Thực Trạng và Yếu Tố Liên Quan Đến Xây Dựng, Sử Dụng Nhà Tiêu Hợp Vệ Sinh Của Người Khmer Tại Xã Ô Lâm, Tri Tôn, An Giang

• Tác giả: Ngô Hoàng Khiêm
• Người hướng dẫn: TS. Phạm Đức Minh
• Trường học: Trường Đại Học Y Tế Công Cộng
• Chuyên ngành: Y Tế Công Cộng
• Đề tài: Thực Trạng và Yếu Tố Liên Quan Đến Nhà Tiêu Hợp Vệ Sinh Của Người Khmer Tại Xã Ô Lâm, Tri Tôn, An Giang
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• 1. ĐẶT VẤN ĐỀ
• 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
• 3. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 3.1. Nhà tiêu hợp vệ sinh
• 3.1.1. Một số khái niệm về nhà tiêu hợp vệ sinh
• 3.1.2. Các mô hình nhà tiêu hợp vệ sinh hiện nay tại Việt Nam
• 3.1.3. Điều kiện vệ sinh đối với các mô hình nhà tiêu hợp vệ sinh
• 3.2. Thực trạng và các yếu tố liên quan xây dựng, sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh
• 3.2.1. Thực trạng xây dựng, sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh
• Tài liệu tham khảo
• Phụ lục 1: Phiếu điều tra hộ gia đình
• Phụ lục 2: Bảng kiểm quan sát điều kiện vệ sinh nhà tiêu
• Phụ lục 3: Hướng dẫn chấm điểm kiến thức
• Phụ lục 4: Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nhà tiêu - điều kiện bảo đảm hợp vệ sinh
• Phụ lục 5: Kết quả quan sát tình trạng vệ sinh của nhà tiêu
• Phụ lục 6: Kiến thức của đối tượng nghiên cứu
• Phụ lục 7: Các biến số nghiên cứu
• Phụ lục 8: Kế hoạch nghiên cứu
• Phụ lục 9: Dự trù kinh phí nghiên cứu

I. Tổng Quan Thực Trạng Nhà Tiêu Hợp Vệ Sinh ở Ô Lâm

Ô nhiễm môi trường, đặc biệt từ chất thải sinh hoạt, đang là một thách thức toàn cầu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Việc sử dụng nhà tiêu không hợp vệ sinh góp phần lớn vào vấn đề này, gây ra nhiều bệnh tật nguy hiểm, đặc biệt ở các nước đang phát triển. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Quỹ Nhi đồng Liên hiệp quốc (UNICEF), năm 2015, có tới 4,4 tỷ người trên thế giới (61%) sử dụng các công trình vệ sinh không được xử lý đúng cách, dẫn đến nhiều hệ lụy về sức khỏe. Do đó, xây dựng và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh là vô cùng cần thiết để bảo vệ vệ sinh môi trường và sức khỏe cộng đồng. Nghiên cứu này tập trung vào thực trạng nhà tiêu hợp vệ sinh tại xã Ô Lâm, Tri Tôn, An Giang, nơi có đông đồng bào người Khmer sinh sống, nhằm đánh giá tình hình và tìm ra các yếu tố liên quan.

1.1. Tầm Quan Trọng của Nhà Tiêu Hợp Vệ Sinh Với Cộng Đồng

Việc sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa các bệnh truyền nhiễm do nguồn nước và điều kiện vệ sinh kém, như tiêu chảy, đau mắt hột, nhiễm sán máng và giun đường ruột. Hơn ba nghìn trường hợp tử vong mỗi ngày là hậu quả của việc sử dụng nguồn nước không an toàn và điều kiện vệ sinh không đảm bảo. Đặc biệt, nhóm dân tộc thiểu số như người Khmer thường gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận điều kiện vệ sinh tốt, do đó cần có sự quan tâm và hỗ trợ đặc biệt.

1.2. Tổng Quan về Xã Ô Lâm và Dân Tộc Khmer ở An Giang

Xã Ô Lâm, thuộc huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang, là một xã miền núi đặc thù với phần lớn dân số là người Khmer. Hoạt động kinh tế chủ yếu là nông nghiệp và chăn nuôi. Các cụm dân cư thường nằm xa các trục lộ giao thông chính, gây khó khăn cho việc tiếp cận các dịch vụ cơ bản, bao gồm cả nước sạch và nhà tiêu hợp vệ sinh. Trình độ học vấn hạn chế, bất đồng ngôn ngữ và điều kiện kinh tế khó khăn cũng là những rào cản đối với việc cải thiện điều kiện vệ sinh của người dân.

II. Thách Thức Tỷ Lệ Sử Dụng Nhà Tiêu ở Người Khmer

Mặc dù tỷ lệ hộ gia đình Việt Nam có xây dựng và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh đã đạt 83,3% vào năm 2017, vẫn còn sự chênh lệch lớn giữa các vùng miền, đặc biệt ở những khu vực có đông đồng bào dân tộc thiểu số. Tại An Giang, tỷ lệ này tương đối cao (90,3%), nhưng vẫn thấp hơn ở các huyện miền núi như Tri Tôn và An Phú. Tình hình còn khó khăn hơn tại các xã vùng sâu vùng xa như Ô Lâm, nơi tỷ lệ sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh còn dưới 70%. Theo kết quả điều tra năm 2018, tỷ lệ hộ gia đình xây dựng và sử dụng nhà tiêu so với tỷ lệ xây dựng và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh trên địa bàn tỉnh nói chung, và của người Khmer ở xã Ô Lâm nói riêng có sự chênh lệch không quá 1% (lần lượt là 90,3%; 89,4% của tỉnh và 66,02%; 65,58% ở xã Ô Lâm). Điều này cho thấy, vấn đề không chỉ là xây dựng mà còn là sử dụng đúng cách nhà tiêu hợp vệ sinh.

2.1. So Sánh Với Các Khu Vực Khác Vệ Sinh Môi Trường Vùng Nông Thôn

So với các khu vực khác, tỷ lệ sử dụng nhà tiêu ở vùng nông thôn, đặc biệt là vùng dân tộc thiểu số, vẫn còn thấp. Điều này gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến vệ sinh môi trường và sức khỏe cộng đồng. Tình trạng này đòi hỏi sự quan tâm và can thiệp từ các cấp chính quyền và các tổ chức xã hội.

2.2. Những Khó Khăn Trong Việc Xây Dựng Nhà Tiêu Hợp Vệ Sinh

Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến việc xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh, bao gồm kinh tế hộ gia đình, nhận thức về vệ sinh, tiếp cận nguồn nước sạch, và tập quán sinh hoạt. Ngoài ra, các yếu tố văn hóa Khmer cũng có thể đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định việc xây dựng và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh.

2.3. Sự Chênh Lệch Giữa Xây Dựng và Sử Dụng Nhà Tiêu Hợp Vệ Sinh

Việc xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh không đồng nghĩa với việc sử dụng nó một cách hợp lý và hiệu quả. Nhiều hộ gia đình dù đã có nhà tiêu hợp vệ sinh, nhưng vẫn chưa thực sự sử dụng đúng cách do thiếu kiến thức, thay đổi tập quán sinh hoạt hoặc các lý do khác. Do đó, cần có các chương trình giáo dục và nâng cao nhận thức về vệ sinh để đảm bảo người dân sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh một cách hiệu quả.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Thực Trạng và Yếu Tố Liên Quan

Để làm rõ thực trạng và các yếu tố liên quan đến việc xây dựng và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh của người Khmer tại xã Ô Lâm, nghiên cứu này sử dụng phương pháp mô tả cắt ngang có phân tích. Đối tượng nghiên cứu là các hộ gia đình người Khmer trên địa bàn xã. Thông tin được thu thập thông qua phỏng vấn bằng bộ câu hỏi chuẩn hóa và quan sát trực tiếp điều kiện vệ sinh của nhà tiêu. Dữ liệu sau đó được phân tích thống kê để xác định mối liên quan giữa các yếu tố như kinh tế hộ gia đình, nhận thức về vệ sinh, tiếp cận nguồn nước sạch, và tập quán sinh hoạt với việc xây dựng và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh. Dựa trên kết quả nghiên cứu, các giải pháp can thiệp phù hợp sẽ được đề xuất để cải thiện tình hình.

3.1. Thiết Kế Nghiên Cứu và Phương Pháp Chọn Mẫu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế nghiên cứu mô tả cắt ngang có phân tích. Mẫu nghiên cứu được chọn ngẫu nhiên có hệ thống từ danh sách các hộ gia đình người Khmer tại xã Ô Lâm. Cỡ mẫu được tính toán đảm bảo tính đại diện cho toàn bộ quần thể nghiên cứu.

3.2. Công Cụ và Phương Pháp Thu Thập Dữ Liệu

Dữ liệu được thu thập thông qua hai phương pháp chính: phỏng vấn bằng bộ câu hỏi và quan sát trực tiếp. Bộ câu hỏi được thiết kế để thu thập thông tin về các yếu tố nhân khẩu học, kinh tế, nhận thức về vệ sinh, tập quán sinh hoạt, và tình trạng xây dựng và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh. Bảng kiểm quan sát được sử dụng để đánh giá điều kiện vệ sinh của nhà tiêu.

IV. Kết Quả Thực Trạng Xây Dựng và Sử Dụng Nhà Tiêu

Kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ hộ gia đình người Khmer có xây dựng nhà tiêu đạt 66,7%. Tuy nhiên, tỷ lệ hộ gia đình sử dụng nhà tiêu được đánh giá là hợp vệ sinh chỉ mới đạt 43,08%. Trong số 260 hộ gia đình có xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh, tỷ lệ hộ gia đình sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh là 64,2% và 35,8% hộ gia đình sử dụng nhà tiêu không hợp vệ sinh. Điều này cho thấy, việc xây dựng nhà tiêu chưa đảm bảo được việc sử dụng hợp vệ sinh, cần có các giải pháp để nâng cao nhận thức và thay đổi tập quán sinh hoạt của người dân.

4.1. Phân Tích Chi Tiết Về Tỷ Lệ Xây Dựng Nhà Tiêu

Tỷ lệ 66,7% hộ gia đình có xây dựng nhà tiêu cho thấy một sự cải thiện so với trước đây. Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận dân số chưa có nhà tiêu, đòi hỏi sự quan tâm đặc biệt từ chính quyền địa phương và các tổ chức xã hội. Cần tìm hiểu rõ nguyên nhân khiến các hộ gia đình này chưa xây dựng nhà tiêu, từ đó đưa ra các giải pháp hỗ trợ phù hợp.

4.2. Đánh Giá Tình Trạng Hợp Vệ Sinh Của Nhà Tiêu

Tỷ lệ 43,08% hộ gia đình sử dụng nhà tiêu được đánh giá là hợp vệ sinh là một con số đáng lo ngại. Điều này cho thấy, nhiều nhà tiêu dù đã được xây dựng, nhưng không đáp ứng được các tiêu chuẩn về vệ sinh môi trường. Cần có các chương trình kiểm tra, đánh giá và hướng dẫn người dân cách sử dụng và bảo quản nhà tiêu đúng cách.

V. Yếu Tố Kinh Tế Giới Tính và Nhận Thức Vệ Sinh Ảnh Hưởng

Nghiên cứu xác định một số yếu tố liên quan đến việc xây dựng và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh. Những hộ gia đình có kinh tế khó khăn có tỷ lệ không xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh cao hơn 3,91 lần so với những hộ có điều kiện kinh tế tốt hơn. Vai trò của người phụ nữ trong gia đình cũng quan trọng, khi những hộ mà người nữ không có vai trò quyết định có tỷ lệ không xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh cao hơn 2,44 lần. Ngoài ra, chủ hộ là nữ có tỷ lệ sử dụng nhà tiêu không hợp vệ sinh cao hơn 2,94 lần so với chủ hộ là nam. Những chủ hộ làm các nghề khác ngoài nông nghiệp cũng có tỷ lệ sử dụng nhà tiêu không hợp vệ sinh cao hơn 3,3 lần. Điều này cho thấy, cần có các giải pháp hỗ trợ kinh tế cho các hộ nghèo, nâng cao vai trò của phụ nữ và tăng cường giáo dục nhận thức về vệ sinh cho người dân.

5.1. Kinh Tế Hộ Gia Đình Và Quyết Định Xây Dựng Nhà Tiêu

Khó khăn về kinh tế là một rào cản lớn đối với việc xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh. Các hộ gia đình nghèo thường không có đủ nguồn lực để đầu tư vào việc xây dựng nhà tiêu, đồng thời cũng ít có khả năng tiếp cận các nguồn hỗ trợ từ bên ngoài. Cần có các chương trình hỗ trợ kinh tế đặc biệt cho các hộ nghèo để giúp họ xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh.

5.2. Vai Trò Của Giới Tính Trong Sử Dụng Nhà Tiêu Hợp Vệ Sinh

Vai trò của người phụ nữ trong gia đình cũng ảnh hưởng đến việc xây dựng và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh. Ở nhiều gia đình, người phụ nữ đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định các vấn đề liên quan đến vệ sinh và sức khỏe. Do đó, cần nâng cao vai trò của phụ nữ trong gia đình và cộng đồng, đồng thời tăng cường giáo dục nhận thức về vệ sinh cho phụ nữ.

5.3. Nhận Thức Về Vệ Sinh và Tập Quán Sinh Hoạt Ảnh Hưởng Như Thế Nào

Nhận thức về vệ sinh và tập quán sinh hoạt cũng đóng vai trò quan trọng trong việc sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh. Nhiều người dân chưa thực sự hiểu rõ về tầm quan trọng của vệ sinh và chưa thay đổi được các tập quán sinh hoạt cũ. Cần có các chương trình giáo dục và truyền thông hiệu quả để nâng cao nhận thức về vệ sinh và thay đổi tập quán sinh hoạt của người dân.

VI. Kết Luận Giải Pháp Nâng Cao Vệ Sinh Cho Người Khmer

Nghiên cứu này đã làm rõ thực trạng và các yếu tố liên quan đến việc xây dựng và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh của người Khmer tại xã Ô Lâm, Tri Tôn, An Giang. Kết quả nghiên cứu cho thấy, cần có các giải pháp can thiệp toàn diện, bao gồm hỗ trợ kinh tế, nâng cao vai trò của phụ nữ, tăng cường giáo dục nhận thức về vệ sinh, và thay đổi tập quán sinh hoạt. Chính quyền địa phương, các trung tâm y tế, và các tổ chức xã hội cần phối hợp chặt chẽ để triển khai các chương trình can thiệp hiệu quả, nhằm cải thiện điều kiện vệ sinh và sức khỏe cộng đồng cho người Khmer tại địa phương.

6.1. Khuyến Nghị Cho Chính Quyền Địa Phương và Trung Tâm Y Tế

Chính quyền địa phương cần tăng cường đầu tư vào cơ sở hạ tầng vệ sinh, đặc biệt là hệ thống cấp nước sạch và xử lý chất thải. Trung tâm y tế cần phối hợp với các trạm y tế xã để triển khai các chương trình giáo dục vệ sinh và tư vấn cho người dân về cách sử dụng và bảo quản nhà tiêu hợp vệ sinh.

6.2. Giải Pháp Hỗ Trợ Người Khmer Cải Thiện Điều Kiện Vệ Sinh

Cần có các chương trình hỗ trợ kinh tế đặc biệt cho người Khmer, giúp họ xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh và tiếp cận các dịch vụ y tế. Đồng thời, cần tăng cường giáo dục nhận thức về vệ sinh bằng tiếng Khmer, sử dụng các phương pháp truyền thông phù hợp với văn hóa và tập quán của người Khmer.

Tổng quan nghiên cứu

Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Quỹ Nhi đồng Liên hiệp quốc (UNICEF) năm 2017, khoảng 4,4 tỷ người (61%) trên thế giới đang sử dụng các công trình vệ sinh không hợp vệ sinh (HVS). Tại Việt Nam, tỷ lệ hộ gia đình (HGĐ) sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh (NTHVS) đạt khoảng 83,3% năm 2017, tuy nhiên sự chênh lệch giữa các vùng miền, đặc biệt là các vùng dân tộc thiểu số (DTTS), vẫn còn lớn. Tại xã Ô Lâm, huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang, nơi có đông đồng bào dân tộc Khmer sinh sống, tỷ lệ xây dựng và sử dụng NTHVS còn thấp, lần lượt là 66,7% và 43,08% theo kết quả nghiên cứu năm 2020. Nghiên cứu nhằm mô tả thực trạng xây dựng, sử dụng NTHVS của người Khmer tại địa phương này, đồng thời xác định các yếu tố liên quan ảnh hưởng đến việc xây dựng và sử dụng NTHVS.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào 390 HGĐ người Khmer tại xã Ô Lâm trong giai đoạn từ tháng 10/2019 đến tháng 7/2020. Mục tiêu cụ thể gồm mô tả thực trạng xây dựng, sử dụng NTHVS và phân tích các yếu tố nhân khẩu học, kinh tế, vai trò quyết định trong gia đình, kiến thức, thái độ, niềm tin, nguồn nước sinh hoạt và tiếp cận thông tin ảnh hưởng đến việc xây dựng và sử dụng NTHVS. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp dữ liệu thực tiễn để đề xuất các giải pháp nâng cao tỷ lệ xây dựng và sử dụng NTHVS, góp phần cải thiện điều kiện vệ sinh môi trường và sức khỏe cộng đồng tại vùng dân tộc thiểu số.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên khung lý thuyết về xây dựng và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh, phát triển từ nghiên cứu của tác giả Trần Phúc Quỳnh (2015). Khung lý thuyết bao gồm các yếu tố chính:

• Kiến thức: Hiểu biết về các mô hình NTHVS, điều kiện vệ sinh, các bệnh liên quan và lợi ích của việc sử dụng NTHVS.
• Thái độ và niềm tin: Sự chấp nhận, tin tưởng vào lợi ích và sự cần thiết của NTHVS.
• Yếu tố nhân khẩu học: Tuổi, giới tính, trình độ học vấn, nghề nghiệp của chủ hộ.
• Yếu tố kinh tế và xã hội: Điều kiện kinh tế hộ gia đình, vai trò quyết định của người phụ nữ trong gia đình, phong tục tập quán.
• Nguồn nước và tiếp cận thông tin: Ảnh hưởng của nguồn nước sinh hoạt và khả năng tiếp cận thông tin về NTHVS.
• Chính sách hỗ trợ: Tác động của các chương trình hỗ trợ xây dựng NTHVS.

Ba khái niệm chính được sử dụng là: nhà tiêu hợp vệ sinh, xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh, và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (Thông tư 27/2011/TT-BYT).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế mô tả cắt ngang kết hợp phân tích các yếu tố liên quan. Đối tượng nghiên cứu là 390 HGĐ người Khmer tại xã Ô Lâm, được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có hệ thống từ danh sách 3299 hộ dân. Cỡ mẫu được tính toán dựa trên tỷ lệ sử dụng NTHVS ước tính là 36% với độ tin cậy 95% và sai số 5%.

Dữ liệu được thu thập bằng bộ câu hỏi phỏng vấn có cấu trúc và bảng kiểm quan sát điều kiện vệ sinh nhà tiêu, dựa trên quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nhà tiêu hợp vệ sinh. Các điều tra viên là cộng tác viên y tế người Khmer được tập huấn kỹ năng thu thập thông tin. Thời gian thu thập dữ liệu từ tháng 10/2019 đến tháng 7/2020.

Dữ liệu sau khi thu thập được làm sạch, mã hóa và nhập liệu bằng phần mềm EpiData 3.1, phân tích bằng SPSS 20.0. Phân tích mô tả sử dụng tỷ lệ phần trăm, phân tích mối liên quan sử dụng kiểm định khi bình phương và tính tỷ số chênh (OR) với mức ý nghĩa p < 0,05. Nghiên cứu tuân thủ các quy định đạo đức, được Hội đồng đạo đức Trường Đại học Y tế Công cộng phê duyệt.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tỷ lệ xây dựng và sử dụng NTHVS: Trong 390 HGĐ người Khmer, 66,7% có xây dựng NTHVS, trong đó 57,3% là nhà tiêu tự hoại và 42,7% là nhà tiêu thấm dội nước. Tuy nhiên, chỉ có 43,08% HGĐ sử dụng nhà tiêu đạt chuẩn hợp vệ sinh theo quy định. Trong số 260 HGĐ có xây dựng NTHVS, 64,2% sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh, còn lại 35,8% sử dụng nhà tiêu không hợp vệ sinh.

2. Yếu tố kinh tế: HGĐ có điều kiện kinh tế khó khăn có tỷ lệ không xây dựng NTHVS cao gấp 3,91 lần so với nhóm không khó khăn (p < 0,001).

3. Vai trò quyết định của người phụ nữ: HGĐ mà người phụ nữ không có vai trò quyết định chính có tỷ lệ không xây dựng NTHVS cao gấp 2,44 lần so với HGĐ có người phụ nữ quyết định (p < 0,001).

4. Đặc điểm nhân khẩu học và sử dụng NTHVS: HGĐ có chủ hộ là nữ có tỷ lệ sử dụng nhà tiêu không hợp vệ sinh cao gấp 2,94 lần so với chủ hộ nam (p < 0,001). HGĐ có chủ hộ làm nghề khác ngoài nông nghiệp có tỷ lệ sử dụng nhà tiêu không hợp vệ sinh cao gấp 3,3 lần so với nhóm làm nông nghiệp (p < 0,001).

5. Nguồn nước sinh hoạt: HGĐ sử dụng nguồn nước máy có tỷ lệ sử dụng nhà tiêu không hợp vệ sinh cao gấp 3,42 lần so với HGĐ sử dụng nguồn nước khác (p < 0,05).

Thảo luận kết quả

Tỷ lệ xây dựng NTHVS của người Khmer tại xã Ô Lâm (66,7%) tương đồng với báo cáo điều tra nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn tỉnh An Giang (68,38%) nhưng cao hơn nhiều so với các nghiên cứu tại các vùng DTTS khác như người Raglai tại Ninh Thuận (25,8%). Điều này phản ánh sự cải thiện về điều kiện kinh tế và chính sách hỗ trợ tại địa phương.

Tuy nhiên, tỷ lệ sử dụng NTHVS đạt chuẩn chỉ 43,08% cho thấy còn nhiều hạn chế trong việc duy trì và vận hành nhà tiêu đúng cách. Nguyên nhân có thể do trình độ học vấn thấp, thói quen vệ sinh chưa tốt và khó khăn trong tiếp cận thông tin. Việc chủ hộ là nữ và vai trò quyết định của người phụ nữ trong gia đình có ảnh hưởng tích cực đến việc xây dựng và sử dụng NTHVS, phù hợp với các nghiên cứu trước đây cho thấy phụ nữ thường quan tâm hơn đến vấn đề vệ sinh và sức khỏe gia đình.

Mối liên quan giữa điều kiện kinh tế và xây dựng NTHVS là rõ ràng, do chi phí xây dựng nhà tiêu dội nước khá cao, các hộ nghèo khó tiếp cận. Điều này đặt ra yêu cầu cần có các chính sách hỗ trợ tài chính phù hợp hơn. Mối liên quan bất ngờ giữa nguồn nước máy và tỷ lệ sử dụng nhà tiêu không hợp vệ sinh có thể do các hộ sử dụng nước máy chưa thực sự hiểu hoặc chưa được hướng dẫn đầy đủ về vận hành nhà tiêu, cần có các chương trình truyền thông và đào tạo kỹ thuật.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ xây dựng và sử dụng NTHVS theo các nhóm kinh tế, giới tính chủ hộ, và nguồn nước sinh hoạt để minh họa rõ ràng sự khác biệt giữa các nhóm.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường hỗ trợ tài chính cho hộ nghèo: Chính quyền địa phương và các tổ chức liên quan cần triển khai các chương trình hỗ trợ xây dựng NTHVS với mức vay vốn ưu đãi hoặc hỗ trợ trực tiếp nhằm giảm gánh nặng chi phí cho các hộ gia đình khó khăn. Mục tiêu nâng tỷ lệ xây dựng NTHVS lên trên 80% trong vòng 3 năm.

2. Nâng cao vai trò của người phụ nữ trong gia đình: Tổ chức các lớp tập huấn, hội thảo nâng cao nhận thức và kỹ năng cho phụ nữ về xây dựng và sử dụng NTHVS, đồng thời khuyến khích họ tham gia quyết định trong gia đình. Mục tiêu tăng tỷ lệ HGĐ có người phụ nữ quyết định xây dựng NTHVS lên 70% trong 2 năm.

3. Tăng cường truyền thông và đào tạo kỹ thuật: Phối hợp với trạm y tế xã và cộng tác viên y tế để tổ chức các buổi truyền thông về lợi ích, cách vận hành và bảo dưỡng nhà tiêu hợp vệ sinh, đặc biệt tập trung vào các nhóm sử dụng nguồn nước máy. Mục tiêu giảm tỷ lệ sử dụng nhà tiêu không hợp vệ sinh xuống dưới 20% trong 2 năm.

4. Cải thiện tiếp cận nguồn nước sạch: Đầu tư nâng cấp hệ thống cấp nước sạch tại các phum khó khăn, đảm bảo cung cấp đủ nước cho sinh hoạt và vệ sinh nhà tiêu. Mục tiêu tăng tỷ lệ HGĐ có đủ nước sử dụng lên 60% trong 3 năm.

5. Giám sát và đánh giá định kỳ: Thiết lập hệ thống giám sát, đánh giá định kỳ về xây dựng và sử dụng NTHVS tại địa phương, phối hợp với các cơ quan y tế để kịp thời phát hiện và xử lý các vấn đề phát sinh. Thực hiện đánh giá hàng năm để điều chỉnh chính sách phù hợp.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Chính quyền địa phương và các cơ quan quản lý y tế: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách, kế hoạch hỗ trợ xây dựng và sử dụng NTHVS phù hợp với đặc thù vùng dân tộc Khmer, nâng cao hiệu quả các chương trình vệ sinh môi trường.

2. Các tổ chức phi chính phủ và dự án phát triển: Áp dụng dữ liệu thực tiễn để thiết kế các can thiệp, dự án hỗ trợ tài chính, truyền thông và đào tạo kỹ thuật nhằm cải thiện điều kiện vệ sinh tại vùng DTTS.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành y tế công cộng, môi trường: Tham khảo phương pháp nghiên cứu, khung lý thuyết và kết quả phân tích để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về vệ sinh môi trường và sức khỏe cộng đồng tại các vùng dân tộc thiểu số.

4. Cộng tác viên y tế và cán bộ y tế cơ sở: Nâng cao nhận thức và kỹ năng trong việc hướng dẫn, giám sát xây dựng và sử dụng NTHVS, từ đó góp phần cải thiện sức khỏe cộng đồng tại địa phương.

Câu hỏi thường gặp

1. Nhà tiêu hợp vệ sinh là gì?
   Nhà tiêu hợp vệ sinh là công trình vệ sinh đảm bảo cô lập phân người, ngăn không cho phân tiếp xúc với môi trường và côn trùng, có khả năng tiêu diệt mầm bệnh, không gây mùi hôi và ô nhiễm môi trường.

2. Tại sao tỷ lệ sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh ở người Khmer thấp?
   Nguyên nhân chính gồm điều kiện kinh tế khó khăn, trình độ học vấn thấp, thói quen vệ sinh chưa tốt, khó khăn trong tiếp cận thông tin và nguồn nước sạch hạn chế.

3. Vai trò của người phụ nữ trong xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh như thế nào?
   Người phụ nữ có vai trò quyết định trong gia đình giúp tăng khả năng xây dựng và sử dụng NTHVS, do họ thường quan tâm hơn đến vấn đề vệ sinh và sức khỏe gia đình.

4. Nguồn nước sinh hoạt ảnh hưởng ra sao đến việc sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh?
   Nguồn nước sạch ổn định giúp đảm bảo việc vận hành nhà tiêu dội nước hiệu quả, tuy nhiên nghiên cứu cho thấy một số hộ sử dụng nước máy vẫn chưa sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh đúng cách, cần tăng cường truyền thông.

5. Các giải pháp nào hiệu quả để nâng cao tỷ lệ sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh?
   Hỗ trợ tài chính cho hộ nghèo, nâng cao vai trò người phụ nữ, truyền thông và đào tạo kỹ thuật, cải thiện nguồn nước sạch và giám sát định kỳ là các giải pháp thiết thực và hiệu quả.

Kết luận

• Tỷ lệ xây dựng NTHVS của người Khmer tại xã Ô Lâm đạt 66,7%, nhưng tỷ lệ sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh chỉ đạt 43,08%.
• Điều kiện kinh tế khó khăn và vai trò quyết định của người phụ nữ trong gia đình là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến việc xây dựng NTHVS.
• Đặc điểm nhân khẩu học như giới tính, nghề nghiệp của chủ hộ cũng liên quan đến việc sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh.
• Nguồn nước sinh hoạt và tiếp cận thông tin có ảnh hưởng đến việc sử dụng NTHVS, cần được cải thiện thông qua các chương trình truyền thông và đầu tư hạ tầng.
• Các giải pháp hỗ trợ tài chính, nâng cao nhận thức, vai trò người phụ nữ và cải thiện nguồn nước cần được triển khai đồng bộ để nâng cao tỷ lệ xây dựng và sử dụng NTHVS tại địa phương.

Nghiên cứu đề xuất các bước tiếp theo gồm triển khai các chương trình hỗ trợ tài chính, đào tạo kỹ thuật, truyền thông nâng cao nhận thức và giám sát định kỳ. Các cơ quan quản lý, tổ chức phi chính phủ và cộng đồng dân cư được khuyến khích phối hợp thực hiện để cải thiện điều kiện vệ sinh môi trường và sức khỏe cộng đồng vùng dân tộc Khmer.