I. Giới thiệu về tinh dầu chi Citrus
Trong nghiên cứu này, các nguyên liệu thuộc chi Citrus như vỏ bưởi (Citrus grandis), vỏ chanh không hạt (Citrus latifolia) và vỏ cam sành (Citrus nobilis) được sử dụng để thu nhận tinh dầu. Phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước cho hiệu suất thu nhận tinh dầu dao động từ 1,36% đến 2,74%. Mẫu tinh dầu từ vỏ cam đạt hiệu suất cao nhất với 2,74 ± 0,21%. Phân tích thành phần hóa học của các mẫu tinh dầu được thực hiện bằng phương pháp GC-MS/MS, cho thấy các hợp chất chủ yếu như limonene, γ-terpinene, β-pinene, myrcene, sabinene và linalool. Hoạt tính kháng oxy hóa của tinh dầu cũng được đánh giá qua phương pháp DPPH, trong đó tinh dầu bưởi có hiệu quả kháng oxy hóa cao nhất với giá trị IC50 đạt 23,89 ± 0,31 mg/mL. Những kết quả này không chỉ khẳng định tiềm năng của tinh dầu chi Citrus trong ứng dụng thực phẩm mà còn mở ra hướng nghiên cứu mới cho việc phát triển các sản phẩm từ tinh dầu thiên nhiên.
II. Phương pháp tạo hệ nhũ tương nano tinh dầu bưởi
Việc phát triển hệ nhũ tương nano tinh dầu bưởi được thực hiện bằng phương pháp nhiệt độ đảo pha (PIT) với sự kết hợp của dầu dừa và chất nhũ hóa Tween 80. Kết quả cho thấy, tỉ lệ thành phần tinh dầu : dầu dừa là 8 : 2 và tỉ lệ pha dầu : Tween 80 : nước là 10 : 12 : 78 cho kết quả tốt nhất. Hệ nhũ tương nano đạt kích thước hạt 23,46 ± 0,48 nm, PDI thấp 0,089 ± 0,013, cho thấy độ phân tán tốt và độ bền tương đối với giá trị điện thế zeta -35,5 ± 1,0 mV. Hiệu suất vi bao của hệ nhũ tương nano được xác định đạt khoảng 80%, chứng minh khả năng bao bọc hiệu quả các thành phần trong tinh dầu bưởi. Phân tích hóa học của hệ nhũ tương nano cũng cho thấy các thành phần chính tương tự như tinh dầu bưởi nguyên chất, cho thấy tiềm năng ứng dụng cao trong thực phẩm và dược phẩm.
III. Đánh giá hoạt tính kháng oxy hóa của hệ nhũ tương nano tinh dầu
Hoạt tính kháng oxy hóa của hệ nhũ tương nano tinh dầu bưởi cũng được đánh giá thông qua phương pháp DPPH. Kết quả cho thấy giá trị IC50 của mẫu nhũ tương nano tinh dầu bưởi đạt 27,63 ± 0,27 mg/mL, cho thấy khả năng kháng oxy hóa khá tốt. So với mẫu tinh dầu bưởi nguyên chất, hệ nhũ tương nano không chỉ giữ lại các hoạt chất có lợi mà còn cải thiện khả năng hấp thụ và bảo quản. Điều này mở ra hướng nghiên cứu mới cho việc ứng dụng tinh dầu trong các sản phẩm thực phẩm và dược phẩm, giúp nâng cao hiệu quả sử dụng và độ bền của các sản phẩm chứa tinh dầu chi Citrus.
IV. Ý nghĩa và ứng dụng thực tiễn
Nghiên cứu này không chỉ cung cấp thông tin chi tiết về thành phần hóa học của tinh dầu chi Citrus mà còn phát triển được hệ nhũ tương nano tinh dầu bưởi với nhiều ưu điểm vượt trội. Việc sử dụng phương pháp nhũ hóa năng lượng thấp không chỉ tiết kiệm chi phí mà còn giữ nguyên được các hoạt chất nhạy cảm với nhiệt độ. Các kết quả này có thể ứng dụng trong ngành công nghiệp thực phẩm, dược phẩm và mỹ phẩm, mở ra cơ hội cho việc phát triển các sản phẩm tự nhiên an toàn và hiệu quả. Từ đó, góp phần thúc đẩy việc khai thác và sử dụng các nguyên liệu thiên nhiên, giảm thiểu lãng phí và bảo vệ môi trường.