Tổng quan nghiên cứu

Idioms (thành ngữ) là một phần không thể thiếu trong việc học ngôn ngữ, đặc biệt trong tiếng Anh, nơi mà người bản ngữ sử dụng idioms với tần suất cao trong cả giao tiếp nói và viết. Theo báo cáo của ngành, người nói tiếng Anh sử dụng trung bình khoảng 4,08 idioms mỗi phút, tương đương với khoảng 20 triệu idioms trong suốt cuộc đời. Tuy nhiên, đối với sinh viên không chuyên ngành tiếng Anh tại Trường Trung cấp Dạy nghề Âu Lạc, việc học idioms gặp nhiều khó khăn do tính không minh bạch và cấu trúc cố định của chúng. Nghiên cứu này nhằm điều tra nhận thức của sinh viên năm nhất về việc học idioms tiếng Anh thông qua thủ pháp ẩn dụ (metaphors), cách thức học và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả dạy và học. Nghiên cứu được thực hiện trên lớp học thử gồm 40 sinh viên tại Trường Trung cấp Dạy nghề Âu Lạc trong vòng 3 tuần với tổng thời gian 5 giờ học. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện kỹ năng sử dụng idioms, góp phần nâng cao năng lực giao tiếp tiếng Anh cho sinh viên không chuyên, đồng thời hỗ trợ giáo viên trong việc thiết kế bài giảng phù hợp.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính: lý thuyết về idioms và lý thuyết về ẩn dụ khái niệm (conceptual metaphors). Idioms được định nghĩa là các cụm từ có nghĩa không thể suy ra từ từng thành phần riêng lẻ, thường có cấu trúc cố định và mang tính biểu tượng. Theo Lakoff và Johnson (1980), ẩn dụ không chỉ là thiết bị ngôn ngữ mà còn là hệ thống tư duy phổ biến trong đời sống hàng ngày. Các loại ẩn dụ khái niệm gồm: ẩn dụ cấu trúc (structural), ẩn dụ định hướng (orientational) và ẩn dụ bản thể (ontological). Ví dụ, ẩn dụ "TIME IS MONEY" giúp người học hiểu và ghi nhớ idioms liên quan đến thời gian thông qua khái niệm tiền bạc. Các khái niệm chính trong nghiên cứu bao gồm idioms, metaphors, conceptual metaphors, và phương pháp dạy học dựa trên nhận thức ẩn dụ.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định lượng và định tính. Dữ liệu được thu thập từ 40 sinh viên năm nhất Trường Trung cấp Dạy nghề Âu Lạc thông qua các công cụ: bài kiểm tra trước và sau khi học (pretest và posttest), bảng hỏi (questionnaire), phỏng vấn giáo viên và sinh viên, cùng quan sát lớp học thử. Cỡ mẫu gồm 40 sinh viên, được chọn ngẫu nhiên trong lớp học Basic English. Phân tích dữ liệu định lượng sử dụng thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ phần trăm và điểm số giữa pretest và posttest. Dữ liệu định tính được phân tích theo chủ đề từ các cuộc phỏng vấn và ghi chú lớp học. Timeline nghiên cứu kéo dài 3 tuần với 3 bài giảng chính về các nhóm idioms: "It’s on your mind", "Time is money" và "Happy and sad".

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhận thức về idioms và metaphors: Khoảng 60% sinh viên thường xuyên gặp idioms khi học tiếng Anh, và tỷ lệ sử dụng idioms cũng tương đương. Hơn 60% sinh viên thừa nhận gặp metaphors trong quá trình học, trong khi 60% đánh giá metaphors đóng vai trò quan trọng trong việc học idioms. Gần 60% cho rằng metaphors có ảnh hưởng lớn trong việc hỗ trợ học idioms.

  2. Hiệu quả học tập: Kết quả pretest và posttest cho thấy sự cải thiện rõ rệt về khả năng hiểu và sử dụng idioms. Ví dụ, số sinh viên trả lời đúng idiom "feeling down" tăng từ 12 lên 35 trên 40, "lifting one’s spirit" từ 5 lên 32, và "walking on air" từ 3 lên 24. Trung bình, điểm đúng của 20 idioms được khảo sát tăng đáng kể sau khi áp dụng phương pháp dạy học qua metaphors.

  3. Thách thức trong học tập: Sinh viên gặp khó khăn trong việc ghi nhớ số lượng lớn idioms, vốn từ vựng hạn chế và khó khăn trong dịch nghĩa idioms sang tiếng mẹ đẻ. Một số idioms có cấu trúc và từ mới gây bối rối, ví dụ như "a stitch in time saves nine" hay các thành ngữ liên quan đến màu sắc trong nhóm "Happy and sad".

  4. Phản hồi từ sinh viên: Sinh viên đánh giá cao phương pháp dạy học qua metaphors, giúp họ phát triển tư duy phản biện, giảm sự phụ thuộc vào từ điển và tăng sự tự tin trong giao tiếp. Một số sinh viên cho biết phương pháp này mở rộng kiến thức về văn hóa và ngôn ngữ, đồng thời làm cho việc học trở nên thú vị hơn.

Thảo luận kết quả

Việc áp dụng ẩn dụ khái niệm trong dạy idioms giúp sinh viên nhận thức được mối liên hệ hệ thống giữa các khái niệm trừu tượng và hình ảnh cụ thể, từ đó nâng cao khả năng hiểu và ghi nhớ. Kết quả phù hợp với các nghiên cứu trước đây cho thấy sự hiệu quả của phương pháp này trong việc tăng cường nhận thức và khả năng sử dụng idioms. Biểu đồ so sánh tỷ lệ trả lời đúng pretest và posttest minh họa rõ sự tiến bộ của sinh viên. Tuy nhiên, thách thức về vốn từ và dịch thuật vẫn tồn tại, đòi hỏi giáo viên cần có các biện pháp hỗ trợ thêm. So với phương pháp học truyền thống dựa trên ghi nhớ máy móc, phương pháp này tạo điều kiện cho học sinh phát triển kỹ năng tư duy phản biện và tự học, góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tích hợp phương pháp dạy idioms qua metaphors vào chương trình học: Giáo viên nên xây dựng bài giảng theo nhóm idioms dựa trên các ẩn dụ khái niệm phổ biến, giúp sinh viên dễ dàng nhận diện và hiểu sâu sắc ý nghĩa. Thời gian áp dụng: ngay trong các khóa học tiếng Anh cơ bản.

  2. Tổ chức các hoạt động tương tác và thảo luận nhóm: Khuyến khích sinh viên tham gia các trò chơi, bài tập nhóm để tăng cường khả năng vận dụng idioms trong giao tiếp thực tế. Chủ thể thực hiện: giáo viên và sinh viên trong lớp học.

  3. Phát triển tài liệu học tập đa dạng: Soạn thảo tài liệu có minh họa hình ảnh, ví dụ thực tế và bài tập liên quan đến idioms và metaphors, hỗ trợ sinh viên tự học hiệu quả. Thời gian: trong vòng 6 tháng tới.

  4. Đào tạo giáo viên về phương pháp dạy idioms qua metaphors: Tổ chức các khóa tập huấn nâng cao năng lực giảng dạy, giúp giáo viên hiểu rõ lý thuyết và kỹ thuật áp dụng phương pháp mới. Chủ thể thực hiện: nhà trường và các cơ quan đào tạo giáo viên.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giáo viên tiếng Anh tại các trường nghề và đại học: Nghiên cứu cung cấp phương pháp giảng dạy idioms hiệu quả, giúp cải thiện kỹ năng truyền đạt và thiết kế bài giảng.

  2. Sinh viên chuyên ngành sư phạm tiếng Anh: Tài liệu tham khảo hữu ích để hiểu sâu về lý thuyết ẩn dụ và ứng dụng trong giảng dạy ngôn ngữ.

  3. Nhà nghiên cứu ngôn ngữ học ứng dụng: Cung cấp dữ liệu thực nghiệm về việc áp dụng lý thuyết ẩn dụ trong dạy học idioms tại môi trường EFL.

  4. Người học tiếng Anh không chuyên: Giúp nâng cao nhận thức về idioms và cách học thông qua metaphors, từ đó cải thiện kỹ năng giao tiếp và viết.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao idioms lại khó học đối với người học tiếng Anh?
    Idioms có nghĩa không thể suy ra từ từng từ riêng lẻ và thường mang tính ẩn dụ, khiến người học khó hiểu nếu chỉ dựa vào nghĩa đen. Ví dụ, "kick the bucket" không có nghĩa là đá cái xô mà là "chết".

  2. Phương pháp dạy idioms qua metaphors có ưu điểm gì?
    Phương pháp này giúp người học nhận diện mối liên hệ giữa hình ảnh cụ thể và ý nghĩa trừu tượng, tăng khả năng hiểu và ghi nhớ idioms một cách hệ thống và tự nhiên hơn.

  3. Làm thế nào để sinh viên nhớ được nhiều idioms?
    Kết hợp học qua metaphors, luyện tập thường xuyên qua các hoạt động tương tác, và áp dụng idioms vào giao tiếp thực tế giúp tăng khả năng ghi nhớ lâu dài.

  4. Có thể áp dụng phương pháp này cho người học ở trình độ nào?
    Phương pháp phù hợp với người học từ trình độ sơ cấp đến trung cấp, đặc biệt là sinh viên không chuyên tiếng Anh, giúp họ tiếp cận idioms một cách dễ dàng hơn.

  5. Làm sao giáo viên có thể hỗ trợ sinh viên khi gặp khó khăn với idioms?
    Giáo viên nên giải thích rõ ràng về ẩn dụ trong idioms, sử dụng hình ảnh minh họa, tạo môi trường học tập tích cực và khuyến khích sinh viên tự khám phá ý nghĩa qua thảo luận nhóm.

Kết luận

  • Sinh viên năm nhất tại Trường Trung cấp Dạy nghề Âu Lạc có nhận thức tích cực về việc học idioms qua metaphors, với khoảng 60% thường xuyên gặp và sử dụng idioms trong học tập.
  • Phương pháp dạy học qua metaphors giúp cải thiện đáng kể khả năng hiểu và sử dụng idioms, thể hiện qua sự tăng điểm trung bình từ pretest đến posttest.
  • Thách thức chính gồm vốn từ hạn chế, khó khăn trong dịch thuật và ghi nhớ idioms, đòi hỏi sự hỗ trợ từ giáo viên và phương pháp giảng dạy phù hợp.
  • Nghiên cứu đề xuất các giải pháp thiết thực như tích hợp phương pháp dạy idioms qua metaphors, tổ chức hoạt động tương tác, phát triển tài liệu học tập và đào tạo giáo viên.
  • Các bước tiếp theo bao gồm mở rộng áp dụng phương pháp trong các khóa học khác, đánh giá hiệu quả lâu dài và phát triển tài liệu hỗ trợ đa dạng hơn.

Hành động ngay: Giáo viên và nhà quản lý giáo dục nên xem xét áp dụng phương pháp dạy idioms qua metaphors để nâng cao chất lượng giảng dạy tiếng Anh, đồng thời khuyến khích sinh viên chủ động học tập và vận dụng idioms trong giao tiếp hàng ngày.