Nghiên cứu chỉ số ABI và yếu tố liên quan đến bệnh động mạch chi dưới ở bệnh nhân tiểu đường type 2

LỜI CẢM ƠN

KÝ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC BẢNG

DANH MỤC ẢNH, BIỂU ĐỒ

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN

1.1. Tổng quan về bệnh Đái tháo đường type 2

1.2. Sơ lược về giải phẫu hệ động mạch chi dưới

1.3. Bệnh động mạch chi dưới

1.4. Cơ chế bệnh sinh của bệnh động mạch chi dưới

1.5. Các yếu tố nguy cơ của bệnh động mạch chi dưới

1.6. Đặc điểm lâm sàng của bệnh động mạch chi dưới

1.7. Các phương tiện chẩn đoán bệnh động mạch chi dưới

1.7.1. Đo chỉ số huyết áp tâm thu cổ chân – cánh tay

1.7.2. Siêu âm động mạch chi dưới

1.7.3. Chụp cắt lớp vi tính đa dãy động mạch có tiêm thuốc cản quang (MSCT)

1.7.4. Chụp cộng hưởng từ động mạch (MRA)

1.7.5. Phương pháp đo chỉ số huyết áp cổ chân – cánh tay (ABI)

1.7.5.1. Khái niệm chỉ số ABI

1.7.5.2. Phương pháp đo

1.7.5.3. Khuyến cáo đo chỉ số ABI trong chẩn đoán bệnh động mạch chi dưới

1.8. Giá trị của chỉ số ABI trong chẩn đoán BĐMCD

1.9. Hạn chế của phương pháp đo chỉ số ABI

1.10. Một số nghiên cứu về chỉ số ABI về phát hiện bệnh động mạch chi dưới ở bệnh nhân ĐTĐ type 2

2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Đối tượng nghiên cứu

2.2. Nhóm nghiên cứu

2.3. Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân

2.4. Tiêu chuẩn loại trừ

2.5. Phương pháp nghiên cứu

2.6. Thiết kế nghiên cứu

2.7. Các bước tiến hành

2.8. Phương pháp hỏi bệnh sử và lâm sàng

2.9. Cách đo và đánh giá chỉ số ABI

2.10. Phương pháp chẩn đoán các yếu tố nguy cơ của bệnh nhân

2.11. Xử lý số liệu

3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ

3.1. Xác định đặc điểm ABI ở đối tượng nghiên cứu

3.2. Tỷ lệ ABI ở mỗi bên

3.3. Tỷ lệ ABI ở các độ tuổi

3.4. Tỷ lệ ABI liên quan tới giới tính

3.5. Tỷ lệ mắc các yếu tố nguy cơ ở các đối tượng nghiên cứu

3.6. Tỷ lệ ABI theo hút thuốc lá

3.7. Tỷ lệ ABI trái với tình trạng sử dụng thuốc lá

3.8. Tỷ lệ ABI theo thời gian phát hiện đái tháo đường

3.9. Tỷ lệ ABI theo tình trạng tăng huyết áp và có biến chứng thần kinh ngoại vi

3.10. Tỷ lệ ABI theo BMI

3.11. Tỷ lệ ABI đối với rối loạn mỡ máu, đường máu, HbA1C và các chỉ số khác

3.12. Tỷ lệ ABI đối với HbA1C và Glucose huyết

3.13. Tỷ lệ ABI theo Triglycerid, Cholesterol thành phần và LDL

4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN

4.1. Bàn luận về chỉ số ABI ở những bệnh nhân ĐTĐ type 2

4.2. Bàn luận về chỉ số ABI với một số yếu tố liên quan đến BĐMCD ở nhóm đối tượng nghiên cứu

4.3. Mối liên quan giữa chỉ số ABI và giới tính

4.4. Mối liên quan giữa chỉ số ABI và tuổi

4.5. Mối liên quan giữa chỉ số ABI và hút thuốc lá

4.6. Mối liên hệ giữa chỉ số ABI và thời gian phát hiện ĐTĐ

4.7. Mối liên hệ giữa chỉ số ABI và tăng huyết áp

4.8. Mối liên hệ giữa chỉ số ABI và chỉ số BMI

4.9. Mối liên hệ giữa chỉ số ABI và Rối loạn lipid máu

4.10. Mối liên hệ giữa chỉ số ABI với chỉ số glucose máu tĩnh mạch khi đói lúc vào viện và HbA1C

4.11. Mối liên quan giữa chỉ số ABI và biến chứng thần kinh ngoại vi

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC II

I. Tổng quan về bệnh Đái tháo đường type 2

Bệnh Đái tháo đường type 2 (ĐTĐ type 2) là một rối loạn chuyển hóa phức tạp, đặc trưng bởi tình trạng tăng đường huyết mạn tính. Bệnh này chiếm khoảng 85% các trường hợp ĐTĐ ở các nước phát triển. Nguyên nhân chính của ĐTĐ type 2 là tình trạng kháng insulin, dẫn đến sự thiếu hụt insulin tương đối. Các yếu tố nguy cơ bao gồm béo phì, tuổi tác, và lối sống ít vận động. Theo Hiệp hội ĐTĐ Hoa Kỳ, tiêu chuẩn chẩn đoán ĐTĐ bao gồm mức glucose huyết tương cao. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng như bệnh động mạch chi dưới.

1.1. Đặc điểm lâm sàng của ĐTĐ type 2

Biểu hiện lâm sàng của ĐTĐ type 2 thường không rõ ràng, bệnh nhân có thể không có triệu chứng rõ rệt. Tuy nhiên, một số triệu chứng như khát nước, tiểu nhiều, và giảm cân có thể xuất hiện. Bệnh nhân thường đến khám khi đã có biến chứng như bệnh lý về mắt hoặc thần kinh. Việc nhận diện sớm các triệu chứng này có thể giúp phát hiện và điều trị kịp thời, giảm thiểu nguy cơ biến chứng.

II. Bệnh động mạch chi dưới

Bệnh động mạch chi dưới (BĐMCD) là một trong những biến chứng phổ biến của ĐTĐ type 2. Bệnh này được định nghĩa là tình trạng xơ vữa động mạch gây giảm tưới máu cho chi dưới. Thiếu máu cục bộ có thể dẫn đến đau khi gắng sức và thậm chí là hoại tử. Các yếu tố nguy cơ của BĐMCD bao gồm tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, và hút thuốc lá. Việc chẩn đoán sớm BĐMCD thông qua các phương pháp như đo chỉ số ABI là rất cần thiết để ngăn ngừa các biến chứng nặng.

2.1. Cơ chế bệnh sinh của BĐMCD

Cơ chế bệnh sinh của BĐMCD chủ yếu liên quan đến quá trình xơ vữa động mạch. Xơ vữa động mạch xảy ra khi có sự lắng đọng mỡ và các tế bào viêm trong thành động mạch. Các yếu tố như cholesterol cao, tăng huyết áp, và tiểu đường đều góp phần vào sự phát triển của xơ vữa. Sự hình thành mảng xơ vữa có thể dẫn đến tắc nghẽn mạch máu, gây ra các triệu chứng nghiêm trọng và tăng nguy cơ tử vong.

III. Chỉ số ABI và ứng dụng trong chẩn đoán

Chỉ số ABI (Ankle-Brachial Index) là một phương pháp đơn giản và hiệu quả để chẩn đoán BĐMCD. Phương pháp này đo lường huyết áp ở cổ chân và cánh tay, từ đó xác định mức độ lưu thông máu đến chi dưới. Nghiên cứu cho thấy chỉ số ABI có thể giúp phát hiện sớm BĐMCD ở bệnh nhân ĐTĐ type 2, từ đó cải thiện kết quả điều trị. Việc đo chỉ số ABI nên được thực hiện định kỳ cho những bệnh nhân có nguy cơ cao.

3.1. Giá trị của chỉ số ABI trong chẩn đoán BĐMCD

Chỉ số ABI có giá trị chẩn đoán cao trong việc phát hiện BĐMCD. Nghiên cứu cho thấy, bệnh nhân có chỉ số ABI thấp có nguy cơ cao mắc các biến chứng nghiêm trọng. Việc sử dụng chỉ số ABI trong thực hành lâm sàng giúp bác sĩ phát hiện sớm và can thiệp kịp thời, từ đó giảm thiểu nguy cơ tàn phế và tử vong cho bệnh nhân.

IV. Kết luận và khuyến nghị

Nghiên cứu chỉ số ABI và các yếu tố liên quan đến BĐMCD ở bệnh nhân ĐTĐ type 2 cho thấy mối liên hệ chặt chẽ giữa chỉ số ABI và các yếu tố nguy cơ như tuổi tác, giới tính, và tình trạng huyết áp. Việc đo chỉ số ABI định kỳ là cần thiết để phát hiện sớm BĐMCD, từ đó có biện pháp can thiệp kịp thời. Khuyến nghị cho các bác sĩ là nên áp dụng phương pháp này trong quy trình khám và điều trị cho bệnh nhân ĐTĐ type 2.

4.1. Đề xuất nghiên cứu tiếp theo

Cần có thêm nhiều nghiên cứu để xác định rõ hơn mối liên hệ giữa chỉ số ABI và các yếu tố nguy cơ khác. Việc nghiên cứu sâu hơn về cơ chế bệnh sinh của BĐMCD cũng như các phương pháp điều trị hiệu quả sẽ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân ĐTĐ type 2.

Nghiên cứu chỉ số ABI và các yếu tố liên quan đến bệnh động mạch chi dưới ở bệnh nhân tiểu đường type 2 tại Bệnh viện Bạch Mai năm 2021