình sự
• Đề tài: Tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm trong Bộ luật Hình sự 2015
• Loại tài liệu: Khóa luận tốt nghiệp
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ TỘI VI PHẠM QUY ĐỊNH VỀ BẢO VỆ ĐỘNG VẬT NGUY CẤP, QUÝ, HIẾM
• 1.1. Khái niệm, đặc điểm và ý nghĩa của tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm
• 1.2. Khái niệm của tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm
• 1.3. Đặc điểm của tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm
• 1.4. Ý nghĩa của tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm
• 1.5. Lịch sử lập pháp về tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm trong Bộ luật Hình sự Việt Nam từ năm 1945 tới BLHS năm 1999 có hiệu lực
• 1.6. Tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm trong Bộ luật Hình sự một số quốc gia trên thế giới
• 1.6.1. Tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm trong Bộ luật Hình sự Trung Quốc
• 1.6.2. Tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm trong Bộ luật Hình sự Liên Bang Nga
• 1.7. TIỂU KẾT CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: BỘ LUẬT HÌNH SỰ NĂM 2015 QUY ĐỊNH VỀ TỘI VI PHẠM QUY ĐỊNH VỀ BẢO VỆ ĐỘNG VẬT NGUY CẤP, QUÝ, HIẾM
• 2.1. Các dấu hiệu pháp lý của tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm
• 2.1.1. Khách thể của tội phạm
• 2.1.2. Chủ thể của tội phạm
• 2.1.3. Mặt khách quan của tội phạm
• 2.1.4. Mặt chủ quan của tội phạm
• 2.1.5. Hình phạt và các dấu hiệu định khung đối với tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm
• 2.2. Phân biệt tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm với tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã trong BLHS năm 2015
• 2.3. TIỂU KẾT CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC TIỄN ÁP DỤNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ ÁP DỤNG CÁC QUY ĐỊNH CỦA BỘ LUẬT HÌNH SỰ ĐỐI VỚI TỘI VI PHẠM QUY ĐỊNH VỀ BẢO VỆ ĐỘNG VẬT NGUY CẤP, QUÝ, HIẾM
• 3.1. Thực tiễn áp dụng các quy định của pháp luật đối với tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm
• 3.2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng các quy định của pháp luật về tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm
• 3.2.1. Giải pháp hoàn thiện pháp luật hình sự đối với tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm
• 3.2.2. Một số giải pháp khác nhằm nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật hình sự đối với tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm
• 3.3. TIỂU KẾT CHƯƠNG 3
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Khái niệm và đặc điểm của tội vi phạm quy định bảo vệ động vật nguy cấp

Tội vi phạm quy định bảo vệ động vật nguy cấp là hành vi nguy hiểm cho xã hội, được quy định trong Bộ luật Hình sự 2015. Hành vi này bao gồm săn bắt, giết, nuôi nhốt, vận chuyển, buôn bán trái phép các loài động vật thuộc danh mục nguy cấp, quý hiếm. Theo Nghị quyết số 05/2018/NQ-HĐTP, đối tượng bảo vệ bao gồm các loài động vật thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý hiếm được ưu tiên bảo vệ hoặc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp nhóm IB. Hành vi này xâm phạm trực tiếp đến môi trường và an ninh sinh thái, gây mất cân bằng hệ sinh thái và đe dọa sự tồn tại của nhiều loài động vật.

1.1. Khái niệm tội vi phạm quy định bảo vệ động vật nguy cấp

Tội vi phạm quy định bảo vệ động vật nguy cấp được hiểu là hành vi nguy hiểm cho xã hội, do người có năng lực trách nhiệm hình sự hoặc pháp nhân thương mại thực hiện một cách cố ý. Hành vi này bao gồm săn bắt, giết, nuôi nhốt, vận chuyển, buôn bán trái phép các loài động vật thuộc danh mục nguy cấp, quý hiếm. Đối tượng bảo vệ bao gồm các loài động vật thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý hiếm được ưu tiên bảo vệ hoặc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp nhóm IB theo quy định của Chính phủ hoặc Phụ lục I Công ước CITES.

1.2. Đặc điểm của tội vi phạm quy định bảo vệ động vật nguy cấp

Tội vi phạm quy định bảo vệ động vật nguy cấp có tính nguy hiểm cho xã hội, thể hiện qua mức độ nghiêm trọng của hành vi và hậu quả gây ra. Hành vi này xâm phạm đến an ninh sinh thái và môi trường sống, gây mất cân bằng hệ sinh thái và đe dọa sự tồn tại của nhiều loài động vật. Người phạm tội thường thực hiện hành vi một cách cố ý, biết rõ hậu quả nhưng vẫn cố tình thực hiện. Hành vi này được quy định cụ thể trong Bộ luật Hình sự 2015, đảm bảo nguyên tắc pháp chế và bảo vệ quyền công dân.

II. Quy định của Bộ luật Hình sự 2015 về tội vi phạm bảo vệ động vật nguy cấp

Bộ luật Hình sự 2015 quy định cụ thể về tội vi phạm quy định bảo vệ động vật nguy cấp tại Điều 244. Hành vi phạm tội bao gồm săn bắt, giết, nuôi nhốt, vận chuyển, buôn bán trái phép các loài động vật thuộc danh mục nguy cấp, quý hiếm. Hình phạt được áp dụng tùy theo mức độ nghiêm trọng của hành vi, bao gồm phạt tiền, phạt tù hoặc cả hai. Các dấu hiệu định khung hình phạt bao gồm số lượng động vật bị xâm hại, giá trị thương mại của động vật, và mức độ ảnh hưởng đến môi trường.

2.1. Các dấu hiệu pháp lý của tội phạm

Tội vi phạm quy định bảo vệ động vật nguy cấp được xác định qua các dấu hiệu pháp lý như chủ thể, khách thể, mặt khách quan và mặt chủ quan. Chủ thể là người có năng lực trách nhiệm hình sự hoặc pháp nhân thương mại. Khách thể là các loài động vật nguy cấp, quý hiếm được bảo vệ. Mặt khách quan bao gồm các hành vi săn bắt, giết, nuôi nhốt, vận chuyển, buôn bán trái phép. Mặt chủ quan là lỗi cố ý của người phạm tội.

2.2. Hình phạt và các dấu hiệu định khung

Bộ luật Hình sự 2015 quy định các mức hình phạt khác nhau tùy theo mức độ nghiêm trọng của hành vi. Hình phạt bao gồm phạt tiền, phạt tù hoặc cả hai. Các dấu hiệu định khung hình phạt bao gồm số lượng động vật bị xâm hại, giá trị thương mại của động vật, và mức độ ảnh hưởng đến môi trường. Hình phạt nghiêm khắc nhằm răn đe và ngăn chặn các hành vi vi phạm trong tương lai.

III. Thực tiễn áp dụng và giải pháp nâng cao hiệu quả

Thực tiễn áp dụng các quy định của Bộ luật Hình sự 2015 về tội vi phạm quy định bảo vệ động vật nguy cấp còn nhiều hạn chế. Số lượng vụ việc được xử lý chưa tương xứng với mức độ nghiêm trọng của vấn đề. Nguyên nhân chính bao gồm thiếu nguồn lực, nhận thức chưa đầy đủ của cộng đồng, và sự phức tạp trong quá trình điều tra, truy tố. Để nâng cao hiệu quả, cần hoàn thiện pháp luật, tăng cường tuyên truyền, và nâng cao năng lực của các cơ quan chức năng.

3.1. Thực tiễn áp dụng pháp luật

Thực tiễn áp dụng các quy định của Bộ luật Hình sự 2015 về tội vi phạm quy định bảo vệ động vật nguy cấp còn nhiều hạn chế. Số lượng vụ việc được xử lý chưa tương xứng với mức độ nghiêm trọng của vấn đề. Nguyên nhân chính bao gồm thiếu nguồn lực, nhận thức chưa đầy đủ của cộng đồng, và sự phức tạp trong quá trình điều tra, truy tố. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng để đảm bảo hiệu quả trong việc xử lý các vụ việc vi phạm.

3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả

Để nâng cao hiệu quả áp dụng các quy định của Bộ luật Hình sự 2015, cần hoàn thiện pháp luật, tăng cường tuyên truyền, và nâng cao năng lực của các cơ quan chức năng. Các giải pháp cụ thể bao gồm: xây dựng hệ thống pháp luật đồng bộ, tăng cường nhận thức cộng đồng, đào tạo nâng cao năng lực cho cán bộ thực thi pháp luật, và tăng cường hợp tác quốc tế trong việc ngăn chặn buôn bán động vật nguy cấp, quý hiếm.