Nghiên Cứu Xây Dựng Tiêu Chuẩn Kiểm Nghiệm Chế Phẩm Probiotic Chứa Bacillus và Streptococcus Faecalis

Nghiên cứu về probiotic mới chỉ bắt đầu vào thế kỷ 20. Henry Tissier, một bác sỹ người Pháp đã quan sát và thấy rằng phân của những đứa trẻ mắc bệnh tiêu chảy có ít vi khuẩn lạ hình trứng hoặc hình chữ Y hơn những đứa trẻ khỏe mạnh. Sau đó năm 1907, Elie Metchnikoff-người Nga, đạt giải Nobel đã chứng minh được rằng việc tiêu thụ Lactobacillus sẽ hạn chế các nội độc tố của hệ vi sinh vật đường ruột. Metchnikoff tin rằng lý do chính gây ra quá trình lão hóa của con người là do chất độc tạo thành bởi sự thối rữa và sự lên men trong ruột. Có thể nói Tissier và Metchnikoff là người đầu tiên đưa ra những đề xuất mang tính khoa học về probiotic, làm cơ sở cho những nghiên cứu tiếp theo về probiotic.

Từ “probiotic” có nguồn gốc từ Hy Lạp có nghĩa là “cho cuộc sống”. Theo định nghĩa của FAO/WHO (2001): “probiotic là những vi thể sống mà với số lượng được kiểm soát hợp lý sẽ giúp bồi bổ sức khoẻ cho người tiếp nhận”. Các probiotic có thể là vi khuẩn, nấm mốc và men, nhưng hầu hết probiotic là vi khuẩn. Trong đó vi khuẩn sinh acid lactic (LAB) được sử dụng phổ biến nhất. Hiện nay probiotic được ứng dụng rộng rãi trong các thực phẩm, dược phẩm và chăn nuôi, đặc biệt là dược phẩm và thực phẩm.

Nhóm vi khuẩn dị dưỡng hoại sinh: chọn các chủng vi khuẩn có hoạt tính α- amylase và protease. Các chủng này không gây độc, không gây bệnh cho người và vật nuôi. Nhóm vi khuẩn này có tác dụng phân giải các hợp chất hữu cơ bị ô nhiễm trong môi trường. Thường chọn các chủng vi khuẩn thuộc giống Bacillus (Bacillus subtilis, Bacillus megaterium, Bacillus licheniformis,…). Ngoài khả năng sinh α- amylase và protease chúng còn sinh ra bacteriocin. Các vi khuẩn này chủ yếu tham gia vào quá trình làm sạch môi trường và tham gia vào quá trình đấu tranh sinh học, ức chế vi khuẩn gây bệnh, hạn chế dịch bệnh cho vật nuôi.

Nhóm vi khuẩn lactic: thường chọn các chủng vi khuẩn lactic điển hình thuộc giống Lactobacillus (Lactobacillus acidophillus, Lactobacillus plantarum, Lactobacillus casei …). Trong hoạt động sống vi khuẩn lactic chuyển đường thành acid lactic, ngoài ra nó có thể sinh ra bacteriocin-một loại hợp chất có hoạt tính kháng khuẩn và có phổ ức chế vi sinh vật khá rộng. Loại chất kháng sinh này không gây ra tính kháng kháng sinh ở các vi khuẩn gây bệnh. Acid lactic và bacteriocin có khả năng ức chế vi khuẩn gây bệnh, giải độc cho đường ruột.

Các phương pháp định danh vi sinh vật bao gồm các xét nghiệm sinh hóa truyền thống, nhuộm Gram, và các kỹ thuật sinh học phân tử như PCR. Nhóm LAB bao gồm Streptococcus, Enterococcus, Lactobacillus, Leuconostoc, Pediococcus và Bifidobacterium. Nhóm không sinh acid lactic bao gồm Bacillus và men Saccharomyces. Ngoài ra còn một số nhóm vi sinh vật khác ít sử dụng hơn. Các vi sinh vật thường làm probiotic.

Định lượng vi sinh vật thường được thực hiện bằng phương pháp đếm khuẩn lạc trên đĩa thạch. Các chế phẩm này thường ở dạng rất đậm đặc, do đó thường gặp vấn đề lớn trong việc đảm bảo độ sống sót của vi sinh vật trong quá trình sản xuất và bảo quản.

Quy trình bao gồm phân lập, định danh, định lượng vi khuẩn, và phát hiện vi sinh vật gây bệnh. Mục tiêu cụ thể: - Phân lập các chủng vi khuẩn Bacillus và Streptococcus faecalis từ chế phẩm probiotic trên thị trường. - Định danh vi khuẩn phân lập được bằng phương pháp thường quy.

Các quy trình định danh, định lượng, và phát hiện vi sinh vật gây bệnh sau đó được thẩm định để đảm bảo tính chính xác, độ tin cậy và độ lặp lại. - Thẩm định các quy trình định danh, định lượng và phát hiện vi sinh vật gây bệnh.

Phát hiện vi sinh vật gây bệnh bằng phương pháp cấy trên đĩa thạch. Thử nghiệm các quy trình đối với các loại vi khuẩn gây bệnh thường gặp: E.coli, Shigella, Salmonella, Candida albicans, Staphylococcus aureus

Ứng dụng quy trình đã thẩm định kiểm nghiệm một số chế phẩm probiotic chứa vi khuẩn Bacillus và Streptococcus faecalis dạng đơn chủng và đa chủng từ các chế phẩm thu thập được. Đánh giá chất lượng của các chế phẩm probiotic đã thực hiện.

So sánh với tiêu chuẩn quốc tế và các tiêu chuẩn khác trong nước để có thể đánh giá khách quan. Hiện nay, Việt Nam chưa có tiêu chuẩn nào để kiểm tra các chế phẩm probiotic về mặt số lượng, chất lượng và các chỉ tiêu vi sinh để đảm bảo sức khỏe cho người tiêu dùng.

Đóng góp trong việc xây dựng tiêu chuẩn kiểm nghiệm một số chủng probiotic từ đó góp phần xây dựng tiêu chuẩn quốc gia về kiểm nghiệm các chế phẩm probiotic.

Ứng dụng quy trình trong kiểm nghiệm các chế phẩm probiotic đang lưu hành trên thị trường, góp phần đảm bảo sức khỏe nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.