QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN THEO HƢỚNG XÂY DỰNG TỔ CHỨC HỌC TẬP Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC HUYỆN SÔNG MÃ, TỈNH SƠN LA

• Tác giả: Lưu Quốc Mạnh
• Người hướng dẫn: PGS. Trần Thị Minh Hằng
• Trường học: Trường Đại Học Giáo Dục - Đại Học Quốc Gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Quản Lý Giáo Dục
• Đề tài: Quản Lý Hoạt Động Tổ Chuyên Môn Theo Hướng Xây Dựng Tổ Chức Học Tập Ở Các Trường Tiểu Học Huyện Sông Mã, Tỉnh Sơn La
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN THEO HƯỚNG XÂY DỰNG TỔ CHỨC HỌC TẬP Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC
• 1.1. Tổng quan nghiên cứu
• 1.2. Nghiên cứu ở nước ngoài
• 1.3. Nghiên cứu ở Việt Nam
• 1.4. Một số khái niệm cơ bản của đề tài
• 1.4.1. Quản lý nhà trường
• 1.4.2. Tổ chuyên môn ở trường TH
• 1.4.3. Nhiệm vụ của tổ chuyên môn ở trường TH
• 1.4.4. Tổ chức học tập
• 1.4.5. Quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng xây dựng tổ chức học tập ở trường TH
• 1.4.6. Hoạt động tổ chuyên môn theo hướng xây dựng tổ chức học tập
• 1.4.7. Vai trò của tổ chức học tập trong tổ chuyên môn ở trường tiểu học
• 1.4.8. Nội dung hoạt động tổ chuyên môn theo hướng xây dựng tổ chức học tập
• 1.4.9. Yêu cầu hoạt động tổ chuyên môn theo hướng xây dựng tổ chức học tập ở trường tiểu học
• 1.4.10. Nội dung quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng xây dựng tổ chức học tập ở trường tiểu học
• 1.4.11. Quản lý xây dựng kế hoạch hoạt động của tổ theo kế hoạch giáo dục
• 1.4.12. Tổ chức thực hiện hoạt động tổ chuyên môn theo hướng xây dựng tổ chức học tập
• 1.4.13. Chỉ đạo hoạt động chuyên môn theo hướng xây dựng tổ chức học tập
• 1.4.14. Kiểm tra, đánh giá tổ chuyên môn quản lý giáo viên trong việc xây dựng tổ chức học tập
• 1.4.15. Tạo động lực cho đội ngũ tổ trưởng chuyên môn, giáo viên của nhà trường
• 1.4.16. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường TH theo hướng xây dựng tổ chức học tập
• 1.4.16.1. Yếu tố thuộc về nhà trường
• 1.4.16.2. Yếu tố khách quan
• 1.4.17. Tiểu kết chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN THEO HƯỚNG XÂY DỰNG TỔ CHỨC HỌC TẬP Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN SÔNG MÃ, TỈNH SƠN LA
• 2.1. Vài nét về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La
• 2.1.1. Điều kiện tự nhiên
• 2.1.2. Tình hình kinh tế, văn hóa – xã hội
• 2.2. Khái quát về giáo dục Tiểu học huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La
• 2.3. Khái quát hoạt động khảo sát
• 2.3.1. Mục tiêu khảo sát
• 2.3.2. Phạm vi, đối tượng khảo sát
• 2.3.3. Công cụ khảo sát
• 2.3.4. Phương pháp xử lý số liệu
• 2.3.5. Tiêu chí đánh giá
• 2.4. Thực trạng hoạt động của tổ chuyên môn theo hướng xây dựng tổ chức học tập ở các trường TH huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La
• 2.4.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về hoạt động của tổ chuyên môn ở trường tiểu học
• 2.4.2. Thực trạng thực hiện hoạt động tổ chuyên môn theo hướng xây dựng tổ chức học tập ở các trường TH huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La
• 2.4.3. Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng xây dựng tổ chức học tập ở các trường tiểu học huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La
• 2.4.4. Thực trạng xây dựng kế hoạch hoạt động TCM theo hướng xây dựng tổ chức học tập ở các trường tiểu học
• 2.4.5. Thực trạng tổ chức hoạt động tổ chuyên môn theo hướng xây dựng tổ chức học tập ở các trường tiểu học
• 2.4.6. Thực trạng chỉ đạo hoạt động sinh hoạt TCM theo hướng xây dựng tổ chức học tập ở các trường tiểu học
• 2.4.7. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động tổ chuyên môn theo hướng xây dựng tổ chức học tập ở các trường tiểu học
• 2.4.8. Thực trạng tạo động lực cho đội ngũ tổ trưởng chuyên môn và giáo viên ở các trường tiểu học
• 2.4.9. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng xây dựng TCHT ở các trường TH huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La
• 2.4.10. Đánh giá chung về thực trạng hoạt động tổ chuyên môn và quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng xây dựng TCHT ở các trường TH huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La
• 2.4.10.1. Những điểm mạnh
• 2.4.10.2. Những điểm yếu
• 2.4.11. Tiểu kết chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN THEO HƯỚNG XÂY DỰNG TỔ CHỨC HỌC TẬP Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN SÔNG MÃ, TỈNH SƠN LA
• 3.1. Những nguyên tắc đề xuất biện pháp
• 3.1.1. Đảm bảo tính mục tiêu
• 3.1.2. Bảo đảm tính khả thi
• 3.1.3. Bảo đảm tính kế thừa
• 3.1.4. Bảo đảm tính hệ thống
• 3.2. Biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng xây dựng tổ chức học tập ở các trường Tiểu học huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La
• 3.2.1. Biện pháp 1: Tổ chức phổ biến quán triệt nhận thức cho CBQL và giáo viên về tầm quan trọng quản lý hoạt động của tổ chuyên môn theo hướng xây dựng tổ chức học tập là cách thức quan trọng để nâng cao chuyên môn cho GV
• 3.2.2. Chỉ đạo các tổ chuyên môn lập kế hoạch hoạt động của tổ hàng năm theo hướng xây dựng tổ chức học tập trên cơ sở yêu cầu mới của Chương trình giáo dục phổ thông 2018
• 3.2.3. Chỉ đạo xây dựng cộng đồng học tập cho GV trong tổ chuyên môn
• 3.2.4. Tổ trưởng chuyên môn hướng dẫn bồi dưỡng đội ngũ giáo viên theo hướng xây dựng TCHT
• 3.2.5. Chỉ đạo thực hiện tốt quy định về hồ sơ chuyên môn và nề nếp của giáo viên TH
• 3.2.6. Chỉ đạo đánh giá giáo viên TH theo chuẩn nghề nghiệp gắn với thi đua, khen thưởng
• 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp
• 3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất
• 3.4.1. Tổ chức khảo nghiệm
• 3.4.2. Cách đánh giá
• 3.4.3. Kết quả khảo nghiệm
• 3.5. Tiểu kết chương 3
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Về Quản Lý Tổ Chuyên Môn Tiểu Học Hiện Nay

Tổ chuyên môn đóng vai trò then chốt trong hệ thống giáo dục tiểu học. Các nghiên cứu của M. Kônđacốp và Harlđ - Koontz nhấn mạnh vai trò lãnh đạo toàn diện của hiệu trưởng trong hoạt động chuyên môn. Darling - Hammond (1998) chỉ ra sự cần thiết liên kết phát triển chuyên môn với học tập của học sinh và đổi mới chương trình. Ainscow (1998) cảnh báo về sự cô lập giữa các tổ chuyên môn, gây chia rẽ trong trường học. Goodson và Hargreaves (1996) đề cao việc xây dựng cộng đồng chuyên môn để giáo viên chia sẻ và cải thiện phương pháp dạy học. Quản lý tổ chuyên môn tiểu học hiệu quả giúp nâng cao chất lượng giáo dục và phát triển đội ngũ giáo viên. Cần có những giải pháp đồng bộ để khắc phục những hạn chế và phát huy tối đa tiềm năng của tổ chuyên môn.

1.1. Nghiên cứu quốc tế về tổ chuyên môn và hiệu quả

Nhiều nghiên cứu trên thế giới đã chứng minh vai trò quan trọng của tổ chuyên môn trong việc nâng cao chất lượng dạy và học. Các nghiên cứu này tập trung vào các khía cạnh như: xây dựng cộng đồng học tập, chia sẻ kinh nghiệm, đổi mới phương pháp giảng dạy, và đánh giá hiệu quả hoạt động. Nghiên cứu từ Nhật Bản và Singapore cho thấy sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học mang lại hiệu quả thiết thực.

1.2. Ứng dụng mô hình tổ chức học tập từ Nhật Bản

Mô hình tổ chức học tập (Lesson Study) từ Nhật Bản được nhiều quốc gia áp dụng thành công. Mô hình này tập trung vào việc nghiên cứu bài học cụ thể, cải tiến phương pháp giảng dạy, và đánh giá hiệu quả học tập của học sinh. Manabu Sato và Masaaki Sato nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đổi mới tổ chuyên môn và hoạt động chuyên môn trong việc cải tạo toàn diện nhà trường. Các nghiên cứu từ Eisuke Saito và Atsushi Tsukui cũng đóng góp quan trọng vào việc đổi mới sinh hoạt tổ chuyên môn.

II. Thực Trạng Quản Lý Tổ Chuyên Môn Tại Sông Mã Sơn La

Chất lượng giáo dục tiểu học tại huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La đã có những tiến bộ, nhưng vẫn còn những hạn chế so với yêu cầu của Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Giáo viên còn lúng túng trong việc thực hiện chương trình mới, sinh hoạt tổ chuyên môn chưa thực sự hiệu quả và đôi khi còn nhàm chán. Tổ trưởng chuyên môn chưa phát huy hết vai trò chuyên môn, và hiệu trưởng thiếu các biện pháp quản lý tổ chuyên môn hiệu quả. Cần có những đánh giá khách quan và giải pháp cụ thể để cải thiện tình hình.

2.1. Khó khăn trong thực hiện chương trình mới 2018

Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đòi hỏi giáo viên phải có sự thay đổi lớn về phương pháp giảng dạy và đánh giá học sinh. Tuy nhiên, nhiều giáo viên, đặc biệt là ở vùng khó khăn như Sông Mã, Sơn La, còn gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận và thực hiện chương trình mới. Sự thiếu hụt về trang thiết bị dạy học và tài liệu tham khảo cũng là một trở ngại lớn.

2.2. Vai trò mờ nhạt của tổ trưởng chuyên môn tiểu học

Tổ trưởng chuyên môn đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ và hướng dẫn giáo viên nâng cao năng lực chuyên môn. Tuy nhiên, nhiều tổ trưởng chuyên môn chưa được đào tạo bài bản về kỹ năng quản lý và lãnh đạo, dẫn đến hiệu quả hoạt động chưa cao. Cần có những chương trình bồi dưỡng chuyên biệt cho tổ trưởng chuyên môn để họ có thể phát huy tốt vai trò của mình.

2.3. Thiếu biện pháp quản lý tổ chuyên môn hiệu quả

Hiệu trưởng đóng vai trò then chốt trong việc quản lý và điều hành hoạt động của tổ chuyên môn. Tuy nhiên, nhiều hiệu trưởng chưa có những biện pháp quản lý sáng tạo và hiệu quả, dẫn đến tình trạng hoạt động của tổ chuyên môn còn mang tính hình thức. Cần có những hướng dẫn cụ thể và các khóa đào tạo về kỹ năng quản lý chuyên môn cho hiệu trưởng.

III. Xây Dựng Kế Hoạch Hoạt Động Tổ Chuyên Môn Hiệu Quả

Để xây dựng kế hoạch hoạt động tổ chuyên môn hiệu quả, cần xác định rõ mục tiêu, nội dung và phương pháp thực hiện. Kế hoạch cần bám sát yêu cầu của Chương trình giáo dục phổ thông 2018 và phù hợp với điều kiện thực tế của trường học. Quan trọng nhất là sự tham gia tích cực của tất cả các thành viên trong tổ chuyên môn, từ đó tạo sự đồng thuận và trách nhiệm chung.

3.1. Xác định mục tiêu hoạt động tổ chuyên môn rõ ràng

Mục tiêu hoạt động của tổ chuyên môn cần cụ thể, đo lường được, có thể đạt được, phù hợp và có thời hạn (SMART). Ví dụ, mục tiêu có thể là: nâng cao năng lực sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học cho giáo viên, hoặc cải thiện kỹ năng giải quyết vấn đề cho học sinh. Mục tiêu rõ ràng giúp định hướng hoạt động và đánh giá hiệu quả.

3.2. Lựa chọn nội dung sinh hoạt tổ chuyên môn thiết thực

Nội dung sinh hoạt tổ chuyên môn cần tập trung vào những vấn đề thiết thực và cấp thiết đối với giáo viên, như: chia sẻ kinh nghiệm dạy học, thảo luận về các phương pháp mới, giải quyết các tình huống sư phạm khó khăn, và xây dựng kế hoạch bài dạy. Nội dung cần được lựa chọn dựa trên nhu cầu thực tế của giáo viên.

3.3. Ứng dụng phương pháp sinh hoạt tổ chuyên môn sáng tạo

Phương pháp sinh hoạt tổ chuyên môn cần đa dạng và sáng tạo, tránh sự nhàm chán và đơn điệu. Có thể sử dụng các phương pháp như: nghiên cứu bài học, chia sẻ kinh nghiệm, giải quyết tình huống, đóng vai, và thảo luận nhóm. Phương pháp cần phù hợp với nội dung và mục tiêu của buổi sinh hoạt.

IV. Hướng Dẫn Tổ Chức Sinh Hoạt Chuyên Môn Theo Nghiên Cứu Bài Học

Sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học (SHCM theo NCBH) là một phương pháp hiệu quả để nâng cao năng lực chuyên môn của giáo viên. Phương pháp này tập trung vào việc nghiên cứu bài học cụ thể, từ khâu thiết kế, giảng dạy, quan sát, đến phân tích và rút kinh nghiệm. SHCM theo NCBH giúp giáo viên hiểu sâu sắc hơn về nội dung chương trình, phương pháp giảng dạy, và nhu cầu của học sinh.

4.1. Các bước tiến hành sinh hoạt chuyên môn theo NCBH

SHCM theo NCBH thường bao gồm các bước sau: (1) Xác định vấn đề và lựa chọn bài học; (2) Thiết kế bài học nghiên cứu; (3) Giảng dạy bài học nghiên cứu; (4) Quan sát và thu thập dữ liệu; (5) Phân tích và thảo luận; (6) Rút kinh nghiệm và cải tiến. Mỗi bước đều có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo hiệu quả của quá trình NCBH.

4.2. Vai trò của giáo viên và tổ trưởng chuyên môn trong NCBH

Trong quá trình NCBH, giáo viên đóng vai trò là người thiết kế, giảng dạy, quan sát và phân tích bài học. Tổ trưởng chuyên môn đóng vai trò là người hướng dẫn, hỗ trợ và tạo điều kiện cho giáo viên tham gia vào quá trình NCBH. Sự phối hợp nhịp nhàng giữa giáo viên và tổ trưởng chuyên môn là yếu tố quan trọng để đảm bảo thành công.

4.3. Ứng dụng kết quả NCBH vào thực tiễn giảng dạy

Kết quả NCBH cần được ứng dụng vào thực tiễn giảng dạy một cách linh hoạt và sáng tạo. Giáo viên cần điều chỉnh phương pháp giảng dạy, nội dung bài học, và cách thức đánh giá học sinh dựa trên những kinh nghiệm rút ra từ quá trình NCBH. Việc ứng dụng kết quả NCBH giúp nâng cao chất lượng dạy và học một cách bền vững.

V. Đánh Giá Hiệu Quả Quản Lý Tổ Chuyên Môn và TCHT

Việc đánh giá hiệu quả quản lý tổ chuyên môn và xây dựng tổ chức học tập (TCHT) là rất quan trọng để đảm bảo hoạt động của tổ chuyên môn đi đúng hướng và đạt được mục tiêu đề ra. Đánh giá cần dựa trên các tiêu chí khách quan, cụ thể và có thể đo lường được. Kết quả đánh giá là cơ sở để điều chỉnh và cải tiến hoạt động của tổ chuyên môn.

5.1. Tiêu chí đánh giá hiệu quả quản lý tổ chuyên môn

Các tiêu chí đánh giá hiệu quả quản lý tổ chuyên môn có thể bao gồm: (1) Mức độ hoàn thành kế hoạch hoạt động; (2) Chất lượng sinh hoạt tổ chuyên môn; (3) Sự tiến bộ về năng lực chuyên môn của giáo viên; (4) Kết quả học tập của học sinh; (5) Sự hài lòng của giáo viên và học sinh.

5.2. Phương pháp đánh giá hiệu quả xây dựng TCHT

Có nhiều phương pháp để đánh giá hiệu quả xây dựng TCHT, như: (1) Quan sát hoạt động của tổ chuyên môn; (2) Phỏng vấn giáo viên và học sinh; (3) Phân tích kết quả học tập của học sinh; (4) Sử dụng bảng hỏi và khảo sát; (5) Đánh giá dựa trên minh chứng.

5.3. Sử dụng kết quả đánh giá để cải tiến liên tục

Kết quả đánh giá cần được sử dụng để cải tiến liên tục hoạt động của tổ chuyên môn. Cần xác định rõ những điểm mạnh và điểm yếu, từ đó đưa ra các giải pháp khắc phục và phát huy. Việc cải tiến liên tục giúp tổ chuyên môn ngày càng phát triển và nâng cao chất lượng hoạt động.

VI. Giải Pháp Nâng Cao Hiệu Quả Quản Lý Tổ Chuyên Môn Tiểu Học

Để nâng cao hiệu quả quản lý tổ chuyên môn tiểu học, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn và giáo viên. Cần tăng cường bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên, đổi mới phương pháp sinh hoạt tổ chuyên môn, tạo môi trường làm việc hợp tác và hỗ trợ, và tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý.

6.1. Bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên tiểu học thường xuyên

Bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên cần được thực hiện thường xuyên và liên tục, đáp ứng nhu cầu phát triển của giáo viên. Cần tổ chức các khóa tập huấn, hội thảo, và các hoạt động chia sẻ kinh nghiệm để giáo viên có cơ hội học hỏi và nâng cao năng lực.

6.2. Tạo môi trường làm việc hợp tác và hỗ trợ

Cần xây dựng môi trường làm việc hợp tác và hỗ trợ, nơi giáo viên có thể chia sẻ kinh nghiệm, giúp đỡ lẫn nhau, và cùng nhau giải quyết các vấn đề. Cần khuyến khích giáo viên tham gia vào các hoạt động nhóm và các dự án chung.

6.3. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tổ chuyên môn

Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tổ chuyên môn giúp tiết kiệm thời gian và công sức, nâng cao hiệu quả quản lý. Có thể sử dụng các phần mềm quản lý, các công cụ trực tuyến để quản lý thông tin, giao tiếp, và chia sẻ tài liệu.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục theo Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013, việc nâng cao chất lượng giáo dục tiểu học trở thành nhiệm vụ trọng tâm. Huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La, với đặc thù là vùng miền núi có 6 dân tộc cùng sinh sống, dân số trên 160.000 người, có 19 trường tiểu học với gần 19.000 học sinh, đang đối mặt với nhiều thách thức trong việc nâng cao chất lượng dạy và học. Kết quả khảo sát cho thấy, tỷ lệ học sinh đạt mức "cần cố gắng" còn cao, đồng thời hoạt động tổ chuyên môn (TCM) tại các trường tiểu học chưa phát huy tối đa hiệu quả trong việc nâng cao năng lực chuyên môn của giáo viên và chất lượng học sinh.

Luận văn tập trung nghiên cứu quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng xây dựng tổ chức học tập tại 6 trường tiểu học huyện Sông Mã trong giai đoạn từ tháng 7 đến tháng 12 năm 2022. Mục tiêu chính là khảo sát thực trạng, phân tích các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất các biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động TCM, góp phần cải thiện chất lượng giáo dục tiểu học địa phương. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc hỗ trợ hiệu trưởng và tổ trưởng chuyên môn xây dựng môi trường học tập chuyên nghiệp, thúc đẩy đổi mới phương pháp dạy học theo chương trình phổ thông 2018, từ đó nâng cao năng lực nghề nghiệp của giáo viên và kết quả học tập của học sinh.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết quản lý chức năng và mô hình tổ chức học tập. Theo Harlđ - Koontz, quản lý là quá trình thiết lập và duy trì môi trường làm việc hiệu quả nhằm đạt mục tiêu chung. Quản lý hoạt động tổ chuyên môn được hiểu là sự tác động có tổ chức của hiệu trưởng và tổ trưởng chuyên môn lên các hoạt động chuyên môn của giáo viên trong tổ nhằm nâng cao chất lượng dạy học.

Mô hình tổ chức học tập, theo Senge (1990), là nơi mọi người liên tục mở rộng năng lực để tạo ra kết quả mong muốn, nuôi dưỡng tư duy sáng tạo và khuyến khích học tập tập thể. Trong bối cảnh tổ chuyên môn, tổ chức học tập được xây dựng dựa trên nghiên cứu bài học (Lesson Study), gồm các bước: lập kế hoạch bài học, dự giờ, thảo luận, điều chỉnh và áp dụng bài học. Mô hình này giúp giáo viên cùng nhau trao đổi, chia sẻ kiến thức, phát triển năng lực chuyên môn và đổi mới phương pháp dạy học.

Các khái niệm chuyên ngành quan trọng bao gồm: tổ chuyên môn, tổ chức học tập, quản lý hoạt động chuyên môn, nghiên cứu bài học, và phát triển chuyên môn giáo viên.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp, kết hợp nghiên cứu lý luận và thực tiễn. Nguồn dữ liệu chính gồm:

• Số liệu thống kê từ Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Sông Mã về số lượng trường, lớp, học sinh và kết quả học tập.
• Khảo sát điều tra bằng phiếu hỏi với 13 cán bộ quản lý, 22 tổ trưởng chuyên môn và 120 giáo viên tại 6 trường tiểu học được chọn ngẫu nhiên.
• Phỏng vấn sâu và quan sát thực tế hoạt động tổ chuyên môn.

Phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm Microsoft Excel để xử lý thống kê mô tả, tính điểm trung bình và xây dựng biểu đồ minh họa. Cỡ mẫu được lựa chọn đảm bảo tính đại diện cho các trường có điều kiện kinh tế - xã hội khác nhau trong huyện. Phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên nhằm giảm thiểu sai số và tăng tính khách quan. Timeline nghiên cứu kéo dài 6 tháng, từ tháng 7 đến tháng 12 năm 2022, bao gồm các giai đoạn thu thập dữ liệu, xử lý và phân tích, đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Nhận thức về vai trò tổ chuyên môn: 100% cán bộ quản lý và 96% giáo viên đánh giá hoạt động tổ chuyên môn rất quan trọng hoặc quan trọng trong nâng cao chất lượng giáo dục. Tuy nhiên, vẫn còn 4% giáo viên đánh giá thấp vai trò này.

2. Thực trạng hoạt động tổ chuyên môn theo hướng tổ chức học tập: Điểm trung bình đánh giá mức độ thực hiện các hoạt động như xây dựng kế hoạch, dự giờ, thảo luận và chia sẻ bài học dao động từ 2.9 đến 3.7 trên thang 4 điểm, cho thấy mức độ khá nhưng chưa đạt mức tốt. Cụ thể, chỉ có khoảng 78% giáo viên tham gia tích cực vào các hoạt động nghiên cứu bài học.

3. Quản lý hoạt động tổ chuyên môn: Hiệu trưởng và tổ trưởng chuyên môn chưa thực sự phát huy vai trò chỉ đạo, kiểm tra và đánh giá hiệu quả hoạt động tổ chuyên môn. Khoảng 60% giáo viên cho biết việc kiểm tra, đánh giá chưa thường xuyên và chưa có sự đồng thuận cao trong tổ.

4. Yếu tố ảnh hưởng: Trình độ chuyên môn và năng lực quản lý của hiệu trưởng và tổ trưởng chuyên môn còn hạn chế; cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học chưa đáp ứng đủ; điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn ảnh hưởng đến động lực và chất lượng hoạt động tổ chuyên môn.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy nhận thức về vai trò của tổ chuyên môn là tích cực, phù hợp với các nghiên cứu quốc tế và trong nước về tầm quan trọng của tổ chức học tập trong phát triển chuyên môn giáo viên. Tuy nhiên, mức độ thực hiện các hoạt động theo hướng xây dựng tổ chức học tập còn chưa đồng đều, phản ánh hạn chế trong quản lý và điều kiện thực tế tại các trường vùng núi.

So sánh với các nghiên cứu tại các địa phương khác, như Hà Nội và các tỉnh đồng bằng, hoạt động tổ chuyên môn ở Sông Mã còn nhiều khó khăn do đặc thù vùng miền và hạn chế về nguồn lực. Việc chưa có sự chỉ đạo chặt chẽ, kiểm tra đánh giá thường xuyên của hiệu trưởng và tổ trưởng chuyên môn làm giảm hiệu quả của các hoạt động chuyên môn.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ tham gia các hoạt động tổ chuyên môn và biểu đồ đường thể hiện điểm trung bình đánh giá mức độ thực hiện các hoạt động theo từng trường. Bảng tổng hợp các yếu tố ảnh hưởng cũng giúp minh họa rõ hơn các nhân tố tác động đến hiệu quả quản lý.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường phổ biến, quán triệt nhận thức: Tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý và giáo viên về vai trò và phương pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng xây dựng tổ chức học tập. Mục tiêu đạt 100% cán bộ và giáo viên tham gia trong vòng 6 tháng đầu năm học, do Phòng GD&ĐT phối hợp với các trường thực hiện.

2. Xây dựng kế hoạch hoạt động tổ chuyên môn chi tiết: Hiệu trưởng chỉ đạo tổ trưởng chuyên môn xây dựng kế hoạch năm học, tháng học cụ thể, phân công nhiệm vụ rõ ràng, đảm bảo các hoạt động nghiên cứu bài học được triển khai đều đặn. Mục tiêu đạt 90% tổ chuyên môn có kế hoạch chi tiết trong 3 tháng đầu năm học.

3. Nâng cao năng lực quản lý cho hiệu trưởng và tổ trưởng chuyên môn: Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng quản lý, chỉ đạo, kiểm tra và đánh giá hoạt động tổ chuyên môn theo hướng xây dựng tổ chức học tập. Thời gian thực hiện trong 1 năm, do Sở GD&ĐT và các trung tâm bồi dưỡng chuyên môn đảm nhiệm.

4. Cải thiện điều kiện cơ sở vật chất và trang thiết bị: Đề xuất UBND huyện và các đơn vị liên quan đầu tư bổ sung trang thiết bị dạy học, phòng học chức năng để hỗ trợ hoạt động tổ chuyên môn hiệu quả hơn. Mục tiêu hoàn thành trong 2 năm tới.

5. Xây dựng môi trường học tập chuyên nghiệp: Khuyến khích tổ chuyên môn phát huy vai trò của giáo viên giàu kinh nghiệm, tạo điều kiện cho giáo viên trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, áp dụng nghiên cứu bài học vào thực tiễn giảng dạy. Định kỳ tổ chức sinh hoạt chuyên môn theo chuyên đề ít nhất 2 lần mỗi học kỳ.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Hiệu trưởng các trường tiểu học: Nhận diện vai trò quản lý hoạt động tổ chuyên môn, áp dụng các biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức học tập, từ đó cải thiện chất lượng giáo dục nhà trường.

2. Tổ trưởng chuyên môn: Nắm bắt phương pháp xây dựng kế hoạch, tổ chức và chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học, phát triển năng lực chuyên môn và kỹ năng quản lý.

3. Cán bộ quản lý giáo dục cấp huyện, phòng GD&ĐT: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách, kế hoạch bồi dưỡng, hỗ trợ các trường tiểu học trong huyện, đặc biệt là vùng miền núi.

4. Giáo viên tiểu học: Hiểu rõ vai trò của tổ chuyên môn trong phát triển nghề nghiệp, tham gia tích cực vào các hoạt động sinh hoạt chuyên môn, nâng cao năng lực giảng dạy và kết quả học tập của học sinh.

Câu hỏi thường gặp

1. Quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng xây dựng tổ chức học tập là gì?
   Là quá trình hiệu trưởng và tổ trưởng chuyên môn xây dựng kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra các hoạt động chuyên môn dựa trên mô hình tổ chức học tập, trong đó giáo viên cùng nhau nghiên cứu bài học để nâng cao năng lực và chất lượng dạy học.

2. Tại sao tổ chức học tập lại quan trọng trong hoạt động tổ chuyên môn?
   Tổ chức học tập tạo môi trường để giáo viên trao đổi, chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm, từ đó đổi mới phương pháp dạy học và nâng cao hiệu quả giáo dục, phù hợp với yêu cầu đổi mới chương trình phổ thông 2018.

3. Những khó khăn chính trong quản lý hoạt động tổ chuyên môn tại huyện Sông Mã là gì?
   Bao gồm hạn chế về năng lực quản lý của hiệu trưởng và tổ trưởng chuyên môn, điều kiện cơ sở vật chất chưa đáp ứng, đặc thù vùng miền núi khó khăn về kinh tế và địa hình, ảnh hưởng đến động lực và chất lượng hoạt động.

4. Các biện pháp nào được đề xuất để nâng cao hiệu quả hoạt động tổ chuyên môn?
   Tăng cường tập huấn nhận thức, xây dựng kế hoạch chi tiết, nâng cao năng lực quản lý, cải thiện cơ sở vật chất và xây dựng môi trường học tập chuyên nghiệp cho giáo viên.

5. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả hoạt động tổ chuyên môn theo hướng xây dựng tổ chức học tập?
   Thông qua việc kiểm tra kế hoạch hoạt động, dự giờ, thảo luận bài học, đánh giá sự tham gia và đổi mới phương pháp dạy học của giáo viên, cũng như kết quả học tập của học sinh được cải thiện qua từng kỳ học.

Kết luận

• Quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng xây dựng tổ chức học tập là yếu tố then chốt nâng cao chất lượng giáo dục tiểu học tại huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La.
• Nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về vai trò tổ chuyên môn là tích cực, nhưng thực hiện còn nhiều hạn chế do năng lực quản lý và điều kiện thực tế.
• Các yếu tố ảnh hưởng bao gồm trình độ chuyên môn, năng lực quản lý, cơ sở vật chất và điều kiện kinh tế - xã hội địa phương.
• Đề xuất các biện pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và hoạt động tổ chuyên môn, tập trung vào đào tạo, xây dựng kế hoạch, cải thiện điều kiện làm việc và phát triển môi trường học tập chuyên nghiệp.
• Tiếp tục nghiên cứu và triển khai các giải pháp trong giai đoạn tiếp theo để đảm bảo sự phát triển bền vững của hoạt động tổ chuyên môn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tiểu học địa phương.

Hành động tiếp theo: Các nhà quản lý giáo dục và hiệu trưởng các trường tiểu học huyện Sông Mã cần phối hợp triển khai các biện pháp đề xuất, đồng thời theo dõi, đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp. Đề nghị các cơ quan quản lý cấp trên hỗ trợ về nguồn lực và chính sách nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng tổ chức học tập hiệu quả.