CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN NỢ XẤU TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN TẠI VIỆT NAM

• Tác giả: Trần Gia Bảo
• Người hướng dẫn: TS. Phan Ngọc Minh
• Trường học: Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
• Đề tài: Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến Nợ Xấu Tại Các Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Tại Việt Nam
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: TP. Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• TÓM TẮT LUẬN VĂN
• ABSTRACT
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI
• 1.1. Lý do chọn đề tài
• 1.2. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI
• 1.2.1. Mục tiêu tổng quát
• 1.2.2. Mục tiêu cụ thể
• 1.3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU
• 1.4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
• 1.5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 1.6. Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI
• 1.7. BỐ CỤC CỦA LUẬN VĂN
• 1.8. TÓM TẮT CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM
• 2.1. Cơ sở lý thuyết về nợ xấu
• 2.1.1. Phân loại nợ xấu
• 2.1.2. Các lý thuyết liên quan
• 2.1.2.1. Lý thuyết thông tin bất cân xứng (Asymmetric Information)
• 2.1.2.2. Lý thuyết chu kỳ kinh doanh (Business Cycle Theory)
• 2.1.3. Những chỉ tiêu đo lường
• 2.1.3.1. Tỷ lệ nợ quá hạn
• 2.1.3.2. Nguyên nhân dẫn đến nợ xấu
• 2.1.4. Các nhân tố ảnh hưởng nợ xấu tại các NHTM
• 2.1.4.1. Các nhân tố vi mô
• 2.1.4.1.1. Quy mô ngân hàng
• 2.1.4.1.2. Tỷ lệ nợ xấu kỳ trước
• 2.1.4.1.3. Vốn chủ sở hữu trên tổng tài sản
• 2.1.4.1.4. Tốc độ tăng trưởng tín dụng
• 2.1.4.1.5. Tỷ lệ dự phòng tín dụng
• 2.1.4.2. Nhân tố vĩ mô
• 2.1.4.2.1. Tỷ lệ lạm phát
• 2.1.4.2.2. Tăng trưởng GDP
• 2.1.5. Nghiên cứu nước ngoài
• 2.1.6. Nghiên cứu trong nước
• 2.2. TÓM TẮT CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Mô hình và giả thuyết nghiên cứu
• 3.1.1. Mô hình nghiên cứu đề xuất
• 3.1.2. Phương pháp đo lường các biến
• 3.1.3. Giả thuyết nghiên cứu
• 3.2. Phương Pháp nghiên cứu
• 3.2.1. Quy trình nghiên cứu
• 3.2.2. Chọn mẫu và thu thập dữ liệu
• 3.2.3. Phương pháp xử lý số liệu
• 3.3. TÓM TẮT CHƯƠNG 3
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Thống kê mô tả
• 4.2. Kết quả nghiên cứu
• 4.2.1. Phân tích tương quan
• 4.2.2. Kết quả kiểm định cho các mô hình hồi quy
• 4.2.3. Kiểm định lựa chọn mô hình
• 4.2.4. Kiểm định khuyết tật của mô hình REM
• 4.2.5. Khắc phục khuyết tật của mô hình REM
• 4.2.6. Kiểm định giả thuyết thống kê và thảo luận kết quả nghiên cứu
• 4.2.6.1. Kiểm định giả thuyết thống kê
• 4.2.6.2. Thảo luận kết quả nghiên cứu
• 4.3. TÓM TẮT CHƯƠNG 4
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• 5.1. KẾT LUẬN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 5.2. CÁC KHUYẾN NGHỊ DÀNH CHO CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM
• 5.3. HẠN CHẾ CỦA NGHIÊN CỨU VÀ HƯỚNG MỞ RỘNG
• 5.3.1. Hạn chế của nghiên cứu
• 5.3.2. Hướng nghiên cứu mở rộng
• 5.4. TÓM TẮT CHƯƠNG 5
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Nợ Xấu Ngân Hàng Khái Niệm và Phân Loại 55 ký tự

Việc đánh giá các khoản nợ xấu có ý nghĩa rất quan trọng do nó liên quan đến việc các ngân hàng bị phá sản và khủng hoảng tài chính, kinh tế. Do đó các quốc gia cần quan tâm đến việc này. Mục đích của bài viết này là xây dựng một mô hình đa biến, kết hợp các yếu tố kinh tế vĩ mô và yếu tố đặc thù của ngành ngân hàng, để đánh giá được tác động của các yếu tố này với nợ xấu trong lĩnh vực ngân hàng của Việt Nam. Các khoản nợ xấu là yếu tố then chốt trong việc xảy ra các cuộc khủng hoảng tài chính và ngân hàng. Ahmad (2002) khi phân tích hệ thống tài chính ở Malaysia đã cho thấy mối quan hệ giữa rủi ro tín dụng và khủng hoảng tài chính đã bắt đầu hình thành trước năm 1997 và dần trở nên nghiêm trọng hơn khi nợ xấu bắt đầu gia tăng.

1.1. Định Nghĩa Chi Tiết Về Nợ Xấu Ngân Hàng Hiện Nay

Có rất nhiều các quan điểm và định nghĩa khác nhau về nợ xấu, nó tùy thuộc vào góc nhìn, hướng tiếp cận và từng nền kinh tế khác nhau trên thế giới như theo tiêu chuẩn của Ngân hàng Negara ở Malaysia thì khoản vay được xem là nợ xấu khi khoản vay hoạt động không hiệu quả, người vay không đủ khả năng chi trả và vỡ nợ trong sáu tháng kể từ ngày nợ xấu đầu tiên. Tại Việt Nam, nợ xấu được định nghĩa theo khoản 8 Điều 3 Thông tư 11/2021/TT-NHNN như sau: “Nợ xấu (NPL) là nợ xấu nội bảng, gồm nợ thuộc các nhóm 3 (Nợ dưới tiêu chuẩn), nhóm 4 (Nợ nghi ngờ) và nhóm 5 (Nợ có khả năng mất vốn) quy định tại Điều 10 Thông tư 11/2021/TT-NHNN. Qua những định nghĩa trên, có thể khái quát về định nghĩa nợ xấu là các khoản nợ mà khách hàng không trả cả gốc và lãi đúng hạn theo hợp đồng đã ký kết với ngân hàng.

1.2. Phân Loại Nợ Xấu Theo Thông Tư 11 2021 TT NHNN Mới Nhất

Thông tư 11/2021/TT-NHNN quy định về phân loại nợ xấu. Nợ được phân thành 5 nhóm: Nhóm 1 (Nợ đủ tiêu chuẩn), Nhóm 2 (Nợ cần chú ý), Nhóm 3 (Nợ dưới tiêu chuẩn), Nhóm 4 (Nợ nghi ngờ), Nhóm 5 (Nợ có khả năng mất vốn). Nợ xấu bao gồm nhóm 3, 4 và 5. Cụ thể, Nhóm 3: Nợ quá hạn từ 91 đến 180 ngày. Nhóm 4: Nợ quá hạn từ 181 đến 360 ngày. Nhóm 5: Nợ quá hạn trên 360 ngày. Việc phân loại này giúp ngân hàng đánh giá chính xác tình hình chất lượng tín dụng và có biện pháp xử lý phù hợp.

II. Nguyên Nhân Gây Ra Nợ Xấu Ngân Hàng 5 Yếu Tố Quan Trọng 58 ký tự

Hiện nay tại Việt Nam đã có rất nhiều nghiên cứu về các nhân tố tác động đến nợ xấu của các NHTM Việt Nam như (Phạm Dương Phương Thảo và Nguyễn Linh Đan, 2018), (Nguyễn Thị Ánh Hoa, 2021). Tuy nhiên, thực trạng hiện nay nợ xấu vẫn chưa khắc phục hết được các hạn chế, vẫn đang là mối quan tâm ưu tiên hàng đầu của các NHTM để có thể tìm ra các phương pháp giảm thiểu rủi ro nợ xấu. Đại dịch COVID-19 cũng là một yếu tố quan trọng làm gia tăng nợ xấu. Mặc dù nhà nước đã cố gắng hoàn thành mục tiêu chống dịch để đảm bảo an toàn cho người dân và đồng thời duy trì nền kinh tế nhưng sức ảnh hưởng của đại dịch là quá lớn nên đã tác động tiêu cực đến nền kinh tế dẫn đến việc kinh doanh của các doanh nghiệp và người dân gặp rất nhiều khó khăn.

2.1. Tác Động Của Kinh Tế Vĩ Mô Đến Nợ Xấu Ngân Hàng

Tình hình kinh tế vĩ mô có ảnh hưởng lớn đến khả năng trả nợ của khách hàng. Tăng trưởng GDP chậm lại, lạm phát gia tăng, tỷ giá hối đoái biến động mạnh đều có thể làm suy giảm khả năng trả nợ và dẫn đến nợ xấu. Ví dụ, lạm phát tăng làm tăng chi phí sản xuất, giảm lợi nhuận của doanh nghiệp và người dân, từ đó ảnh hưởng đến khả năng trả nợ.

2.2. Quản Trị Rủi Ro Tín Dụng Yếu Kém Nguyên Nhân Sâu Xa

Quản trị rủi ro tín dụng yếu kém là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến nợ xấu. Quy trình thẩm định tín dụng sơ sài, thiếu chặt chẽ, giám sát tín dụng lỏng lẻo, không kiểm soát được dòng tiền của khách hàng đều là những yếu tố làm gia tăng rủi ro tín dụng và nợ xấu.

2.3. Khung Pháp Lý và Chính Sách Tiền Tệ Tác Động Đến Nợ Xấu

Khung pháp lý chưa hoàn thiện, thiếu đồng bộ, chính sách tiền tệ thắt chặt cũng có thể gây ra khó khăn cho doanh nghiệp và người dân, từ đó làm gia tăng nợ xấu. Ví dụ, quy định về xử lý tài sản đảm bảo còn nhiều vướng mắc khiến việc thu hồi nợ gặp khó khăn.

III. Phân Tích Ảnh Hưởng của Nợ Xấu Đến Ngân Hàng Kinh Tế 55 ký tự

Nợ xấu là một thước đo cho sự ổn định của hệ thống ngân hàng và ổn định tình hình tài chính của một quốc gia nên ta có thể thấy được tầm quan trọng của nợ xấu và cần phải chú trọng kiểm soát nó. Theo báo cáo của Ngân hàng nhà nước (NHNN) Việt Nam, tỷ lệ nợ xấu của hệ thống ngân hàng Việt Nam qua các năm gần đây luôn ở mức an toàn dưới 3% nhưng có xu hướng tăng. Rất nhiều NHTM ở thời điểm này đã có tỷ lệ nợ xấu vượt ngưỡng 3%.

3.1. Ảnh Hưởng Của Nợ Xấu Đến Hiệu Quả Hoạt Động Ngân Hàng

Nợ xấu làm giảm hiệu quả hoạt động ngân hàng, làm giảm lợi nhuận, tăng chi phí dự phòng rủi ro, ảnh hưởng đến khả năng thanh khoản và vốn chủ sở hữu. Ngân hàng phải trích lập dự phòng cho các khoản nợ xấu, làm giảm lợi nhuận và ảnh hưởng đến khả năng cho vay.

3.2. Tác Động Tiêu Cực Đến Tăng Trưởng Tín Dụng và Lợi Nhuận

Khi nợ xấu gia tăng, ngân hàng sẽ thận trọng hơn trong việc cho vay, làm giảm tăng trưởng tín dụng và ảnh hưởng đến sự phát triển của nền kinh tế. Doanh nghiệp khó tiếp cận vốn, giảm đầu tư và sản xuất, ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế.

3.3. Rủi Ro Hệ Thống Từ Nợ Xấu Đến Nền Kinh Tế Vĩ Mô

Nợ xấu lan rộng có thể gây ra rủi ro hệ thống, ảnh hưởng đến sự ổn định của toàn bộ hệ thống tài chính và nền kinh tế. Nếu các ngân hàng đồng loạt gặp khó khăn do nợ xấu, có thể dẫn đến khủng hoảng tài chính.

IV. Giải Pháp Giảm Nợ Xấu Ngân Hàng Top 3 Phương Pháp Hiệu Quả 59 ký tự

Từ lý do trên, Tác giả đã quyết định chọn đề tài “Các nhân tố ảnh hưởng đến nợ xấu tại các Ngân hàng Thương mại Cổ phần tại Việt Nam” để tiếp tục nghiên cứu và đưa ra các giải pháp thích hợp nhất. Hiện nay, xử lý nợ xấu vẫn đang là mối quan tâm hàng đầu của các NHTM.

4.1. Nâng Cao Quản Trị Rủi Ro Tín Dụng Giải Pháp Cốt Lõi

Nâng cao quản trị rủi ro tín dụng là giải pháp quan trọng nhất để giảm nợ xấu. Ngân hàng cần hoàn thiện quy trình thẩm định tín dụng, tăng cường giám sát tín dụng, kiểm soát chặt chẽ dòng tiền của khách hàng. Đảm bảo thẩm định kỹ lưỡng, kiểm soát chặt chẽ dòng tiền và tài sản đảm bảo.

4.2. Cơ Cấu Lại Nợ và Xử Lý Nợ Xấu Biện Pháp Tức Thời

Cơ cấu lại nợ và xử lý nợ xấu là các biện pháp cần thiết để giảm tỷ lệ nợ xấu. Ngân hàng có thể gia hạn nợ, điều chỉnh lãi suất, bán nợ cho VAMC hoặc các tổ chức khác. Điều này giúp giảm áp lực trả nợ cho khách hàng, đồng thời giúp ngân hàng thu hồi vốn.

4.3. Vai Trò Của VAMC Trong Xử Lý Nợ Xấu Ngân Hàng

VAMC (Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam) đóng vai trò quan trọng trong việc xử lý nợ xấu. VAMC mua lại nợ xấu của các ngân hàng, giúp ngân hàng giảm tỷ lệ nợ xấu và tập trung vào hoạt động kinh doanh. Nhà nước cần tạo điều kiện để VAMC hoạt động hiệu quả hơn.

V. Ứng Dụng Thực Tiễn và Nghiên Cứu Về Các Giải Pháp Giảm Nợ Xấu 60 ký tự

Đề tài xác định được các yếu tố tác động đến nợ xấu và mức ảnh hưởng của chúng đến các NHTM tại Việt Nam. Dựa vào cơ sở đó các lãnh đạo của các NHTM Việt Nam có thể đưa ra được các giải pháp thích hợp với ngân hàng của mình để hạn chế tối đa nợ xấu, kiểm soát rủi ro và cải thiện tình hình nợ xấu hiện tại. Qua kết quả nghiên cứu đề tài đánh giá được tác động của các yếu tố vĩ mô đến nợ xấu.

5.1. Nghiên Cứu Tác Động Của Yếu Tố Vĩ Mô Lên Nợ Xấu Thực Tế

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng các yếu tố vĩ mô như tăng trưởng GDP, lạm phát, tỷ giá hối đoái đều có ảnh hưởng đến nợ xấu. Khi nền kinh tế tăng trưởng, doanh nghiệp và người dân có khả năng trả nợ tốt hơn, từ đó làm giảm nợ xấu. Lạm phát gia tăng làm giảm sức mua, ảnh hưởng đến khả năng trả nợ. Ngân hàng cần theo dõi sát sao tình hình kinh tế vĩ mô để có biện pháp phòng ngừa rủi ro nợ xấu.

5.2. Ứng Dụng Mô Hình Hồi Quy Để Dự Báo Nợ Xấu Ngân Hàng

Mô hình hồi quy được sử dụng để dự báo nợ xấu dựa trên các yếu tố kinh tế vĩ mô và vi mô. Mô hình này giúp ngân hàng đánh giá rủi ro tín dụng và có biện pháp phòng ngừa nợ xấu hiệu quả hơn. Kết quả cho thấy, mô hình có độ chính xác cao và có thể được sử dụng để dự báo nợ xấu trong tương lai.

VI. Kết Luận Tương Lai Kiểm Soát Nợ Xấu Ổn Định Kinh Tế 55 ký tự

Việc nghiên cứu nợ xấu tại các ngân hàng Việt Nam là rất quan trọng và cấp thiết. Hiện nay tại Việt Nam đã có rất nhiều nghiên cứu về các nhân tố tác động đến nợ xấu của các NHTM Việt Nam. Tuy nhiên, thực trạng hiện nay nợ xấu vẫn chưa khắc phục hết được các hạn chế, vẫn đang là mối quan tâm ưu tiên hàng đầu của các NHTM để có thể tìm ra các phương pháp giảm thiểu rủi ro nợ xấu.

6.1. Tóm Tắt Các Giải Pháp Kiểm Soát Nợ Xấu Ngân Hàng

Kiểm soát nợ xấu là một nhiệm vụ quan trọng để đảm bảo sự ổn định của hệ thống ngân hàng và nền kinh tế. Các giải pháp bao gồm nâng cao quản trị rủi ro tín dụng, cơ cấu lại nợ, xử lý nợ xấu, và ổn định kinh tế vĩ mô.

6.2. Hướng Nghiên Cứu Mở Rộng Về Quản Lý Nợ Xấu Ngân Hàng

Các hướng nghiên cứu mở rộng bao gồm nghiên cứu tác động của các yếu tố khác như biến động lãi suất, khung pháp lý, công nghệ tài chính đến nợ xấu. Đồng thời, cần có các nghiên cứu so sánh giữa các ngân hàng để tìm ra các best practices trong quản lý nợ xấu.

Tổng quan nghiên cứu

Tỷ lệ nợ xấu tại các ngân hàng thương mại cổ phần (NHTMCP) Việt Nam luôn là một chỉ số quan trọng phản ánh sức khỏe tài chính và ổn định của hệ thống ngân hàng. Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, tỷ lệ nợ xấu nội bảng của hệ thống ngân hàng trong giai đoạn 2019-2023 dao động từ 1,57% đến 2,24%, với mức cao nhất vào quý ba năm 2023. Nợ xấu không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận và khả năng thanh khoản của các ngân hàng mà còn tác động tiêu cực đến sự phát triển kinh tế quốc gia. Đại dịch Covid-19 từ năm 2020 đã làm gia tăng áp lực lên khả năng trả nợ của doanh nghiệp và cá nhân, dẫn đến sự gia tăng nợ xấu trong hệ thống ngân hàng.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích các nhân tố vi mô và vĩ mô ảnh hưởng đến tỷ lệ nợ xấu tại 23 NHTMCP Việt Nam trong giai đoạn 2011-2023, từ đó đề xuất các giải pháp kiểm soát và giảm thiểu nợ xấu hiệu quả. Phạm vi nghiên cứu bao gồm dữ liệu bảng của các ngân hàng niêm yết, kết hợp với các chỉ số kinh tế vĩ mô như GDP, lạm phát, và tác động của đại dịch Covid-19. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà quản lý ngân hàng và cơ quan quản lý nhà nước nhằm nâng cao chất lượng tín dụng và ổn định hệ thống tài chính.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai lý thuyết chính để giải thích các nhân tố ảnh hưởng đến nợ xấu:

• Lý thuyết thông tin bất cân xứng (Asymmetric Information): Giải thích hiện tượng rủi ro ngược và rủi ro đạo đức trong hoạt động tín dụng, khi ngân hàng không có đầy đủ thông tin về khách hàng dẫn đến việc cho vay rủi ro cao, làm tăng nợ xấu.

• Lý thuyết chu kỳ kinh doanh (Business Cycle Theory): Mô tả sự biến động của GDP theo chu kỳ kinh tế, ảnh hưởng đến khả năng trả nợ của khách hàng. Giai đoạn suy thoái kinh tế thường làm tăng tỷ lệ nợ xấu, trong khi giai đoạn tăng trưởng kinh tế giúp giảm nợ xấu.

Các khái niệm chính được sử dụng trong nghiên cứu gồm: tỷ lệ nợ xấu (NPL), quy mô ngân hàng (SIZE), tốc độ tăng trưởng tín dụng (GROW), tỷ lệ dự phòng rủi ro tín dụng (LLR), tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (ROE), chỉ số an toàn vốn (CAR), tốc độ tăng trưởng GDP (GDP), tỷ lệ lạm phát (INF) và tác động của đại dịch Covid-19 (COVID).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng kết hợp với phân tích định tính, dựa trên dữ liệu bảng thu thập từ 23 NHTMCP Việt Nam trong giai đoạn 2011-2023. Dữ liệu vi mô được lấy từ báo cáo tài chính hợp nhất đã kiểm toán của các ngân hàng, dữ liệu vĩ mô được thu thập từ Ngân hàng Nhà nước và Tổng cục Thống kê Việt Nam.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm Stata 14 với các mô hình hồi quy dữ liệu bảng: Pooled OLS, mô hình hiệu ứng cố định (FEM), mô hình hiệu ứng ngẫu nhiên (REM) và phương pháp bình phương tối thiểu tổng quát (FGLS) để khắc phục các hiện tượng đa cộng tuyến, tự tương quan và phương sai thay đổi. Cỡ mẫu gồm 23 ngân hàng với dữ liệu theo năm trong 13 năm, đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của kết quả.

Quy trình nghiên cứu gồm: tổng hợp lý thuyết, xây dựng mô hình và giả thuyết, thu thập dữ liệu, phân tích thống kê mô tả, phân tích tương quan, hồi quy và kiểm định mô hình, thảo luận kết quả và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tăng trưởng GDP có tác động ngược chiều đến nợ xấu: Kết quả hồi quy cho thấy khi GDP tăng 1%, tỷ lệ nợ xấu giảm khoảng 0,15%, phản ánh sự cải thiện khả năng trả nợ của khách hàng trong giai đoạn kinh tế phát triển.

2. Tỷ lệ lạm phát tác động cùng chiều với nợ xấu: Lạm phát tăng 1% làm tỷ lệ nợ xấu tăng khoảng 0,12%, do chi phí sản xuất và giá cả hàng hóa tăng cao ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

3. Tỷ lệ trích lập dự phòng rủi ro tín dụng (LLR) và ROE có ảnh hưởng ngược chiều: Ngân hàng có tỷ lệ dự phòng rủi ro cao hơn 1% thì tỷ lệ nợ xấu giảm 0,2%, đồng thời ROE tăng 1% làm giảm nợ xấu khoảng 0,18%, cho thấy quản lý rủi ro và hiệu quả kinh doanh tốt giúp kiểm soát nợ xấu.

4. Quy mô ngân hàng (SIZE) và tốc độ tăng trưởng tín dụng (GROW) tác động cùng chiều: Ngân hàng có quy mô lớn hơn và tốc độ tăng trưởng tín dụng cao hơn có xu hướng có tỷ lệ nợ xấu cao hơn, với mức tăng lần lượt khoảng 0,1% và 0,14% cho mỗi đơn vị tăng tương ứng.

5. Ảnh hưởng của đại dịch Covid-19: Giai đoạn 2019-2021, tỷ lệ nợ xấu tăng trung bình 0,3% so với các năm trước, phản ánh tác động tiêu cực của dịch bệnh đến khả năng trả nợ của khách hàng.

Thảo luận kết quả

Các kết quả trên phù hợp với lý thuyết chu kỳ kinh doanh khi nền kinh tế phát triển giúp giảm nợ xấu, trong khi lạm phát và các cú sốc như đại dịch làm tăng rủi ro tín dụng. Tác động ngược chiều của ROE và tỷ lệ dự phòng rủi ro cho thấy vai trò quan trọng của quản lý nội bộ trong kiểm soát nợ xấu. Mối quan hệ cùng chiều giữa quy mô ngân hàng, tăng trưởng tín dụng và nợ xấu phản ánh xu hướng các ngân hàng lớn và tăng trưởng nhanh có thể chấp nhận rủi ro cao hơn.

So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, kết quả tương đồng với các nghiên cứu tại Malaysia, Guyana và khu vực Đông Âu, đồng thời bổ sung thêm dữ liệu mới về tác động của Covid-19 tại Việt Nam. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ xu hướng tỷ lệ nợ xấu theo năm và bảng hồi quy chi tiết các biến độc lập.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường quản lý rủi ro tín dụng: Các NHTM cần nâng cao tỷ lệ trích lập dự phòng rủi ro phù hợp với thực tế, nhằm giảm thiểu tổn thất từ các khoản nợ xấu. Thời gian thực hiện: ngay trong năm tài chính tiếp theo. Chủ thể: Ban quản trị và phòng quản lý rủi ro.

2. Kiểm soát tốc độ tăng trưởng tín dụng: Ngân hàng nên thiết lập các tiêu chuẩn thẩm định chặt chẽ, hạn chế tăng trưởng tín dụng quá nóng để tránh gia tăng nợ xấu. Thời gian: kế hoạch trung hạn 3 năm. Chủ thể: Ban điều hành và phòng tín dụng.

3. Đẩy mạnh nâng cao hiệu quả hoạt động: Tăng cường năng lực quản lý, nâng cao ROE thông qua cải tiến quy trình, ứng dụng công nghệ và đào tạo nhân sự. Thời gian: liên tục hàng năm. Chủ thể: Ban lãnh đạo và phòng nhân sự.

4. Chính sách hỗ trợ từ cơ quan quản lý nhà nước: Ngân hàng Nhà nước cần tiếp tục theo dõi sát sao các biến động kinh tế vĩ mô, điều chỉnh chính sách tiền tệ linh hoạt để ổn định lạm phát và hỗ trợ phục hồi kinh tế sau đại dịch. Thời gian: theo chu kỳ chính sách hàng năm. Chủ thể: Ngân hàng Nhà nước và Bộ Tài chính.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Lãnh đạo các ngân hàng thương mại cổ phần: Giúp hiểu rõ các nhân tố ảnh hưởng đến nợ xấu, từ đó xây dựng chiến lược quản lý rủi ro và phát triển tín dụng hiệu quả.

2. Cơ quan quản lý nhà nước về ngân hàng và tài chính: Cung cấp cơ sở khoa học để điều chỉnh chính sách tiền tệ, giám sát và hỗ trợ hệ thống ngân hàng ổn định.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Tài chính - Ngân hàng: Là tài liệu tham khảo quý giá về mô hình nghiên cứu nợ xấu, phương pháp phân tích dữ liệu bảng và các yếu tố kinh tế vĩ mô, vi mô.

4. Các chuyên gia tư vấn tài chính và quản lý rủi ro: Hỗ trợ trong việc đánh giá rủi ro tín dụng và đề xuất giải pháp giảm thiểu nợ xấu cho khách hàng ngân hàng.

Câu hỏi thường gặp

1. Nợ xấu được định nghĩa như thế nào tại Việt Nam?
   Nợ xấu là các khoản nợ thuộc nhóm 3 (nợ dưới tiêu chuẩn), nhóm 4 (nợ nghi ngờ) và nhóm 5 (nợ có khả năng mất vốn) theo Thông tư 11/2021/TT-NHNN, tức là các khoản vay quá hạn trả gốc và lãi từ 90 ngày trở lên hoặc có dấu hiệu không thể thu hồi.

2. Tại sao GDP lại có tác động ngược chiều với nợ xấu?
   GDP tăng phản ánh nền kinh tế phát triển, thu nhập doanh nghiệp và cá nhân cải thiện, từ đó nâng cao khả năng trả nợ, làm giảm tỷ lệ nợ xấu.

3. Lạm phát ảnh hưởng như thế nào đến nợ xấu?
   Lạm phát cao làm tăng chi phí sản xuất và giá cả hàng hóa, gây khó khăn cho doanh nghiệp trong việc trả nợ đúng hạn, dẫn đến tăng nợ xấu.

4. Tỷ lệ dự phòng rủi ro tín dụng có vai trò gì?
   Tỷ lệ này thể hiện mức độ dự phòng cho các khoản nợ có khả năng mất vốn, giúp ngân hàng giảm thiểu tổn thất khi nợ xấu phát sinh.

5. Đại dịch Covid-19 ảnh hưởng ra sao đến nợ xấu?
   Covid-19 làm gián đoạn hoạt động kinh doanh, giảm thu nhập khách hàng, tăng nguy cơ chậm trả nợ, dẫn đến sự gia tăng tỷ lệ nợ xấu trong giai đoạn 2019-2021.

Kết luận

• Nghiên cứu xác định rõ các nhân tố vi mô và vĩ mô ảnh hưởng đến tỷ lệ nợ xấu tại 23 NHTMCP Việt Nam trong giai đoạn 2011-2023.
• Tăng trưởng GDP và chỉ số an toàn vốn (CAR) có tác động ngược chiều, giúp giảm nợ xấu; trong khi lạm phát, quy mô ngân hàng, tốc độ tăng trưởng tín dụng và đại dịch Covid-19 làm tăng nợ xấu.
• Tỷ lệ dự phòng rủi ro tín dụng và hiệu quả kinh doanh (ROE) đóng vai trò quan trọng trong kiểm soát nợ xấu.
• Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho các giải pháp quản lý rủi ro tín dụng và chính sách tiền tệ phù hợp.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các khuyến nghị quản lý, theo dõi diễn biến kinh tế vĩ mô và cập nhật dữ liệu để nâng cao hiệu quả kiểm soát nợ xấu.

Hành động ngay hôm nay: Các ngân hàng và cơ quan quản lý cần áp dụng các giải pháp đề xuất để giảm thiểu rủi ro nợ xấu, góp phần ổn định hệ thống tài chính và thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững.