Cải Cách Quân Sự Trung Quốc và Nhật Bản và Những Tranh Chấp Lãnh Thổ ở Biển Đông

Biển Đông đóng vai trò là một trong những tuyến đường chính cho vận tải biển toàn cầu, trải dài từ eo biển Malacca đến eo biển Luzon. Hơn 50% tổng trọng tải đội tàu buôn của thế giới đi qua eo biển Malacca. Theo ước tính của Cơ quan Thông tin Năng lượng Hoa Kỳ (EIA), 30% thương mại dầu thô đường biển toàn cầu, tương đương 15 triệu thùng mỗi ngày (BPD), đi qua Biển Đông. Ngoài ra, 40% khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) của thế giới cũng được vận chuyển qua khu vực này.

Biển Đông chứa đựng trữ lượng năng lượng ước tính đáng kể. EIA dự báo nhu cầu nhiên liệu lỏng của các nước châu Á ngoài OECD sẽ tăng 2,6% hàng năm. Điều này sẽ làm tăng tỷ trọng tiêu thụ toàn cầu từ 20% năm 2008 lên 30% vào năm 2035. Do đó, các quốc gia này ngày càng coi Biển Đông là một nguồn năng lượng tiềm năng để đáp ứng nhu cầu trong nước. Tuy nhiên, các tranh chấp lãnh thổ đã cản trở nỗ lực thăm dò trữ lượng năng lượng trong khu vực.

Biển Đông là một ngư trường quan trọng, đóng góp 12% tổng sản lượng thủy sản toàn cầu vào năm 1995. Đến năm 2015, khu vực này vẫn là một trong năm khu vực đánh bắt cá hiệu quả nhất trên thế giới, nơi 55% tàu đánh cá của thế giới khai thác 12% sản lượng đánh bắt toàn cầu. Ngành đánh cá là một ngành kinh doanh trị giá hàng tỷ đô la mỗi năm, cung cấp việc làm và thu nhập cho hàng triệu người trong khu vực. Theo FAO, khoảng 85% ngư dân trên thế giới tập trung ở châu Á, đặc biệt là ở khu vực Biển Đông.

Chính sách hàng hải ngày càng quyết đoán của Trung Quốc là một trong những yếu tố chính gây ra căng thẳng gia tăng ở Biển Đông và biển Hoa Đông. Điều này bắt nguồn từ việc Trung Quốc xác định Biển Đông là 'lợi ích cốt lõi' bắt đầu từ năm 2010, và việc thêm nó vào hộ chiếu Trung Quốc vào năm 2012. Trung Quốc tuyên bố chủ quyền đối với hầu hết Biển Đông thông qua 'đường chín đoạn' gây tranh cãi, chồng lấn lên các vùng đặc quyền kinh tế của các quốc gia láng giềng.

Trung Quốc đã tham gia vào việc xây dựng đảo nhân tạo và thiết lập các căn cứ quân sự trên các đảo đá ở Biển Đông. Các cơ sở này cho phép Trung Quốc tăng cường sự hiện diện quân sự và khả năng kiểm soát khu vực. Hành động này đã vấp phải sự chỉ trích mạnh mẽ từ các quốc gia khác và cộng đồng quốc tế, những người lo ngại về ảnh hưởng tiêu cực của nó đối với an ninh và ổn định khu vực.

Việc quân sự hóa Biển Đông đặt ra một thách thức đối với tự do hàng hải trong khu vực. Hoa Kỳ và các quốc gia khác đã tiến hành các hoạt động tự do hàng hải (FONOPs) để thách thức các yêu sách chủ quyền quá mức và duy trì quyền tự do đi lại. Tuy nhiên, Trung Quốc đã phản ứng bằng các biện pháp mạnh mẽ, bao gồm điều động tàu chiến và máy bay để ngăn chặn các hoạt động này.

Trung Quốc đã đầu tư đáng kể vào cải cách quân sự và hiện đại hóa, dẫn đến sự tăng trưởng đáng kể về sức mạnh quân sự của nước này. PLA hiện là một trong những quân đội lớn nhất và hiện đại nhất trên thế giới, với khả năng trên bộ, trên biển và trên không ngày càng tăng. Theo các báo cáo, Trung Quốc đang phát triển các công nghệ quân sự tiên tiến, bao gồm tên lửa siêu thanh và trí tuệ nhân tạo, có thể làm thay đổi cán cân quyền lực trong khu vực.

Trung Quốc đã theo đuổi một chiến lược nhiều mặt để kiểm soát và chi phối Biển Đông. Điều này bao gồm xây dựng các tiền đồn quân sự trên các đảo đá, thực hiện các cuộc tuần tra hàng hải, và sử dụng sức mạnh kinh tế và ngoại giao để gây ảnh hưởng đến các nước láng giềng. Trung Quốc cũng đã tìm cách ngăn chặn các quốc gia khác khai thác tài nguyên trong khu vực và hạn chế các hoạt động quân sự của họ.

Cải cách quân sự Trung Quốc đã có những tác động đáng kể đến an ninh Biển Đông. Sự hiện diện quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc đã dẫn đến căng thẳng gia tăng và làm dấy lên lo ngại về tự do hàng hải. Các quốc gia khác trong khu vực đã phản ứng bằng cách tăng cường khả năng phòng thủ và tìm kiếm sự hỗ trợ an ninh từ các cường quốc bên ngoài như Hoa Kỳ và Nhật Bản.

Nhật Bản đã trải qua những thay đổi đáng kể trong chính sách quốc phòng của mình trong những năm gần đây. Nước này đã dần nới lỏng các hạn chế hiến pháp đối với lực lượng vũ trang của mình và tăng cường chi tiêu quốc phòng. Nhật Bản cũng đã theo đuổi một chiến lược an ninh chủ động hơn, bao gồm tăng cường hợp tác với các đồng minh và đối tác.

Nhật Bản đã đóng một vai trò tích cực trong việc duy trì an ninh và ổn định ở Biển Đông. Nước này đã cung cấp hỗ trợ tài chính và kỹ thuật cho các quốc gia Đông Nam Á để tăng cường khả năng hàng hải của họ. Nhật Bản cũng đã tham gia vào các cuộc tập trận quân sự chung với Hoa Kỳ và các quốc gia khác trong khu vực.

So sánh sức mạnh quân sự Trung Quốc và Nhật Bản cho thấy sự cạnh tranh đang diễn ra để giành ảnh hưởng trong khu vực. Trung Quốc đã vượt qua Nhật Bản về chi tiêu quốc phòng và quy mô quân đội, nhưng Nhật Bản vẫn duy trì các lực lượng vũ trang tiên tiến và khả năng công nghệ quân sự cao. Cán cân quyền lực trong khu vực đang thay đổi, và điều quan trọng là phải theo dõi những phát triển này để hiểu rõ hơn về những tác động tiềm tàng đối với an ninh Biển Đông.

Quan hệ Trung Quốc Nhật Bản có ảnh hưởng trực tiếp đến Biển Đông. Sự cạnh tranh và đối đầu giữa hai nước này có thể làm gia tăng căng thẳng và làm suy yếu sự ổn định khu vực. Ngược lại, sự hợp tác và đối thoại có thể giúp giải quyết các tranh chấp và xây dựng lòng tin.

Căng thẳng ở Biển Đông cũng có thể tác động đến quan hệ Trung Quốc Nhật Bản. Các hành động quyết đoán của Trung Quốc ở Biển Đông đã làm dấy lên lo ngại ở Nhật Bản và thúc đẩy nước này tăng cường hợp tác an ninh với Hoa Kỳ và các quốc gia khác trong khu vực. Điều này có thể làm phức tạp thêm quan hệ giữa Trung Quốc và Nhật Bản.

ASEAN và Biển Đông có mối quan hệ mật thiết. Các quốc gia thành viên ASEAN là các bên liên quan chính trong tranh chấp lãnh thổ, và hiệp hội đã tìm cách đóng một vai trò trung gian trong việc giải quyết các tranh chấp. Tuy nhiên, sự chia rẽ nội bộ và ảnh hưởng kinh tế của Trung Quốc đã hạn chế hiệu quả của ASEAN.

Luật pháp quốc tế về Biển Đông, đặc biệt là Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS), cung cấp một khuôn khổ để giải quyết các tranh chấp và quản lý tài nguyên trong khu vực. Tuy nhiên, việc tuân thủ UNCLOS vẫn là một thách thức, vì Trung Quốc đã bác bỏ phán quyết của Tòa án Trọng tài Thường trực bác bỏ yêu sách 'đường chín đoạn' của mình.

Mỹ và Biển Đông có mối quan hệ phức tạp và đa diện. Hoa Kỳ không phải là một bên tranh chấp, nhưng nước này có lợi ích quan trọng trong việc duy trì tự do hàng hải và cân bằng quyền lực trong khu vực. Hoa Kỳ đã tiến hành các hoạt động tự do hàng hải (FONOPs) để thách thức các yêu sách chủ quyền quá mức và đã tăng cường hợp tác an ninh với các đồng minh và đối tác trong khu vực.

Địa chính trị Biển Đông là một môi trường phức tạp và thay đổi nhanh chóng. Tuy nhiên, vẫn có những cơ hội để hợp tác trong các lĩnh vực như quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường và cứu trợ nhân đạo. Điều quan trọng là tất cả các bên liên quan phải tìm kiếm các lĩnh vực chung và xây dựng lòng tin để thúc đẩy hòa bình và thịnh vượng trong khu vực.