Chất Lượng Cuộc Sống Của Người Bệnh Sau Bệnh Tai Biến Mạch Máu Não Tại Bệnh Viện Phục Hồi Chức Năng Tây Ninh

• Người hướng dẫn: PGS. Lê Thị Kim Ánh
• Trường học: Trường Đại Học Y Tế Công Cộng
• Chuyên ngành: Quản Lý Bệnh Viện
• Đề tài: Chất Lượng Cuộc Sống Của Người Bệnh Sau Tai Biến Mạch Máu Não Tại Bệnh Viện Phục Hồi Chức Năng Tây Ninh
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI MỞ ĐẦU
• 1. ĐẶT VẤN ĐỀ
• 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
• 3. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 3.1. Một số khái niệm về bệnh tai biến mạch máu não
• 3.1.1. Định nghĩa bệnh tai biến mạch máu não
• 3.1.2. Các yếu tố nguy cơ gây bệnh tai biến mạch máu não
• 3.1.2.1. Các yếu tố nguy cơ chính có thể cải biến được
• 3.1.2.2. Các yếu tố nguy cơ không gây cải biến được
• 3.1.3. Chẩn đoán
• 3.2. Hậu quả của bệnh Tai biến mạch máu não
• 3.3. Chất lượng cuộc sống của bệnh nhân sau bệnh Tai biến mạch máu não
• 3.3.1. Định nghĩa
• 3.3.2. Chất lượng cuộc sống liên quan đến sức khoẻ
• 3.3.3. Đánh giá chất lượng cuộc sống của người bệnh TBMMN
• 3.3.4. Lĩnh vực sức khoẻ thể chất
• 4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 4.1. Đối tượng nghiên cứu
• 4.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 4.3. Thiết kế nghiên cứu
• 4.3.1. Cấu phần định lượng
• 4.3.2. Phương pháp chọn mẫu
• 4.3.3. Phương pháp và công cụ thu thập số liệu
• 4.3.4. Các biến số nghiên cứu
• 4.3.4.1. Biến số nghiên cứu định lượng
• 4.3.4.2. Các khái niệm, thước đo, tiêu chuẩn đánh giá
• 4.3.5. Cách tính điểm CLCS theo bộ công cụ SS-QOL
• 4.3.6. Chỉ số BMI và phân loại
• 4.3.7. Phương pháp phân tích số liệu
• 4.3.8. Vấn đề đạo đức trong nghiên cứu
• 4.3.9. Hạn chế của nghiên cứu, sai số và biện pháp khắc phục sai số
• 5. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 5.1. Thông tin chung về đối tượng nghiên cứu
• 5.2. Một số đặc điểm cá nhân của đối tượng nghiên cứu
• 5.3. Đặc điểm sức khoẻ của đối tượng nghiên cứu
• 5.4. Mô tả chất lượng cuộc sống của người bệnh sau bệnh TBMMN
• 5.5. Một số yếu tố ảnh hưởng đến CLCS người bệnh sau bệnh TBMMN
• 5.5.1. Yếu tố đặc điểm cá nhân
• 5.5.2. Nhóm yếu tố về gia đình và xã hội
• 5.5.3. Yếu tố về phía cung cấp dịch vụ PHCN của bệnh viện
• 5.6. Mô tả chất lượng cuộc sống của người bệnh sau TBMMN đang điều trị ngoại trú tại Bệnh viện Phục hồi chức năng Tây Ninh
• 5.7. Một số yếu tố ảnh hưởng đến CLCS của người bệnh sau bệnh TBMM
• 5.7.1. Yếu tố cá nhân của đối tượng
• 5.7.2. Yếu tố sự hỗ trợ gia đình và xã hội
• 5.7.3. Phía cung cấp dịch vụ PHCN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Chất Lượng Cuộc Sống Sau Tai Biến Tây Ninh

Tai biến mạch máu não (TBMMN) là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, gây ra tàn tật và tử vong hàng đầu trên toàn cầu. Tại Việt Nam, số ca mắc mới và tử vong do TBMMN đang gia tăng. Hậu quả của bệnh không chỉ giới hạn ở sức khỏe thể chất mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Nghiên cứu về CLCS giúp chúng ta hiểu rõ hơn về quá trình phục hồi và các yếu tố tác động đến nó. Nghiên cứu này tập trung vào đánh giá CLCS của người bệnh sau TBMMN điều trị ngoại trú tại Bệnh viện Phục hồi Chức năng Tây Ninh, từ đó đưa ra các giải pháp nâng cao chăm sóc người bệnh sau tai biến và cải thiện phục hồi chức năng sau tai biến một cách toàn diện, giúp người bệnh sớm hòa nhập cộng đồng. Mục tiêu là mô tả thực trạng và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến CLCS, từ đó đề xuất các biện pháp can thiệp phù hợp.

1.1. Định Nghĩa và Tầm Quan Trọng của Chất Lượng Cuộc Sống

Chất lượng cuộc sống (CLCS) được định nghĩa bởi WHO là nhận thức của cá nhân về vị trí của họ trong cuộc sống, trong bối cảnh văn hóa và hệ thống giá trị mà họ đang sống. CLCS bao gồm nhiều yếu tố như sức khỏe thể chất, tâm thần, các mối quan hệ xã hội và môi trường sống. Đánh giá CLCS sau TBMMN giúp đo lường hiệu quả của các biện pháp điều trị và phục hồi chức năng. Từ đó, các bác sĩ có thể điều chỉnh kế hoạch điều trị tai biến mạch máu não để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người bệnh. Cải thiện chăm sóc người bệnh sau tai biến là vô cùng cần thiết.

1.2. Bệnh Viện Phục Hồi Chức Năng Tây Ninh Vai Trò và Giới Thiệu

Bệnh viện Phục hồi Chức năng Tây Ninh đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp dịch vụ phục hồi chức năng sau tai biến cho người bệnh trên địa bàn tỉnh. Bệnh viện chuyên về phục hồi các di chứng của các bệnh lý cột sống, bệnh tuỷ sống, bệnh TBMMN, sau phẫu thuật. Tuy nhiên, theo tài liệu gốc, bệnh viện điều trị phục hồi chức năng chủ yếu phục hồi các di chứng về vận động mà chưa quan tâm đến rối loạn chức năng khác. Do vậy người bệnh sau khi ra viện có thể đi lại được nhưng không cải thiện được khả năng sinh hoạt độc lập, dẫn đến CLCS kém.

II. Thách Thức Trong Phục Hồi Chức Năng Sau Tai Biến ở Tây Ninh

Mặc dù có những nỗ lực đáng kể trong việc cung cấp dịch vụ phục hồi chức năng sau tai biến, vẫn còn nhiều thách thức cần vượt qua. Theo nghiên cứu được trích dẫn, một số yếu tố như tình trạng quá tải bệnh viện, thiếu hụt nguồn nhân lực, và hạn chế về chi trả bảo hiểm y tế cho các trang thiết bị phục hồi chức năng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến CLCS của người bệnh. Việc đánh giá toàn diện các yếu tố này là cần thiết để xây dựng các giải pháp can thiệp hiệu quả hơn. Nghiên cứu này đi sâu vào phân tích những khó khăn cụ thể mà người bệnh và nhân viên y tế tại Bệnh viện Phục hồi Chức năng Tây Ninh đang đối mặt.

2.1. Tình Trạng Quá Tải và Thiếu Hụt Nguồn Lực

Tình trạng quá tải tại Bệnh viện Phục hồi Chức năng Tây Ninh dẫn đến thời gian tập vật lý trị liệu bị cắt giảm, gây ảnh hưởng đến tâm lý không thoải mái của người bệnh. Theo tài liệu gốc, nguồn nhân lực không đáp ứng đủ nhu cầu người bệnh khi bệnh đông do số lượng nhân viên đi học nhiều. Điều này được cho là có ảnh hưởng tiêu cực đến CLCS của người bệnh. Cần có các giải pháp để tăng cường nguồn lực và tối ưu hóa quy trình phục hồi chức năng.

2.2. Rào Cản Về Chi Phí Điều Trị và Bảo Hiểm Y Tế

Nhiều trang thiết bị (TTB) không được bảo hiểm y tế (BHYT) thanh quyết toán, điều này ảnh hưởng đến khả năng chi trả của người bệnh. Điều này tạo ra gánh nặng tài chính lớn cho nhiều gia đình, đặc biệt là những người có thu nhập thấp. Cần có chính sách hỗ trợ tài chính và mở rộng phạm vi chi trả của BHYT cho các dịch vụ phục hồi chức năng thiết yếu, nhằm đảm bảo mọi người bệnh đều có cơ hội tiếp cận dịch vụ điều trị tai biến mạch máu não tốt nhất.

III. Cách Đánh Giá Chất Lượng Cuộc Sống Bệnh Nhân Sau Tai Biến

Việc đánh giá chất lượng cuộc sống (CLCS) của bệnh nhân sau tai biến mạch máu não (TBMMN) là một bước quan trọng trong quá trình điều trị và phục hồi. Đánh giá chất lượng cuộc sống sau tai biến giúp các chuyên gia y tế hiểu rõ hơn về tình trạng sức khỏe tổng thể của người bệnh, bao gồm các khía cạnh thể chất, tâm lý, xã hội và chức năng. Từ đó, họ có thể điều chỉnh kế hoạch điều trị và phục hồi chức năng sau tai biến một cách phù hợp, nhằm cải thiện CLCS của người bệnh. Thang đo SS-QOL được đánh giá cao về tính hợp lệ và độ tin cậy.

3.1. Sử Dụng Thang Đo SS QOL Để Đánh Giá Toàn Diện

Nghiên cứu sử dụng bộ công cụ Stroke Specific Quality Of Life (SS-QOL) để đo lường CLCS. SS-QOL là một công cụ chuyên biệt được thiết kế để đánh giá CLCS của người bệnh sau TBMMN. Thang đo này bao gồm nhiều khía cạnh khác nhau của cuộc sống, như khả năng vận động, ngôn ngữ, thị giác, cảm giác, nhận thức, tâm trạng, năng lượng, hoạt động xã hội và gia đình. Việc sử dụng SS-QOL giúp các nhà nghiên cứu và chuyên gia y tế có được một cái nhìn toàn diện về CLCS của người bệnh, từ đó đưa ra các quyết định điều trị và chăm sóc người bệnh sau tai biến phù hợp.

3.2. Phỏng Vấn Sâu và Thảo Luận Nhóm Góc Nhìn Định Tính

Nghiên cứu kết hợp phương pháp định lượng (sử dụng SS-QOL) với phương pháp định tính (phỏng vấn sâu và thảo luận nhóm) để thu thập thông tin chi tiết và đa chiều về CLCS của người bệnh. Phỏng vấn sâu được thực hiện với nhân viên y tế và người nhà người bệnh để hiểu rõ hơn về những khó khăn và thách thức mà họ đang đối mặt trong quá trình chăm sóc người bệnh sau tai biến và phục hồi chức năng. Thảo luận nhóm với người bệnh giúp chia sẻ kinh nghiệm, cảm xúc và những mong muốn của họ về cuộc sống sau TBMMN. Phương pháp này nhằm thu thập dữ liệu định tính thông qua 5 cuộc phỏng vấn sâu với nhân viên y tế và người nhà người bệnh, và 01 cuộc thảo luận nhóm với người bệnh.

IV. Ảnh Hưởng Yếu Tố Đến Cuộc Sống Bệnh Nhân Tai Biến Ở Tây Ninh

Kết quả nghiên cứu cho thấy CLCS của người bệnh sau TBMMN tại Bệnh viện Phục hồi Chức năng Tây Ninh bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm yếu tố cá nhân, yếu tố gia đình và xã hội, và yếu tố từ phía bệnh viện. Yếu tố cá nhân như trình độ học vấn và chức năng hoạt động có ảnh hưởng đến CLCS. Sự hỗ trợ từ gia đình và xã hội (kinh tế, sinh hoạt hàng ngày, tâm lý) và tiếp xúc các kênh truyền thông của người bệnh về bệnh TBMMN cũng đóng vai trò quan trọng.

4.1. Yếu Tố Cá Nhân Trình Độ Học Vấn Chức Năng Hoạt Động

Trình độ học vấn và chức năng hoạt động là hai yếu tố cá nhân quan trọng có ảnh hưởng đến CLCS của người bệnh sau TBMMN. Người bệnh có trình độ học vấn cao thường có khả năng tiếp cận thông tin về bệnh tật và phục hồi chức năng tốt hơn, từ đó có thể chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe của mình. Khả năng vận động và thực hiện các hoạt động hàng ngày cũng ảnh hưởng trực tiếp đến CLCS. Cần có các biện pháp can thiệp tập vật lý trị liệu sau tai biến nhằm cải thiện chức năng hoạt động và nâng cao CLCS cho người bệnh.

4.2. Hỗ Trợ Gia Đình và Xã Hội Kinh Tế Tâm Lý Sinh Hoạt

Sự hỗ trợ từ gia đình và xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện CLCS của người bệnh sau TBMMN. Hỗ trợ về kinh tế giúp người bệnh và gia đình giảm bớt gánh nặng tài chính, tạo điều kiện cho việc điều trị và phục hồi chức năng. Hỗ trợ về tâm lý giúp người bệnh vượt qua những khó khăn về mặt tinh thần, giảm căng thẳng và lo âu. Hỗ trợ trong sinh hoạt hàng ngày giúp người bệnh duy trì sự độc lập và tự tin. Cần có các chương trình hỗ trợ toàn diện từ gia đình, bạn bè và cộng đồng để giúp người bệnh tái hòa nhập xã hội.

V. Đề Xuất Giải Pháp Nâng Cao Chất Lượng Cuộc Sống Người Bệnh

Để nâng cao CLCS của người bệnh sau TBMMN tại Bệnh viện Phục hồi Chức năng Tây Ninh, cần có các giải pháp can thiệp toàn diện từ phía bệnh viện, gia đình và xã hội. Cần có các phương án giảm quá tải người bệnh, đảm bảo thời gian tập VLTL đúng và đủ cho người bệnh, cần bổ sung thêm nhân lực điều trị PHCN, đào tạo thêm nhân lực chuyên về hỗ trợ tâm lý. Các giải pháp này cần được triển khai đồng bộ và liên tục để mang lại hiệu quả cao nhất.

5.1. Cải Thiện Chất Lượng Dịch Vụ Phục Hồi Chức Năng

Cần có phương án giảm quá tải người bệnh, đảm bảo thời gian tập VLTL đúng và đủ cho người bệnh. Bổ sung thêm nhân lực điều trị PHCN, đào tạo thêm nhân lực chuyên về hỗ trợ tâm lý. Cần chỉ đạo tổ bảo hiểm và phòng kế hoạch phối hợp với BHYT để đưa danh mục TTB chưa được sử dụng vào sử dụng cho người bệnh có BHYT.

5.2. Tăng Cường Tư Vấn và Giáo Dục Sức Khỏe

Tăng cường tư vấn tâm lý, chia sẻ, tuyên truyền và giáo dục sức cho người bệnh để khoẻ nâng cao kiến thức để phòng ngừa bệnh TBMMN. Nâng cao nhận thức về đột quỵ não và các biện pháp phòng ngừa là rất quan trọng. Cung cấp thông tin về dinh dưỡng cho người bệnh tai biến, chế độ sinh hoạt phù hợp và các phương pháp tập vật lý trị liệu sau tai biến. Tư vấn tâm lý giúp người bệnh và gia đình đối phó với những thay đổi về cảm xúc và tinh thần sau TBMMN.

VI. Tương Lai Nghiên Cứu và Hỗ Trợ Bệnh Nhân Tai Biến Tây Ninh

Nghiên cứu này cung cấp một cái nhìn tổng quan về CLCS của người bệnh sau TBMMN tại Bệnh viện Phục hồi Chức năng Tây Ninh và các yếu tố ảnh hưởng. Tuy nhiên, cần có thêm các nghiên cứu sâu hơn với quy mô lớn hơn để xác nhận và mở rộng kết quả. Các nghiên cứu trong tương lai có thể tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của các biện pháp can thiệp cụ thể và phát triển các mô hình chăm sóc người bệnh sau tai biến toàn diện, hướng đến mục tiêu cải thiện CLCS và giúp người bệnh tái hòa nhập xã hội.

6.1. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Đánh Giá Hiệu Quả Can Thiệp

Các nghiên cứu trong tương lai nên tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của các biện pháp can thiệp cụ thể, chẳng hạn như các chương trình phục hồi chức năng chuyên biệt, các nhóm hỗ trợ tâm lý và các biện pháp hỗ trợ tài chính. Nghiên cứu nên sử dụng các phương pháp đánh giá khách quan và tiêu chuẩn hóa để đảm bảo tính chính xác và tin cậy của kết quả. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các nhà nghiên cứu, chuyên gia y tế, người bệnh và gia đình để đảm bảo rằng các biện pháp can thiệp được thiết kế và triển khai một cách phù hợp và hiệu quả.

6.2. Phát Triển Mô Hình Chăm Sóc Toàn Diện cho Bệnh Nhân

Cần phát triển các mô hình chăm sóc người bệnh sau tai biến toàn diện, bao gồm các dịch vụ y tế, phục hồi chức năng, tâm lý, xã hội và hỗ trợ tài chính. Các mô hình này nên được thiết kế để đáp ứng nhu cầu đa dạng của người bệnh và gia đình, và nên được cung cấp một cách liên tục và phối hợp. Cần có sự tham gia của nhiều bên liên quan, bao gồm bệnh viện, trung tâm y tế cộng đồng, tổ chức phi chính phủ và chính quyền địa phương, để đảm bảo rằng các dịch vụ được cung cấp một cách hiệu quả và bền vững.

Tổng quan nghiên cứu

Bệnh tai biến mạch máu não (TBMMN) là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn tật trên toàn cầu, đặc biệt ảnh hưởng nghiêm trọng đến người cao tuổi. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), TBMMN là nguyên nhân tử vong thứ hai ở nhóm tuổi trên 60 và đứng thứ năm ở nhóm tuổi từ 15-59. Tại Việt Nam, mỗi năm có hơn 200.000 ca mắc mới và khoảng 11.000 người tử vong do TBMMN, với tỷ lệ mắc bệnh tăng từ 213,58/100.000 người năm 1990 lên 254,78/100.000 người trong những năm gần đây. Bệnh không chỉ gây tử vong mà còn để lại nhiều di chứng nặng nề về thể chất, chức năng vận động, tâm lý và xã hội, làm giảm chất lượng cuộc sống (CLCS) của người bệnh.

Nghiên cứu này được thực hiện tại Bệnh viện Phục hồi chức năng Tây Ninh trong năm 2022 nhằm mô tả chất lượng cuộc sống của người bệnh sau TBMMN đang điều trị ngoại trú và phân tích các yếu tố ảnh hưởng. Mục tiêu cụ thể là đánh giá bốn khía cạnh sức khỏe gồm thể chất, chức năng, tâm lý, gia đình và xã hội, đồng thời xác định các yếu tố cá nhân, gia đình, xã hội và dịch vụ phục hồi chức năng tác động đến CLCS. Nghiên cứu sử dụng thiết kế cắt ngang kết hợp định lượng và định tính với 78 người bệnh tham gia phỏng vấn và 15 đối tượng trong phỏng vấn sâu, thảo luận nhóm.

Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp dữ liệu thực tiễn để cải thiện chất lượng phục hồi chức năng, nâng cao hiệu quả điều trị và hỗ trợ người bệnh tái hòa nhập cộng đồng. Qua đó, góp phần giảm gánh nặng xã hội và nâng cao hiệu quả quản lý bệnh viện trong lĩnh vực phục hồi chức năng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên mô hình sinh thái, tập trung vào bốn nhóm yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh sau TBMMN: yếu tố cá nhân, gia đình và xã hội, đại dịch Covid-19, và yếu tố bên cung cấp dịch vụ phục hồi chức năng (PHCN). Khung lý thuyết được xây dựng dựa trên các nghiên cứu trong nước và quốc tế, đặc biệt là các công trình của Abel Demerew Hailu, Vũ Thị Thu Hà, Nguyễn Tấn Dũng và Đặng Thị Hân.

Ba khái niệm chính được sử dụng gồm:

• Chất lượng cuộc sống liên quan đến sức khỏe (Health-Related Quality of Life - HRQoL): Bao gồm các lĩnh vực thể chất, chức năng, tâm lý và xã hội, phản ánh mức độ hài lòng và khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày của người bệnh.
• Stroke Specific Quality Of Life (SS-QOL): Bộ công cụ đo lường chuyên biệt cho người bệnh sau TBMMN, gồm 49 câu hỏi đánh giá 12 lĩnh vực sức khỏe, được nhóm thành 4 khía cạnh chính.
• Yếu tố ảnh hưởng đến CLCS: Bao gồm đặc điểm cá nhân (tuổi, giới, học vấn), hỗ trợ gia đình và xã hội, chất lượng dịch vụ PHCN (chuyên môn, nhân lực, trang thiết bị, thái độ nhân viên).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế mô tả cắt ngang kết hợp định lượng và định tính. Cỡ mẫu định lượng là 78 người bệnh sau TBMMN đang điều trị ngoại trú tại Bệnh viện Phục hồi chức năng Tây Ninh, được chọn theo phương pháp thuận tiện dựa trên tiêu chí lựa chọn rõ ràng (tuổi ≥18, bệnh lần đầu, giao tiếp được, thời gian di chứng 1-3 tháng). Nghiên cứu định tính gồm 15 đối tượng: lãnh đạo bệnh viện, nhân viên y tế, người nhà và người bệnh, được chọn theo phương pháp chọn mẫu có chủ đích.

Nguồn dữ liệu định lượng thu thập qua phỏng vấn trực tiếp sử dụng phiếu thu thập thông tin và bộ câu hỏi SS-QOL. Dữ liệu định tính thu thập qua phỏng vấn sâu và thảo luận nhóm, ghi âm và ghi chép đầy đủ. Thời gian thu thập số liệu từ tháng 3 đến tháng 4 năm 2022.

Phân tích số liệu định lượng sử dụng phần mềm SPSS 20.0 với các phương pháp mô tả (tần số, tỷ lệ, trung bình, độ lệch chuẩn) và kiểm định ANOVA để so sánh điểm CLCS giữa các nhóm. Dữ liệu định tính được phân tích theo chủ đề nhằm làm rõ các yếu tố ảnh hưởng.

Độ tin cậy của bộ công cụ SS-QOL được đánh giá với hệ số Cronbach’s Alpha đạt 0,830, đảm bảo tính nhất quán nội bộ. Nghiên cứu tuân thủ các nguyên tắc đạo đức, được Hội đồng đạo đức Trường Đại học Y tế công cộng phê duyệt.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Chất lượng cuộc sống tổng thể: Điểm trung bình CLCS theo SS-QOL của 78 người bệnh là 52,34 ± 15,99 trên thang điểm 100, cho thấy mức độ CLCS trung bình. Trong đó, sức khỏe thể chất đạt điểm cao nhất với 62,73 ± 15,12, tiếp theo là sức khỏe chức năng 51,52 ± 24,93, còn yếu tố tâm lý và xã hội có điểm thấp hơn tương ứng 44,59 ± 17,42 và 43,83 ± 21,9.

2. Đặc điểm cá nhân ảnh hưởng đến CLCS: Người bệnh trên 60 tuổi chiếm 55,1%, nhóm này có điểm CLCS thấp hơn nhóm dưới 60 tuổi. Trình độ học vấn cao hơn tương ứng với điểm CLCS cao hơn. Nam giới chiếm 65,4% và có CLCS tốt hơn nữ giới. Các bệnh lý kèm theo như tiểu đường, cao huyết áp chiếm 96,2% và ảnh hưởng tiêu cực đến CLCS.

3. Yếu tố gia đình và xã hội: Hỗ trợ từ gia đình và xã hội về kinh tế, sinh hoạt và tâm lý có ảnh hưởng tích cực đến CLCS. Người bệnh nhận được sự chăm sóc tận tình có tâm trạng tốt hơn, điểm CLCS cao hơn. Tiếp cận các kênh truyền thông về phòng chống và phục hồi cũng góp phần nâng cao nhận thức và CLCS.

4. Yếu tố bên cung cấp dịch vụ PHCN: Chất lượng chuyên môn, nhân lực, trang thiết bị và thái độ nhân viên y tế ảnh hưởng rõ rệt đến CLCS. Tuy nhiên, tình trạng quá tải làm giảm thời gian tập vật lý trị liệu, nhân lực không đủ và trang thiết bị chưa được BHYT thanh toán đầy đủ gây ảnh hưởng tiêu cực. Nhân viên y tế thiếu thời gian tư vấn tâm lý cũng làm giảm sự hài lòng và CLCS của người bệnh.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy sức khỏe thể chất và chức năng vận động là những khía cạnh được cải thiện tốt hơn so với tâm lý và xã hội, phù hợp với các nghiên cứu quốc tế và trong nước. Điểm CLCS thấp ở khía cạnh tâm lý và xã hội phản ánh nhu cầu hỗ trợ tinh thần và tái hòa nhập cộng đồng còn hạn chế. Các yếu tố cá nhân như tuổi tác và trình độ học vấn ảnh hưởng đến khả năng phục hồi và thích nghi, đồng thời các bệnh lý kèm theo làm tăng gánh nặng bệnh tật.

Hỗ trợ gia đình và xã hội được xác định là nhân tố quan trọng giúp người bệnh duy trì động lực và cải thiện CLCS, tương tự các nghiên cứu tại Nam Định và Khánh Hòa. Yếu tố dịch vụ PHCN cũng đóng vai trò then chốt, tuy nhiên tình trạng quá tải và thiếu hụt nhân lực, trang thiết bị hạn chế hiệu quả phục hồi, nhất là trong bối cảnh dịch Covid-19.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ điểm trung bình CLCS theo từng khía cạnh sức khỏe và bảng so sánh điểm CLCS giữa các nhóm tuổi, trình độ học vấn, mức độ hỗ trợ gia đình để minh họa rõ nét các yếu tố ảnh hưởng.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường hỗ trợ gia đình và xã hội: Khuyến khích gia đình, cộng đồng quan tâm, chăm sóc và hỗ trợ người bệnh về mặt kinh tế, sinh hoạt và tâm lý nhằm nâng cao điểm CLCS, đặc biệt trong vòng 6-12 tháng sau xuất viện. Các tổ chức xã hội và y tế địa phương cần phối hợp triển khai các chương trình hỗ trợ.

2. Giảm tải và nâng cao chất lượng dịch vụ PHCN: Bệnh viện cần xây dựng kế hoạch giảm quá tải bệnh nhân, đảm bảo thời gian tập vật lý trị liệu đầy đủ và hiệu quả. Thời gian thực hiện trong 1-2 năm, phối hợp với các cơ sở y tế tuyến dưới để phân luồng bệnh nhân.

3. Bổ sung và đào tạo nhân lực chuyên môn: Tăng cường tuyển dụng, đào tạo nhân viên phục hồi chức năng và chuyên gia tâm lý để đáp ứng nhu cầu điều trị và tư vấn tâm lý cho người bệnh. Thời gian đào tạo và bổ sung nhân lực trong vòng 1 năm.

4. Mở rộng danh mục trang thiết bị được BHYT thanh toán: Phối hợp với tổ bảo hiểm và phòng kế hoạch để đưa các trang thiết bị y tế chưa được thanh toán vào danh mục BHYT, giảm gánh nặng chi phí cho người bệnh. Thời gian thực hiện trong 6-12 tháng.

5. Tăng cường tư vấn, giáo dục sức khỏe: Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục người bệnh và gia đình về phòng ngừa tái phát TBMMN, nâng cao kiến thức và kỹ năng tự chăm sóc. Thực hiện liên tục, phối hợp với các kênh truyền thông và cộng đồng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Bác sĩ và nhân viên y tế chuyên ngành phục hồi chức năng: Nghiên cứu cung cấp dữ liệu thực tiễn về CLCS và các yếu tố ảnh hưởng, giúp cải tiến quy trình điều trị và chăm sóc người bệnh sau TBMMN.

2. Nhà quản lý bệnh viện và cơ sở y tế: Thông tin về tình trạng nhân lực, trang thiết bị và dịch vụ PHCN giúp hoạch định chính sách, phân bổ nguồn lực và nâng cao chất lượng dịch vụ.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành y tế công cộng, quản lý bệnh viện: Luận văn là tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu kết hợp định lượng và định tính trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe người bệnh mãn tính.

4. Các tổ chức xã hội và cộng đồng hỗ trợ người bệnh: Hiểu rõ vai trò của gia đình, xã hội và các yếu tố ảnh hưởng đến CLCS để xây dựng các chương trình hỗ trợ phù hợp, nâng cao hiệu quả tái hòa nhập cộng đồng.

Câu hỏi thường gặp

1. Chất lượng cuộc sống của người bệnh sau TBMMN được đánh giá như thế nào?
   CLCS được đo bằng bộ công cụ SS-QOL, đánh giá bốn khía cạnh: thể chất, chức năng, tâm lý và xã hội. Điểm càng cao thể hiện CLCS càng tốt. Nghiên cứu cho thấy điểm trung bình tổng thể là khoảng 52,34/100, với thể chất cao hơn các khía cạnh khác.

2. Yếu tố cá nhân nào ảnh hưởng nhiều nhất đến CLCS?
   Tuổi tác và trình độ học vấn là hai yếu tố cá nhân quan trọng. Người bệnh lớn tuổi và có trình độ học vấn thấp thường có điểm CLCS thấp hơn do khả năng phục hồi và thích nghi kém hơn.

3. Vai trò của gia đình và xã hội trong phục hồi CLCS ra sao?
   Gia đình và xã hội cung cấp hỗ trợ kinh tế, sinh hoạt và tinh thần, giúp người bệnh duy trì động lực điều trị và cải thiện tâm trạng, từ đó nâng cao CLCS. Người bệnh được chăm sóc tận tình có điểm CLCS cao hơn.

4. Tình trạng dịch vụ phục hồi chức năng ảnh hưởng thế nào đến CLCS?
   Chất lượng chuyên môn, nhân lực, trang thiết bị và thái độ nhân viên y tế ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả phục hồi và sự hài lòng của người bệnh. Tình trạng quá tải và thiếu hụt nhân lực làm giảm thời gian tập luyện và tư vấn, ảnh hưởng tiêu cực đến CLCS.

5. Nghiên cứu có đề xuất giải pháp nào để nâng cao CLCS?
   Nghiên cứu đề xuất tăng cường hỗ trợ gia đình, giảm tải bệnh viện, bổ sung nhân lực, mở rộng danh mục trang thiết bị được BHYT thanh toán và tăng cường tư vấn, giáo dục sức khỏe nhằm nâng cao CLCS cho người bệnh sau TBMMN.

Kết luận

• Nghiên cứu mô tả chi tiết chất lượng cuộc sống của 78 người bệnh sau TBMMN điều trị ngoại trú tại Bệnh viện Phục hồi chức năng Tây Ninh năm 2022, với điểm CLCS trung bình 52,34 ± 15,99.
• Các yếu tố cá nhân (tuổi, học vấn), hỗ trợ gia đình và xã hội, cùng chất lượng dịch vụ phục hồi chức năng là những nhân tố chính ảnh hưởng đến CLCS.
• Tình trạng quá tải, thiếu nhân lực và trang thiết bị chưa được BHYT thanh toán là những hạn chế làm giảm hiệu quả phục hồi và CLCS.
• Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao CLCS trong vòng 1-2 năm tới, bao gồm tăng cường hỗ trợ xã hội, cải thiện dịch vụ y tế và mở rộng chính sách BHYT.
• Kêu gọi các nhà quản lý, nhân viên y tế và cộng đồng phối hợp thực hiện các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh sau TBMMN, góp phần giảm gánh nặng xã hội và nâng cao hiệu quả điều trị.