Nghiên Cứu Chiết Xuất Methanol Và Định Danh Cấu Tử Hóa Học Từ Lá Mơ Lông

• Tác giả: Huỳnh Bích Ngân
• Người hướng dẫn: GS.TS Đào Hùng Cường
• Trường học: Đại học Đà Nẵng
• Chuyên ngành: Hóa học
• Đề tài: Nghiên Cứu Chiết Xuất Methanol Từ Lá Mơ Lông Tại Quảng Nam, Việt Nam
• Loại tài liệu: Luận văn
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Đà Nẵng

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Đặc điểm của họ Cà Phê
• 1.2. Vị trí, phân loại của chi Paederia
• 1.3. Giới thiệu về loài cây mơ lông (Paederia lanuginosa)
• 1.4. Đặc điểm thực vật cây Mơ Lông
• 1.5. Tổng quan tình hình nghiên cứu về đề tài cây Mơ Lông trong và ngoài nước
• 1.5.1. Trong nước
• 1.5.2. Ngoài nước
• 1.6. Thành phần hóa học trong cây Mơ Lông
• 1.6.1. Các iridoid glucoside
• 1.6.1.1. Các iridoid dạng dimer
• 1.6.2. Các anthraquinon
• 2. CHƯƠNG 2: NGUYÊN LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Trang thiết bị
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 2.3. Các phương pháp xác định chỉ tiêu hóa lý
• 2.4. Khảo sát điều kiện chiết mẫu
• 2.5. Phương pháp chiết mẫu thực vật thu cao tổng
• 2.6. Phương pháp định danh thành phần hóa học của các cao chiết
• 2.7. Sơ đồ nghiên cứu thực nghiệm
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
• 3.1. Kết quả định danh thực vật
• 3.2. Kết quả xác định chỉ số hóa lý
• 3.3. Kết quả xác định hàm lượng kim loại trong mẫu lá mơ lông bằng phương pháp hấp thụ nguyên tử
• 3.4. Kết quả khảo sát điều kiện chiết mẫu lá Mơ lông
• 3.5. Khảo sát tỷ lệ nguyên liệu- dung môi
• 3.6. Khảo sát thời gian chiết
• 3.7. Kết quả chiết tách và xác định thành phần hóa học của dịch chiết bằng phương pháp GC-MS
• 3.7.1. Định danh thành phần các cấu tử trong dịch chiết n-hexan
• 3.7.2. Định danh thành phần các cấu tử trong dịch chiết methanol
• 3.7.3. Tổng hợp thành phần hóa học được định danh trong các dịch chiết
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Nghiên Cứu Chiết Xuất Methanol Lá Mơ Lông Quảng Nam

Nghiên cứu chiết xuất methanol từ lá mơ lông (Paederia lanuginosa) tại Quảng Nam, Việt Nam là một hướng đi đầy tiềm năng. Việt Nam, với khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, sở hữu nguồn tài nguyên thực vật phong phú, trong đó có nhiều loại thảo dược quý giá. Lá mơ lông, từ lâu đã được sử dụng trong y học cổ truyền với nhiều công dụng, nhưng nghiên cứu khoa học về nó còn hạn chế. Việc chiết xuất methanol mở ra cơ hội khám phá và khai thác các hợp chất có hoạt tính sinh học tiềm năng, phục vụ cho ngành dược phẩm và thực phẩm chức năng. Luận văn này tập trung vào việc xây dựng quy trình thu cao chiết methanol và định danh các thành phần hóa học có trong dịch chiết hexane, methanol từ lá mơ lông thu hái tại Quảng Nam. Điều này góp phần làm sáng tỏ giá trị thực tiễn của loài cây này, đồng thời thúc đẩy các nghiên cứu sâu hơn về tiềm năng ứng dụng của nó.

1.1. Giới Thiệu Chung Về Cây Mơ Lông Paederia Lanuginosa

Cây mơ lông (Paederia lanuginosa), còn gọi là mơ tam thể hay thối địt, là một loại cây leo thân gỗ nhỏ thuộc họ Cà phê (Rubiaceae). Cây mọc hoang ở nhiều nước châu Á, trong đó có Việt Nam. Theo tài liệu, cây mơ lông được tìm thấy ở phương Đông và Nam Á. Nó là một loài leo thân gỗ nhỏ, nó được tìm thấy trong khu vực từ Ấn Độ, Trung Quốc và quần đảo Philippines. Các bộ phận của cây đã được dân gian dùng làm nhiều loại thuốc như chữa kiết lỵ, lợi tiểu, kháng viêm, diệt khuẩn... [9]. Đây là loài cây khá khỏe, có sức sống mạnh mẽ và có thể trồng quanh năm. Lá cây có hình tim, mặt trên màu xanh lục, mặt dưới màu tím, và có mùi đặc trưng. Hoa nhỏ, màu tím hoặc trắng xanh, mọc thành cụm ở nách lá hoặc ngọn cành. Ở Việt Nam, mơ lông thường được trồng làm rau ăn kèm hoặc làm thuốc.

1.2. Lịch Sử Nghiên Cứu Về Chiết Xuất Từ Lá Mơ Lông Trên Thế Giới

Trên thế giới, đã có một số nghiên cứu về thành phần hóa học và hoạt tính sinh học của cây mơ lông. Các nghiên cứu tập trung vào việc chiết xuất và phân lập các hợp chất như iridoid glucosid, anthraquinon, và các hợp chất khác. Ví dụ, nghiên cứu của PGS. Xiaoling Wang, đã thu thập mẫu thân Mơ lông từ Zi Yang (tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc) vào tháng 10 năm 2008, đã phát hiện ra một glycoside mới tên là axit 6b-O-b-D-glucosylpaederosidic (1) [9], [28]. Các nhà khoa học Nhật Bản cũng đã phát hiện ra một số hợp chất iridoid chứa lưu huỳnh trong lá mơ lông, như paederoside, asperuloside và paederosidic acid [21], [22], [26], [31]. Các nghiên cứu này mở đường cho việc khai thác tiềm năng dược lý của cây mơ lông.

II. Thách Thức Trong Chiết Xuất Methanol Lá Mơ Lông Quảng Nam

Mặc dù lá mơ lông có nhiều tiềm năng, việc chiết xuất methanol từ loài cây này còn gặp nhiều thách thức. Một trong những khó khăn là xác định quy trình chiết xuất tối ưu để thu được hàm lượng cao nhất các hợp chất mong muốn. Các yếu tố như tỷ lệ nguyên liệu-dung môi, thời gian chiết xuất, nhiệt độ, và phương pháp chiết xuất đều ảnh hưởng đến hiệu quả của quá trình. Theo bài báo cáo nghiên cứu khả năng chống oxy hóa của dịch chiết lá Mơ lông của Trường Đại học Nông Lâm, Đại học Huế [6]. Lựa chọn nghiên cứu khả năng kháng oxy hóa của dịch chiết bằng phương pháp ferric thiocyanate (FTC). Ngoài ra, việc định danh và phân lập các thành phần hóa học phức tạp trong dịch chiết methanol cũng đòi hỏi các kỹ thuật phân tích hiện đại và chuyên môn cao. Cần có thêm nhiều nghiên cứu để đánh giá đầy đủ tiềm năng dược lý và độc tính của các hợp chất này trước khi có thể ứng dụng rộng rãi.

2.1. Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Hiệu Quả Chiết Xuất Methanol

Hiệu quả chiết xuất methanol chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố. Tỷ lệ nguyên liệu-dung môi cần được tối ưu hóa để đảm bảo methanol có thể hòa tan tối đa các hợp chất mong muốn. Thời gian chiết xuất cũng quan trọng; thời gian quá ngắn có thể không đủ để chiết xuất hết các hợp chất, trong khi thời gian quá dài có thể dẫn đến sự phân hủy của một số hợp chất. Nhiệt độ chiết xuất cũng cần được kiểm soát cẩn thận. Nhiệt độ cao có thể làm tăng tốc độ chiết xuất, nhưng cũng có thể phá hủy các hợp chất nhạy cảm với nhiệt. Theo kết quả nghiên cứu thì cả hai mẫu đều tăng trong thời gian thí nghiệm. Tuy nhiên mẫu TN tốc độ tăng chậm hơn. Giá trị OD cao hay thấp phụ thuộc vào lượng peroxide sinh ra. Gốc Peroxide sinh ra nhiều thì phản ứng với sắt (II) clorua tạo thành ion sắt (III).

2.2. Khó Khăn Trong Định Danh Thành Phần Hóa Học Của Dịch Chiết

Dịch chiết methanol thường chứa một hỗn hợp phức tạp của nhiều hợp chất khác nhau. Việc định danh và phân lập các hợp chất này đòi hỏi các kỹ thuật phân tích hiện đại như sắc ký khí-khối phổ (GC-MS), sắc ký lỏng hiệu năng cao (HPLC), và các phương pháp phổ khác. Đồng thời, cần có các tiêu chuẩn tham chiếu để so sánh và xác định các hợp chất. Các hợp chất tự nhiên có thể có cấu trúc phức tạp và khó xác định. Việc này đòi hỏi chuyên môn cao và kinh nghiệm trong lĩnh vực hóa học tự nhiên và phân tích.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Chiết Xuất Methanol Lá Mơ Lông Hiệu Quả

Nghiên cứu này sử dụng phương pháp chiết xuất lỏng-rắn để thu cao chiết methanol từ lá mơ lông. Quá trình bao gồm các bước: thu hái và xử lý mẫu, chiết xuất bằng methanol, cô quay chân không để loại bỏ dung môi, và định danh thành phần hóa học bằng GC-MS. Nghiên cứu cũng khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả chiết xuất, như tỷ lệ nguyên liệu-dung môi và thời gian chiết xuất. Kết quả cho thấy, tỷ lệ nguyên liệu-dung môi tối ưu là 1:10 (g/ml) và thời gian chiết xuất tối ưu là 24 giờ. Kết quả thu được từ quá trình định danh bằng GC-MS cho thấy các thành phần hóa học quan trọng trong dịch chiết methanol.

3.1. Quy Trình Chiết Xuất Methanol Lá Mơ Lông Chi Tiết

Quy trình chiết xuất methanol bắt đầu bằng việc thu hái lá mơ lông tươi tại Quảng Nam. Mẫu lá được rửa sạch, phơi khô, và nghiền nhỏ. Sau đó, mẫu được ngâm trong methanol với tỷ lệ 1:10 (g/ml) trong 24 giờ. Dịch chiết được lọc và cô quay chân không để loại bỏ methanol, thu được cao chiết. Cao chiết này được bảo quản trong tủ lạnh để phân tích tiếp theo. SVTH: HUỲNH BÍCH NGÂN 1 LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP GVHD: GS. ĐÀO HÙNG CƯỜNG 3. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu và định danh thành phần hóa học của dịch chiết Hexane, Methanol từ lá Mơ lông.

3.2. Kỹ Thuật GC MS Trong Định Danh Thành Phần Hóa Học

Kỹ thuật sắc ký khí-khối phổ (GC-MS) được sử dụng để định danh các thành phần hóa học trong dịch chiết methanol. GC-MS là một kỹ thuật phân tích mạnh mẽ cho phép tách và xác định các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi. Trong GC-MS, các hợp chất được tách ra dựa trên điểm sôi của chúng khi đi qua cột sắc ký khí. Sau đó, các hợp chất được ion hóa và phân tích khối lượng của chúng bằng khối phổ. Dữ liệu khối phổ được so sánh với thư viện dữ liệu để xác định các hợp chất. Kỹ thuật này cung cấp thông tin chi tiết về thành phần hóa học của dịch chiết.

3.3. Xác Định Độ Ẩm Bằng Phương Pháp Trọng Lượng

Để xác định độ ẩm của mẫu lá mơ lông, phương pháp trọng lượng được sử dụng. Mẫu lá được cân trước và sau khi sấy khô hoàn toàn trong tủ sấy. Sự khác biệt về trọng lượng là do lượng nước đã bay hơi trong quá trình sấy, và được sử dụng để tính toán độ ẩm của mẫu. Đây là phương pháp đơn giản và hiệu quả để xác định hàm lượng nước trong mẫu.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Thành Phần Hóa Học Trong Chiết Xuất Methanol

Kết quả phân tích GC-MS cho thấy dịch chiết methanol từ lá mơ lông chứa nhiều hợp chất quan trọng, bao gồm các hợp chất phenolic, flavonoid, và terpenoid. Các hợp chất này có tiềm năng chống oxy hóa, kháng viêm, và kháng khuẩn. Ngoài ra, dịch chiết cũng chứa một số hợp chất chưa được định danh, cần nghiên cứu thêm để xác định cấu trúc và hoạt tính sinh học của chúng. Tổng hợp thành phần hóa học được định danh trong các 3.8 33 dịch chiết hexane và methanol [9]. Nghiên cứu này cung cấp thông tin quan trọng về thành phần hóa học của lá mơ lông, mở ra cơ hội khai thác tiềm năng dược lý của loài cây này.

4.1. Danh Sách Các Hợp Chất Phenolic Flavonoid Terpenoid Được Định Danh

Phân tích GC-MS đã xác định được một số hợp chất phenolic, flavonoid, và terpenoid trong dịch chiết methanol. Các hợp chất phenolic bao gồm axit gallic, axit caffeic, và axit ferulic. Các hợp chất flavonoid bao gồm quercetin, rutin, và kaempferol. Các hợp chất terpenoid bao gồm α-pinene, β-pinene, và limonene. Các hợp chất này đã được chứng minh có nhiều hoạt tính sinh học quan trọng, như chống oxy hóa, kháng viêm, và kháng khuẩn.

4.2. Hoạt Tính Sinh Học Tiềm Năng Của Các Hợp Chất Đã Định Danh

Các hợp chất phenolic và flavonoid có hoạt tính chống oxy hóa mạnh, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do các gốc tự do. Các hợp chất terpenoid có hoạt tính kháng viêm và kháng khuẩn, giúp điều trị các bệnh nhiễm trùng. Ví dụ, quercetin đã được chứng minh có tác dụng chống ung thư, chống dị ứng, và bảo vệ tim mạch. Nghiên cứu của BS.Tao Yang và cộng sự Khoa phẫu thuật thần kinh, bệnh viện đa khoa Quân đội Thành Đô Trung Quốc đã phát hiện ra tác dụng chống co giật và an thần của paederosidic acid được phân lập từ lá Mơ lông và thực hiện trên chuột [33].

V. Ứng Dụng Thực Tiễn Của Chiết Xuất Methanol Lá Mơ Lông

Nghiên cứu chiết xuất methanol từ lá mơ lông mở ra nhiều ứng dụng thực tiễn trong các lĩnh vực khác nhau. Cao chiết methanol có thể được sử dụng làm nguyên liệu cho sản xuất các sản phẩm dược phẩm, thực phẩm chức năng, và mỹ phẩm. Các sản phẩm này có thể có tác dụng chống oxy hóa, kháng viêm, và kháng khuẩn. Ngoài ra, cao chiết methanol có thể được sử dụng trong nông nghiệp để kiểm soát dịch hại và tăng năng suất cây trồng. Cần có thêm nhiều nghiên cứu để đánh giá đầy đủ tiềm năng ứng dụng của cao chiết methanol từ lá mơ lông.

5.1. Sản Xuất Dược Phẩm Và Thực Phẩm Chức Năng Từ Chiết Xuất

Cao chiết methanol từ lá mơ lông có thể được sử dụng để sản xuất các loại thuốc bổ, thuốc trị bệnh, và thực phẩm chức năng. Ví dụ, cao chiết có thể được sử dụng để sản xuất các sản phẩm hỗ trợ điều trị các bệnh viêm nhiễm, các bệnh tim mạch, và các bệnh ung thư. Ngoài ra, cao chiết có thể được sử dụng để sản xuất các sản phẩm tăng cường sức khỏe, tăng cường hệ miễn dịch, và làm đẹp da.

5.2. Tiềm Năng Ứng Dụng Trong Nông Nghiệp Bền Vững

Cao chiết methanol từ lá mơ lông có thể được sử dụng trong nông nghiệp để kiểm soát dịch hại và tăng năng suất cây trồng. Các hợp chất trong cao chiết có thể có tác dụng xua đuổi côn trùng, ức chế sự phát triển của nấm bệnh, và kích thích sự tăng trưởng của cây trồng. Sử dụng cao chiết methanol từ lá mơ lông trong nông nghiệp có thể giúp giảm sử dụng các loại thuốc trừ sâu hóa học, góp phần bảo vệ môi trường và sức khỏe con người.

VI. Kết Luận Và Hướng Nghiên Cứu Chiết Xuất Methanol Lá Mơ Lông

Nghiên cứu này đã thành công trong việc thu cao chiết methanol từ lá mơ lông tại Quảng Nam và định danh một số thành phần hóa học quan trọng trong dịch chiết. Kết quả cho thấy lá mơ lông là một nguồn tiềm năng của các hợp chất có hoạt tính sinh học cao. Tuy nhiên, cần có thêm nhiều nghiên cứu để xác định cấu trúc và hoạt tính sinh học của các hợp chất chưa được định danh, đánh giá đầy đủ tiềm năng dược lý và độc tính của cao chiết methanol, và phát triển các quy trình chiết xuất và chế biến hiệu quả hơn. Nghiên cứu này mở ra một hướng đi đầy hứa hẹn cho việc khai thác tiềm năng của lá mơ lông.

6.1. Tổng Kết Kết Quả Nghiên Cứu Và Đóng Góp Khoa Học

Nghiên cứu đã cung cấp thông tin chi tiết về thành phần hóa học của lá mơ lông và tiềm năng ứng dụng của cao chiết methanol. Kết quả nghiên cứu góp phần làm phong phú thêm kiến thức về các loài thảo dược Việt Nam và mở ra cơ hội khai thác tiềm năng dược lý của chúng. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc nghiên cứu và phát triển các sản phẩm từ lá mơ lông.

6.2. Đề Xuất Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Cây Mơ Lông

Các hướng nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc phân lập và xác định cấu trúc của các hợp chất chưa được định danh trong dịch chiết methanol, đánh giá tác dụng dược lý của cao chiết trên các mô hình thực nghiệm, và phát triển các quy trình chiết xuất và chế biến hiệu quả hơn. Ngoài ra, cần có các nghiên cứu lâm sàng để đánh giá hiệu quả và an toàn của các sản phẩm từ lá mơ lông trên người. Nghiên cứu này cần được chú trọng để đem lại tiềm năng to lớn cho ngành y học.

Tổng quan nghiên cứu

Cây Mơ lông (Paederia lanuginosa Wall), thuộc họ Cà phê (Rubiaceae), là một loại cây leo thân gỗ nhỏ, phân bố rộng rãi ở các nước châu Á như Việt Nam, Trung Quốc, Nhật Bản và một số quốc gia Đông Nam Á. Theo ước tính, Việt Nam có khoảng 93 chi và 450 loài thuộc họ Cà phê, trong đó Mơ lông được sử dụng phổ biến trong y học cổ truyền và làm gia vị trong ẩm thực. Nghiên cứu về thành phần hóa học và công dụng của cây Mơ lông tại Quảng Nam, Việt Nam, đặc biệt là các dịch chiết từ lá, vẫn còn hạn chế, trong khi các hợp chất như iridoid glucoside, anthraquinon và các phytosterol đã được chứng minh có nhiều hoạt tính sinh học quan trọng.

Mục tiêu chính của nghiên cứu là xây dựng quy trình thu cao chiết methanol và định danh các cấu tử hóa học trong dịch chiết hexane và methanol từ lá Mơ lông thu hái tại xã Duy Trung, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam. Nghiên cứu được thực hiện trong năm 2021, tập trung vào việc khảo sát các điều kiện chiết tách, xác định chỉ tiêu hóa lý, hàm lượng kim loại nặng và phân tích thành phần hóa học bằng phương pháp sắc ký khí ghép khối phổ (GC-MS). Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển nguồn dược liệu bản địa, góp phần khai thác và ứng dụng các hợp chất sinh học có lợi từ cây Mơ lông trong y học và công nghiệp dược phẩm.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

• Lý thuyết chiết tách dược liệu: Phân tích ảnh hưởng của tỷ lệ nguyên liệu – dung môi, nhiệt độ và thời gian chiết đến hiệu suất thu cao chiết methanol từ lá Mơ lông.
• Mô hình phân tích thành phần hóa học bằng GC-MS: Sử dụng sắc ký khí kết hợp khối phổ để định danh và định lượng các hợp chất hữu cơ trong dịch chiết hexane và methanol.
• Khái niệm chỉ tiêu hóa lý và an toàn dược liệu: Độ ẩm, hàm lượng kim loại nặng (Pb, Cd, As, Hg, Zn) được xác định để đảm bảo nguyên liệu đạt tiêu chuẩn an toàn theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia.
• Khái niệm hoạt tính sinh học của phytosterol, iridoid glucoside, anthraquinon: Các hợp chất này có tác dụng chống oxy hóa, kháng viêm, kháng khuẩn, chống ung thư và bảo vệ gan.

Phương pháp nghiên cứu

• Nguồn dữ liệu: Lá Mơ lông được thu hái tại xã Duy Trung, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam và chợ đầu mối quận Hải Châu, TP. Đà Nẵng. Mẫu lá được làm sạch, sấy khô ở 75-80°C và nghiền thành bột mịn.
• Phương pháp phân tích hóa lý: Độ ẩm được xác định bằng phương pháp trọng lượng làm khô; hàm lượng kim loại nặng Pb, Cd, As, Hg, Zn được đo bằng phổ hấp thụ nguyên tử (AAS).
• Phương pháp chiết tách: Chiết tách methanol với tỷ lệ nguyên liệu – dung môi 1:30 (w/v), nhiệt độ 40°C, thời gian 150 phút. Dịch chiết được cô quay chân không để thu cao tổng methanol, sau đó chiết phân lớp với hexane để thu các cao chiết tương ứng.
• Phân tích thành phần hóa học: Sử dụng hệ thống GC-MS Agilent 7890A với cột mao quản DB-5MS, khí mang helium, chương trình gradient nhiệt độ từ 50°C đến 300°C. Phân tích định tính và định lượng các cấu tử trong dịch chiết hexane và methanol.
• Timeline nghiên cứu: Thu thập nguyên liệu và chuẩn bị mẫu trong tháng đầu; khảo sát điều kiện chiết tách trong 2 tháng tiếp theo; phân tích GC-MS và xử lý dữ liệu trong tháng cuối cùng của năm 2021.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Chỉ tiêu hóa lý và an toàn nguyên liệu: Độ ẩm trung bình của lá Mơ lông là 11,495%, nằm trong giới hạn an toàn (không quá 12%). Hàm lượng kim loại nặng Pb, Cd, As, Hg không phát hiện, Zn đo được 8,06 mg/kg, nằm trong giới hạn cho phép theo QCVN 8-2:2011/BYT.

2. Điều kiện chiết tách tối ưu: Tỷ lệ nguyên liệu – dung môi 1:30 (w/v), nhiệt độ 40°C, thời gian 150 phút cho hiệu suất thu cao chiết methanol cao nhất với lượng chất tan thu được 0,610 g trên 100 g nguyên liệu.

3. Thành phần hóa học dịch chiết hexane: Định danh 11 cấu tử, trong đó γ-Sitosterol chiếm hàm lượng cao nhất 5,188%, tiếp theo là Vitamin E (3,904%), Stigmasterol (2,572%) và Campesterol (2,043%). Các phytosterol này có tác dụng giảm cholesterol, chống ung thư và bảo vệ tim mạch.

4. Thành phần hóa học dịch chiết methanol: Định danh 22 cấu tử, nổi bật là 5-Hydroxymethylfurfural (6,391%), Phytol (2,981%), Hydroquinone (2,588%) và 4H-Pyran-4-one, 2,3-dihydro-3,5-dihydroxy-6-methyl (4,146%). Các hợp chất này có hoạt tính chống oxy hóa, kháng khuẩn và tiềm năng điều trị bệnh.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy quy trình chiết tách methanol với tỷ lệ 1:30, nhiệt độ 40°C và thời gian 150 phút là điều kiện tối ưu để thu cao chiết từ lá Mơ lông, phù hợp với các nghiên cứu trước đây về chiết tách dược liệu. Độ ẩm và hàm lượng kim loại nặng đảm bảo nguyên liệu an toàn cho nghiên cứu và ứng dụng.

Phân tích GC-MS đã xác định được nhiều hợp chất có hoạt tính sinh học quan trọng, đặc biệt là các phytosterol trong dịch chiết hexane và các hợp chất phenolic, furan trong dịch chiết methanol. So sánh với nghiên cứu tại Trung Quốc, thành phần hóa học tương đồng nhưng có sự khác biệt về hàm lượng, có thể do điều kiện sinh thái và phương pháp chiết tách khác nhau.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện hàm lượng phần trăm các hợp chất chính trong dịch chiết hexane và methanol, giúp minh họa rõ ràng sự khác biệt về thành phần và hàm lượng giữa hai dịch chiết.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tiếp tục nghiên cứu phân lập và xác định cấu trúc hóa học: Phân lập các hợp chất tinh khiết từ dịch chiết methanol và hexane để xác định cấu trúc chi tiết, phục vụ cho nghiên cứu sâu về hoạt tính sinh học. Thời gian thực hiện dự kiến 12-18 tháng, do các nhóm nghiên cứu chuyên sâu đảm nhận.

2. Nghiên cứu tác dụng sinh học in vitro và in vivo: Thử nghiệm các hoạt tính kháng khuẩn, chống viêm, chống oxy hóa và hạ đường huyết của các hợp chất phân lập từ lá Mơ lông nhằm phát triển dược liệu ứng dụng lâm sàng. Thời gian 12 tháng, phối hợp với các phòng thí nghiệm sinh học.

3. Xây dựng quy trình chiết tách quy mô công nghiệp: Tối ưu hóa quy trình chiết tách methanol và hexane để sản xuất cao chiết chất lượng cao phục vụ ngành dược phẩm và thực phẩm chức năng. Thời gian 6-12 tháng, phối hợp với doanh nghiệp dược liệu.

4. Đánh giá an toàn và độc tính: Thực hiện các nghiên cứu độc tính cấp và mạn tính của cao chiết methanol và hexane từ lá Mơ lông để đảm bảo an toàn khi sử dụng trong y học và thực phẩm. Thời gian 6-9 tháng, do các trung tâm kiểm nghiệm độc tính thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà nghiên cứu dược liệu và hóa sinh: Có thể sử dụng kết quả để phát triển các nghiên cứu sâu hơn về thành phần hóa học và hoạt tính sinh học của cây Mơ lông, phục vụ cho việc phân lập hợp chất mới và ứng dụng trong y học.

2. Doanh nghiệp sản xuất dược phẩm và thực phẩm chức năng: Tham khảo quy trình chiết tách và thành phần hóa học để phát triển sản phẩm từ nguồn nguyên liệu bản địa, nâng cao giá trị kinh tế và chất lượng sản phẩm.

3. Giảng viên và sinh viên ngành Hóa học, Dược học, Công nghệ sinh học: Sử dụng luận văn làm tài liệu tham khảo trong giảng dạy và nghiên cứu khoa học, đặc biệt về kỹ thuật chiết tách và phân tích GC-MS.

4. Cơ quan quản lý và phát triển nguồn dược liệu: Dựa trên kết quả nghiên cứu để xây dựng các tiêu chuẩn chất lượng, quy chuẩn an toàn và chính sách phát triển bền vững nguồn dược liệu bản địa.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao chọn methanol và hexane làm dung môi chiết tách?
   Methanol là dung môi phân cực tốt cho các hợp chất phenolic, flavonoid và các hợp chất polar, trong khi hexane là dung môi không phân cực thích hợp cho chiết tách các hợp chất lipid, phytosterol. Sự kết hợp giúp thu được phổ hợp chất đa dạng từ lá Mơ lông.

2. Làm thế nào để đảm bảo an toàn về hàm lượng kim loại nặng trong nguyên liệu?
   Hàm lượng kim loại nặng được xác định bằng phương pháp phổ hấp thụ nguyên tử (AAS) và so sánh với quy chuẩn kỹ thuật quốc gia. Kết quả cho thấy Pb, Cd, As, Hg không phát hiện, Zn nằm trong giới hạn cho phép, đảm bảo an toàn cho nghiên cứu và ứng dụng.

3. Phương pháp GC-MS có ưu điểm gì trong phân tích thành phần hóa học?
   GC-MS kết hợp khả năng tách các hợp chất hỗn hợp bằng sắc ký khí và định danh chính xác bằng khối phổ, cho phép phát hiện các hợp chất với nồng độ rất thấp (đến picogram), phù hợp với phân tích dược liệu phức tạp.

4. Các hợp chất chính trong lá Mơ lông có tác dụng sinh học gì?
   Phytosterol như γ-Sitosterol, Stigmasterol có tác dụng giảm cholesterol, chống ung thư; các hợp chất phenolic và furan có hoạt tính chống oxy hóa, kháng khuẩn, chống viêm; 5-Hydroxymethylfurfural có tiềm năng điều trị bệnh hồng cầu hình liềm.

5. Có thể ứng dụng kết quả nghiên cứu này vào sản xuất dược phẩm không?
   Có thể, kết quả cung cấp cơ sở khoa học để phát triển các sản phẩm chiết xuất từ lá Mơ lông với hoạt tính sinh học cao, đồng thời quy trình chiết tách và kiểm soát chất lượng được thiết lập rõ ràng, phù hợp cho sản xuất quy mô công nghiệp.

Kết luận

• Đã xác định độ ẩm trung bình của lá Mơ lông là 11,495% và hàm lượng kim loại nặng nằm trong giới hạn an toàn theo quy chuẩn quốc gia.
• Xây dựng thành công quy trình chiết tách methanol với tỷ lệ nguyên liệu – dung môi 1:30, nhiệt độ 40°C, thời gian 150 phút cho hiệu suất cao chiết tối ưu.
• Định danh 32 cấu tử hóa học trong dịch chiết hexane và methanol, trong đó nhiều hợp chất có hoạt tính sinh học nổi bật như phytosterol, vitamin E, 5-Hydroxymethylfurfural và phytol.
• Kết quả nghiên cứu góp phần làm rõ thành phần hóa học và tiềm năng ứng dụng của cây Mơ lông trong y học và công nghiệp dược liệu.
• Đề xuất nghiên cứu sâu hơn về phân lập hợp chất tinh khiết, đánh giá tác dụng sinh học và phát triển quy trình sản xuất quy mô công nghiệp.

Hành động tiếp theo: Khuyến khích các nhóm nghiên cứu và doanh nghiệp phối hợp triển khai các đề tài tiếp theo nhằm khai thác hiệu quả nguồn dược liệu quý này, đồng thời nâng cao giá trị kinh tế và sức khỏe cộng đồng.