I. Tổng quan Công tác xã hội hỗ trợ học sinh bị gây hấn Bến Tre
Gây hấn học đường là một vấn đề nhức nhối, gây ra những tổn thương sâu sắc về thể chất và tinh thần cho học sinh. Hậu quả của gây hấn học đường không chỉ ảnh hưởng đến nạn nhân mà còn lan rộng đến gia đình, nhà trường và xã hội. Ở Việt Nam, bạo lực học đường nói chung và gây hấn học đường nói riêng đang diễn biến phức tạp, đặc biệt ở lứa tuổi học sinh THCS. Tỉnh Bến Tre cũng không nằm ngoài thực trạng này. Nhiều em học sinh chưa được trang bị kỹ năng giải quyết xung đột hiệu quả, dẫn đến những phản ứng tiêu cực. Trước thực trạng này, công tác xã hội trường học đóng vai trò then chốt trong việc hỗ trợ các em học sinh bị xâm hại học đường, xây dựng môi trường học đường an toàn. Nghiên cứu này tập trung vào vai trò của công tác xã hội trong việc giảm thiểu tình trạng gây hấn ở học sinh tại Bến Tre, đồng thời đề xuất các giải pháp can thiệp hiệu quả. Luận văn thạc sỹ của Võ Thị Mộng Truyền (2023) là một nguồn tài liệu quan trọng cho nghiên cứu này.
1.1. Thực trạng gây hấn học đường Thách thức tại Bến Tre
Tình trạng gây hấn học đường tại Bến Tre, đặc biệt ở các trường THCS, đang có xu hướng gia tăng (Liên hiệp Khoa học Kinh tế - Đô thị Nam Bộ, 2016). Điều đáng lo ngại là mức độ nghiêm trọng của các vụ việc cũng ngày càng tăng. Nhiều học sinh chưa biết cách ứng phó với bạo lực học đường và có những phản ứng tiêu cực. Bên cạnh đó, tình trạng bạo lực tinh thần học đường và bạo lực thể chất học đường cũng diễn ra, gây ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý học sinh. Thậm chí, một số trường hợp bạo lực học đường còn xảy ra giữa học sinh và giáo viên, làm suy giảm uy tín của ngành giáo dục.
1.2. Vai trò công tác xã hội Giải pháp hỗ trợ học sinh
Trước những thách thức trên, công tác xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ học sinh bị gây hấn học đường. Các văn bản hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo như Thông tư 31/2017/TT-BGDĐT và Thông tư 33/2018/TT-BGDĐT đã tạo cơ sở pháp lý cho việc triển khai công tác xã hội trong trường học. Công tác xã hội giúp học sinh tự giải quyết vấn đề, bảo vệ các em trước nguy cơ bị xâm hại, đồng thời xây dựng nhà trường thân thiện, học sinh tích cực.Tuy nhiên, hoạt động công tác xã hội cá nhân trong việc hỗ trợ học sinh bị gây hấn tại Bến Tre còn gặp nhiều khó khăn, đòi hỏi sự chuyên nghiệp và bài bản hơn.
II. Phân tích nguyên nhân hậu quả gây hấn học đường ở Bến Tre
Để có thể can thiệp hiệu quả, cần phải hiểu rõ nguyên nhân gốc rễ của tình trạng gây hấn học đường. Các yếu tố có thể xuất phát từ cá nhân học sinh, gia đình, nhà trường và xã hội. Một số học sinh có thể có những vấn đề về tâm lý, thiếu kỹ năng kiểm soát cảm xúc hoặc bị ảnh hưởng bởi môi trường bạo lực. Gia đình có thể thiếu quan tâm, giáo dục không đúng cách hoặc có những mâu thuẫn nội bộ. Nhà trường có thể thiếu các biện pháp phòng ngừa bạo lực học đường hiệu quả hoặc chưa tạo được môi trường học đường an toàn. Tác động của bạo lực học đường là vô cùng lớn, ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần, thể chất, kết quả học tập và sự phát triển toàn diện của học sinh. Luận văn của Võ Thị Mộng Truyền (2023) đã chỉ ra các nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng này tại Bến Tre.
2.1. Yếu tố cá nhân và gia đình Gốc rễ của hành vi gây hấn
Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, các em học sinh có hành vi gây hấn thường có những đặc điểm tâm lý nhất định, chẳng hạn như thiếu tự tin, dễ bị kích động hoặc có nhu cầu thể hiện bản thân. Bên cạnh đó, môi trường gia đình cũng đóng vai trò quan trọng. Những gia đình có bạo lực, thiếu sự quan tâm hoặc áp đặt quá mức có thể tạo ra những đứa trẻ có xu hướng gây hấn. Việc phối hợp giữa gia đình và nhà trường trong việc giáo dục và định hướng cho học sinh là vô cùng quan trọng.
2.2. Môi trường học đường Yếu tố thúc đẩy hoặc ngăn chặn
Môi trường học đường có thể là yếu tố thúc đẩy hoặc ngăn chặn tình trạng gây hấn học đường. Nếu nhà trường thiếu các quy định rõ ràng về phòng ngừa bạo lực học đường, không có các biện pháp can thiệp kịp thời hoặc không tạo được một môi trường học đường an toàn, thì tình trạng gây hấn có thể gia tăng. Ngược lại, nếu nhà trường xây dựng được một môi trường thân thiện, cởi mở, khuyến khích sự hợp tác và tôn trọng lẫn nhau, thì có thể giảm thiểu nguy cơ bạo lực học đường.
2.3. Hậu quả nghiêm trọng Ảnh hưởng đến tương lai học sinh
Học sinh bị gây hấn phải đối mặt với nhiều hậu quả tiêu cực. Các em có thể bị tổn thương về mặt tinh thần, dẫn đến lo âu, trầm cảm hoặc thậm chí là tự tử. Bạo lực học đường cũng ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất của học sinh, gây ra những vết thương, bệnh tật hoặc rối loạn ăn uống. Ngoài ra, gây hấn học đường còn ảnh hưởng đến kết quả học tập, khiến học sinh mất tập trung, chán học và bỏ học.
III. Cách can thiệp công tác xã hội hỗ trợ học sinh Bến Tre
Công tác xã hội cá nhân là một phương pháp can thiệp hiệu quả trong việc hỗ trợ học sinh bị gây hấn học đường. Phương pháp này tập trung vào việc xây dựng mối quan hệ tin cậy giữa nhân viên công tác xã hội và học sinh, giúp các em chia sẻ những khó khăn, tìm ra giải pháp và phát triển kỹ năng giải quyết xung đột. Quá trình can thiệp thường bao gồm các bước như đánh giá vấn đề, lập kế hoạch can thiệp, thực hiện can thiệp và đánh giá kết quả. Luận văn của Võ Thị Mộng Truyền (2023) đã đề xuất một số biện pháp can thiệp công tác xã hội cụ thể, phù hợp với điều kiện thực tế tại Bến Tre.
3.1. Quy trình can thiệp Từng bước hỗ trợ học sinh
Quy trình can thiệp công tác xã hội đối với học sinh bị gây hấn học đường thường bắt đầu bằng việc đánh giá vấn đề một cách toàn diện. Nhân viên công tác xã hội cần thu thập thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm học sinh, gia đình, giáo viên và bạn bè. Sau khi đánh giá vấn đề, nhân viên công tác xã hội sẽ lập kế hoạch can thiệp cụ thể, phù hợp với nhu cầu và hoàn cảnh của từng học sinh. Quá trình can thiệp có thể bao gồm tư vấn cá nhân, tư vấn nhóm, can thiệp gia đình hoặc giới thiệu đến các dịch vụ hỗ trợ khác.
3.2. Kỹ năng cần thiết Nhân viên công tác xã hội hiệu quả
Để can thiệp công tác xã hội hiệu quả, nhân viên công tác xã hội cần trang bị nhiều kỹ năng khác nhau, bao gồm kỹ năng lắng nghe, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng thấu cảm, kỹ năng giải quyết vấn đề và kỹ năng quản lý khủng hoảng. Bên cạnh đó, nhân viên công tác xã hội cũng cần có kiến thức về tâm lý học, giáo dục học và các vấn đề xã hội liên quan đến bạo lực học đường. Việc đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ nhân viên công tác xã hội là vô cùng quan trọng.
3.3. Phối hợp nguồn lực Xây dựng mạng lưới hỗ trợ
Để hỗ trợ học sinh bị gây hấn học đường một cách toàn diện, cần phải phối hợp giữa gia đình và nhà trường, các tổ chức xã hội và cộng đồng. Công tác xã hội đóng vai trò là cầu nối giữa các bên, giúp xây dựng một mạng lưới hỗ trợ vững chắc cho học sinh. Các tổ chức xã hội có thể cung cấp các dịch vụ tư vấn, hỗ trợ pháp lý hoặc các chương trình giáo dục về phòng ngừa bạo lực học đường.
IV. Nghiên cứu điển hình Ứng dụng công tác xã hội tại Bến Tre
Luận văn của Võ Thị Mộng Truyền (2023) đã trình bày một số nghiên cứu điển hình về việc ứng dụng công tác xã hội trong việc hỗ trợ học sinh bị gây hấn học đường tại Bến Tre. Các trường hợp này cho thấy hiệu quả của công tác xã hội cá nhân trong việc giúp học sinh vượt qua khó khăn, lấy lại sự tự tin và hòa nhập với cộng đồng. Nghiên cứu cũng chỉ ra những thách thức và khó khăn trong quá trình triển khai công tác xã hội tại các trường học ở Bến Tre, đồng thời đề xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quả của hoạt động này.
4.1. Trường hợp 1 Hỗ trợ học sinh bị cô lập và bắt nạt
Một trường hợp điển hình là em học sinh bị cô lập và bắt nạt bởi các bạn trong lớp. Em cảm thấy tự ti, sợ hãi và không muốn đến trường. Nhân viên công tác xã hội đã gặp gỡ, trò chuyện với em, giúp em nhận ra giá trị của bản thân và phát triển kỹ năng giao tiếp. Đồng thời, nhân viên công tác xã hội cũng làm việc với giáo viên và các bạn trong lớp, giúp họ hiểu rõ hơn về tình trạng của em và tạo ra một môi trường học tập thân thiện, hỗ trợ.
4.2. Trường hợp 2 Can thiệp khi học sinh có hành vi gây hấn
Một trường hợp khác là em học sinh có hành vi gây hấn với các bạn trong lớp. Nhân viên công tác xã hội đã tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến hành vi này, có thể là do em bị áp lực học tập, thiếu sự quan tâm của gia đình hoặc bị ảnh hưởng bởi môi trường bạo lực. Nhân viên công tác xã hội đã tư vấn cho em, giúp em kiểm soát cảm xúc và phát triển kỹ năng giải quyết xung đột một cách hòa bình. Đồng thời, nhân viên công tác xã hội cũng làm việc với gia đình, giúp họ hiểu rõ hơn về tình trạng của em và thay đổi cách giáo dục.
V. Kết luận Nâng cao hiệu quả công tác xã hội ở Bến Tre
Công tác xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ học sinh bị gây hấn học đường tại Bến Tre. Tuy nhiên, để nâng cao hiệu quả của hoạt động này, cần có sự quan tâm và đầu tư từ các cấp lãnh đạo, sự phối hợp chặt chẽ giữa các ban ngành và sự tham gia tích cực của cộng đồng. Cần tăng cường đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ nhân viên công tác xã hội, xây dựng các chương trình phòng ngừa bạo lực học đường hiệu quả và tạo ra một môi trường học đường an toàn, thân thiện.
5.1. Đề xuất giải pháp Hoàn thiện chính sách và cơ chế
Để công tác xã hội phát huy hiệu quả tối đa, cần hoàn thiện các chính sách và cơ chế liên quan đến phòng ngừa bạo lực học đường và bảo vệ trẻ em. Cần có các quy định rõ ràng về trách nhiệm của các bên liên quan, đồng thời tăng cường giám sát và xử lý các trường hợp bạo lực học đường. Bên cạnh đó, cần tăng cường nguồn lực cho công tác xã hội, đảm bảo có đủ nhân lực và kinh phí để triển khai các hoạt động hiệu quả.
5.2. Tăng cường nhận thức Vai trò của cộng đồng và xã hội
Nâng cao nhận thức về bạo lực học đường và vai trò của công tác xã hội là vô cùng quan trọng. Cần tổ chức các hoạt động tuyên truyền, giáo dục cho học sinh, gia đình, giáo viên và cộng đồng về các vấn đề liên quan đến bạo lực học đường. Đồng thời, cần khuyến khích sự tham gia của cộng đồng và xã hội trong việc phòng ngừa bạo lực học đường và hỗ trợ học sinh bị ảnh hưởng.
