I. Tổng Quan Về Kiểm Soát Tổn Thất Điện Năng Tại Gia Lâm
Ngay từ đầu những năm 90 của thế kỷ XX, trong quá trình sắp xếp, đổi mới mô hình phát triển doanh nghiệp Nhà nước đã có chủ trương xây dựng và phát triển theo hướng quy mô lớn, hiện đại nhằm mục đích tích tụ, tập trung cao về vốn, đủ sức cạnh tranh trên thị trường thế giới. Mục tiêu này xuất phát từ chủ trương xác định kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo, trong đó các tổ chức kinh tế lớn (gồm các Tập đoàn kinh tế Nhà nước và Tổng công ty Nhà nước) là nòng cốt của kinh tế Nhà nước. Trong những năm qua doanh nghiệp Nhà nước góp phần quan trọng vào việc điều tiết cung cầu, ổn định giá cả, chống lạm phát, ổn định tỷ giá, đảm bảo an sinh xã hội, khắc phục mặt trái của cơ chế thị trường, dẫn dắt các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác hoạt động theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Bên cạnh những mặt tích cực, doanh nghiệp Nhà nước còn bộ lộ nhiều hạn chế như: hiệu quả kinh doanh thấp chưa tương xứng với những lợi thế và sự đầu tư của Nhà nước; chưa phát huy tốt vai trò chủ lực trong nền kinh tế; công tác quản lý, sử dụng vốn, tài sản còn nhiều bất cập… Có nhiều nguyên nhân dẫn đến những hạn chế trên, bên cạnh đó có nguyên nhân quan trọng là hệ thống kiểm soát phòng chống rủi ro, thất thoát vốn, tài sản tại các doanh nghiệp nhà nước chưa được thiết lập và vận hành hiệu quả.
1.1. Tầm Quan Trọng của Quản Lý Điện Năng Hiệu Quả
Điện lực là một ngành đặc thù và có vai trò quan trọng trong việc xây dựng thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội. Với những mục tiêu trong chiến lược phát triển của Nhà nước tới năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030 thì điện lực thuộc những ngành độc quyền chủ chốt góp phần tạo nên sự phát triển của đất nước, nhưng để phát triển bền vững và hiệu quả ngành điện lực cũng phải đối mặt với nhiều rủi ro đặc thù, cần phải sử dụng các công cụ quản lý để nhận diện giảm thiểu các rủi ro tổn thất. Hệ thống kiểm soát tổn thất điện năng trong ngành điện lực đã được thiết lập và đã có tác dụng làm giảm thiểu tổn thất điện năng do nhiều nguyên nhân trong quá trình vận hành.
1.2. Phân Loại và Nguyên Nhân Gây Tổn Thất Điện Năng
Tổn thất điện năng (TTĐN) trên hệ thống điện là lượng điện năng tiêu hao cho quá trình truyền tải và phân phối điện từ thanh cái các nhà máy điện qua hệ thống lưới điện truyền tải, lưới điện phân phối đến các hộ sử dụng điện. Theo phân loại, TTĐN gồm hai loại, tổn thất kỹ thuật và tổn thất thương mại. Tổn thất kĩ thuật chỉ có thể giảm đến ngưỡng nhất định do yếu tố kỹ thuật của ngành. Vì vậy, cần tập trung nghiên cứu các giải pháp giảm tổn thất thương mại xuống mức hợp lý là mục tiêu của ngành điện các nước trên thế giới, nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất - kinh doanh, giảm áp lực đầu tư nguồn điện, là cơ sở tính đúng, tính đủ giá thành sản xuất điện.
II. Thực Trạng Tổn Thất Điện Năng Tại Điện Lực Gia Lâm
Đối với một doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh điện năng thì việc tiết kiệm điện năng và giảm tổng chi phí sản xuất thông qua việc giảm tỷ lệ tổn thất điện năng là một nhiệm vụ cấp thiết và vô cùng quan trọng. Giảm tổn thất điện năng cần gắn chặt với kinh doanh, vận hành, đầu tư xây dựng và cải tạo mạng lưới điện. Vì vậy, hàng năm các doanh nghiệp điện đều có những kế hoạch và chương trình giảm tổn thất điện năng. Tính đến hết năm 2016, tổng công suất đặt của hệ thống điện Việt Nam là 41. Trong đó, công suất nguồn điện do EVN và các tổng công ty phát điện trực thuộc sở hữu là 26.164 MW (chiếm tỷ lệ 63,16% toàn hệ thống), công suất các nguồn ngoài EVN là 15. Đến nay, công suất sản xuất điện của hệ thống điện ngày một tăng lên, song tỉ lệ thuận với tăng trưởng trên chính là tổn thất điện năng.
2.1. Đánh Giá Tình Hình Tổn Thất Điện Năng Giai Đoạn 2015 2017
Vấn đề này đã được ngành điện lực Việt Nam chú trọng đến và tìm cách khắc phục giải quyết nhưng hiểu quả chưa thực sự giải đáp được vấn đề to lớn này. Tổn thất điện năng dường như đang là mối quan tâm hàng đầu, nỗi trăn trở của ngành điện nói chung, Tổng Công ty Điện lực Gia Lâm (Công ty) nói riêng. Công ty Điện lực Gia Lâm cũng là một bộ máy hoàn chỉnh trong hệ thống quản lý điện lực của Tổng công ty Điện lực thành phố Hà Nội với mục tiêu hình thành tổ chức quản lý, đáp ứng yêu cầu cung cấp điện cho sản xuất, tiêu dùng với chất lượng và hiệu quả cao nhất.
2.2. Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Hiệu Quả Sử Dụng Điện
Từ những thực tiễn trên, ngành điện nói chung, điện lực Gia Lâm nói riêng cần phải có những giải pháp mới, có hiệu quả thực sự để giản thiểu tối đa về tổn thất điện năng bằng những biện pháp kiểm soát thích hợp. Với hệ thống điện có tính đặc thù cao như Việt Nam, việc giảm TTĐN đòi hỏi phải thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp và phái thường xuyên thay đổi, thích ứng với điều kiện mới để đáp ứng nhu cầu điện năng cho phát triển của địa phương.
III. Giải Pháp Kiểm Soát Tổn Thất Hiệu Quả Tại Gia Lâm
Trên cơ sở phân tích thực trạng hệ thống kiểm soát TTĐN của Công ty Điện lực Gia Lâm trong thời gian vừa qua. Từ đó, đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống kiểm soát TTĐN tại Công ty Điện lực Gia Lâm trong thời gian tới.
3.1. Hoàn Thiện Hệ Thống Quản Lý Kiểm Soát Điện Năng
Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về tổn thất điện năng và hệ thống kiểm soát tổn thất điện năng trong các doanh nghiệp điện lực;
3.2. Nâng Cao Chất Lượng Hệ Thống Đo Đếm Điện Năng
Phân tích thực trạng hệ thống kiểm soát tổn thất điện năng tại Công ty Điện lực Gia Lâm trong thời gian vừa qua;
3.3. Tăng Cường Kiểm Tra Giám Sát Sử Dụng Điện
Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống kiểm soát tổn thất điện năng của Công ty Điện lực Gia Lâm trong thời gian tới.
IV. Nghiên Cứu Hệ Thống Kiểm Soát Tổn Thất Điện Năng
Hệ thống kiểm soát tổn thất điện năng tại Công ty Điện lực Gia Lâm, gồm có: Hệ thống nguồn lực kiểm soát TTĐN; hệ thống trang thiết bị, công trình phục vụ kiểm soát TTĐN; công tác kiểm soát TTĐN; và công tác đánh giá rủi ro TTĐN.
4.1. Phạm Vi Nghiên Cứu Về Quản Lý Điện Năng
Đề tài tập trung nghiên cứu hoàn thiện hệ thống kiểm soát tổn thất điện năng của Công ty Điện lực Gia Lâm.
4.2. Địa Điểm Nghiên Cứu Về Điện Lực Gia Lâm
Đề tài nghiên cứu tại Công ty Điện lực Gia Lâm, thôn Phú Thụy, xã Phú Thị, huyện Gia Lâm, Hà Nội.
V. Đề Xuất Giải Pháp Giảm Tổn Thất Điện Năng Kỹ Thuật
Qua thực trạng TTĐN và hệ thống kiểm soát TTĐN của Công ty Điện lực Gia Lâm trong thời gian vừa qua cho thấy, tỷ lệ TTĐN trên địa bàn huyện giảm qua các năm; nguyên nhân TTĐN chủ yếu vẫn đến từ tổn thất kỹ thuật, nhưng tổn thất thương mại cũng không hề nhỏ, chủ yếu là do tình trạng trộm cắp điện, sử dụng công tơ không theo quy định, . Trong công tác kiểm soát TTĐN, lực lượng cán bộ, công nhân viên tăng về lượng và chất; công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý, kỹ thuật và công nhân lành nghề được chú trọng đáp ứng được yêu cầu và nhiệm vụ về công việc ngày càng cao.
5.1. Đầu Tư Nâng Cấp Lưới Điện Thông Minh
Bên cạnh đó, các công trình hệ thống lưới điện phân phối được tích cực cải tạo, đầu tư; công nghệ thông tin CMIS 2.0 được ứng dụng vào quá trình kiểm soát TTĐN, từ đó giảm thiểu được rủi ro TTĐN;
5.2. Ứng Dụng Công Nghệ Kiểm Soát Hiện Đại
Tuy nhiên, hệ thống kiểm soát TTĐN của Công ty vẫn còn nhiều hạn chế, gồm: Nguồn nhân lực thiếu cán bộ quản lý có năng lực, chưa có trình độ chuyên môn sâu để xử lý vấn đề kịp thời TTĐN. Hơn nữa, việc xây dựng kế hoạch tác nghiệp ở cơ sở chưa khoa học và phù hợp với thực tế tại đơn vị.
VI. Hoàn Thiện Kiểm Soát Tổn Thất Điện Năng Tại Gia Lâm
Từ đó, đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống kiểm soát TTĐN của Công ty trong thời gian tới như: (1) Giải pháp hoàn thiện hệ thống bộ máy quản lý kiểm soát tổn thất điện năng; (2) Giải pháp hoàn thiện môi trường kiểm soát tổn thất điện năng; (3) Giải pháp hoàn thiện công tác kiểm tra, giám sát TTĐN trên địa bàn huyện Gia Lâm; (4) Hoàn thiện ứng dụng công nghệ thông tin trong hệ thống kiểm soát TTĐN; (5) Hoàn thiện công tác tuyên truyền, giáo dục ý thức người dân trong công tác kiểm soát TTĐN.
6.1. Nâng Cao Ý Thức Tiết Kiệm Điện Năng
Việc sắp xếp, bố trí lao động tại một số đội cơ sở chưa khai thác hết năng lực của nhóm và từng người. Việc khen thưởng, trả lương chưa đi vào thực chất, vẫn mang tính “bình quân”.
6.2. Xây Dựng Chế Tài Xử Lý Vi Phạm Sử Dụng Điện
Hiện nay, chưa có một chế tài cụ thể đối với các trường hợp lấy cắp điện mặc dù Nhà nước đã ban hành Luật điện lực; khung giá điện vẫn chưa hoàn chỉnh và phù hợp với thực tế.
