## Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường ngày càng phát triển, việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại các doanh nghiệp đóng vai trò then chốt trong sự tồn tại và phát triển bền vững. Công ty Cổ phần Dược phẩm Nam Hà, một doanh nghiệp lâu đời trong ngành dược phẩm Việt Nam, đã trải qua nhiều biến động kinh tế từ năm 2019 đến 2023, đặc biệt chịu ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19 và biến động nguồn cung nguyên liệu nhập khẩu. Trong giai đoạn này, quy mô vốn của công ty tăng trưởng mạnh, đạt 913.512 triệu đồng năm 2023, tuy nhiên hiệu quả sử dụng vốn có dấu hiệu giảm sút. Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng hiệu quả sử dụng vốn tại Công ty Cổ phần Dược phẩm Nam Hà trong giai đoạn 2019-2023, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, góp phần tăng lợi nhuận và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại công ty với dữ liệu tài chính và hoạt động kinh doanh trong 5 năm gần nhất. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ doanh nghiệp tối ưu hóa nguồn lực tài chính, đồng thời cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà quản lý trong ngành dược phẩm và các lĩnh vực tương tự.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết kinh tế về vốn và hiệu quả sử dụng vốn, trong đó:

- **Lý thuyết vốn của Karl Marx** phân biệt vốn cố định và vốn lưu động, nhấn mạnh vai trò của vốn trong quá trình sản xuất và chu chuyển giá trị.
- **Lý thuyết hiệu quả kinh tế** (Efficiency) phản ánh mối quan hệ giữa đầu vào (vốn, lao động, máy móc) và đầu ra (sản phẩm, lợi nhuận), làm cơ sở đánh giá hiệu quả sử dụng vốn.
- Các khái niệm chính bao gồm: vốn cố định, vốn lưu động, vòng quay vốn lưu động, tỷ suất lợi nhuận vốn lưu động, hiệu suất sử dụng vốn cố định, và các chỉ tiêu tài chính như ROAA, ROEA.

### Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính kết hợp phân tích định lượng dựa trên số liệu tài chính của Công ty Cổ phần Dược phẩm Nam Hà giai đoạn 2019-2023. Cỡ mẫu là toàn bộ báo cáo tài chính kiểm toán của công ty trong 5 năm. Phương pháp phân tích bao gồm:

- **Thống kê tổng hợp** để hệ thống hóa số liệu về vốn, doanh thu, lợi nhuận, và các chỉ tiêu tài chính.
- **Phân tích so sánh** giữa các năm và với các doanh nghiệp cùng ngành nhằm đánh giá hiệu quả sử dụng vốn.
- **Phân tích nhân tố** để xác định ảnh hưởng của các biến số như doanh thu và vốn lưu động đến hiệu quả sử dụng vốn.
- Timeline nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2019-2023, phù hợp với biến động kinh tế và hoạt động của công ty.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Quy mô vốn tăng nhưng vòng quay vốn lưu động giảm:** Vốn lưu động bình quân tăng từ khoảng 396 tỷ đồng năm 2019 lên 561 tỷ đồng năm 2023, trong khi vòng quay vốn lưu động giảm từ 2,52 vòng/năm xuống còn 1,59 vòng/năm, tương ứng kỳ luân chuyển vốn lưu động tăng từ 142 ngày lên 226 ngày.
- **Tỷ suất lợi nhuận vốn lưu động biến động mạnh:** Tỷ suất lợi nhuận vốn lưu động đạt 9,31% năm 2019, tăng lên 15,42% năm 2022 nhưng giảm mạnh xuống 6,42% năm 2023, thấp hơn nhiều so với các doanh nghiệp cùng ngành như CPC1 Hà Nội (37%) và Traphaco (22,7%).
- **Cơ cấu tài sản ngắn hạn chiếm ưu thế:** Tỷ trọng tài sản ngắn hạn chiếm khoảng 60-67% tổng tài sản, trong đó hàng tồn kho và các khoản phải thu chiếm tỷ trọng lớn, gây áp lực lên hiệu quả sử dụng vốn.
- **Chi phí tài chính và chi phí bán hàng tăng:** Chi phí lãi vay tăng liên tục, chi phí bán hàng chiếm khoảng 17,8% tổng chi phí, ảnh hưởng đến lợi nhuận thuần và hiệu quả sử dụng vốn.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của việc giảm hiệu quả sử dụng vốn là do sự mở rộng quy mô vốn lưu động không tương xứng với tăng trưởng doanh thu, đặc biệt trong giai đoạn 2022-2023 khi nhu cầu dược phẩm giảm sau đại dịch. Việc tăng tồn kho và các khoản phải thu làm vốn bị chiếm dụng nhiều, kéo dài thời gian luân chuyển vốn. So sánh với các doanh nghiệp cùng ngành, Dược phẩm Nam Hà có vòng quay vốn lưu động cao hơn nhưng tỷ suất lợi nhuận thấp hơn, cho thấy hiệu quả khai thác vốn chưa tối ưu. Các chi phí tài chính tăng do vay nợ nhiều cũng làm giảm lợi nhuận. Kết quả có thể được trình bày qua biểu đồ xu hướng vòng quay vốn lưu động, tỷ suất lợi nhuận vốn lưu động và bảng so sánh các chỉ tiêu tài chính với doanh nghiệp cùng ngành để minh họa rõ nét sự biến động và hiệu quả sử dụng vốn.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Xác định chính xác nhu cầu vốn:** Thực hiện đánh giá chi tiết nhu cầu vốn lưu động và vốn cố định theo từng giai đoạn sản xuất kinh doanh để tránh đầu tư thừa hoặc thiếu, giảm chi phí vốn không cần thiết. Thời gian: 6 tháng, chủ thể: Ban Tài chính và Kế hoạch.
- **Xây dựng cơ cấu vốn lưu động hợp lý:** Tối ưu hóa tỷ trọng tiền mặt, hàng tồn kho và các khoản phải thu, áp dụng chính sách quản lý chặt chẽ các khoản phải thu và tồn kho nhằm giảm vốn bị chiếm dụng. Thời gian: 1 năm, chủ thể: Ban Tài chính, Ban Kế toán.
- **Đầu tư phát triển nguồn nhân lực:** Nâng cao năng lực quản lý tài chính và kỹ năng phân tích cho đội ngũ quản lý nhằm cải thiện hiệu quả sử dụng vốn và ra quyết định đầu tư chính xác. Thời gian: liên tục, chủ thể: Ban Nhân sự và Ban Tổng giám đốc.
- **Giải quyết vấn đề nhập khẩu nguyên vật liệu:** Tìm kiếm nguồn nguyên liệu thay thế trong nước hoặc đa dạng hóa nhà cung cấp để giảm rủi ro biến động giá và gián đoạn nguồn cung, từ đó ổn định chi phí sản xuất. Thời gian: 1-2 năm, chủ thể: Ban Mua hàng và Ban Đối ngoại.
- **Mở rộng thị trường tiềm năng:** Đẩy mạnh nghiên cứu và phát triển sản phẩm mới, mở rộng kênh phân phối trong và ngoài nước để tăng doanh thu, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. Thời gian: 2 năm, chủ thể: Ban Marketing và Khối Nghiên cứu & Phát triển.
- **Đa dạng hóa nguồn vốn huy động:** Kết hợp vốn chủ sở hữu, vay ngân hàng và các nguồn vốn khác với chi phí hợp lý để giảm áp lực tài chính và tăng tính linh hoạt trong sử dụng vốn. Thời gian: 1 năm, chủ thể: Ban Tài chính và Hội đồng quản trị.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Nhà quản lý tài chính doanh nghiệp dược phẩm:** Nắm bắt các chỉ tiêu và phương pháp đánh giá hiệu quả sử dụng vốn, áp dụng vào quản lý tài chính thực tế để tối ưu hóa nguồn lực.
- **Nhà đầu tư và cổ đông:** Hiểu rõ về hiệu quả sử dụng vốn và các rủi ro tài chính của doanh nghiệp, từ đó đưa ra quyết định đầu tư chính xác và hiệu quả.
- **Chuyên gia tư vấn tài chính và quản trị doanh nghiệp:** Sử dụng kết quả nghiên cứu để tư vấn các giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cho doanh nghiệp trong ngành dược và các ngành tương tự.
- **Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Tài chính - Ngân hàng:** Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích và kết quả thực tiễn để phát triển nghiên cứu học thuật và ứng dụng thực tế.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Hiệu quả sử dụng vốn là gì?**  
Hiệu quả sử dụng vốn phản ánh mức độ sinh lời và hiệu suất sử dụng toàn bộ nguồn vốn trong hoạt động sản xuất kinh doanh, giúp doanh nghiệp tối đa hóa lợi nhuận với chi phí thấp nhất.

2. **Tại sao vòng quay vốn lưu động giảm lại ảnh hưởng tiêu cực?**  
Vòng quay vốn lưu động giảm nghĩa là vốn bị chiếm dụng lâu hơn, làm giảm khả năng tái đầu tư và sinh lời, gây áp lực lên dòng tiền và hiệu quả kinh doanh.

3. **Làm thế nào để cải thiện hiệu quả sử dụng vốn lưu động?**  
Quản lý chặt chẽ các khoản phải thu, tối ưu hóa tồn kho, cân đối tỷ trọng tiền mặt và áp dụng chính sách tín dụng hợp lý giúp tăng tốc độ luân chuyển vốn lưu động.

4. **Tại sao chi phí tài chính tăng lại ảnh hưởng đến hiệu quả vốn?**  
Chi phí tài chính tăng, đặc biệt là chi phí lãi vay, làm giảm lợi nhuận thuần và tăng chi phí sử dụng vốn, ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp.

5. **Làm sao doanh nghiệp dược phẩm có thể ứng phó với biến động nguyên liệu nhập khẩu?**  
Đa dạng hóa nguồn cung, tìm kiếm nguyên liệu trong nước và xây dựng kế hoạch dự trữ hợp lý giúp giảm rủi ro gián đoạn và biến động giá nguyên liệu.

## Kết luận

- Hiệu quả sử dụng vốn tại Công ty Cổ phần Dược phẩm Nam Hà giai đoạn 2019-2023 có xu hướng giảm do vòng quay vốn lưu động chậm lại và tỷ suất lợi nhuận biến động không ổn định.  
- Quy mô vốn tăng nhanh nhưng không tương xứng với tăng trưởng doanh thu, gây áp lực lên hiệu quả sử dụng vốn.  
- Cơ cấu tài sản ngắn hạn chiếm ưu thế với tỷ trọng lớn của hàng tồn kho và các khoản phải thu, làm giảm tính linh hoạt của vốn.  
- Chi phí tài chính và chi phí bán hàng tăng cao ảnh hưởng đến lợi nhuận và hiệu quả sử dụng vốn.  
- Đề xuất các giải pháp quản lý vốn, đầu tư nguồn nhân lực, đa dạng hóa nguồn vốn và mở rộng thị trường nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn trong thời gian tới.  

Tiếp theo, doanh nghiệp cần triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 1-2 năm tới để cải thiện hiệu quả sử dụng vốn, đồng thời tiếp tục theo dõi và đánh giá định kỳ để điều chỉnh kịp thời. Các nhà quản lý và chuyên gia tài chính nên áp dụng kết quả nghiên cứu này để nâng cao năng lực quản lý tài chính và phát triển bền vững doanh nghiệp.

**Hành động ngay hôm nay để tối ưu hóa nguồn vốn và nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường dược phẩm!**