Chuyển Đổi Tôn Giáo Của Người Dân Tộc Chăm Tại Ninh Thuận: Nghiên Cứu Chiều Kích Xã Hội

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

MỤC LỤC

DANH MỤC BẢNG THỐNG KÊ

DANH MỤC CÁC KHUNG THÔNG TIN

1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT - PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ NHỮNG ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA NGƯỜI DÂN TỘC CHĂM

1.1. Tổng quan tài liệu về vài công trình nghiên cứu tiếng nước ngoài về chuyển đổi tôn giáo

1.2. Tổng quan công trình nghiên cứu trong nước về chuyển đổi tôn giáo

1.3. Những nghiên cứu về đạo Tin Lành tại Việt Nam

1.4. Những công trình nghiên cứu về chuyển đổi tôn giáo trong dân tộc thiểu số

1.5. Lý thuyết và quan điểm sử dụng trong đề tài

1.5.1. Lý thuyết hành động xã hội

1.5.2. Quan điểm của Max Weber về tính duy lý trong đạo Tin Lành

1.5.3. Các khái niệm liên quan. Chuyển đổi tôn giáo. Tín hữu Tin Lành

1.6. Khái quát vùng đất và con người Ninh Thuận

1.6.1. Tự nhiên - dân cư

1.6.2. Kinh tế - xã hội

1.6.3. Những đặc điểm chung của tộc người Chăm

1.6.4. Phong tục tập quán – lễ hội

1.6.5. Tín ngưỡng – Tôn giáo

2. CHƯƠNG 2: ĐẠO TIN LÀNH TẠI NINH THUẬN – THỰC TRẠNG CHUYỂN ĐỔI TÔN GIÁO TRONG DÂN TỘC CHĂM

2.1. Quá trình hình thành và phát triển Đạo Tin Lành trong dân tộc Chăm tại Ninh Thuận

2.2. Khái quát về đạo Tin Lành tại Việt Nam

2.3. Đạo Tin Lành tại xã Phước Hậu – Ninh Thuận

2.4. Thực trạng người Chăm tham gia sinh hoạt theo đạo Tin Lành. Số lượng, phân bổ và hệ phái

2.5. Tổ chức sinh hoạt tôn giáo

2.6. Nhận thức và quá trình trở thành tín đồ đạo Tin Lành ở người Chăm

2.7. Yếu tố tác động đến quyết định chuyển đổi từ tín ngưỡng đa thần sang đạo Tin Lành của người Chăm

2.8. Khám phá ra một thế giới quan, một chân lý, niềm tin và một lối sống mới

2.9. Những bất cập trong nghi lễ tôn giáo Bà La Môn đối với xã hội hiện nay

2.10. Những vấn đề trong nội bộ tôn giáo Bà La Môn

2.11. Những đổi mới trong chính sách nhà nước về công tác tôn giáo

2.12. Khó khăn trong đời sống vật chất

3. CHƯƠNG 3: NHỮNG ẢNH HƯỞNG CỦA VẤN ĐỀ NGƯỜI CHĂM THEO ĐẠO TIN LÀNH TẠI XÃ PHƯỚC HẬU – NINH THUẬN

3.1. Những thay đổi trong đời sống từ phương diện cá nhân

3.2. Thay đổi về hành vi, lối sống người tín hữu Chăm

3.3. Những thay đổi về nhận thức, tư tưởng

3.4. Ảnh hưởng mối liên hệ giữa cá nhân trong đời sống gia đình

3.5. Giai đoạn hội nhập theo Tin Lành

3.6. Giai đoạn thánh hóa cả gia đình

3.7. Ảnh hưởng mối liên kết giữa cá nhân với tổ chức cộng đồng dân tộc. Giữa cá nhân với bạn bè, hàng xóm

3.8. Giữa cá nhân với tổ chức tôn giáo Bà La Môn

3.9. Mối liên hệ giữa các tín hữu tại điểm nhóm

3.10. Công tác quản lý tôn giáo tại địa phương

PHẦN KẾT LUẬN

Kết luận.1. Nhìn lại giả thuyết nghiên cứu

Kết luận.2. Nhận định đúc kết vấn đề

Kết luận.2.1. Đối với cá nhân

Kết luận.2.2. Đối với gia đình, dòng tộc

Kết luận.2.3. Đối với cộng đồng xã hội

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Chuyển Đổi Tôn Giáo Chăm Tại Ninh Thuận

Nghiên cứu về chuyển đổi tôn giáo của người dân tộc Chăm tại Ninh Thuận là một chủ đề quan trọng, phản ánh sự biến đổi xã hội và văn hóa sâu sắc. Tôn giáo đóng vai trò trung tâm trong đời sống tinh thần của người dân, và sự thay đổi tôn giáo có thể mang lại những tác động lớn đến cá nhân, gia đình và cộng đồng. Tại Ninh Thuận, nơi tập trung đông đảo người Chăm, sự du nhập của các tôn giáo mới, đặc biệt là Tin Lành, đã tạo ra những chuyển biến đáng chú ý. Các yếu tố kinh tế, xã hội, và cả những bất cập trong tôn giáo bản địa có thể thúc đẩy quá trình này. Việc nghiên cứu kỹ lưỡng về chuyển đổi tôn giáo Chăm Ninh Thuận giúp hiểu rõ hơn về động lực xã hội và những thách thức mà cộng đồng đang đối mặt.

1.1. Bối Cảnh Văn Hóa và Tôn Giáo Chăm Truyền Thống

Người Chăm ở Ninh Thuận có một lịch sử lâu đời gắn liền với nền văn minh Champa. Văn hóa Chăm Ninh Thuận chịu ảnh hưởng sâu sắc từ Ấn Độ giáo và sau đó là Hồi giáo Chăm (Islam). Các tín ngưỡng Chăm truyền thống, bao gồm Balamôn giáo, đóng vai trò quan trọng trong việc định hình bản sắc và phong tục tập quán của cộng đồng. Việc hiểu rõ lịch sử tôn giáo Chăm là yếu tố then chốt để phân tích quá trình chuyển đổi tôn giáo hiện nay. Theo Phan Hữu Dật (2018), cấu trúc văn hóa người Chăm chia làm ba cộng đồng tách biệt theo ba hình thức tôn giáo khác nhau: Chăm Ahier theo đạo Bà La Môn, Chăm Awal theo đạo Bà Ni, trong nhóm Chăm Awal tách làm hai nhóm, một nhóm theo Islam và nhóm còn lại theo Bà Ni.

1.2. Sự Du Nhập và Phát Triển Của Đạo Tin Lành

Đạo Tin Lành du nhập vào Việt Nam vào cuối thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX, và dần lan rộng đến các vùng dân tộc thiểu số, bao gồm cả Ninh Thuận. Sự phát triển của Tin Lành có thể được giải thích bằng nhiều yếu tố, như tính giản dị trong nghi lễ, sự hỗ trợ về kinh tế và xã hội cho các tín đồ, và khả năng đáp ứng nhu cầu tâm linh của một bộ phận người dân. Nghiên cứu của Nguyễn Thanh Xuân (2008) chỉ ra rằng sau năm 1945, đạo Tin Lành có sự phát triển nhanh chóng rõ rệt và nhân rộng ra các địa bàn vùng núi dân tộc thiểu số. Tôn giáo du nhập tương đối muộn so với với các tôn giáo khác như: Phật giáo, Công giáo.

II. Thách Thức Từ Nghi Lễ Tôn Giáo Chăm và Kinh Tế Hộ Gia Đình

Một trong những yếu tố quan trọng thúc đẩy sự thay đổi tôn giáo của người dân tộc Chăm là những thách thức liên quan đến nghi lễ tôn giáo Chăm Ninh Thuận và gánh nặng kinh tế mà chúng tạo ra cho các hộ gia đình. Các nghi lễ truyền thống thường đòi hỏi chi phí lớn, gây áp lực tài chính lên các gia đình vốn đã khó khăn. Bên cạnh đó, sự suy giảm vai trò của các chức sắc tôn giáo và những vấn đề nội bộ trong Balamôn giáo cũng góp phần làm suy yếu niềm tin của người dân vào tôn giáo bản địa. Việc tìm kiếm một tôn giáo khác, đơn giản hơn và có khả năng mang lại lợi ích thiết thực hơn, trở thành một lựa chọn hấp dẫn.

2.1. Gánh Nặng Chi Phí Nghi Lễ Tôn Giáo Truyền Thống

Các nghi lễ cúng tế của tôn giáo Bà La Môn rất tốn kém chi phí, ảnh hưởng đến kinh tế hộ gia đình. Điều này được chính những người Chăm đã chuyển đổi sang Tin Lành phản ánh trong các cuộc phỏng vấn sâu. Chi phí cho các lễ hội, cúng tế, và các hoạt động tôn giáo khác có thể vượt quá khả năng chi trả của nhiều gia đình. Sự khó khăn về kinh tế này tạo ra một động lực mạnh mẽ để tìm kiếm một lối thoát, và Tin Lành, với các nghi lễ đơn giản và ít tốn kém hơn, trở thành một lựa chọn thay thế hấp dẫn.

2.2. Sự Suy Giảm Vai Trò Của Chức Sắc Tôn Giáo

Các chức sắc Bà La Môn hiện nay hầu hết tập trung cho tư lợi cá nhân, cúng tế để nhận thù lao từ tín đồ. Điều này làm suy yếu niềm tin của người dân vào tôn giáo. Sự thiếu minh bạch và trách nhiệm của một số chức sắc tôn giáo đã làm xói mòn niềm tin của người dân vào tôn giáo truyền thống. Khi niềm tin suy giảm, người dân dễ dàng tìm kiếm những lựa chọn tâm linh khác, và Tin Lành, với một hệ thống giáo lý và lãnh đạo khác biệt, có thể mang lại một cảm giác mới về sự chân thành và đáng tin cậy.

III. Đạo Tin Lành Tìm Kiếm Chân Lý Đạo Đức Và Lối Sống Mới

Việc khám phá đạo Tin Lành mang đến cho người dân tộc Chăm một thế giới quan, một chân lý, niềm tin và một lối sống mới. Ảnh hưởng tôn giáo từ Tin Lành không chỉ giới hạn trong lĩnh vực tâm linh, mà còn lan rộng đến các khía cạnh khác của cuộc sống, như đạo đức, gia đình, và xã hội. Những giá trị đạo đức mới, như sự trung thực, chăm chỉ, và yêu thương, có thể mang lại những thay đổi tích cực trong hành vi và lối sống của các tín đồ. Ngoài ra, Tin Lành cũng có thể cung cấp một mạng lưới hỗ trợ xã hội mạnh mẽ, giúp người dân vượt qua khó khăn và xây dựng một cuộc sống tốt đẹp hơn.

3.1. Thế Giới Quan và Hệ Thống Giá Trị Đạo Đức Mới

Trước những tiêu cực bên trong đạo Bà La Môn, người Chăm khám phá đạo Tin Lành như là một khám phá về một chân lý với thế giới quan, nền đạo đức và lối sống mới. Đạo Tin Lành mang đến một hệ thống giá trị đạo đức mới, dựa trên các nguyên tắc của Kinh Thánh. Những giá trị này có thể khác biệt so với các giá trị truyền thống của người Chăm, và có thể tạo ra những thay đổi trong hành vi và lối sống của các tín đồ.

3.2. Cộng Đồng và Mạng Lưới Hỗ Trợ Xã Hội Của Tin Lành

Một trong những yếu tố thu hút người dân tộc Chăm đến với Tin Lành là sự hiện diện của một cộng đồng đoàn kết và một mạng lưới hỗ trợ xã hội mạnh mẽ. Các nhà thờ Tin Lành thường cung cấp sự giúp đỡ về vật chất và tinh thần cho các thành viên, đặc biệt là những người gặp khó khăn. Mạng lưới hỗ trợ này có thể giúp người dân vượt qua khó khăn và xây dựng một cuộc sống tốt đẹp hơn.

IV. Ảnh Hưởng Của Chuyển Đổi Tôn Giáo Đến Gia Đình và Cộng Đồng Chăm

Việc chuyển đổi tôn giáo của người dân tộc Chăm có ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống gia đình và cộng đồng. Trong một số trường hợp, sự khác biệt về tôn giáo có thể gây ra mâu thuẫn và chia rẽ trong gia đình và dòng họ. Tuy nhiên, trong những trường hợp khác, sự thay đổi tôn giáo có thể mang lại sự hòa hợp và đoàn kết, khi các thành viên trong gia đình cùng chia sẻ một niềm tin chung. Ảnh hưởng đến bản sắc văn hóa Chăm cũng là một vấn đề cần được xem xét, khi các tín đồ Tin Lành có thể từ bỏ một số phong tục tập quán truyền thống.

4.1. Mâu Thuẫn và Chia Rẽ Trong Gia Đình và Dòng Họ

Về gia đình khi chỉ vợ hoặc chồng theo đạo Tin Lành thì xảy ra một số mâu thuẫn vì có tác động từ chế độ mẫu hệ. Những người theo đạo Tin Lành có thể không còn tham gia các lễ hội truyền thống, gây ra sự cô lập và tách biệt khỏi dòng tộc. Sự khác biệt về tôn giáo cũng có thể dẫn đến xung đột về giá trị và lối sống, làm suy yếu mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình.

4.2. Thay Đổi Trong Phong Tục Tập Quán và Bản Sắc Văn Hóa

Trong dòng tộc, người Chăm khi theo đạo Tin Lành không còn tham gia lễ hội, cúng tế,…cho nên xảy ra trường hợp cô lập, tách biệt người theo đạo khỏi dòng tộc. Chuyển đổi tôn giáo có thể dẫn đến sự thay đổi trong phong tục tập quán Chăm, khi các tín đồ Tin Lành có thể từ bỏ một số nghi lễ và truyền thống. Sự thay đổi này có thể gây ra tranh cãi và lo ngại về sự mất mát bản sắc văn hóa Chăm.

4.3. Ảnh hưởng tới Đời sống Tín ngưỡng Chăm

Việc chuyển đổi niềm tin tôn giáo của người Chăm góp phần thay đổi hoàn toàn về lối sống, hành vi và nhận thức cá nhân. Đời sống gia đình tín đồ trở nên ổn định hơn, luôn học tập và thực hành theo lời Đức Chúa dạy trong Kinh Thánh, nhằm thánh hóa 1bản thân và người khác.

V. Chính Sách Tôn Giáo Và Quản Lý Hoạt Động Tin Lành Tại Ninh Thuận

Công tác quản lý tôn giáo tại địa phương, đặc biệt là hoạt động của các điểm nhóm Tin Lành chưa đăng ký, đặt ra những thách thức cho chính quyền. Việc thực hiện chính sách tôn giáo một cách hiệu quả là rất quan trọng để đảm bảo sự đoàn kết tôn giáo và tránh những vấn đề lợi dụng tôn giáo để tuyên truyền, chống phá nhà nước. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, các tổ chức tôn giáo, và cộng đồng để giải quyết những vấn đề phát sinh và xây dựng một môi trường tôn giáo hòa bình và ổn định.

5.1. Quản Lý Hoạt Động Của Các Điểm Nhóm Tin Lành

Do các điểm nhóm sinh hoạt phần lớn chưa đăng ký với chính quyền xã Phước Hậu, vì vậy có ảnh hưởng đến vấn đề quản lý công tác tôn giáo tại địa phương. Chính quyền địa phương cần có những biện pháp phù hợp để quản lý hoạt động của các điểm nhóm Tin Lành, đồng thời đảm bảo quyền tự do tôn giáo của người dân.

5.2. Đảm Bảo Đoàn Kết Tôn Giáo Và Tránh Lợi Dụng Tôn Giáo

Trên phương diện đoàn kết tôn giáo, chính quyền địa phương cần vận động, khuyến khích các điểm nhóm hoạt động có tổ chức và đăng ký tôn giao, nhằm tránh các vấn đề lợi dụng tôn giáo để tuyên truyền, chống phá nhà nước vì đặc thù tại xã Phước Hậu, đạo Tin Lành hoạt động đa dạng nhiều hệ phái.

VI. Hướng Nghiên Cứu Tương Lai Về Sự Chuyển Đổi Tôn Giáo Chăm

Nghiên cứu về chuyển đổi tôn giáo Chăm Ninh Thuận cần tiếp tục được mở rộng và đi sâu hơn vào các khía cạnh khác nhau. Cần có những nghiên cứu định lượng quy mô lớn để đánh giá chính xác mức độ ảnh hưởng của chuyển đổi tôn giáo đến đời sống kinh tế, xã hội, và văn hóa của người dân tộc Chăm. Bên cạnh đó, cần có những nghiên cứu so sánh giữa các cộng đồng Chăm khác nhau, để hiểu rõ hơn về những yếu tố thúc đẩy và cản trở quá trình chuyển đổi tôn giáo.

6.1. Nghiên Cứu Định Lượng Về Ảnh Hưởng Của Chuyển Đổi Tôn Giáo

Cần có những nghiên cứu định lượng quy mô lớn để đánh giá chính xác mức độ ảnh hưởng của chuyển đổi tôn giáo đến đời sống kinh tế, xã hội, và văn hóa của người dân tộc Chăm. Các nghiên cứu này có thể sử dụng các phương pháp thống kê và phân tích dữ liệu để xác định mối quan hệ giữa chuyển đổi tôn giáo và các yếu tố khác, như thu nhập, giáo dục, và sức khỏe.

6.2. Nghiên Cứu So Sánh Giữa Các Cộng Đồng Chăm Khác Nhau

Cần có những nghiên cứu so sánh giữa các cộng đồng Chăm khác nhau, để hiểu rõ hơn về những yếu tố thúc đẩy và cản trở quá trình chuyển đổi tôn giáo. Các nghiên cứu này có thể so sánh các cộng đồng Chăm ở các khu vực khác nhau, hoặc các cộng đồng Chăm theo các tôn giáo khác nhau.

Người Dân Tộc Chăm Theo Đạo Tin Lành Tại Ninh Thuận: Những Chiều Kích Của Việc Chuyển Đổi Tôn Giáo