Nghiên cứu nâng cao khả năng kháng bệnh do Streptococcus agalactiae trên cá rô phi Oreochromis spp.

• Tác giả: Nguyễn Thị Trúc Quyên
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Thị Ngọc Tĩnh
• Trường học: Trường Đại học Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Công nghệ sinh học
• Đề tài: Nghiên cứu sử dụng cao chiết thảo dược nâng cao khả năng kháng bệnh do Streptococcus agalactiae gây ra trên cá rô phi (Oreochromis spp.)
• Loại tài liệu: Luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Thành phố Hồ Chí Minh

• LỜI CÁM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• TÓM TẮT
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Tổng quan về cá rô phi
• 1.2. Phân loại khoa học và nguồn gốc
• 1.3. Đặc điểm sinh học
• 1.4. Tình hình sản xuất cá rô phi trên thế giới và ở Việt Nam
• 1.5. Tổng quan về vi khuẩn Streptococcus agalactiae
• 1.5.1. Đặc điểm hình thái, sinh hóa
• 1.5.2. Triệu chứng lâm sàng và bệnh tích
• 1.5.3. Phân nhóm và độc lực của vi khuẩn
• 1.5.4. Tình hình dịch bệnh do vi khuẩn S. agalactiae gây ra
• 1.5.4.1. Đối với động vật thủy sản
• 1.5.4.2. Đối với cá rô phi
• 1.6. Sử dụng thảo dược phòng trị bệnh do vi khuẩn Streptococcus sp. agalactiae gây ra trên thủy sản
• 1.6.1. Nghiên cứu khả năng kháng Streptococcus sp.
• 1.6.2. Nghiên cứu ảnh hưởng của thảo dược đến tăng trưởng, sức khỏe vi cá
• 1.7. Đáp ứng miễn dịch trên cá xương và tác động của thảo dược lên hình thái biểu mô của cá
• 1.7.1. Đáp ứng miễn dịch trên cá xương
• 1.7.2. Tác động của thảo dược lên hình thái biểu mô của cá
• 1.8. Giới thiệu các loại thảo dược sử dụng trong nghiên cứu
• 1.9. Phương pháp chiết xuất thảo dược dùng trong nghiên cứu
• 1.9.1. Chiết xuất ngâm kiệt
• 1.9.2. Chiết xuất bằng dung môi hữu cơ ở nhiệt độ cao
• 1.10. Cơ sở lựa chọn các nội dung nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Thời gian địa điểm nghiên cứu
• 2.2. Nội dung nghiên cứu
• 2.3. Vật liệu nghiên cứu
• 2.4. Nguồn cá bệnh dùng trong nghiên cứu
• 2.5. Cá dùng trong thí nghiệm in vivo
• 2.6. Thức ăn hóa chất, dụng cụ, thiết bị
• 2.7. Phương pháp nghiên cứu
• 2.7.1. Nội dung 1: Xác định khả năng kháng vi khuẩn gây bệnh S. agalactiae ở điều kiện in vitro của một số dịch chiết và cao chiết thảo dược
• 2.7.1.1. Phân lập và định danh vi khuẩn
• 2.7.1.2. Khảo sát khả năng kháng S. agalactiae của cao chiết dạng thô
• 2.7.1.3. Xác định giá trị MIC và MBC của cao chiết dạng thô
• 2.7.2. Nội dung 2: Xác định ảnh hưởng của cao chiết lên tăng trưởng và khả năng bảo vệ cá rô phi kháng lại vi khuẩn gây bệnh
• 2.7.2.1. Xác định ảnh hưởng của cao chiết lên tăng trưởng
• 2.7.2.2. Xác định giá trị LD50 và các yếu tố độc lực
• 2.7.2.3. Xác định ảnh hưởng của cao chiết lên khả năng bảo vệ cá rô phi
• 2.7.3. Nội dung 3: Xác định ảnh hưởng của cao chiết lên các chỉ tiêu máu, chỉ tiêu miễn dịch và hình thái ruột của cá rô phi
• 2.7.3.1. Bố trí thí nghiệm
• 2.7.3.2. Phân tích tế bào máu và các chỉ tiêu miễn dịch
• 2.7.3.3. Phân tích chỉ tiêu hình thái mô ruột cá
• 2.7.4. Nội dung 4: Xác định hàm lượng hoạt chất chính và khảo sát tính kháng khuẩn của cao chiết thảo dược dựa trên hàm lượng hoạt chất chính
• 2.7.4.1. Xác định hàm lượng hoạt chất 6-gingerol và cinnamic aldehyde
• 2.7.4.2. Khảo sát khả năng kháng vi khuẩn của các hoạt chất chính
• 2.7.4.3. Xác định MIC và MBC của cao chiết theo hàm lượng chất chính
• 2.8. Xử lý số liệu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
• 3.1. Nội dung 1: Xác định khả năng kháng vi khuẩn gây bệnh S. agalactiae ở điều kiện in vitro của một số dịch chiết và cao chiết thảo dược
• 3.1.1. Phân lập và định danh vi khuẩn sử dụng trong nghiên cứu
• 3.1.2. Sàng lọc khả năng kháng S. agalactiae của dịch chiết
• 3.1.3. Khảo sát khả năng kháng S. agalactiae của các cao chiết dạng thô
• 3.1.4. Xác định giá trị MIC và MBC của cao chiết gừng và quế
• 3.1.5. Xác định loại thảo dược và dung môi phù hợp
• 3.2. Nội dung 2: Xác định ảnh hưởng của cao chiết lên tăng trưởng và khả năng bảo vệ cá rô phi kháng lại vi khuẩn gây bệnh
• 3.2.1. Xác định ảnh hưởng của cao chiết lên tăng trưởng của cá
• 3.2.2. Xác định giá trị LD50 và các yếu tố độc lực
• 3.2.3. Xác định ảnh hưởng của cao chiết lên khả năng bảo vệ cá
• 3.2.4. Tỷ lệ sống và các chỉ tiêu tăng trưởng
• 3.2.5. Biểu hiện bệnh lý của cá sau khi cảm nhiễm
• 3.3. Nội dung 3: Xác định ảnh hưởng của cao chiết lên các chỉ tiêu máu, miễn dịch và hình thái ruột của cá rô phi
• 3.3.1. Xác định ảnh hưởng lên chỉ tiêu máu và các chỉ tiêu miễn dịch
• 3.3.1.1. Mật độ hồng cầu và bạch cầu
• 3.3.1.2. Hoạt tính thực bào
• 3.3.2. Xác định ảnh hưởng lên hình thái mô ruột cá
• 3.4. Nội dung 4: Xác định hàm lượng hoạt chất chính và khảo sát tính kháng khuẩn của cao chiết gừng và cao chiết vỏ quế dựa trên hàm lượng hoạt chất chính
• 3.4.1. Xác định hàm lượng hoạt chất chính
• 3.4.1.1. Xác định hàm lượng hoạt chất chính trong cao chiết gừng
• 3.4.1.2. Xác định hàm lượng hoạt chất chính trong cao chiết vỏ quế
• 3.4.1.3. Xác định hàm lượng hoạt chất chính trong thức ăn thí nghiệm
• 3.4.2. Khả năng kháng S. agalactiae của cao chiết theo hoạt chất chính
• 3.4.3. Hiệu quả nâng cao khả năng kháng S. agalactiae của cao chiết
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐÃ CÔNG BỐ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Kháng bệnh và cá rô phi

Nghiên cứu tập trung vào việc nâng cao khả năng kháng bệnh cho cá rô phi thông qua sử dụng cao chiết thảo dược. Cá rô phi là loài thủy sản quan trọng trong ngành nuôi trồng, nhưng thường bị ảnh hưởng bởi bệnh do vi khuẩn Streptococcus agalactiae. Việc sử dụng thảo dược tự nhiên như cao chiết vỏ quế và gừng đã được chứng minh có khả năng kháng bệnh hiệu quả, giúp giảm tỷ lệ tử vong và tăng sức đề kháng cho cá.

1.1. Tác động của cao chiết thảo dược

Cao chiết vỏ quế và gừng được chiết xuất bằng dung môi ethanol và methanol, cho thấy khả năng diệt khuẩn Streptococcus agalactiae trong điều kiện in vitro. Các nghiên cứu in vivo cũng chỉ ra rằng việc bổ sung cao chiết vào thức ăn không ảnh hưởng đến tăng trưởng cá, đồng thời giúp tăng khả năng kháng bệnh khi cá bị nhiễm khuẩn.

1.2. Hiệu quả bảo vệ cá

Cao chiết vỏ quế với hàm lượng 20 g/kg thức ăn cho hiệu quả bảo vệ cao nhất, với tỷ lệ sống tương đối (RPS) đạt 51.4%. Điều này khẳng định tiềm năng ứng dụng của cao chiết thảo dược trong việc nâng cao sức đề kháng và bảo vệ cá khỏi các bệnh do vi khuẩn gây ra.

II. Phương pháp nuôi cá và quản lý ao nuôi

Nghiên cứu cũng đề cập đến các phương pháp nuôi cá hiệu quả và quản lý ao nuôi để tối ưu hóa sức khỏe và tăng trưởng cá. Việc kết hợp sử dụng thảo dược tự nhiên trong thức ăn không chỉ giúp nâng cao sức đề kháng mà còn cải thiện sinh thái ao nuôi, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường nước.

2.1. Thức ăn cho cá

Cao chiết thảo dược được bổ sung vào thức ăn cho cá với các hàm lượng khác nhau (10, 20, 40 g/kg). Kết quả cho thấy không có sự khác biệt đáng kể về tăng trưởng cá giữa các nghiệm thức, nhưng khả năng kháng bệnh được cải thiện rõ rệt.

2.2. Quản lý ao nuôi

Việc sử dụng thảo dược tự nhiên cũng góp phần bảo vệ môi trường nước bằng cách giảm thiểu việc sử dụng kháng sinh và hóa chất trong chăm sóc cá. Điều này giúp duy trì sinh thái ao nuôi ổn định và bền vững.

III. Ứng dụng thực tiễn và giá trị nghiên cứu

Nghiên cứu này có giá trị thực tiễn cao trong việc nâng cao khả năng kháng bệnh cho cá rô phi bằng cao chiết thảo dược. Các kết quả thu được không chỉ giúp cải thiện sức khỏe và tăng trưởng cá mà còn mở ra hướng đi mới trong việc sử dụng thảo dược tự nhiên thay thế kháng sinh trong nuôi trồng thủy sản.

3.1. Tiềm năng ứng dụng

Cao chiết vỏ quế và gừng được xác định có tiềm năng lớn trong việc nâng cao sức đề kháng và kháng bệnh cho cá rô phi. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro dịch bệnh và tăng hiệu quả kinh tế trong nuôi trồng thủy sản.

3.2. Hướng phát triển tương lai

Nghiên cứu đề xuất việc mở rộng ứng dụng cao chiết thảo dược trong các loài cá nước ngọt khác, đồng thời nghiên cứu sâu hơn về cơ chế kháng bệnh và tác động của các hoạt chất trong thảo dược tự nhiên.