Tổng quan nghiên cứu

Hoạt động cho vay trung và dài hạn (TDH) đóng vai trò chiến lược trong hoạt động kinh doanh của các ngân hàng thương mại, đặc biệt là Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) – Chi nhánh Phú Thọ II. Giai đoạn 2021-2023, dư nợ cho vay TDH của chi nhánh tăng từ 4.044 tỷ đồng lên 5.044 tỷ đồng, tuy nhiên tốc độ tăng trưởng lại giảm từ 12,15% năm 2021 xuống còn 9,08% năm 2023. Đồng thời, tỷ trọng doanh số cho vay TDH trên tổng doanh số cho vay cũng giảm từ 45,10% năm 2021 xuống 40,39% năm 2023. Các chỉ số nợ quá hạn, nợ xấu và nợ có khả năng mất vốn đều có xu hướng tăng, làm ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng và an toàn vốn của ngân hàng.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích, đánh giá thực trạng chất lượng cho vay TDH tại Agribank Chi nhánh Phú Thọ II trong giai đoạn 2021-2023, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng cho vay đến năm 2030. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động cho vay TDH của chi nhánh trên địa bàn tỉnh Phú Thọ, sử dụng dữ liệu thứ cấp từ báo cáo kinh doanh và các văn bản pháp lý liên quan. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng, góp phần phát triển kinh tế nông nghiệp, nông thôn và đảm bảo an toàn tài chính cho ngân hàng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu vận dụng các lý thuyết và mô hình sau:

  • Lý thuyết quản trị rủi ro tín dụng: Nhấn mạnh vai trò của việc thẩm định, kiểm soát và giám sát khoản vay nhằm giảm thiểu rủi ro tín dụng trong cho vay TDH.
  • Mô hình đánh giá chất lượng tín dụng ngân hàng: Bao gồm các chỉ tiêu như tăng trưởng dư nợ, tỷ lệ nợ quá hạn, nợ xấu, tỷ lệ dự phòng rủi ro và tỷ trọng dư nợ có tài sản đảm bảo.
  • Khái niệm cho vay trung và dài hạn: Khoản vay có thời hạn từ 1 năm trở lên, phục vụ đầu tư tài sản cố định, mở rộng sản xuất kinh doanh với đặc điểm rủi ro cao, giá trị khoản vay lớn và lãi suất cao hơn cho vay ngắn hạn.

Các khái niệm chính bao gồm: dư nợ cho vay TDH, tỷ lệ nợ quá hạn, tỷ lệ nợ xấu, tài sản đảm bảo, và dự phòng rủi ro tín dụng.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng nguồn dữ liệu thứ cấp thu thập từ các báo cáo hoạt động kinh doanh của Agribank Chi nhánh Phú Thọ II giai đoạn 2021-2023, các văn bản pháp luật và tài liệu chuyên ngành liên quan. Phương pháp xử lý số liệu bao gồm:

  • Phân tổ thống kê: Hệ thống hóa số liệu theo các tiêu thức như loại tiền, đối tượng khách hàng, ngành kinh doanh, mục đích sử dụng vốn.
  • Phân tích mô tả thống kê: Trình bày số liệu qua bảng biểu, biểu đồ nhằm đánh giá thực trạng và xu hướng hoạt động cho vay TDH.
  • Phương pháp so sánh: So sánh các chỉ tiêu thực tế với kế hoạch đề ra và các tiêu chuẩn ngành để đánh giá chất lượng cho vay.
  • Phân tích diễn giải: Giải thích nguyên nhân các hạn chế, rủi ro và đề xuất giải pháp phù hợp.

Cỡ mẫu nghiên cứu là toàn bộ dữ liệu cho vay TDH của chi nhánh trong giai đoạn 2021-2023. Việc lựa chọn phương pháp phân tích nhằm đảm bảo tính khách quan, chính xác và phù hợp với mục tiêu nghiên cứu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng dư nợ cho vay TDH: Dư nợ TDH tăng từ 4.044 tỷ đồng năm 2021 lên 5.044 tỷ đồng năm 2023, nhưng tốc độ tăng trưởng giảm từ 12,15% xuống còn 9,08%. Tỷ trọng dư nợ TDH trên tổng dư nợ cho vay dao động quanh mức 59-62%.

  2. Cơ cấu cho vay chưa hợp lý: Cho vay bằng VNĐ chiếm trên 98%, trong khi cho vay ngoại tệ chỉ chiếm dưới 1,7%, chưa đáp ứng nhu cầu vay vốn xuất nhập khẩu. Dư nợ cho vay khách hàng cá nhân chiếm trên 90%, trong khi cho vay doanh nghiệp chỉ dưới 10%, đặc biệt doanh nghiệp nhỏ và vừa giảm mạnh.

  3. Tỷ lệ nợ quá hạn và nợ xấu tăng: Tỷ lệ nợ quá hạn TDH tăng từ 3,26% năm 2021 lên 3,21% năm 2023, vượt kế hoạch dưới 3%. Tỷ lệ nợ xấu cũng tăng từ 1,19% lên 1,27%, chưa đạt mục tiêu dưới 1%. Tỷ lệ nợ có khả năng mất vốn duy trì ở mức khoảng 0,17%, cao hơn kế hoạch dưới 0,1%.

  4. Tỷ lệ dư nợ có tài sản đảm bảo giảm: Tỷ trọng dư nợ TDH có tài sản đảm bảo chiếm khoảng 81%, nhưng có xu hướng giảm qua các năm, tiềm ẩn rủi ro cho ngân hàng.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trên bao gồm ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19, thiên tai như nắng nóng kéo dài làm giảm năng suất nông nghiệp, cũng như khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Việc tập trung cho vay chủ yếu vào khách hàng cá nhân và lĩnh vực nông nghiệp làm tăng rủi ro do tính chất dễ bị ảnh hưởng bởi yếu tố môi trường và thị trường. Cơ cấu cho vay chưa đa dạng, tỷ lệ cho vay ngoại tệ thấp cũng hạn chế khả năng đáp ứng nhu cầu vốn của khách hàng xuất nhập khẩu.

So với các nghiên cứu trong ngành, kết quả cho thấy Agribank Chi nhánh Phú Thọ II cần cải thiện công tác thẩm định, kiểm soát nợ xấu và đa dạng hóa sản phẩm cho vay. Việc trình bày dữ liệu qua biểu đồ tăng trưởng dư nợ, tỷ lệ nợ xấu theo năm và cơ cấu dư nợ theo đối tượng khách hàng sẽ giúp minh họa rõ nét hơn thực trạng và xu hướng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tuân thủ nghiêm ngặt quy trình tín dụng: Củng cố và nâng cao chất lượng thẩm định, phê duyệt và giám sát khoản vay nhằm giảm thiểu rủi ro nợ xấu. Chủ thể thực hiện: Ban giám đốc và phòng tín dụng. Thời gian: triển khai ngay và duy trì liên tục.

  2. Tăng cường thu thập và xử lý thông tin tín dụng: Xây dựng hệ thống thông tin tín dụng toàn diện, cập nhật kịp thời để hỗ trợ quyết định cho vay chính xác. Chủ thể: Phòng kế hoạch nguồn vốn và phòng điện toán. Thời gian: trong vòng 12 tháng tới.

  3. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát nội bộ: Thực hiện kiểm tra định kỳ, giám sát chặt chẽ các khoản vay TDH, đặc biệt là các khoản có rủi ro cao. Chủ thể: Phòng kiểm tra kiểm soát nội bộ. Thời gian: hàng quý.

  4. Nâng cao chất lượng cán bộ tín dụng: Đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ và kỹ năng quản lý rủi ro cho cán bộ tín dụng. Chủ thể: Ban giám đốc phối hợp phòng nhân sự. Thời gian: kế hoạch đào tạo hàng năm.

  5. Đa dạng hóa sản phẩm cho vay và cơ cấu khách hàng: Phát triển các sản phẩm cho vay ngoại tệ, mở rộng cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ, giảm phụ thuộc vào khách hàng cá nhân và lĩnh vực nông nghiệp. Chủ thể: Phòng kinh doanh và phòng kế hoạch kinh doanh. Thời gian: 2-3 năm tới.

  6. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước và Hội sở Agribank: Hỗ trợ chính sách lãi suất ưu đãi, cơ chế xử lý nợ xấu và phát triển hệ thống thông tin tín dụng. Chủ thể: Ban giám đốc chi nhánh. Thời gian: liên tục theo kế hoạch phát triển.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và cán bộ tín dụng ngân hàng: Nắm bắt thực trạng, các chỉ tiêu đánh giá và giải pháp nâng cao chất lượng cho vay TDH, áp dụng vào quản lý và điều hành hoạt động tín dụng.

  2. Các nhà quản lý tài chính và ngân hàng: Hiểu rõ các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng cho vay TDH, từ đó xây dựng chiến lược phát triển tín dụng an toàn, hiệu quả.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Tài chính – Ngân hàng: Tham khảo cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu và phân tích thực trạng hoạt động tín dụng tại ngân hàng thương mại.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và Ngân hàng Nhà nước: Đánh giá hiệu quả chính sách tín dụng, đề xuất điều chỉnh phù hợp nhằm thúc đẩy phát triển tín dụng bền vững.

Câu hỏi thường gặp

  1. Cho vay trung và dài hạn là gì?
    Cho vay trung và dài hạn là khoản vay có thời hạn từ 1 năm trở lên, chủ yếu phục vụ đầu tư tài sản cố định, mở rộng sản xuất kinh doanh. Ví dụ, vay mua máy móc, xây dựng nhà xưởng.

  2. Tại sao chất lượng cho vay TDH lại quan trọng?
    Chất lượng cho vay TDH ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn vốn và lợi nhuận của ngân hàng. Nợ quá hạn, nợ xấu cao sẽ làm giảm hiệu quả kinh doanh và tăng rủi ro tài chính.

  3. Những chỉ tiêu nào dùng để đánh giá chất lượng cho vay TDH?
    Các chỉ tiêu chính gồm: tăng trưởng dư nợ, tỷ lệ nợ quá hạn, tỷ lệ nợ xấu, tỷ lệ dự phòng rủi ro và tỷ trọng dư nợ có tài sản đảm bảo.

  4. Nguyên nhân chính dẫn đến nợ xấu tăng tại Agribank Chi nhánh Phú Thọ II?
    Ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19, thiên tai, khó khăn trong sản xuất kinh doanh và tập trung cho vay chủ yếu vào khách hàng cá nhân, lĩnh vực nông nghiệp dễ bị rủi ro.

  5. Giải pháp nào hiệu quả để nâng cao chất lượng cho vay TDH?
    Tuân thủ quy trình tín dụng, tăng cường thu thập thông tin, kiểm tra giám sát nội bộ, nâng cao năng lực cán bộ tín dụng và đa dạng hóa sản phẩm cho vay.

Kết luận

  • Dư nợ cho vay trung và dài hạn tại Agribank Chi nhánh Phú Thọ II tăng trưởng ổn định nhưng tốc độ tăng trưởng có xu hướng giảm từ 12,15% năm 2021 xuống 9,08% năm 2023.
  • Tỷ lệ nợ quá hạn và nợ xấu có xu hướng tăng, chưa đạt mục tiêu an toàn tín dụng đề ra.
  • Cơ cấu cho vay tập trung chủ yếu vào khách hàng cá nhân và lĩnh vực nông nghiệp, chưa đa dạng hóa sản phẩm và khách hàng.
  • Đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng cho vay gồm tuân thủ quy trình, tăng cường thông tin tín dụng, kiểm tra nội bộ và nâng cao năng lực cán bộ.
  • Tiếp tục theo dõi, đánh giá và triển khai các giải pháp trong giai đoạn 2024-2030 để đảm bảo phát triển tín dụng an toàn, hiệu quả.

Hành động tiếp theo là áp dụng các giải pháp đề xuất, đồng thời phối hợp với Ngân hàng Nhà nước và Hội sở Agribank để hoàn thiện chính sách và nâng cao năng lực quản lý tín dụng. Đề nghị các cán bộ tín dụng và nhà quản lý ngân hàng nghiên cứu kỹ lưỡng để triển khai hiệu quả, góp phần phát triển bền vững hoạt động cho vay trung và dài hạn.