Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cải cách hành chính nhà nước tại Việt Nam, việc nâng cao chất lượng tổ chức và hoạt động của Trung tâm Hành chính công cấp tỉnh đóng vai trò then chốt trong việc cải thiện hiệu quả quản lý nhà nước và phục vụ người dân, tổ chức. Tỉnh Bắc Ninh, với quy mô dân số khoảng 1 triệu người và tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân khoảng 10%/năm trong giai đoạn 1997-2023, đã trở thành trung tâm công nghiệp công nghệ cao của vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ. Nhu cầu giải quyết thủ tục hành chính (TTHC) tăng cao, với số lượng hồ sơ tiếp nhận tại Trung tâm Hành chính công tỉnh Bắc Ninh tăng từ 3.017 hồ sơ năm 2021 lên 11.072 hồ sơ năm 2022, tăng 27,3%.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng tổ chức và hoạt động của Trung tâm Hành chính công tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2018-2023, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng tổ chức và hoạt động trong giai đoạn 2024-2030. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào tổ chức bộ máy, quy trình hoạt động, giải quyết thủ tục hành chính và điều kiện bảo đảm hoạt động của Trung tâm tại tỉnh Bắc Ninh. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc góp phần xây dựng nền hành chính công chuyên nghiệp, hiện đại, minh bạch, nâng cao sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp, đồng thời thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý công hiện đại, bao gồm:

  • Lý thuyết dịch vụ công: Dịch vụ công được hiểu là các dịch vụ thiết yếu do Nhà nước cung cấp hoặc ủy quyền nhằm đáp ứng nhu cầu xã hội, trong đó dịch vụ hành chính công là hoạt động thực thi pháp luật không nhằm mục tiêu lợi nhuận, do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cung cấp. Các nguyên tắc hoạt động của dịch vụ hành chính công bao gồm công khai, minh bạch, bình đẳng, tiện lợi và hiệu quả.

  • Mô hình tổ chức Trung tâm Hành chính công cấp tỉnh: Trung tâm là đơn vị đầu mối trực thuộc UBND cấp tỉnh, chịu trách nhiệm tiếp nhận, thẩm định, phê duyệt và trả kết quả TTHC theo cơ chế “5 tại chỗ” (tiếp nhận, thẩm định, phê duyệt, đóng dấu, trả kết quả tại chỗ). Mô hình này nhằm rút ngắn thời gian giải quyết, tăng cường phối hợp liên ngành và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý.

  • Khái niệm cải cách hành chính và chuyển đổi số: Cải cách hành chính là quá trình đổi mới tổ chức, bộ máy và quy trình nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước. Chuyển đổi số trong hành chính công là ứng dụng công nghệ thông tin để số hóa hồ sơ, cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Dữ liệu được thu thập từ Trung tâm Hành chính công tỉnh Bắc Ninh, các báo cáo thống kê từ năm 2017 đến 2023, khảo sát phỏng vấn sâu công chức, viên chức và người dân đến giao dịch tại Trung tâm, cùng các văn bản pháp luật liên quan.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phương pháp thống kê mô tả để phân tích số liệu hồ sơ tiếp nhận, giải quyết TTHC; phương pháp so sánh để đối chiếu kết quả hoạt động qua các năm; phương pháp quan sát và phỏng vấn sâu nhằm đánh giá thực trạng tổ chức, quy trình và chất lượng dịch vụ.

  • Cỡ mẫu và timeline: Nghiên cứu khảo sát 33 cán bộ công chức, viên chức tại Trung tâm và phỏng vấn hơn 50 người dân, doanh nghiệp trong giai đoạn 2018-2023. Quá trình nghiên cứu kéo dài từ tháng 1/2023 đến tháng 8/2024.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tổ chức bộ máy và nhân sự: Trung tâm có 33 cán bộ công chức, viên chức, trong đó 54,54% có trình độ thạc sĩ, 42,42% là nam và 57,58% là nữ. Cơ cấu độ tuổi chủ yếu từ 30 đến 50 tuổi, đảm bảo năng lực và kinh nghiệm. Tuy nhiên, số lượng nhân sự còn hạn chế so với khối lượng công việc ngày càng tăng.

  2. Quy trình hoạt động và giải quyết thủ tục hành chính: Trung tâm áp dụng quy trình “5 tại chỗ” giúp rút ngắn thời gian giải quyết hồ sơ. Số lượng hồ sơ tiếp nhận tăng từ 3.017 năm 2021 lên 11.072 năm 2022, tăng 27,3%. Trung bình mỗi ngày tiếp nhận khoảng 250 hồ sơ và tư vấn 70-100 lượt người dân, doanh nghiệp.

  3. Ứng dụng công nghệ thông tin và dịch vụ công trực tuyến: Đã triển khai dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 với 1.154 thủ tục hành chính cấp tỉnh, chiếm 81,6% tổng số thủ tục. Trung tâm được trang bị 180 máy tính cấu hình cao, hệ thống mạng LAN, wifi, phần mềm quản lý hiện đại, hỗ trợ tra cứu và lấy số tự động.

  4. Mức độ hài lòng của người dân và tổ chức: Khảo sát cho thấy tỷ lệ hài lòng đạt trên 99%, phản ánh sự cải thiện rõ rệt về chất lượng phục vụ, minh bạch và thuận tiện trong giải quyết TTHC.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy Trung tâm Hành chính công tỉnh Bắc Ninh đã đạt được nhiều thành tựu trong tổ chức và hoạt động, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và cải thiện môi trường đầu tư. Việc áp dụng mô hình “5 tại chỗ” và chuyển đổi số đã giúp rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục, giảm phiền hà cho người dân và doanh nghiệp. So với các nghiên cứu về cải cách hành chính tại các tỉnh khác, Bắc Ninh nổi bật với tỷ lệ hồ sơ giải quyết trực tuyến cao và mức độ hài lòng vượt trội.

Tuy nhiên, tồn tại hạn chế về nhân sự chưa đáp ứng đủ nhu cầu, trang thiết bị một số thời điểm xuống cấp, và quy định pháp lý về tổ chức Trung tâm chưa đồng bộ hoàn toàn. Các biểu đồ thể hiện sự tăng trưởng số lượng hồ sơ và tỷ lệ dịch vụ công trực tuyến sẽ minh họa rõ nét hiệu quả cải cách. Bảng so sánh mức độ hài lòng qua các năm cũng cho thấy xu hướng tích cực.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo và phát triển nhân sự: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên môn, kỹ năng giao tiếp, ứng dụng công nghệ thông tin cho cán bộ, viên chức nhằm nâng cao năng lực giải quyết thủ tục hành chính. Mục tiêu đạt 100% nhân sự được đào tạo định kỳ trong vòng 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: UBND tỉnh phối hợp Trung tâm Hành chính công.

  2. Nâng cấp cơ sở vật chất và trang thiết bị công nghệ: Đầu tư bổ sung, nâng cấp hệ thống mạng, máy tính, phần mềm quản lý hồ sơ và thiết bị hỗ trợ lấy số tự động để đảm bảo hoạt động liên tục, ổn định. Thời gian thực hiện trong năm 2024-2025. Chủ thể thực hiện: Sở Thông tin và Truyền thông, Trung tâm Hành chính công.

  3. Hoàn thiện quy định pháp lý và cơ chế phối hợp: Đề xuất UBND tỉnh và các cơ quan Trung ương rà soát, bổ sung quy định pháp lý về tổ chức, chức năng, nhiệm vụ của Trung tâm để đảm bảo tính thống nhất, hiệu quả trong hoạt động. Lộ trình hoàn thiện trong năm 2024. Chủ thể thực hiện: Sở Nội vụ, UBND tỉnh.

  4. Mở rộng và nâng cao chất lượng dịch vụ công trực tuyến: Tăng tỷ lệ thủ tục hành chính được cung cấp trực tuyến mức độ 3, 4 lên trên 90% vào năm 2026, đồng thời cải tiến giao diện, tính năng hỗ trợ người dân, doanh nghiệp. Chủ thể thực hiện: Trung tâm Hành chính công, Sở Thông tin và Truyền thông.

  5. Tăng cường công tác giám sát, đánh giá và tiếp nhận phản hồi: Xây dựng hệ thống giám sát chặt chẽ quy trình giải quyết TTHC, đồng thời thiết lập kênh tiếp nhận ý kiến phản hồi của người dân, doanh nghiệp để kịp thời xử lý và cải tiến dịch vụ. Thời gian triển khai từ năm 2024. Chủ thể thực hiện: Trung tâm Hành chính công, UBND tỉnh.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ, công chức, viên chức làm việc tại Trung tâm Hành chính công: Nghiên cứu giúp nâng cao nhận thức về tổ chức, quy trình và cải tiến hoạt động, từ đó nâng cao hiệu quả công việc.

  2. Lãnh đạo các cơ quan quản lý nhà nước cấp tỉnh, huyện: Tham khảo để xây dựng chính sách, quy định phù hợp, đồng bộ trong cải cách hành chính và phát triển dịch vụ công.

  3. Nhà nghiên cứu, học giả trong lĩnh vực quản lý công và cải cách hành chính: Cung cấp dữ liệu thực tiễn, phân tích chuyên sâu về mô hình tổ chức và hoạt động Trung tâm Hành chính công cấp tỉnh.

  4. Doanh nghiệp và người dân sử dụng dịch vụ hành chính công: Hiểu rõ quy trình, quyền lợi và trách nhiệm khi thực hiện thủ tục hành chính, từ đó nâng cao sự hài lòng và hiệu quả giao dịch.

Câu hỏi thường gặp

  1. Trung tâm Hành chính công tỉnh Bắc Ninh có chức năng gì chính?
    Trung tâm là đầu mối tiếp nhận, thẩm định, phê duyệt và trả kết quả thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền UBND tỉnh, nhằm rút ngắn thời gian, minh bạch và thuận tiện cho người dân, tổ chức.

  2. Quy trình “5 tại chỗ” được thực hiện như thế nào?
    Quy trình gồm: tiếp nhận hồ sơ, thẩm định, phê duyệt, đóng dấu và trả kết quả ngay tại Trung tâm, giúp giảm thiểu thời gian và tránh việc đi lại nhiều lần của người dân.

  3. Tỷ lệ giải quyết thủ tục hành chính trực tuyến tại Trung tâm hiện nay ra sao?
    Hiện có 1.154 thủ tục hành chính cấp tỉnh được cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4, chiếm 81,6% tổng số thủ tục, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp.

  4. Những khó khăn chính trong hoạt động của Trung tâm là gì?
    Bao gồm hạn chế về nhân sự, trang thiết bị công nghệ xuống cấp, quy định pháp lý chưa đồng bộ và một số thủ tục hành chính còn phức tạp, gây phiền hà cho người dân.

  5. Làm thế nào để người dân phản hồi về chất lượng dịch vụ tại Trung tâm?
    Trung tâm có hệ thống tiếp nhận ý kiến phản hồi qua tổng đài hỗ trợ, các kênh trực tuyến và trực tiếp tại bộ phận một cửa, giúp cải tiến dịch vụ kịp thời.

Kết luận

  • Trung tâm Hành chính công tỉnh Bắc Ninh đã phát triển mạnh mẽ, đáp ứng nhu cầu giải quyết thủ tục hành chính ngày càng tăng với tỷ lệ hài lòng trên 99%.
  • Mô hình “5 tại chỗ” và chuyển đổi số là những điểm sáng trong cải cách hành chính, giúp rút ngắn thời gian và nâng cao hiệu quả phục vụ.
  • Cơ cấu tổ chức và nhân sự có trình độ cao, tuy nhiên cần bổ sung và đào tạo thêm để đáp ứng khối lượng công việc ngày càng lớn.
  • Cơ sở vật chất, trang thiết bị đã được nâng cấp đáng kể nhưng vẫn cần tiếp tục đầu tư để đảm bảo hoạt động ổn định, hiện đại.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng tổ chức và hoạt động Trung tâm trong giai đoạn 2024-2030, góp phần xây dựng nền hành chính công chuyên nghiệp, minh bạch và hiệu quả.

Hành động tiếp theo: Các cơ quan quản lý và Trung tâm cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục theo dõi, đánh giá để điều chỉnh phù hợp với thực tiễn. Đề nghị các nhà nghiên cứu và cán bộ quản lý tham khảo luận văn để áp dụng hiệu quả trong công tác cải cách hành chính.