Luận Văn Thạc Sĩ: Phân Tích Hình Phạt Tử Hình Theo Pháp Luật Hình Sự Việt Nam Từ Góc Độ Pháp Lý Và Xã Hội

• Tác giả: Lê Thị Kiều Ngân
• Người hướng dẫn: PGS. Hoàng Thị Minh Sơn
• Trường học: Học viện Khoa học xã hội
• Chuyên ngành: Luật hình sự và Tố tụng hình sự
• Đề tài: Hình Phạt Tử Hình Theo Pháp Luật Hình Sự Việt Nam: Khía Cạnh Pháp Luật Và Xã Hội
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ KHÍA CẠNH XÃ HỘI VỀ HÌNH PHẠT TỬ HÌNH
• 1.1. Khái niệm, đặc điểm và cơ sở các quy định pháp luật của hình phạt tử hình
• 1.2. Mục đích, vai trò và ý nghĩa của hình phạt tử hình
• 1.3. Hình phạt tử hình theo Pháp luật hình sự Việt Nam: khía cạnh xã hội
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG KHÍA CẠNH PHÁP LUẬT VÀ XÃ HỘI CỦA HÌNH PHẠT TỬ HÌNH TẠI VIỆT NAM
• 2.1. Quy định của pháp luật hình sự Việt Nam về hình phạt tử hình
• 2.2. Thực trạng hình phạt tử hình từ khía cạnh xã hội
• 3. CHƯƠNG 3: CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ ÁP DỤNG HÌNH PHẠT TỬ HÌNH
• 3.1. Hoàn thiện các quy định của pháp luật hình sự về hình phạt tử hình
• 3.2. Một số giải pháp khác
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Những vấn đề lý luận và khía cạnh xã hội về hình phạt tử hình

Hình phạt tử hình là một trong những hình phạt nghiêm khắc nhất trong hệ thống pháp luật hình sự Việt Nam. Theo quy định tại Bộ luật hình sự, hình phạt này chỉ áp dụng cho những tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, nhằm bảo vệ an ninh quốc gia và tính mạng con người. Hình phạt tử hình không chỉ là biện pháp trừng phạt mà còn là công cụ phòng ngừa tội phạm. Việc áp dụng hình phạt này cần phải tuân thủ các quy trình pháp lý chặt chẽ để đảm bảo tính công bằng và nhân đạo. Hình phạt tử hình cũng phản ánh quan điểm xã hội về tội phạm và sự cần thiết phải bảo vệ cộng đồng khỏi những hành vi nguy hiểm. Theo đó, hình phạt tử hình không chỉ là vấn đề pháp lý mà còn là vấn đề xã hội, liên quan đến quyền sống và nhân quyền của con người.

1.1. Khái niệm và đặc điểm của hình phạt tử hình

Hình phạt tử hình được định nghĩa là hình thức trừng phạt nghiêm khắc nhất, tước đi quyền sống của người phạm tội. Theo pháp luật hình sự Việt Nam, hình phạt này chỉ áp dụng cho những tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, như xâm phạm an ninh quốc gia, tính mạng con người, và các tội phạm về ma túy. Đặc điểm của hình phạt tử hình bao gồm tính nghiêm khắc, tính đặc thù và tính pháp lý. Hình phạt này không chỉ mang lại hậu quả nghiêm trọng cho người bị kết án mà còn có tác động lớn đến xã hội, tạo ra sự răn đe đối với các hành vi phạm tội. Hình phạt tử hình cũng thể hiện sự phản ứng của xã hội đối với những hành vi vi phạm nghiêm trọng, đồng thời là một phần trong hệ thống pháp luật nhằm bảo vệ quyền lợi của cộng đồng.

1.2. Cơ sở pháp lý của hình phạt tử hình

Cơ sở pháp lý cho hình phạt tử hình được quy định rõ ràng trong Bộ luật hình sự Việt Nam. Theo Điều 40 của Bộ luật này, hình phạt tử hình chỉ được áp dụng đối với những tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, nhằm đảm bảo tính hợp pháp và công bằng trong việc xử lý tội phạm. Việc quy định hình phạt tử hình trong pháp luật không chỉ nhằm mục đích trừng phạt mà còn nhằm bảo vệ xã hội khỏi những hành vi nguy hiểm. Hệ thống pháp luật cũng yêu cầu các cơ quan tố tụng phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình pháp lý khi áp dụng hình phạt này, nhằm đảm bảo quyền lợi cho người bị kết án và tránh những sai sót có thể xảy ra trong quá trình xét xử.

II. Thực trạng khía cạnh pháp luật và xã hội của hình phạt tử hình tại Việt Nam

Thực trạng áp dụng hình phạt tử hình tại Việt Nam hiện nay cho thấy nhiều vấn đề cần được xem xét. Mặc dù hình phạt này vẫn được duy trì, nhưng số lượng tội danh áp dụng hình phạt tử hình đã giảm so với trước đây. Điều này phản ánh xu hướng cải cách tư pháp và sự quan tâm đến quyền con người trong bối cảnh toàn cầu hóa. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều ý kiến trái chiều về tính hiệu quả của hình phạt tử hình trong việc phòng ngừa tội phạm. Một số nghiên cứu cho thấy hình phạt này không đủ sức răn đe đối với những tội phạm nghiêm trọng, trong khi đó, tình trạng oan sai vẫn còn tồn tại. Do đó, cần có những nghiên cứu sâu hơn về tác động xã hội của hình phạt tử hình và cách thức cải thiện quy trình áp dụng hình phạt này.

2.1. Quy định của pháp luật hình sự Việt Nam về hình phạt tử hình

Quy định của pháp luật hình sự Việt Nam về hình phạt tử hình được thể hiện rõ trong Bộ luật hình sự. Hình phạt này chỉ áp dụng cho những tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, và việc áp dụng phải tuân thủ các quy trình pháp lý chặt chẽ. Các quy định này nhằm đảm bảo tính công bằng và nhân đạo trong việc xử lý tội phạm. Tuy nhiên, thực tế cho thấy vẫn còn nhiều vấn đề trong việc áp dụng hình phạt tử hình, như tình trạng oan sai và sự thiếu đồng nhất trong việc xét xử. Điều này đặt ra yêu cầu cần thiết phải cải cách và hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan đến hình phạt tử hình.

2.2. Thực trạng hình phạt tử hình từ khía cạnh xã hội

Từ khía cạnh xã hội, hình phạt tử hình đang gây ra nhiều tranh cãi. Một số ý kiến cho rằng hình phạt này không còn phù hợp với xu hướng phát triển của xã hội hiện đại, nơi mà quyền sống của con người được đặt lên hàng đầu. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng hình phạt tử hình không có tác dụng răn đe mạnh mẽ như mong đợi, và có thể dẫn đến những hệ lụy tiêu cực cho xã hội. Hơn nữa, tình trạng oan sai trong việc áp dụng hình phạt tử hình cũng là một vấn đề nghiêm trọng, đòi hỏi cần có những biện pháp khắc phục kịp thời để bảo vệ quyền lợi của người dân.

III. Các giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng hình phạt tử hình

Để nâng cao hiệu quả áp dụng hình phạt tử hình, cần có những giải pháp đồng bộ và toàn diện. Trước hết, cần hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan đến hình phạt tử hình, nhằm đảm bảo tính hợp lý và công bằng trong việc áp dụng. Thứ hai, cần tăng cường công tác đào tạo và nâng cao nhận thức cho các cán bộ tư pháp về các quy định pháp luật và tác động xã hội của hình phạt tử hình. Cuối cùng, cần có những nghiên cứu sâu hơn về tác động của hình phạt tử hình đối với xã hội, từ đó đưa ra những giải pháp phù hợp nhằm giảm thiểu tình trạng oan sai và nâng cao hiệu quả phòng ngừa tội phạm.

3.1. Hoàn thiện các quy định của pháp luật hình sự về hình phạt tử hình

Việc hoàn thiện các quy định của pháp luật hình sự về hình phạt tử hình là rất cần thiết. Cần xem xét lại các tội danh áp dụng hình phạt tử hình, giảm thiểu số lượng tội danh này để phù hợp với xu hướng cải cách tư pháp. Đồng thời, cần quy định rõ ràng hơn về quy trình xét xử và áp dụng hình phạt tử hình, nhằm đảm bảo tính công bằng và nhân đạo trong việc xử lý tội phạm. Các quy định này cần phải được công khai và minh bạch để người dân có thể hiểu rõ hơn về quy trình pháp lý liên quan đến hình phạt tử hình.

3.2. Một số giải pháp khác

Ngoài việc hoàn thiện các quy định pháp luật, cần có những giải pháp khác nhằm nâng cao hiệu quả áp dụng hình phạt tử hình. Cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho người dân về hình phạt tử hình và tác động của nó đối với xã hội. Đồng thời, cần có những nghiên cứu khoa học về hình phạt tử hình, từ đó đưa ra những giải pháp phù hợp nhằm giảm thiểu tình trạng oan sai và nâng cao hiệu quả phòng ngừa tội phạm. Các cơ quan chức năng cũng cần phối hợp chặt chẽ trong việc thực hiện các quy định pháp luật liên quan đến hình phạt tử hình, nhằm đảm bảo tính hiệu quả và công bằng trong việc xử lý tội phạm.

Tổng quan nghiên cứu

Hình phạt tử hình là biện pháp cưỡng chế nghiêm khắc nhất trong hệ thống pháp luật hình sự Việt Nam, được áp dụng đối với các tội phạm đặc biệt nghiêm trọng nhằm bảo vệ an ninh quốc gia, tính mạng con người và trật tự xã hội. Theo số liệu thống kê từ Tòa án nhân dân cấp cao tại thành phố Hồ Chí Minh, trong giai đoạn 2014-2018, có khoảng 118 bị cáo bị tuyên án tử hình tại địa bàn này, chủ yếu thuộc các tội danh giết người và tội phạm về ma túy. Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) đã thu hẹp phạm vi áp dụng hình phạt tử hình còn 18 tội danh, giảm so với các bộ luật trước đó, đồng thời mở rộng đối tượng không áp dụng hình phạt tử hình như người từ 75 tuổi trở lên, phụ nữ có thai hoặc đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi.

Nghiên cứu tập trung phân tích các quy định pháp luật về hình phạt tử hình, thực trạng áp dụng và tác động xã hội của hình phạt này tại Việt Nam trong giai đoạn 2014-2018. Mục tiêu nhằm đánh giá hiệu quả, những vướng mắc trong áp dụng hình phạt tử hình, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thi hành. Phạm vi nghiên cứu chủ yếu tập trung vào các quy định pháp luật hình sự hiện hành và số liệu thực tiễn tại một số tỉnh, thành phố phía Nam, đặc biệt là thành phố Hồ Chí Minh.

Ý nghĩa nghiên cứu không chỉ góp phần làm rõ các vấn đề pháp lý và xã hội liên quan đến hình phạt tử hình mà còn hỗ trợ các cơ quan chức năng trong việc hoàn thiện chính sách hình sự, bảo đảm quyền con người và nâng cao hiệu quả phòng ngừa, răn đe tội phạm trong bối cảnh hội nhập quốc tế và cải cách tư pháp.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên khung lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về pháp luật và xã hội, tư tưởng Hồ Chí Minh về công lý và nhân đạo, cùng các quan điểm, đường lối của Đảng và Nhà nước về hình phạt và phòng chống tội phạm. Hai lý thuyết trọng tâm được áp dụng là:

• Lý thuyết pháp luật hình sự: Xem hình phạt tử hình là biện pháp cưỡng chế nhằm bảo vệ các quan hệ xã hội trọng yếu, đồng thời phản ánh tính nghiêm minh và nhân đạo của pháp luật.
• Lý thuyết xã hội học pháp luật: Phân tích tính quyết định xã hội của hình phạt tử hình, tức là sự tác động qua lại giữa các quy định pháp luật và các điều kiện xã hội, bao gồm tình hình tội phạm, nhận thức xã hội và chính sách pháp luật.

Các khái niệm chính bao gồm: hình phạt tử hình, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, nguyên tắc pháp chế, nguyên tắc nhân đạo, phòng ngừa riêng và phòng ngừa chung của hình phạt.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng:

• Nguồn dữ liệu: Số liệu thống kê từ Tòa án nhân dân cấp cao tại thành phố Hồ Chí Minh và một số tỉnh phía Nam giai đoạn 2014-2018; các văn bản pháp luật liên quan như Bộ luật Hình sự các năm 1985, 1999, 2015 (sửa đổi 2017); báo cáo của Bộ Công an và Tòa án nhân dân tối cao.
• Phương pháp phân tích: Phân tích nội dung pháp luật, tổng hợp, so sánh các quy định pháp luật qua các thời kỳ; thống kê số liệu án tử hình; phân tích xã hội học để đánh giá tác động xã hội và hiệu quả của hình phạt tử hình.
• Cỡ mẫu: Dữ liệu tập trung vào khoảng 118 bị cáo bị tuyên án tử hình tại TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận trong giai đoạn nghiên cứu.
• Timeline nghiên cứu: Tập trung vào giai đoạn 2014-2018, giai đoạn Bộ luật Hình sự 2015 bắt đầu có hiệu lực và các quy định mới về hình phạt tử hình được áp dụng.

Phương pháp nghiên cứu đảm bảo tính khách quan, toàn diện, kết hợp giữa lý luận và thực tiễn nhằm đưa ra đánh giá chính xác và đề xuất phù hợp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Phạm vi áp dụng hình phạt tử hình được thu hẹp rõ rệt: Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017) giảm số tội danh áp dụng hình phạt tử hình từ 22 xuống còn 18 tội, chiếm khoảng 5,73% tổng số tội danh. Các tội như cướp tài sản, tàng trữ trái phép chất ma túy, sản xuất hàng giả thực phẩm đã được loại bỏ hình phạt tử hình.

2. Số lượng án tử hình ổn định nhưng vẫn ở mức cao: Từ 2014 đến 2018, tại TP. Hồ Chí Minh có 118 bị cáo bị tuyên án tử hình, giảm nhẹ so với giai đoạn 2009-2013 (150 bị cáo). Tỷ lệ án tử hình chủ yếu tập trung vào tội giết người (chiếm khoảng 52% tại TP. Hồ Chí Minh) và tội phạm về ma túy (chiếm khoảng 42%).

3. Mở rộng đối tượng không áp dụng hình phạt tử hình: Ngoài người chưa thành niên, phụ nữ có thai và đang nuôi con dưới 36 tháng, Bộ luật 2015 bổ sung người từ 75 tuổi trở lên và người phạm tội tham ô, nhận hối lộ có khắc phục hậu quả tích cực vào diện không thi hành án tử hình.

4. Hiệu quả phòng ngừa và răn đe của hình phạt tử hình còn nhiều tranh luận: Mặc dù hình phạt tử hình có tính răn đe mạnh mẽ, nhưng tình hình tội phạm giết người và ma túy vẫn diễn biến phức tạp, cho thấy cần có các biện pháp bổ trợ khác để nâng cao hiệu quả phòng ngừa chung.

Thảo luận kết quả

Việc thu hẹp phạm vi áp dụng hình phạt tử hình phù hợp với xu hướng cải cách tư pháp và bảo vệ quyền con người theo Hiến pháp 2013. Số liệu thống kê cho thấy hình phạt tử hình được áp dụng chủ yếu với các tội phạm có tính chất nguy hiểm đặc biệt nghiêm trọng, thể hiện sự thận trọng trong việc sử dụng biện pháp này.

Tuy nhiên, sự ổn định về số lượng án tử hình trong giai đoạn nghiên cứu phản ánh tình hình tội phạm vẫn còn diễn biến phức tạp, đặc biệt là các vụ án giết người với tính chất man rợ và tội phạm ma túy có tổ chức. Điều này cho thấy hình phạt tử hình chưa đủ sức ngăn chặn hoàn toàn các hành vi phạm tội nghiêm trọng, cần kết hợp với các chính sách phòng ngừa xã hội, giáo dục pháp luật và cải cách hệ thống tư pháp.

Việc mở rộng đối tượng không áp dụng hình phạt tử hình thể hiện chính sách nhân đạo, giảm thiểu rủi ro oan sai và bảo vệ quyền sống của các nhóm yếu thế trong xã hội. Đây là bước tiến quan trọng giúp pháp luật Việt Nam tiếp cận gần hơn với các chuẩn mực quốc tế.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ án tử hình theo từng tội danh và bảng thống kê số lượng án tử hình theo năm tại các địa phương, giúp minh họa rõ nét xu hướng áp dụng hình phạt tử hình.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Hoàn thiện quy định pháp luật về hình phạt tử hình

   • Rà soát, tiếp tục thu hẹp số tội danh áp dụng hình phạt tử hình theo hướng chỉ áp dụng với các tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, nguy hiểm nhất.
   • Cập nhật các quy định về điều kiện áp dụng, thủ tục tố tụng nhằm tăng cường tính minh bạch, khách quan và bảo vệ quyền con người.
   • Chủ thể thực hiện: Quốc hội, Bộ Tư pháp; Timeline: 1-2 năm.

2. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ xét xử

   • Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, kỹ năng và đạo đức nghề nghiệp cho thẩm phán, kiểm sát viên liên quan đến các vụ án tử hình.
   • Áp dụng các biện pháp kiểm soát chất lượng xét xử nhằm giảm thiểu sai sót, oan sai.
   • Chủ thể thực hiện: Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao; Timeline: liên tục.

3. Tăng cường công tác phòng ngừa xã hội và giáo dục pháp luật

   • Đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục pháp luật về hình phạt tử hình và hậu quả của tội phạm nhằm nâng cao ý thức chấp hành pháp luật trong cộng đồng.
   • Phát triển các chương trình hỗ trợ tái hòa nhập xã hội cho phạm nhân không bị tử hình nhằm giảm tái phạm.
   • Chủ thể thực hiện: Bộ Công an, Bộ Giáo dục và Đào tạo, các tổ chức xã hội; Timeline: 3-5 năm.

4. Cải tiến phương thức thi hành án tử hình

   • Đảm bảo điều kiện thi hành án tử hình nhân đạo, giảm thiểu đau đớn cho người bị kết án.
   • Tăng cường giám sát, kiểm tra việc thi hành án để bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan.
   • Chủ thể thực hiện: Bộ Công an, Cục Thi hành án hình sự; Timeline: 1-3 năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ, công chức ngành tư pháp

   • Lợi ích: Nắm vững các quy định pháp luật về hình phạt tử hình, nâng cao hiệu quả xét xử và thi hành án.
   • Use case: Thẩm phán, kiểm sát viên tham khảo để ra quyết định chính xác, tránh oan sai.

2. Nhà làm luật và các cơ quan xây dựng chính sách

   • Lợi ích: Cơ sở khoa học để hoàn thiện pháp luật hình sự, đặc biệt về hình phạt tử hình.
   • Use case: Rà soát, sửa đổi Bộ luật Hình sự và các văn bản liên quan.

3. Nhà nghiên cứu và giảng viên pháp luật

   • Lợi ích: Tài liệu tham khảo toàn diện về khía cạnh pháp luật và xã hội của hình phạt tử hình tại Việt Nam.
   • Use case: Phát triển nghiên cứu, giảng dạy chuyên sâu về luật hình sự.

4. Cơ quan truyền thông và tổ chức xã hội

   • Lợi ích: Hiểu rõ hơn về tác động xã hội của hình phạt tử hình, góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng.
   • Use case: Tuyên truyền, vận động chính sách nhân đạo và cải cách tư pháp.

Câu hỏi thường gặp

1. Hình phạt tử hình áp dụng cho những tội danh nào hiện nay?
   Hiện nay, hình phạt tử hình được áp dụng cho 18 tội danh thuộc các nhóm tội xâm phạm an ninh quốc gia, tính mạng con người, ma túy, tham nhũng và một số tội đặc biệt nghiêm trọng khác theo Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017). Ví dụ như tội giết người, mua bán trái phép chất ma túy, tham ô tài sản.

2. Ai không bị áp dụng hình phạt tử hình?
   Người chưa thành niên, phụ nữ có thai hoặc đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi, người từ 75 tuổi trở lên khi phạm tội hoặc xét xử, và người bị kết án tham ô, nhận hối lộ có khắc phục hậu quả tích cực không bị áp dụng hoặc không thi hành án tử hình.

3. Hiệu quả phòng ngừa của hình phạt tử hình như thế nào?
   Hình phạt tử hình có tác dụng phòng ngừa riêng tuyệt đối vì loại bỏ hoàn toàn khả năng tái phạm của người bị kết án. Tuy nhiên, hiệu quả phòng ngừa chung còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố xã hội khác và chưa hoàn toàn ngăn chặn được các tội phạm nghiêm trọng.

4. Có bao nhiêu án tử hình được tuyên trong giai đoạn 2014-2018?
   Tại TP. Hồ Chí Minh, có khoảng 118 bị cáo bị tuyên án tử hình trong giai đoạn này, chủ yếu là các tội giết người và ma túy. Số lượng này tương đương với giai đoạn 2009-2013.

5. Luật pháp Việt Nam có xu hướng giảm hình phạt tử hình không?
   Có, Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017) đã giảm số tội danh áp dụng hình phạt tử hình và mở rộng đối tượng không áp dụng nhằm phù hợp với xu hướng cải cách tư pháp và bảo vệ quyền con người theo Hiến pháp 2013.

Kết luận

• Hình phạt tử hình là biện pháp nghiêm khắc nhất, chỉ áp dụng với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng nhằm bảo vệ lợi ích xã hội trọng yếu.
• Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017) đã thu hẹp phạm vi áp dụng hình phạt tử hình còn 18 tội danh và mở rộng đối tượng không áp dụng nhằm tăng tính nhân đạo.
• Số lượng án tử hình trong giai đoạn 2014-2018 ổn định nhưng vẫn tập trung chủ yếu vào tội giết người và ma túy.
• Hiệu quả phòng ngừa của hình phạt tử hình còn nhiều tranh luận, cần kết hợp các biện pháp xã hội và cải cách tư pháp để nâng cao hiệu quả.
• Đề xuất hoàn thiện pháp luật, nâng cao chất lượng đội ngũ xét xử, cải tiến thi hành án và tăng cường giáo dục pháp luật là các bước tiếp theo cần thực hiện.

Luận văn cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn quan trọng cho các nhà làm luật, cơ quan tư pháp và các tổ chức xã hội trong việc hoàn thiện chính sách hình sự và nâng cao hiệu quả phòng chống tội phạm tại Việt Nam. Đề nghị các cơ quan liên quan tiếp tục nghiên cứu, áp dụng và giám sát chặt chẽ các quy định về hình phạt tử hình nhằm bảo đảm công bằng, nhân đạo và hiệu quả trong thực tiễn.