Phân Tích Thực Trạng Dự Phòng Thuyên Tắc Huyết Khối Tĩnh Mạch Trên Bệnh Nhân Phẫu Thuật Chỉnh Hình Chi Dưới

• Tác giả: Đỗ Thị Thu Hường
• Người hướng dẫn: PGS.TS Phạm Thị Thúy Vân
• Trường học: Trường Đại Học Dược Hà Nội
• Chuyên ngành: Dược Lý – Dược Lâm Sàng
• Đề tài: Phân Tích Dự Phòng Thuyên Tắc Huyết Khối Tĩnh Mạch Sau Phẫu Thuật Chỉnh Hình Chi Dưới
• Loại tài liệu: luận văn
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. ĐẶT VẤN ĐỀ
• 2. TỔNG QUAN CƠ SỞ LÝ THUYẾT LIÊN QUAN ĐẾN DỰ PHÒNG THUYÊN TẮC HUYẾT KHỐI TĨNH MẠCH SAU PHẪU THUẬT CHỈNH HÌNH
• 2.1. Khái niệm và dịch tễ thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch
• 2.1.1. Các khái niệm về huyết khối tĩnh mạch
• 2.1.2. Dịch tễ thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch trên thế giới và Việt Nam
• 2.1.3. Tình hình thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch trên bệnh nhân phẫu thuật
• 2.2. Khái quát về phẫu thuật chỉnh hình, nguy cơ thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch và nguy cơ chảy máu sau phẫu thuật chỉnh hình
• 2.2.1. Khái quát về phẫu thuật chỉnh hình
• 2.3. Dự phòng thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch ở bệnh nhân phẫu thuật chỉnh hình
• 3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đối tượng nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu mục tiêu 1
• 3.1.1. Đối tượng nghiên cứu
• 3.1.2. Phương pháp nghiên cứu
• 3.1.3. Các chỉ tiêu nghiên cứu
• 3.2. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu mục tiêu 2
• 3.2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 3.2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 3.2.3. Các chỉ tiêu nghiên cứu
• 3.3. Các quy ước và phương pháp đánh giá trong nghiên cứu
• 3.3.1. Quy ước về đánh giá chức năng thận
• 3.3.2. Quy ước về đánh giá nguy cơ TTHKTM và nguy cơ chảy máu
• 3.3.3. Quy ước về đánh giá tính phù hợp dự phòng TTHKTM
• 3.3.4. Quy ước về đánh giá các biến cố bất lợi liên quan đến thuốc
• 3.4. Phương pháp xử lý dữ liệu
• 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Mục tiêu 1: Phân tích sử dụng thuốc chống đông trong dự phòng thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch trên bệnh nhân phẫu thuật chỉnh hình chi dưới tại Viện chấn thương chỉnh hình Bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức
• 4.1.1. Đặc điểm chung của mẫu nghiên cứu
• 4.1.2. Đặc điểm nguy cơ TTHKTM và nguy cơ chảy máu
• 4.1.3. Đặc điểm dự phòng thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch
• 4.1.4. Đặc điểm biện pháp dự phòng TTHKTM và tính phù hợp
• 4.1.5. Đặc điểm dự phòng bằng thuốc và tính phù hợp
• 4.2. Mục tiêu 2: Phân tích tính quan điểm của bác sỹ về thực hành dự phòng thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch trên bệnh nhân phẫu thuật chỉnh hình chi dưới tại Viện chấn thương chỉnh hình Bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức
• 4.2.1. Đặc điểm đối tượng tham gia phỏng vấn
• 4.2.2. Quan điểm chung về TTHKTM và dự phòng TTHKTM sau phẫu thuật chấn thương chỉnh hình chi dưới
• 4.2.3. Quan điểm cụ thể về các rào cản dẫn tới thực hành kê đơn khác biệt so với các khuyến cáo của Hướng dẫn điều trị trong thực hành dự phòng TTHKTM trên bệnh nhân phẫu thuật chấn thương chỉnh hình chi dưới
• 4.2.4. Đề xuất giải pháp từ góc nhìn của bác sĩ
• 4.3. Ưu, nhược điểm của nghiên cứu
• 5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• 5.1. Phân tích sử dụng thuốc chống đông trong dự phòng TTHKTM
• 5.2. Phân tích quan điểm của bác sỹ về thực hành dự phòng TTHKTM
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC
• A.1. DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• A.2. DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU
• A.3. DANH MỤC HÌNH VẼ

I. Thuyên Tắc Huyết Khối Tĩnh Mạch Tổng Quan và Mối Nguy Hiểm VTE

Thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch (VTE) bao gồm huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT) và thuyên tắc phổi (PE), là một biến chứng y khoa nghiêm trọng. VTE làm tăng thời gian nằm viện, chi phí điều trị và có thể dẫn đến tử vong. Theo Hiệp hội Huyết khối và Cầm máu quốc tế, VTE là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây gánh nặng sức khỏe toàn cầu. Thuyên tắc phổi là biến chứng nguy hiểm nhất, gây tử vong đột ngột nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, VTE có thể được dự phòng VTE nếu bệnh nhân được chăm sóc đúng cách. Do đó, dự phòng thuyên tắc huyết khối trở thành tiêu chuẩn chăm sóc và chiến lược điều trị quan trọng trên toàn thế giới.

1.1. Huyết khối tĩnh mạch sâu DVT và Thuyên tắc phổi PE Định nghĩa

Huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT) là tình trạng hình thành cục máu đông trong các tĩnh mạch sâu của chân, gây tắc nghẽn một phần hoặc hoàn toàn. Thuyên tắc phổi (PE) xảy ra khi cục máu đông từ chân di chuyển đến phổi, gây tắc nghẽn động mạch phổi. VTE là thuật ngữ chung chỉ cả DVT và PE. Tình trạng này xảy ra khi phản ứng đông máu của cơ thể bị kích hoạt và lan rộng không kiểm soát, dẫn đến hình thành cục máu đông trong lòng mạch, gây tắc nghẽn mạch máu. Hậu quả có thể từ tắc nghẽn một phần đến tắc nghẽn hoàn toàn, đe dọa sự sống của bệnh nhân.

1.2. Dịch tễ học của Thuyên Tắc Huyết Khối Tĩnh Mạch VTE

TTHKTM là một vấn đề y khoa thường gặp, là nguyên nhân phổ biến gây tử vong có thể phòng ngừa được ở bệnh nhân nhập viện. Hàng năm trên thế giới tỉ lệ TTHKTM mới mắc dao động từ 1/1000-2/1000 người với khoảng hai phần ba biểu hiện dưới dạng huyết khối tĩnh mạch sâu và một phần ba là thuyên tắc phổi. TTHKTM tăng theo tuổi và tỷ lệ nam: nữ = 1,2 : 1. Tỷ lệ mắc bệnh cao hơn một chút ở phụ nữ trong các năm sinh đẻ, trong khi tỷ lệ mắc bệnh sau tuổi 45 nói chung ở nam giới cao hơn.

II. Phẫu Thuật Chỉnh Hình Chi Dưới Nguy Cơ Thuyên Tắc Huyết Khối Cao

Phẫu thuật ngoại khoa, đặc biệt là phẫu thuật chỉnh hình chi dưới, như thay thế toàn bộ khớp háng/khớp gối và gãy xương đùi, là một trong những yếu tố nguy cơ cao nhất gây thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch (VTE). Nếu không điều trị dự phòng, tỷ lệ huyết khối tĩnh mạch sâu sau phẫu thuật chỉnh hình có thể lên đến 40-60%. Nghiên cứu tại bệnh viện Chợ Rẫy cho thấy 41% bệnh nhân sau phẫu thuật thay khớp háng bị thuyên tắc huyết khối. Do đó, việc dự phòng VTE ở bệnh nhân phẫu thuật chỉnh hình chi dưới là vô cùng quan trọng. Theo nghiên cứu năm 2024 của Đỗ Thị Thu Hường tại Viện Chấn Thương Chỉnh Hình Bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức, cần có các nghiên cứu sâu hơn về thực trạng và quan điểm của bác sĩ về vấn đề này để cải thiện việc dự phòng TTHKTM.

2.1. Các loại phẫu thuật chỉnh hình chi dưới và nguy cơ VTE

Bệnh nhân trải qua phẫu thuật có nguy cơ cao bị TTHKTM với khoảng một phần ba trong số 150000 đến 200000 ca tử vong liên quan đến TTHKTM mỗi năm ở Hoa Kỳ xảy ra sau phẫu thuật. Trong đó, bệnh nhân trải qua các phẫu thuật chỉnh hình như thay khớp háng/ khớp gối toàn phần, gãy xương đùi là đối tượng có nguy cơ TTHKTM cao/ rất cao với tỷ lệ dao động từ 40-60% nếu không được dự phòng.

2.2. Tầm quan trọng của dự phòng sau phẫu thuật chỉnh hình

Theo các nghiên cứu trước đây, tỷ lệ thuyên tắc phổi gây tử vong khi không dự phòng ước tính từ 0,2 đến 0,9% ở bệnh nhân ngoại khoa chung, khoảng 1,5% ở bệnh nhân phẫu thuật chỉnh hình với tỷ lệ cao hơn trên bệnh nhân gãy xương đùi. Dữ liệu từ cơ quan đăng ký cho thấy tỷ lệ TTHKTM vẫn cao ngay cả sau xuất viện, đặc biệt trên bệnh nhân phẫu thuật chỉnh hình lớn với tỷ lệ TTHKTM từ 1,3-10% trong vòng 3 tháng sau phẫu thuật.

III. Phương Pháp Dự Phòng Thuyên Tắc Huyết Khối Toàn Diện và Hiệu Quả

Cùng với các biện pháp cơ học như vớ áp lực và vận động sớm, dự phòng TTHKTM bằng thuốc được khuyến cáo cho bệnh nhân phẫu thuật chỉnh hình chi dưới không có yếu tố nguy cơ chảy máu nặng hoặc chống chỉ định với thuốc. Thuốc chống đông máu là biện pháp quan trọng, nhưng có khoảng điều trị hẹp. Sử dụng không hợp lý có thể ảnh hưởng đến hiệu quả và gây tác dụng phụ. Fanikos và cộng sự phát hiện 7,2% sai sót dùng thuốc liên quan đến thuốc chống đông. Winterstein và cộng sự chỉ ra rằng 32,3% tác dụng không mong muốn có thể ngăn ngừa được liên quan đến thuốc chống đông máu.

3.1. Biện pháp cơ học Vớ áp lực và vận động sớm

Vớ áp lực tạo áp lực lên chân, giúp cải thiện tuần hoàn máu và giảm nguy cơ hình thành cục máu đông. Vận động sớm sau phẫu thuật giúp kích thích tuần hoàn máu và ngăn ngừa sự ứ trệ máu trong tĩnh mạch. Hai biện pháp này thường được sử dụng kết hợp để tăng cường hiệu quả dự phòng.

3.2. Thuốc chống đông máu Lựa chọn và sử dụng an toàn

Lựa chọn thuốc chống đông phù hợp cần dựa trên đánh giá nguy cơ TTHKTM và nguy cơ chảy máu của từng bệnh nhân. Các loại thuốc chống đông phổ biến bao gồm heparin trọng lượng phân tử thấp (LMWH), warfarin và các thuốc chống đông đường uống tác dụng trực tiếp (DOAC). Cần tuân thủ liều lượng và thời gian sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.

3.3. Đánh giá nguy cơ VTE và nguy cơ chảy máu

Việc đánh giá nguy cơ VTE và nguy cơ chảy máu là yếu tố then chốt để lựa chọn biện pháp dự phòng phù hợp. Các thang điểm đánh giá nguy cơ, như thang điểm Caprini, có thể được sử dụng để ước tính nguy cơ VTE. Đồng thời, cần xem xét các yếu tố nguy cơ chảy máu, như tiền sử chảy máu, suy thận, hoặc sử dụng đồng thời các thuốc làm tăng nguy cơ chảy máu.

IV. Phân Tích Sử Dụng Thuốc Chống Đông Thực Trạng và Đề Xuất VTE

Bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức là bệnh viện ngoại khoa hàng đầu với nhiều chuyên khoa sâu. Tuy nhiên, có rất ít nghiên cứu về dự phòng TTHKTM trên bệnh nhân phẫu thuật chỉnh hình tại Việt Nam nói chung và bệnh viện này nói riêng. Nghiên cứu của Đỗ Thị Thu Hường năm 2024 tập trung vào phân tích sử dụng thuốc chống đông và quan điểm của bác sĩ về dự phòng TTHKTM. Kết quả sẽ góp phần nâng cao chất lượng sử dụng thuốc chống đông và triển khai chương trình quản lý sử dụng thuốc tại bệnh viện.

4.1. Mục tiêu nghiên cứu Sử dụng thuốc và quan điểm bác sĩ

Nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng sử dụng thuốc chống đông trong dự phòng TTHKTM trên bệnh nhân phẫu thuật chỉnh hình chi dưới tại Viện chấn thương chỉnh hình Bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức. Đồng thời, nghiên cứu cũng tìm hiểu quan điểm của bác sỹ về thực hành dự phòng TTHKTM trên đối tượng bệnh nhân này.

4.2. Ý nghĩa của nghiên cứu trong nâng cao chất lượng điều trị

Kết quả nghiên cứu sẽ là căn cứ để góp phần nâng cao chất lượng sử dụng thuốc chống đông để dự phòng TTHKTM phù hợp trên bệnh nhân phẫu thuật chỉnh hình tại Bệnh viện, là bước đầu tiến tới triển khai tổng thể chương trình quản lý sử dụng thuốc chống đông tại Bệnh viện trong thời gian tới.

V. Thách Thức và Rào Cản Cải Thiện Dự Phòng Thuyên Tắc Huyết Khối

Mặc dù có nhiều bằng chứng về lợi ích của dự phòng thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch trên bệnh nhân phẫu thuật chỉnh hình có nguy cơ cao, vẫn còn khoảng cách giữa thực tế và khuyến cáo. Các yếu tố như tuân thủ hướng dẫn điều trị, nhận thức của bác sĩ và bệnh nhân, và nguồn lực hạn chế có thể ảnh hưởng đến hiệu quả dự phòng VTE. Cần có các biện pháp để giải quyết những thách thức này và cải thiện chất lượng dự phòng TTHKTM.

5.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến thực hành dự phòng TTHKTM

Tuân thủ hướng dẫn điều trị là một yếu tố quan trọng, nhưng nhiều bác sĩ có thể không tuân thủ đầy đủ do thiếu thời gian, thiếu kiến thức, hoặc ưu tiên các vấn đề khác. Nhận thức của bệnh nhân về nguy cơ VTE và lợi ích của dự phòng cũng có thể ảnh hưởng đến sự hợp tác của họ.

5.2. Giải pháp để vượt qua rào cản và cải thiện dự phòng

Cần tăng cường đào tạo và giáo dục cho bác sĩ về hướng dẫn điều trị và các biện pháp dự phòng TTHKTM. Sử dụng các công cụ hỗ trợ quyết định lâm sàng có thể giúp bác sĩ đưa ra quyết định dự phòng phù hợp. Tăng cường truyền thông và giáo dục cho bệnh nhân về nguy cơ VTE và lợi ích của dự phòng.

VI. Tương Lai Của Dự Phòng Thuyên Tắc Huyết Khối Cá Nhân Hóa Điều Trị

Trong tương lai, dự phòng TTHKTM sẽ hướng đến cá nhân hóa điều trị, dựa trên đánh giá nguy cơ và đặc điểm riêng của từng bệnh nhân. Các nghiên cứu về gen và biomarkers có thể giúp xác định những người có nguy cơ cao hơn và lựa chọn phương pháp dự phòng phù hợp. Việc sử dụng trí tuệ nhân tạo và phân tích dữ liệu lớn có thể giúp cải thiện hiệu quả dự phòng và giảm thiểu tác dụng phụ. Đây là hướng đi đầy hứa hẹn trong việc dự phòng thuyên tắc huyết khối.

6.1. Nghiên cứu về gen và biomarkers trong dự phòng

Các nghiên cứu về gen và biomarkers có thể giúp xác định những người có nguy cơ cao hơn bị TTHKTM và lựa chọn phương pháp dự phòng phù hợp. Ví dụ, một số gen liên quan đến đông máu có thể làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông.

6.2. Ứng dụng trí tuệ nhân tạo và phân tích dữ liệu lớn

Việc sử dụng trí tuệ nhân tạo và phân tích dữ liệu lớn có thể giúp cải thiện hiệu quả dự phòng và giảm thiểu tác dụng phụ. AI có thể được sử dụng để phân tích dữ liệu lâm sàng và xác định các yếu tố nguy cơ VTE, cũng như dự đoán phản ứng của bệnh nhân với các loại thuốc chống đông khác nhau.

Tổng quan nghiên cứu

Thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch (TTHKTM) là một biến chứng y khoa nghiêm trọng, phổ biến ở bệnh nhân phẫu thuật chỉnh hình chi dưới, đặc biệt là các phẫu thuật lớn như thay khớp háng, khớp gối toàn phần và gãy xương đùi. Tỷ lệ huyết khối tĩnh mạch sâu sau phẫu thuật chỉnh hình chi dưới có thể lên đến 40-60% nếu không được dự phòng thích hợp. TTHKTM không chỉ làm tăng thời gian nằm viện và chi phí điều trị mà còn có thể dẫn đến tử vong do thuyên tắc phổi. Mặc dù có nhiều hướng dẫn dự phòng dựa trên bằng chứng, thực trạng áp dụng các biện pháp dự phòng tại các cơ sở y tế, trong đó có Bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức, vẫn còn nhiều khoảng cách so với khuyến cáo.

Luận văn tập trung phân tích thực trạng sử dụng thuốc chống đông trong dự phòng TTHKTM trên bệnh nhân phẫu thuật chỉnh hình chi dưới tại Viện Chấn thương chỉnh hình Bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức trong giai đoạn từ 15/05/2023 đến 31/07/2023. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá tính phù hợp của các biện pháp dự phòng, đồng thời khảo sát quan điểm của các bác sĩ về thực hành dự phòng TTHKTM. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng sử dụng thuốc chống đông, góp phần giảm thiểu biến chứng huyết khối và tăng cường an toàn cho bệnh nhân phẫu thuật chỉnh hình.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

• Tam chứng Virchow: Giải thích cơ chế hình thành huyết khối tĩnh mạch dựa trên ba yếu tố chính gồm ứ trệ tuần hoàn tĩnh mạch, tổn thương nội mô thành mạch và tăng đông máu. Phẫu thuật chỉnh hình chi dưới làm gia tăng cả ba yếu tố này, dẫn đến nguy cơ TTHKTM cao.
• Mô hình đánh giá nguy cơ TTHKTM và nguy cơ chảy máu: Dựa trên các hướng dẫn của ACCP 2012, VNHA 2022, Bộ Y tế 2023 và các tổ chức quốc tế, bệnh nhân được phân loại nguy cơ dựa trên loại phẫu thuật, các yếu tố bệnh lý đi kèm và tình trạng lâm sàng để lựa chọn biện pháp dự phòng phù hợp.
• Khái niệm về dự phòng TTHKTM: Bao gồm dự phòng cơ học (tất áp lực y khoa, máy bơm hơi áp lực ngắt quãng) và dự phòng dược lý (thuốc chống đông như LMWH, DOAC). Việc lựa chọn và thời gian sử dụng thuốc dự phòng được cá thể hóa dựa trên đánh giá nguy cơ và chống chỉ định.

Các khái niệm chính bao gồm: thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch, dự phòng thuyên tắc huyết khối, thuốc chống đông, nguy cơ chảy máu, phẫu thuật chỉnh hình chi dưới, và tam chứng Virchow.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hồi cứu mô tả và nghiên cứu định tính:

• Nguồn dữ liệu: Hồ sơ bệnh án, đơn thuốc ra viện của bệnh nhân ≥ 18 tuổi thực hiện phẫu thuật chỉnh hình chi dưới tại Viện Chấn thương chỉnh hình Bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức từ 15/05/2023 đến 31/07/2023. Đồng thời, phỏng vấn sâu các bác sĩ phẫu thuật và điều trị tại viện.
• Cỡ mẫu: Danh sách bệnh nhân được lọc theo tiêu chuẩn lựa chọn và loại trừ, đảm bảo tính đại diện cho nhóm phẫu thuật chỉnh hình lớn (thay khớp gối, khớp háng toàn phần, gãy xương đùi).
• Phương pháp chọn mẫu: Lấy mẫu có chủ đích cho phỏng vấn bác sĩ nhằm thu thập đa dạng quan điểm từ các bác sĩ có trình độ và kinh nghiệm khác nhau.
• Phân tích dữ liệu: Dữ liệu định lượng được xử lý thống kê mô tả, đánh giá tính phù hợp của dự phòng thuốc dựa trên các tiêu chí về lựa chọn thuốc, liều lượng, thời điểm và thời gian sử dụng. Dữ liệu định tính được phân tích theo chủ đề từ các cuộc phỏng vấn sâu, tập trung vào rào cản và thuận lợi trong thực hành dự phòng TTHKTM.
• Timeline nghiên cứu: Thu thập dữ liệu bệnh án và đơn thuốc trong 2,5 tháng; phỏng vấn sâu bác sĩ thực hiện trong cùng khoảng thời gian; phân tích và tổng hợp kết quả trong quý đầu năm 2024.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tỷ lệ sử dụng thuốc chống đông trong dự phòng TTHKTM: Khoảng 75% bệnh nhân phẫu thuật chỉnh hình chi dưới được kê đơn thuốc chống đông dự phòng trong thời gian nằm viện. Trong đó, LMWH là thuốc được sử dụng phổ biến nhất (chiếm khoảng 65%), tiếp theo là DOAC (khoảng 20%). Tỷ lệ sử dụng thuốc phù hợp với hướng dẫn đạt khoảng 68%.

2. Tính phù hợp của biện pháp dự phòng: Tỷ lệ lựa chọn biện pháp dự phòng phù hợp tổng thể (bao gồm lựa chọn thuốc, liều lượng, thời điểm bắt đầu và thời gian sử dụng) đạt khoảng 60%. Trong đó, thời gian dự phòng bằng thuốc chưa phù hợp là nguyên nhân phổ biến nhất, với gần 30% bệnh nhân dùng thuốc dưới thời gian khuyến cáo.

3. Nguy cơ chảy máu và chống chỉ định thuốc chống đông: Khoảng 15% bệnh nhân có yếu tố nguy cơ chảy máu nặng hoặc chống chỉ định với thuốc chống đông, trong đó phần lớn được dự phòng bằng biện pháp cơ học hoặc không dùng thuốc chống đông. Tỷ lệ bệnh nhân có nguy cơ chảy máu được đánh giá và xử lý phù hợp đạt 85%.

4. Quan điểm của bác sĩ về thực hành dự phòng TTHKTM: Qua phỏng vấn sâu với 20 bác sĩ, 80% nhận thức rõ tầm quan trọng của dự phòng TTHKTM. Tuy nhiên, 65% bác sĩ cho biết còn tồn tại rào cản như thiếu thời gian đánh giá nguy cơ đầy đủ, sự phối hợp chưa đồng bộ giữa các chuyên khoa và hạn chế về nguồn lực thuốc. Các bác sĩ đề xuất cần có hệ thống hỗ trợ quyết định lâm sàng và đào tạo liên tục để nâng cao tuân thủ hướng dẫn.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ sử dụng thuốc chống đông dự phòng tại Viện Chấn thương chỉnh hình Bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức tương đối cao nhưng vẫn còn khoảng cách so với các khuyến cáo quốc tế và trong nước. Việc chưa tuân thủ đầy đủ về thời gian dự phòng thuốc là điểm cần cải thiện, phù hợp với các nghiên cứu trước đây cho thấy thời gian dùng thuốc là nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến dự phòng không hiệu quả.

Nguy cơ chảy máu được đánh giá kỹ càng và xử lý phù hợp góp phần giảm thiểu biến cố bất lợi, đồng thời đảm bảo an toàn cho bệnh nhân. Quan điểm của bác sĩ phản ánh thực trạng thực hành lâm sàng với các rào cản nội tại và ngoại tại, tương đồng với các nghiên cứu quốc tế về tuân thủ hướng dẫn điều trị.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ sử dụng thuốc chống đông theo loại thuốc và biểu đồ tròn phân bố tính phù hợp của các tiêu chí dự phòng. Bảng tổng hợp các rào cản và đề xuất giải pháp từ góc nhìn bác sĩ cũng giúp minh họa rõ nét hơn các vấn đề thực tế.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đào tạo và cập nhật kiến thức cho bác sĩ: Tổ chức các khóa đào tạo định kỳ về dự phòng TTHKTM, nhấn mạnh các tiêu chí lựa chọn thuốc, liều lượng, thời điểm và thời gian sử dụng nhằm nâng cao nhận thức và kỹ năng thực hành. Thời gian thực hiện: 6 tháng; Chủ thể: Khoa Dược lâm sàng phối hợp Viện Chấn thương chỉnh hình.

2. Xây dựng hệ thống hỗ trợ quyết định lâm sàng điện tử: Phát triển phần mềm hoặc module trong hệ thống bệnh án điện tử để nhắc nhở, cảnh báo các yếu tố nguy cơ và đề xuất biện pháp dự phòng phù hợp theo hướng dẫn. Thời gian triển khai: 12 tháng; Chủ thể: Phòng Công nghệ thông tin phối hợp khoa Dược.

3. Tăng cường phối hợp đa ngành trong quản lý bệnh nhân phẫu thuật chỉnh hình: Thiết lập quy trình phối hợp chặt chẽ giữa bác sĩ phẫu thuật, bác sĩ lâm sàng, dược sĩ và điều dưỡng nhằm đảm bảo đánh giá nguy cơ và thực hiện dự phòng TTHKTM đồng bộ, hiệu quả. Thời gian thực hiện: 3 tháng; Chủ thể: Ban Giám đốc Bệnh viện và Viện Chấn thương chỉnh hình.

4. Giám sát và phản hồi kết quả thực hành dự phòng: Thiết lập hệ thống giám sát định kỳ, đánh giá tỷ lệ tuân thủ dự phòng TTHKTM và cung cấp phản hồi cho các bác sĩ nhằm cải thiện liên tục chất lượng chăm sóc. Thời gian thực hiện: liên tục; Chủ thể: Khoa Dược lâm sàng và Ban Quản lý chất lượng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình và bác sĩ lâm sàng: Nghiên cứu cung cấp dữ liệu thực tế và phân tích sâu về dự phòng TTHKTM, giúp cải thiện thực hành kê đơn thuốc chống đông phù hợp, giảm biến chứng huyết khối và chảy máu.

2. Dược sĩ lâm sàng và quản lý dược: Thông tin về lựa chọn thuốc, liều lượng và thời gian sử dụng thuốc chống đông hỗ trợ công tác tư vấn, giám sát và quản lý sử dụng thuốc an toàn, hiệu quả.

3. Nhà quản lý bệnh viện và chuyên viên y tế công cộng: Kết quả nghiên cứu giúp xây dựng chính sách, quy trình và chương trình đào tạo nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc và an toàn người bệnh trong phẫu thuật chỉnh hình.

4. Nhà nghiên cứu và sinh viên y dược: Luận văn là tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu hồi cứu kết hợp định tính, cũng như tổng quan lý thuyết và thực trạng dự phòng TTHKTM trong bối cảnh Việt Nam.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao dự phòng thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch quan trọng sau phẫu thuật chỉnh hình chi dưới?
   Dự phòng TTHKTM giúp giảm nguy cơ hình thành huyết khối tĩnh mạch sâu và thuyên tắc phổi, biến chứng có thể gây tử vong. Phẫu thuật chỉnh hình chi dưới làm tăng nguy cơ do tổn thương mạch máu, bất động và tăng đông máu.

2. Các thuốc chống đông nào thường được sử dụng để dự phòng TTHKTM?
   LMWH và các thuốc chống đông đường uống tác dụng trực tiếp (DOAC) như rivaroxaban, apixaban là lựa chọn ưu tiên. LMWH được dùng phổ biến do hiệu quả và an toàn đã được chứng minh qua nhiều nghiên cứu.

3. Làm thế nào để đánh giá nguy cơ chảy máu khi sử dụng thuốc chống đông?
   Đánh giá dựa trên tiền sử chảy máu, các bệnh lý đi kèm, chức năng thận, và các chống chỉ định tuyệt đối hoặc tương đối theo hướng dẫn của ACCP, VNHA và Bộ Y tế. Bệnh nhân có nguy cơ cao thường được ưu tiên dự phòng cơ học.

4. Tại sao thời gian dự phòng thuốc chống đông lại quan trọng?
   Thời gian dự phòng đủ dài giúp ngăn ngừa hình thành huyết khối sau phẫu thuật, đặc biệt trong giai đoạn nguy cơ cao 7-14 ngày đầu. Dùng thuốc quá ngắn có thể không hiệu quả, quá dài có thể tăng nguy cơ chảy máu.

5. Những rào cản chính ảnh hưởng đến việc tuân thủ dự phòng TTHKTM của bác sĩ là gì?
   Bao gồm thiếu nhận thức đầy đủ, hạn chế về thời gian và nguồn lực, sự phối hợp chưa đồng bộ giữa các chuyên khoa, và thiếu hệ thống hỗ trợ quyết định lâm sàng. Các giải pháp như đào tạo và công nghệ thông tin có thể giúp khắc phục.

Kết luận

• Thực trạng dự phòng thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch tại Viện Chấn thương chỉnh hình Bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức có tỷ lệ sử dụng thuốc chống đông cao nhưng còn tồn tại khoảng cách về tính phù hợp, đặc biệt về thời gian dự phòng.
• Nguy cơ chảy máu được đánh giá và xử lý phù hợp, góp phần đảm bảo an toàn cho bệnh nhân.
• Quan điểm của bác sĩ phản ánh các rào cản nội tại và ngoại tại trong thực hành dự phòng, cần có các giải pháp hỗ trợ và đào tạo liên tục.
• Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng dự phòng TTHKTM, bao gồm đào tạo, hệ thống hỗ trợ quyết định, phối hợp đa ngành và giám sát thực hành.
• Kết quả nghiên cứu là cơ sở quan trọng để triển khai chương trình quản lý sử dụng thuốc chống đông hiệu quả tại bệnh viện trong thời gian tới.

Hành động tiếp theo: Triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi và đánh giá hiệu quả cải thiện thực hành dự phòng TTHKTM, đồng thời mở rộng nghiên cứu để cập nhật dữ liệu và hoàn thiện quy trình chăm sóc bệnh nhân phẫu thuật chỉnh hình.