Tìm Hiểu Mô Hình Xoắn Ốc và Phân Tích Yêu Cầu Của Website Thời Trang Juno.vn

• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế Quốc Dân
• Chuyên ngành: Công Nghệ Thông Tin
• Đề tài: Tìm Hiểu Mô Hình Xoắn Ốc và Phân Tích Yêu Cầu Website Thời Trang Juno.vn
• Loại tài liệu: Đồ Án Tốt Nghiệp
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI NÓI ĐẦU
• 1. PHẦN I: MỞ ĐẦU
• 1.1. Lý do chọn đề tài
• 1.2. Mục đích đề tài
• 1.3. Phương pháp
• 2. PHẦN II: NỘI DUNG
• 2. CHƯƠNG 1: MÔ HÌNH QUY TRÌNH – MÔ HÌNH XOẮN ỐC
• 2.1. Khái niệm mô hình xoắn ốc
• 2.2. Quy trình hoạt động
• 2.2.1. Lập kế hoạch
• 2.2.2. Phân tích rủi ro
• 2.2.3. Phát triển và triển khai
• 2.2.4. Lập kế hoạch cho pha tiếp theo
• 2.3. Ưu điểm của mô hình xoắn ốc
• 2.4. Nhược điểm mô hình xoắn ốc
• 2.5. Ứng dụng của mô hình xoắn ốc
• 3. CHƯƠNG 2: ĐẶC TẢ CÁC YÊU CẦU CỦA WEBSITE THỜI TRANG JUNO
• 3.1. Tổng quan đề tài
• 3.2. Khảo sát chi tiết
• 3.3. Mô hình hóa chức năng
• 3.3.1. Biểu đồ Use case tổng quan
• 3.3.2. Mô tả chi tiết các use case
• 3.3.2.1. Phân tích Use case
• 3.3.2.2. Phân tích Use case Đăng ký
• 3.3.2.3. Phân tích Use case Đăng Nhập
• 3.3.2.4. Phân tích Use case Đặt hàng
• 3.3.2.5. Phân tích Use case Săn sale
• 3.3.2.6. Phân tích Use case Thêm vào giỏ hàng
• 3.3.2.7. Phân tích Use case Tìm kiếm
• 3.3.2.8. Phân tích Use case Yêu cầu hỗ trợ
• 3.3.2.9. Phân tích Use case bình luận đánh giá
• 3.4. Các yêu cầu chức năng
• 3.5. Các yêu cầu phi chức năng
• 4. PHẦN 3: KẾT LUẬN VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM
• 4.1. Khó khăn, Hạn chế
• 4.2. Hướng phát triển
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Khám Phá Mô Hình Xoắn Ốc Nền Tảng Phát Triển Phần Mềm

Việc lựa chọn một mô hình phát triển phần mềm phù hợp là yếu tố tiên quyết, quyết định sự thành bại của một dự án công nghệ, đặc biệt là các dự án phức tạp như website thương mại điện tử. Trong bối cảnh đó, mô hình xoắn ốc nổi lên như một phương pháp tiếp cận linh hoạt, kết hợp các ưu điểm của mô hình prototype và mô hình thác nước. Mô hình này được đề xuất bởi Barry Boehm vào năm 1986, tập trung vào việc quản lý rủi ro thông qua các vòng lặp phát triển. Mỗi vòng lặp trong vòng đời phát triển phần mềm (SDLC) theo mô hình này đại diện cho một giai đoạn của dự án, bắt đầu từ việc lập kế hoạch, phân tích rủi ro, xây dựng và cuối cùng là đánh giá của khách hàng. Cách tiếp cận này cho phép dự án thích ứng với các thay đổi và giảm thiểu các mối đe dọa tiềm tàng ngay từ giai đoạn đầu. Theo tài liệu nghiên cứu của sinh viên Đại học Công nghiệp Hà Nội, việc áp dụng mô hình xoắn ốc cho các dự án lớn như xây dựng website bán hàng Juno.vn là hoàn toàn hợp lý. Lý do chính là vì nó cho phép phát triển lặp lại, giúp đội ngũ phát triển và khách hàng sớm có được cái nhìn tổng quan về sản phẩm thông qua các bản mô hình prototype. Quá trình này không chỉ giúp làm rõ các yêu cầu mà còn tạo điều kiện để thu thập phản hồi liên tục, đảm bảo sản phẩm cuối cùng đáp ứng đúng kỳ vọng. Việc thu thập yêu cầu và phân tích yêu cầu phần mềm trở nên hiệu quả hơn khi được thực hiện từng bước qua mỗi vòng lặp, thay vì phải xác định tất cả ngay từ đầu.

1.1. Định nghĩa mô hình xoắn ốc trong vòng đời phát triển SDLC

Mô hình xoắn ốc là một mô hình quy trình phát triển phần mềm dựa trên rủi ro. Nó kết hợp các đặc điểm của mô hình tạo mẫu (prototyping) và mô hình thác nước (waterfall). Mô hình xoắn ốc được xem là một phương pháp phù hợp cho các dự án lớn, phức tạp và có yêu cầu cao. Điểm đặc trưng của mô hình này là quá trình phát triển lặp lại qua các vòng xoắn ốc. Mỗi vòng lặp tập trung vào một phần của hệ thống và trải qua bốn giai đoạn chính: lập kế hoạch, phân tích rủi ro, kỹ thuật (phát triển và kiểm thử), và đánh giá của khách hàng. Cách tiếp cận này giúp xác định và xử lý các rủi ro từ sớm, tăng cường khả năng thành công cho toàn bộ vòng đời phát triển phần mềm (SDLC).

1.2. Tầm quan trọng của việc chọn đúng mô hình phát triển web

Việc lựa chọn mô hình phát triển phù hợp ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí, thời gian và chất lượng của sản phẩm cuối cùng. Đối với một nền tảng e-commerce như Juno.vn, nơi các yêu cầu về tính năng, trải nghiệm người dùng (UX) và bảo mật website liên tục thay đổi, một mô hình cứng nhắc như Thác nước có thể không hiệu quả. Ngược lại, mô hình xoắn ốc cung cấp sự linh hoạt cần thiết để thích ứng. Nó cho phép các business analyst và đội ngũ phát triển xây dựng và kiểm tra các tính năng quan trọng trước, đồng thời quản lý các rủi ro tiềm ẩn về công nghệ hoặc thị trường, đảm bảo dự án đi đúng hướng và đáp ứng mục tiêu kinh doanh.

II. Thách Thức Khi Phân Tích Yêu Cầu Website Thời Trang Juno

Phân tích và đặc tả yêu cầu cho một website thương mại điện tử ngành thời trang như Juno.vn là một quá trình phức tạp, ẩn chứa nhiều thách thức. Thách thức lớn nhất đến từ việc xác định chính xác nhu cầu của cả doanh nghiệp và người dùng cuối. Thị trường thời trang thay đổi liên tục, đòi hỏi website phải có khả năng cập nhật nhanh chóng các xu hướng và chương trình khuyến mãi. Việc thu thập yêu cầu không chỉ dừng lại ở các cuộc phỏng vấn, mà còn phải thông qua khảo sát thực tế, như tài liệu nghiên cứu đã chỉ ra việc sử dụng "Phiếu khảo sát" để tìm hiểu hành vi mua sắm của khách hàng. Một thách thức khác là cân bằng giữa yêu cầu chức năng và yêu cầu phi chức năng. Các tính năng như tìm kiếm, giỏ hàng, tích hợp thanh toán là bắt buộc, nhưng hiệu năng website, bảo mật website, và khả năng tương thích trên nhiều thiết bị mới là yếu tố giữ chân người dùng. Quá trình phân tích yêu cầu phần mềm đòi hỏi vai trò của một business analyst có kinh nghiệm để chuyển hóa các yêu cầu kinh doanh thành các đặc tả kỹ thuật rõ ràng. Việc không quản lý tốt các rủi ro trong giai đoạn này có thể dẫn đến một sản phẩm không đáp ứng được kỳ vọng, gây lãng phí nguồn lực và ảnh hưởng đến uy tín của thương hiệu thời trang Juno.

2.1. Khó khăn trong việc thu thập và đặc tả yêu cầu website

Quá trình thu thập yêu cầu cho Juno.vn phải đối mặt với nhiều nguồn thông tin khác nhau: từ ban quản lý, bộ phận marketing, đến khách hàng. Mỗi bên có những kỳ vọng riêng. Việc tổng hợp và ưu tiên hóa các yêu cầu này là một bài toán khó. Hơn nữa, việc chuyển đổi các yêu cầu này thành một bản đặc tả yêu cầu kỹ thuật chi tiết, không mơ hồ là cực kỳ quan trọng. Tài liệu nghiên cứu đã nhấn mạnh phương pháp phỏng vấn trực tiếp quản lý để làm rõ các quy trình nghiệp vụ, từ đó xây dựng các biểu đồ Use Case chính xác, tránh được những hiểu lầm có thể phát sinh trong giai đoạn phát triển sau này.

2.2. Vai trò của quản lý rủi ro trong các dự án e commerce

Trong một dự án e-commerce quy mô lớn, quản lý rủi ro là hoạt động sống còn. Các rủi ro có thể bao gồm: rủi ro về công nghệ (nền tảng không ổn định), rủi ro về thị trường (đối thủ cạnh tranh ra mắt tính năng mới), và rủi ro về vận hành (hệ thống quá tải trong các đợt sale). Mô hình xoắn ốc đặc biệt nhấn mạnh giai đoạn "Phân tích rủi ro" trong mỗi vòng lặp. Điều này cho phép đội ngũ dự án xác định sớm các vấn đề tiềm ẩn và xây dựng các mô hình prototype để kiểm tra giải pháp trước khi đầu tư toàn bộ nguồn lực, đảm bảo sự ổn định và thành công lâu dài cho website.

III. Hướng Dẫn 4 Giai Đoạn Cốt Lõi của Mô Hình Xoắn Ốc

Quy trình hoạt động của mô hình xoắn ốc được chia thành bốn giai đoạn lặp đi lặp lại trong mỗi vòng xoắn, tạo thành một quy trình làm website có cấu trúc và kiểm soát chặt chẽ. Bốn giai đoạn này là trọng tâm của mô hình, giúp đảm bảo dự án phát triển một cách có hệ thống và giảm thiểu rủi ro. Giai đoạn 1: Lập kế hoạch (Planning), tập trung vào việc xác định mục tiêu, các ràng buộc và các phương án thay thế cho vòng lặp hiện tại. Giai đoạn 2: Phân tích rủi ro (Risk Analysis), là giai đoạn quan trọng nhất, nơi các rủi ro tiềm tàng được phân tích và các chiến lược giảm thiểu được đưa ra, thường thông qua việc xây dựng một mô hình prototype. Giai đoạn 3: Kỹ thuật (Engineering), nơi sản phẩm thực sự được phát triển và kiểm thử dựa trên các yêu cầu đã được xác định. Giai đoạn này có thể áp dụng một mô hình phát triển con như Thác nước để xây dựng phiên bản hiện tại của phần mềm. Giai đoạn 4: Đánh giá (Customer Evaluation), khách hàng sẽ đánh giá sản phẩm được tạo ra và đưa ra phản hồi. Dựa trên phản hồi này, vòng lặp tiếp theo sẽ được bắt đầu. Quá trình phát triển lặp lại này đảm bảo rằng sản phẩm luôn đi đúng hướng và đáp ứng sát nhất với nhu cầu của người dùng, làm cho nó trở thành một lựa chọn lý tưởng cho các dự án phức tạp như case study Juno.vn.

3.1. Phân tích quy trình 4 bước Kế hoạch Rủi ro Kỹ thuật Đánh giá

Tài liệu nghiên cứu đã mô tả chi tiết quy trình 4 bước này. Lập kế hoạch xác định các yêu cầu hệ thống mới. Phân tích rủi ro sử dụng "Spiral Model Template" của Boehm để quyết định mức độ nỗ lực và chi tiết cần thiết, giảm thiểu rủi ro tổng thể. Kỹ thuật là giai đoạn triển khai, xây dựng phiên bản phần mềm dựa trên thiết kế. Cuối cùng, Đánh giá là bước không thể thiếu để thu thập phản hồi, làm cơ sở cho việc lập kế hoạch ở vòng xoắn tiếp theo. Chu trình này lặp lại cho đến khi sản phẩm cuối cùng hoàn thiện.

3.2. Ưu và nhược điểm khi áp dụng mô hình phát triển lặp lại

Ưu điểm lớn nhất của mô hình xoắn ốc là khả năng quản lý rủi ro cao và tính linh hoạt. Phần mềm được sản xuất sớm và có thể bổ sung chức năng trong các giai đoạn sau. Tuy nhiên, nhược điểm của nó là sự phức tạp trong quản lý. Mô hình này không phù hợp với các dự án nhỏ và đòi hỏi chuyên môn cao trong việc phân tích rủi ro. Chi phí và thời gian có thể khó dự đoán chính xác do đặc tính lặp lại của nó, đây là một yếu tố cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi áp dụng.

IV. Phương Pháp Phân Tích Yêu Cầu Website Juno

Việc phân tích yêu cầu phần mềm cho website Juno.vn là một bước nền tảng, đảm bảo sản phẩm cuối cùng đáp ứng đúng mục tiêu kinh doanh và nhu cầu người dùng. Quá trình này bắt đầu bằng việc thu thập yêu cầu thông qua nhiều phương pháp khác nhau. Theo tài liệu phân tích, nhóm nghiên cứu đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học như quan sát, phân tích, đánh giá, và đặc biệt là phỏng vấn trực tiếp người quản lý và khảo sát người dùng. Các thông tin thu thập được sau đó được phân loại thành hai nhóm chính: yêu cầu chức năng và yêu cầu phi chức năng. Việc phân loại này giúp cấu trúc hóa bản đặc tả yêu cầu, tạo ra một tài liệu rõ ràng cho đội ngũ phát triển. Các công cụ như biểu đồ Use Case được sử dụng để mô hình hóa sự tương tác giữa người dùng và hệ thống. Ví dụ, biểu đồ Use Case tổng quan trong Hình 14 của tài liệu đã chỉ ra rõ các tác nhân (Khách hàng, Admin) và các chức năng chính họ có thể thực hiện. Cách tiếp cận này giúp tất cả các bên liên quan có một cái nhìn thống nhất về phạm vi và chức năng của website thương mại điện tử, từ đó làm cơ sở cho việc thiết kế giao diện người dùng (UI) và trải nghiệm người dùng (UX) tốt hơn.

4.1. Phân biệt yêu cầu chức năng và yêu cầu phi chức năng

Yêu cầu chức năng (Functional Requirements) mô tả những gì hệ thống phải làm. Đối với Juno.vn, đó là các chức năng như Đăng ký, Đăng nhập, Tìm kiếm, Thêm vào giỏ hàng, Đặt hàng, và Bình luận đánh giá. Đây là những tính năng cốt lõi mà người dùng tương tác trực tiếp. Ngược lại, yêu cầu phi chức năng (Non-functional Requirements) xác định hệ thống nên hoạt động như thế nào, bao gồm các tiêu chí về hiệu năng website (tốc độ tải trang), bảo mật website (bảo vệ dữ liệu người dùng), độ tin cậy, và tính tương thích trên các trình duyệt khác nhau. Cả hai loại yêu cầu này đều quan trọng như nhau để tạo nên một sản phẩm thành công.

4.2. Kỹ thuật thu thập yêu cầu Từ phỏng vấn đến khảo sát

Tài liệu nghiên cứu đã áp dụng hiệu quả hai kỹ thuật chính. Phỏng vấn được thực hiện với người quản lý website (Bảng 2. Kế hoạch phỏng vấn) để hiểu rõ quy trình nghiệp vụ, số lượng đơn hàng, và các yêu cầu về quản trị. Khảo sát (Hình 2: Phiếu khảo sát) được dùng để thu thập dữ liệu từ một lượng lớn người dùng tiềm năng, giúp xác định các tính năng được mong đợi và thói quen mua sắm. Việc kết hợp nhiều kỹ thuật giúp tạo ra một bức tranh toàn diện và chính xác về các yêu cầu cần thiết cho việc xây dựng website bán hàng.

V. Case Study Juno

Bản đặc tả yêu cầu của website Juno.vn là kết quả của quá trình phân tích kỹ lưỡng, là một case study Juno.vn điển hình về việc xây dựng hệ thống e-commerce. Về mặt chức năng, hệ thống được chia thành hai nhóm chính: chức năng cho khách hàng và chức năng cho quản trị viên. Khách hàng có thể thực hiện các tác vụ cơ bản như Đăng ký, Đăng nhập, Xem sản phẩm, Thêm vào giỏ hàng, Đặt hàng, và Yêu cầu hỗ trợ. Đặc biệt, các chức năng như Săn sale và Bình luận đánh giá giúp tăng cường tương tác và trải nghiệm người dùng (UX). Về phía quản trị, hệ thống cung cấp các công cụ mạnh mẽ để quản lý sản phẩm (thêm, sửa, xóa), quản lý đơn đặt hàng, quản lý người dùng, và xem báo cáo thống kê. Các yêu cầu này được mô tả chi tiết qua các use case, ví dụ như "Mô tả usecase: Thêm Vào Giỏ Hàng" đã làm rõ luồng sự kiện cơ bản và các luồng rẽ nhánh, đảm bảo đội ngũ lập trình hiểu đúng yêu cầu. Về mặt phi chức năng, các yếu tố như hiệu năng website (phản hồi nhanh), giao diện người dùng (UI) dễ nhìn, và bảo mật website cao được đặt lên hàng đầu. Đây là những yếu tố quyết định sự tin cậy và hài lòng của khách hàng đối với thương hiệu thời trang Juno.

5.1. Phân tích các yêu cầu chức năng cốt lõi của website Juno.vn

Các yêu cầu chức năng cốt lõi của Juno.vn bao gồm: Quản lý sản phẩm (cho phép admin cập nhật thông tin, giá cả, hình ảnh), Tìm kiếm và Lọc (giúp người dùng dễ dàng tìm thấy sản phẩm mong muốn), Giỏ hàng và Tích hợp thanh toán (quy trình mượt mà từ chọn hàng đến thanh toán), và Quản lý tài khoản người dùng. Tài liệu nghiên cứu đã phân tích sâu các use case này bằng biểu đồ trình tự và biểu đồ lớp (ví dụ Hình 19 và 20 cho use case Đặt hàng), cung cấp một cái nhìn chi tiết về mặt kỹ thuật cho từng chức năng.

5.2. Các yêu cầu phi chức năng quan trọng cho nền tảng e commerce

Đối với một nền tảng e-commerce, các yêu cầu phi chức năng là cực kỳ quan trọng. Hiệu năng hoạt động tốt đảm bảo trang web không bị sập trong các đợt khuyến mãi lớn. Tính bảo mật toàn vẹn và xác thực bảo vệ thông tin cá nhân và tài chính của khách hàng. Giao diện dễ nhìn, phù hợp (UI/UX) giúp tăng tỷ lệ chuyển đổi. Ngoài ra, hệ thống phải đáp ứng các trình duyệt thông dụng và có khả năng phục hồi dễ dàng sau sự cố. Những yêu cầu này đảm bảo website Juno.vn không chỉ có nhiều tính năng mà còn hoạt động một cách ổn định và đáng tin cậy.

VI. Kết Luận Bài Học Từ Phân Tích Mô Hình Xoắn Ốc và Juno

Qua việc phân tích mô hình xoắn ốc và áp dụng vào case study Juno.vn, nhiều bài học kinh nghiệm quan trọng đã được rút ra. Bài học lớn nhất là việc xác định đúng mô hình phát triển phần mềm ngay từ đầu là yếu tố then chốt giúp tối ưu hóa nguồn lực và đảm bảo chất lượng sản phẩm. Mô hình xoắn ốc, với sự nhấn mạnh vào quản lý rủi ro và phát triển lặp lại, chứng tỏ sự phù hợp với các dự án phức tạp và có nhiều yếu tố không chắc chắn như website e-commerce. Thứ hai, quá trình phân tích yêu cầu phần mềm không phải là công việc một lần mà là một quá trình liên tục. Việc kết hợp các phương pháp như phỏng vấn, khảo sát và xây dựng mô hình prototype giúp làm rõ và xác thực các yêu cầu một cách hiệu quả. Nghiên cứu về Juno.vn cho thấy tầm quan trọng của việc xây dựng một bản đặc tả yêu cầu chi tiết, bao gồm cả yêu cầu chức năng và yêu cầu phi chức năng. Hướng phát triển trong tương lai, như nhóm nghiên cứu đề xuất, là phân tích sâu hơn các thành phần chức năng và đưa ra các cải tiến cho sản phẩm. Điều này hoàn toàn phù hợp với bản chất của mô hình xoắn ốc, cho phép hệ thống liên tục được cải tiến và mở rộng qua các vòng lặp tiếp theo, đảm bảo website thương mại điện tử luôn đáp ứng được sự thay đổi của thị trường và công nghệ.

6.1. Tổng kết bài học kinh nghiệm từ dự án phân tích Juno.vn

Dự án phân tích Juno.vn đã cung cấp những bài học thực tiễn giá trị. Nó cho thấy cách áp dụng lý thuyết về vòng đời phát triển phần mềm (SDLC) vào một dự án thực tế. Bài học quan trọng bao gồm kỹ năng làm việc nhóm, phân chia công việc, và cách vượt qua khó khăn trong việc tìm kiếm tài liệu. Quan trọng hơn, nó khẳng định rằng một bản phân tích yêu cầu tốt là nền móng vững chắc cho toàn bộ quy trình làm website, giúp giảm thiểu sai sót và chi phí sửa đổi trong các giai đoạn sau.

6.2. Hướng phát triển và cải tiến cho website Juno.vn trong tương lai

Dựa trên các phân tích, hướng phát triển cho Juno.vn có thể tập trung vào việc cá nhân hóa trải nghiệm người dùng (UX) bằng cách sử dụng AI để gợi ý sản phẩm. Một hướng khác là tối ưu hóa hơn nữa hiệu năng website cho thiết bị di động, vì đây là xu hướng mua sắm chính hiện nay. Ngoài ra, việc tích hợp thêm các phương thức thanh toán mới và cải thiện hệ thống CRM (Quản lý quan hệ khách hàng) cũng là những cải tiến tiềm năng. Mô hình xoắn ốc cho phép triển khai các tính năng này một cách tuần tự, đảm bảo mỗi cải tiến đều được kiểm thử và đánh giá kỹ lưỡng trước khi ra mắt chính thức.