Quản Lý Hoạt Động Tổ Hợp Môn Tại Đại Học Quốc Gia Hà Nội

• Người hướng dẫn: TS. Lưu Thị Thanh Hà
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
• Đề tài: Quản lý hoạt động tổ hợp môn tại Đại học Quốc gia Hà Nội
• Loại tài liệu: luận văn
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THEO HƯỚNG NGHIÊN CỨU
• 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
• 1.2. Một số khái niệm cơ bản
• 1.3. Tổ chuyên môn và quản lý tổ chuyên môn trong trường THPT
• 1.4. Vai trò của Hiệu trưởng và Tổ trưởng tổ chuyên môn trong quản lý tổ chuyên môn tại trường THPT
• 1.5. Nội dung quản lý tổ chuyên môn của tổ chuyên môn trong trường THPT theo hướng nghiên cứu
• 1.6. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong trường THPT theo hướng nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở TRƯỜNG THPT TRUNG GIÃ – SƠN – HÀ NỘI THEO HƯỚNG NGHIÊN CỨU
• 2.1. Khái quát về đặc điểm lịch sử, địa lý, kinh tế - xã hội và giáo dục huyện Sơn Sơn
• 2.2. Về đặc điểm địa lí, lịch sử, kinh tế - xã hội
• 2.3. Quy mô phát triển nhà trường
• 2.4. Tình hình đội ngũ của trường THPT Trung Giã – Sơn Sơn – Hà Nội
• 2.5. Giới thiệu về khảo sát thực trạng hoạt động của Tổ chuyên môn và quản lý hoạt động của Tổ chuyên môn ở trường THPT Trung Giã theo hướng nghiên cứu
• 2.6. Thực trạng hoạt động tổ chuyên môn ở trường THPT Trung Giã – Sơn Sơn – Hà Nội theo hướng nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRUNG GIÃ – SƠN – HÀ NỘI THEO HƯỚNG NGHIÊN CỨU
• 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn
• 3.2. Đảm bảo tính hiệu quả
• 3.3. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu của Tổ chuyên môn trường THPT Trung Giã – Sơn Sơn – Hà Nội
• 3.4. Tổ chức hoạt động nhằm nâng cao nhận thức đội ngũ giáo viên về cơ hội phát triển nghề nghiệp khi tham gia hoạt động tổ chuyên môn
• 3.5. Đổi mới công tác lập kế hoạch hoạt động của Tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu
• 3.6. Chỉ đạo tổ chuyên môn thực hiện thường xuyên sinh hoạt tổ chuyên môn theo nghiên cứu
• 3.7. Xây dựng nhà trường và tổ chuyên môn thành một tổ chức học hỏi, một môi trường học tập, tập thể sự phạm kết
• 3.8. Xây dựng hình sách đồng viên, hỗ trợ Tổ chuyên môn, giáo viên triển khai hoạt động tổ chuyên môn
• 3.9. Khảo nghiệm về tính cấp thiết và tính khả thi của biện pháp đề xuất
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Quản Lý Hoạt Động Tổ Hợp Môn Tại ĐHQGHN 55 Ký Tự

Việc nâng cao chất lượng dạy học tại các trường học nói chung và trường THPT nói riêng từ lâu đã trở thành vấn đề được quan tâm hàng đầu đối với các nhà quản lý giáo dục trên thế giới cũng như ở Việt Nam. Tìm ra biện pháp để nâng cao chất lượng giảng dạy nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển GD-ĐT của xã hội là hết sức quan trọng. Vấn đề này thu hút sự quan tâm đặc biệt của các nhà quản lý cả trong và ngoài nước. Hoạt động của tổ chuyên môn là một trong những hoạt động quan trọng nhất trong nhà trường. Do đó nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chuyên môn góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường. Vì vậy các nhà quản lý luôn nghiên cứu thực tiễn các nhà trường để tìm ra biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn sao cho có hiệu quả nhất và quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học đã và đang được xem như là một trong những hoạt động góp phần nâng cao hoạt động SHCM một cách hữu hiệu.

1.1. Lịch Sử Hình Thành và Phát Triển Tổ Hợp Môn ĐHQGHN

Nghiên cứu bài học (Lesson Study - LS) hay còn gọi là Nghiên cứu bài (Lesson Study - LS) là một hoạt động phát triển chuyên môn có nguồn gốc ở Nhật Bản vào thế kỷ 19. Nó được mô tả là một quá trình gồm 6 bước sau: Quan sát việc thực hiện bài học. Sửa đổi kế hoạch bài học. Dạy các phiên bản sửa đổi của bài học. Chia sẻ ý kiến và quan điểm về các phiên bản sửa đổi của bài học ( Theo Fernandez và Yoshida, 2014 ). Tại Nhật Bản, cuối những năm 1990 cùng với sự suy thoái về kinh tế, nhiều vấn nạn trong học tập đã xảy ra như: trẻ em mất niềm yêu thích với học tập, giáo viên độc đoán, bài giảng của giáo viên dựa trên những bài giảng một chiều ( Sato 2000 ). Để thay đổi hoàn cảnh đó, Sato và những đồng nghiệp đã giới thiệu LS cho các nhóm học. Trong LS cho nhóm học tất cả các giáo viên cần tham gia và họ cần tập trung vào việc quan sát và phản ánh. Đến năm 2009, có khoảng 2000 trường tiểu học và gần 1000 trường cấp 2 của Nhật Bản đang áp dụng phương pháp đó.

1.2. Vai Trò của Tổ Hợp Môn trong Đào Tạo Tại ĐHQGHN

Từ những năm cuối thế kỷ trước (1990 ) LS đã được du nhập vào Mỹ một cách nhanh chóng.Gần đây, LS cũng được giới thiệu ở nhiều nước và là một chủ đề được nhiều nhà giáo dục và học giả trên thế giới quan tâm như : Hoa Kỳ ( Fernandez và Yoshida, 2004; Lewis và cộng sự, 2004; Stigler và Hiebert, 1999 ), Vương quốc Anh ( Dudley, 2007; Ruthven, 2005 ) và Úc ( White và Southwell, 2003 ). AFT (America Federation of Teachers - Hội giáo chức Hoa Kỳ) đã khẳng định LS là một hình thức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên rất có hiệu quả. LS đã xuất hiện ở nhiều nước châu Á như : Brunei ( Wood và Mohd Tuah, 2008 ), Malaysia ( Lim et al, 2005 ), Thái Lan ( Inprasitha, 2008 ), Việt Nam ( Saito et al, 2010 ).

II. Thách Thức Quản Lý Tổ Hợp Môn Ở ĐHQGHN Hiện Nay 59 Ký Tự

Ở Việt Nam, LS đã được vận dụng từ đầu năm 2000 nhưng còn ít và rải rác. Dự án Hợp tác giữa Bộ GD-ĐT và JICA (Tổ chức phát triển hợp tác quốc tế của Nhật bản) về “Tăng cường bồi dưỡng giáo viên theo cụm trường và quản lý nhà trường ở Việt Nam” trong thời gian 2006 - 2007 là một trong những nghiên cứu vận dụng LS. Tháng 3 năm 2013, Vụ GD Trung học – Bộ GD&ĐT đã mời các chuyên gia của tổ chức JICA Nhật Bản, các giảng viên một số trường đại học, các chuyên viên của Vụ tham dự hội nghị về đổi mới SHCM theo LS. Tháng 8 năm 2013 Bộ GD&ĐT tiến hành tập huấn cho các cán bộ quản lý, các tổ trưởng, nhóm trưởng chuyên môn của các Sở GD&ĐT về hướng dẫn SHCM theo LS.

2.1. Thiếu Hụt Nguồn Lực và Cơ Sở Vật Chất cho Tổ Hợp Môn

Một số tác giả đã có những công trình LS như : Vũ Thị Sơn, Nguyễn Duân, 2010 “ Nghiên cứu bài học ” – một cách tiếp cận năng lực nghề nghiệp của giáo viên ( Tạp chí Khoa học giáo dục số 52 tháng 1/ 2010 ); bài viết SHCM theo LS ( 3/12/2014 – website Sở GD&ĐT tỉnh Lạng Sơn ); hội nghị tập huấn Đổi mới phương pháp sinh hoạt tổ chuyên môn theo hướng LS ( 12/9/2013 – Sở GD&ĐT Hải Phòng ); Nguyễn Mậu Đức, Lê Huy Hoàng, ĐHSP Thái Nguyên, 2012, Phương pháp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho GV, SV sư phạm thông qua mô hình LS. SHCM theo hướng LS nhằm nâng cao năng lực nghề nghiệp của GV, tạo điều kiện và cơ hội học tập cho học sinh. Hoạt động LS là hoạt động chủ đạo trong các buổi SHCM ở các tổ chuyên môn, qua hoạt động này góp phần phát triển nhà trường một cách bền vững.

2.2. Áp Lực Tuyển Sinh và Chất Lượng Đầu Vào Tổ Hợp Môn

Vì vậy quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng LS của tổ trưởng chuyên môn trong các trường THPT đã được các nhà nghiên cứu giáo dục trong và ngoài nước quan tâm. Trong những năm gần đây đã có nhiều đề tài luận văn thạc sỹ, nhiều tác giả nghiên cứu về quản lý nâng cao chất lượng hoạt động tổ chuyên môn : - "Biện pháp chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THPT huyện Thanh Thất - hà Nội " của Nguyễn Thu Thủy ( năm 2013 ) - " Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường THPT Đồng Bành tỉnh Lạng Sơn " của Hoàng Mạnh Hùng ( năm 2013 ) - " Quản lý hoạt động của tổ chuyên môn đáp ứng yêu cầu phát triển năng lực dạy học cho giáo viên ở trường THPT Nam Khoái Châu tỉnh Hưng Yên " của Nguyễn Thị Khuyên ( năm 2014 )

III. Phương Pháp Quản Lý Hoạt Động Tổ Hợp Môn Hiệu Quả 57 Ký Tự

Các nghiên cứu của các tác giả nhìn chung đã đề cập đến nội dung quản lý hoạt động dạy và học ở trường THPT và một số các biện pháp quản lý trên cơ sở quản lý các hoạt động dạy học và quản lý hoạt động của tổ chuyên môn trong trường THPT. Tuy nhiên, việc nghiên cứu một cách hệ thống về quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở trường THPT theo hướng nghiên cứu bài học trên địa bàn TP Hà Nội chưa có tác giả nào nghiên cứu. Do đó để góp phần nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động TCM trên cơ sở nghiên cứu cơ sở lý luận và thực trạng quản lý hoạt động TCM ở trường THPT Trung Giã - Sóc Sơn - Hà Nội nên tôi chọn đề tài " Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường THPT Trung Giã - Sóc Sơn - Hà Nội theo hướng nghiên cứu bài học " nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường và của huyện nhà.

3.1. Xây Dựng Quy Trình Quản Lý Tổ Hợp Môn Chuẩn Hóa

Nhà sử gia Daniel A. nhận xét này đã minh chứng cho sự xuất hiện từ rất lâu đời của hoạt động quản lý. đã xuất hiện những tư liệu liên quan đến sự xuất hiện của hoạt động quản lý. Trải qua hàng nghìn năm lịch sử phát triển hoạt động quản lý cũng đã có sự phát triển và trở thành bộ môn khoa học quản lý. Có rất nhiều khái niệm về " Quản lý " như : Tác giả F. Taylor cho rằng “Quản lý là biết chính xác điều bạn muốn người khác làm và sau đó thấy rằng họ đã hoàn thành công việc một cách tốt nhất và rẻ nhất”.[327] Tác giả Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn

3.2. Tăng Cường Đào Tạo và Bồi Dưỡng Năng Lực Quản Lý

Lê Thế Chi cho rằng “ Quản lý là một quá trình tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý bằng cách sử dụng một hệ thống các phương pháp, các công cụ, các biện pháp và các hình thức khác nhau nhằm đạt được mục tiêu đặt ra”.[13] Tác giả Trần Kiểm định nghĩa “Quản lý là sự tác động liên tục có tổ chức, có ý thức của chủ thể quản lý lên khách thể quản lý nhằm đạt mục tiêu đã định”.[18] Các khái niệm về quản lý tuy có những cách diễn đạt khác nhau nhưng đều thống nhất ở những điểm chung sau : Quản lý là quá trình tác động của chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý Quản lý bao giờ cũng mang tính mục đích Quản lý là một hoạt động có tổ chức và có ý thức Quản lý là một hoạt động mang tính khoa học, nghệ thuật và là một nghề

3.3. Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên

Đổi mới phương pháp dạy và học phải theo hướng phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; tăng cường kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn; chú trọng công tác tự học. Bồi dưỡng năng lực tự học, tự tạo kiến thức cho người học. Đổi mới cơ bản hình thức và phương pháp thi, kiểm tra và đánh giá kết quả giáo dục, đào tạo, bảo đảm khách quan, trung thực, công bằng. Thực hiện đánh giá định kỳ và đánh giá tổng kết; đánh giá của nhà giáo dục và tự đánh giá của người học; đánh giá của nhà trường và đánh giá của xã hội; coi trọng đánh giá phẩm chất và năng lực. Đây là những nguyên tắc có tính định hướng cho việc đổi mới phương pháp dạy học ở trường trung học phổ thông.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Quản Lý Tổ Hợp Môn Tại ĐHQGHN 56 Ký Tự

Tổ chuyên môn trong nhà trường phổ thông nói chung và trường trung học phổ thông nói riêng là tổ chức chuyên môn cơ bản của nhà trường, được thành lập theo quy định hiện hành của Điều lệ trường trung học. Tổ chuyên môn có nhiệm vụ xây dựng kế hoạch hoạt động chung của tổ theo năm học, học kỳ và tháng nhằm thực hiện chương trình, kế hoạch dạy học; bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ; tổ chức các hoạt động ngoại khóa theo kế hoạch của nhà trường. Thực hiện kiểm tra, đánh giá chất lượng, hiệu quả giảng dạy, giáo dục của giáo viên theo kế hoạch của nhà trường. Tham gia đánh giá, xếp loại giáo viên theo quy định của Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học.

4.1. Triển Khai Mô Hình Quản Lý Tổ Hợp Môn Tiên Tiến

Tổ chức bồi dưỡng thường xuyên và tự bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên trong tổ. Tham gia công tác quản lý học sinh. Thực hiện các nhiệm vụ khác do Hiệu trưởng phân công. Theo Quy chế tổ chức và hoạt động của trường trung học phổ thông ban hành kèm theo Thông tư số: 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28 tháng 03 năm 2011 thì tổ trưởng tổ chuyên môn có nhiệm vụ xây dựng kế hoạch hoạt động của tổ theo tuần, tháng, năm học nhằm thực hiện chương trình, kế hoạch dạy học và hoạt động giáo dục của nhà trường. Tổ chức thực hiện và kiểm tra đánh giá việc thực hiện kế hoạch hoạt động của tổ. Bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên trong tổ.

4.2. Đánh Giá và Điều Chỉnh Quy Trình Quản Lý Tổ Hợp Môn

Tham gia đánh giá xếp loại giáo viên theo quy định của Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học. Đề xuất khen thưởng, kỷ luật đối với giáo viên. Quản lý hồ sơ của tổ. Thực hiện các nhiệm vụ khác do Hiệu trưởng phân công. Quan niệm về quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong nhà trường THPT theo hướng nghiên cứu bài học có những điểm mới, khác biệt so với quan niệm về quản lý hoạt động tổ chuyên môn truyền thống. Điều này thể hiện ở mục tiêu, nội dung, hình thức, phương pháp tổ chức và các điều kiện đảm bảo cho hoạt động của tổ chuyên môn.

V. Đánh Giá Hiệu Quả Quản Lý Tổ Hợp Môn Tại ĐHQGHN 58 Ký Tự

Mục tiêu hoạt động của tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học là tập trung vào việc phát triển năng lực của giáo viên và học sinh, nâng cao chất lượng dạy và học, đổi mới phương pháp dạy học, tăng cường sự hợp tác giữa các giáo viên, tạo điều kiện để giáo viên chia sẻ kinh nghiệm, học hỏi lẫn nhau. Nội dung hoạt động của tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học tập trung vào việc nghiên cứu chương trình, sách giáo khoa, phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá, xây dựng kế hoạch bài dạy, thiết kế hoạt động học tập, tổ chức các hoạt động ngoại khóa, đánh giá hiệu quả các hoạt động.

5.1. Tiêu Chí Đánh Giá Hiệu Quả Hoạt Động Tổ Hợp Môn

Hình thức hoạt động của tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học đa dạng, phong phú, linh hoạt, phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường, địa phương. Có thể tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn, hội thảo, tập huấn, dự giờ, thăm lớp, trao đổi kinh nghiệm, chia sẻ thông tin, nghiên cứu khoa học, viết sáng kiến kinh nghiệm. Phương pháp hoạt động của tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học là tăng cường sự hợp tác, trao đổi, chia sẻ, học hỏi lẫn nhau giữa các giáo viên. Giáo viên chủ động, tích cực tham gia vào các hoạt động của tổ chuyên môn.

5.2. Phân Tích Ưu Điểm và Hạn Chế Mô Hình Tổ Hợp Môn

Cán bộ quản lý tạo điều kiện để giáo viên tham gia các hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, tạo môi trường làm việc thân thiện, cởi mở, khuyến khích giáo viên sáng tạo, đổi mới. Cán bộ quản lý có vai trò quan trọng trong việc chỉ đạo, điều hành, kiểm tra, đánh giá hoạt động của tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học. Tuy nhiên, hiện nay việc đánh giá hiệu quả quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học còn gặp nhiều khó khăn do chưa có tiêu chí đánh giá cụ thể, rõ ràng. Cần có những nghiên cứu sâu sắc hơn để xây dựng các tiêu chí đánh giá hiệu quả quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học.

VI. Đề Xuất Giải Pháp Cải Tiến Quản Lý Tổ Hợp Môn ĐHQGHN 57 Ký Tự

Từ những phân tích trên, việc cải tiến quản lý hoạt động tổ chuyên môn tại ĐHQGHN là vô cùng cần thiết. Cần xây dựng một hệ thống quản lý toàn diện, khoa học, phù hợp với đặc thù của từng đơn vị. Bên cạnh đó, cần tăng cường đầu tư nguồn lực, nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên. Đồng thời, cần tạo ra một môi trường làm việc cởi mở, sáng tạo, khuyến khích sự hợp tác và chia sẻ kinh nghiệm giữa các thành viên.

6.1. Xây Dựng Hệ Thống Đánh Giá và Phản Hồi Hiệu Quả

Quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học là một hướng đi đúng đắn, cần được tiếp tục nghiên cứu, phát triển và nhân rộng tại ĐHQGHN. Đây là một giải pháp quan trọng để nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội. Chính vì lẽ đó mà bài viết này xin đề xuất một số biện pháp nhằm có thể nâng cao chất lượng của hoạt động tổ chuyên môn nói chung và hoạt động nghiên cứu bài học nói riêng.

6.2. Tăng Cường Hợp Tác Giữa Các Tổ Hợp Môn và Đơn Vị

Để hoạt động nghiên cứu bài học được hiệu quả, bài viết xin đề xuất một số biện pháp để hỗ trợ công tác quản lý cũng như quá trình hoạt động của tổ chuyên môn. Một trong những điều quan trọng là cần tạo điều kiện để giáo viên tham gia các khóa đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. Cung cấp đầy đủ tài liệu, thiết bị dạy học cho giáo viên. Khuyến khích giáo viên tham gia các hoạt động nghiên cứu khoa học, viết sáng kiến kinh nghiệm. Xây dựng môi trường làm việc thân thiện, cởi mở, khuyến khích sự hợp tác và chia sẻ kinh nghiệm giữa các giáo viên. Tạo điều kiện để giáo viên có thời gian nghiên cứu, chuẩn bị bài giảng. Đồng thời phải thường xuyên tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn, hội thảo, tập huấn để giáo viên có cơ hội trao đổi, học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đổi mới toàn diện giáo dục và đào tạo tại Việt Nam, việc nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập trở thành yêu cầu cấp thiết nhằm đáp ứng sự phát triển kinh tế - xã hội. Tổ chuyên môn (Tổ CM) trong trường trung học phổ thông (THPT) giữ vai trò quan trọng trong quản lý hoạt động dạy học, góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục. Tuy nhiên, thực trạng quản lý hoạt động Tổ CM tại các trường THPT, đặc biệt là tại địa bàn huyện Sóc Sơn, Hà Nội, còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng giảng dạy và sự phát triển chuyên môn của giáo viên.

Luận văn tập trung nghiên cứu quản lý hoạt động Tổ CM tại trường THPT Trung Giã, huyện Sóc Sơn, Hà Nội, trong giai đoạn 2013-2016. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng quản lý hoạt động Tổ CM, xác định các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất các biện pháp quản lý hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc hỗ trợ lãnh đạo nhà trường và các tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch, tổ chức hoạt động dạy học phù hợp, đồng thời nâng cao năng lực chuyên môn của đội ngũ giáo viên.

Theo báo cáo của ngành giáo dục, chất lượng dạy học tại các trường THPT trên địa bàn Hà Nội còn chưa đồng đều, trong đó quản lý hoạt động Tổ CM là một trong những yếu tố quyết định. Việc nghiên cứu và đề xuất giải pháp quản lý hiệu quả hoạt động Tổ CM sẽ góp phần nâng cao hiệu quả công tác giảng dạy, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết quản lý giáo dục và mô hình quản lý tổ chức chuyên môn trong trường học.

1. Lý thuyết quản lý giáo dục: Tập trung vào các chức năng quản lý như lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra và đánh giá hoạt động giáo dục nhằm đạt được mục tiêu đề ra. Quản lý hoạt động Tổ CM được xem là quá trình điều phối các nguồn lực, con người và hoạt động chuyên môn để nâng cao chất lượng dạy học.

2. Mô hình quản lý tổ chức chuyên môn (Professional Learning Community - PLC): Nhấn mạnh vai trò của sự hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm và phát triển nghề nghiệp liên tục của giáo viên trong tổ chuyên môn. Mô hình này giúp xây dựng môi trường học tập tích cực, thúc đẩy đổi mới phương pháp giảng dạy và nâng cao năng lực đội ngũ giáo viên.

Các khái niệm chính được sử dụng trong nghiên cứu gồm: quản lý hoạt động Tổ CM, hiệu quả dạy học, phát triển chuyên môn giáo viên, và đổi mới phương pháp giảng dạy.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng nhằm đánh giá toàn diện thực trạng quản lý hoạt động Tổ CM tại trường THPT Trung Giã.

• Nguồn dữ liệu: Bao gồm dữ liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát, phỏng vấn sâu với hiệu trưởng, tổ trưởng Tổ CM, giáo viên và cán bộ quản lý nhà trường; dữ liệu thứ cấp từ báo cáo, tài liệu quản lý của nhà trường và Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội.

• Cỡ mẫu: Khảo sát được thực hiện với khoảng 50 giáo viên thuộc các tổ chuyên môn trong trường, chọn mẫu theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện.

• Phương pháp phân tích: Sử dụng phân tích thống kê mô tả để tổng hợp số liệu khảo sát, phân tích nội dung phỏng vấn để làm rõ các vấn đề quản lý, đồng thời so sánh kết quả với các nghiên cứu tương tự trong và ngoài nước.

• Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được tiến hành trong vòng 12 tháng, từ tháng 1 đến tháng 12 năm 2016, bao gồm các giai đoạn thu thập dữ liệu, xử lý và phân tích, viết báo cáo và hoàn thiện luận văn.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Thực trạng quản lý hoạt động Tổ CM còn nhiều hạn chế: Khoảng 65% giáo viên phản ánh việc lập kế hoạch hoạt động tổ chưa được cụ thể, thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các thành viên. Chỉ có khoảng 40% tổ chuyên môn thực hiện đầy đủ các hoạt động chuyên môn theo quy định.

2. Vai trò của hiệu trưởng và tổ trưởng trong quản lý chưa phát huy tối đa: Theo khảo sát, 70% giáo viên cho rằng hiệu trưởng chưa thường xuyên kiểm tra, giám sát hoạt động Tổ CM; 55% tổ trưởng chưa đủ năng lực để điều phối hoạt động tổ hiệu quả.

3. Chất lượng sinh hoạt tổ chuyên môn chưa cao: Khoảng 60% giáo viên đánh giá các buổi sinh hoạt tổ chưa thực sự đổi mới, nội dung còn mang tính hình thức, chưa tập trung vào nâng cao năng lực chuyên môn và đổi mới phương pháp dạy học.

4. Thiếu sự hỗ trợ và đào tạo bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên: Chỉ có khoảng 35% giáo viên được tham gia các khóa bồi dưỡng chuyên môn theo nhu cầu thực tế, dẫn đến hạn chế trong việc áp dụng các phương pháp dạy học mới.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trên xuất phát từ việc thiếu sự quan tâm đúng mức của lãnh đạo nhà trường trong việc xây dựng và triển khai kế hoạch quản lý hoạt động Tổ CM. So với các nghiên cứu trong ngành giáo dục, kết quả này tương đồng với báo cáo của một số địa phương khác tại Việt Nam, nơi mà vai trò của tổ trưởng và hiệu trưởng trong quản lý tổ chuyên môn còn yếu.

Việc sinh hoạt tổ chuyên môn chưa đổi mới phản ánh sự thiếu đầu tư về thời gian và nguồn lực cho hoạt động này, đồng thời thiếu sự hướng dẫn cụ thể từ cấp trên. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giảng dạy và sự phát triển nghề nghiệp của giáo viên.

Bên cạnh đó, việc thiếu các chương trình đào tạo bồi dưỡng chuyên môn phù hợp làm giảm khả năng đổi mới phương pháp dạy học, ảnh hưởng đến hiệu quả học tập của học sinh. Các biểu đồ so sánh tỷ lệ giáo viên tham gia bồi dưỡng chuyên môn và đánh giá hiệu quả sinh hoạt tổ chuyên môn có thể minh họa rõ nét hơn thực trạng này.

Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao năng lực quản lý của hiệu trưởng và tổ trưởng, đồng thời cần có sự hỗ trợ tích cực từ các cấp quản lý giáo dục để tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động Tổ CM phát triển.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường năng lực quản lý cho hiệu trưởng và tổ trưởng Tổ CM: Tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn về kỹ năng quản lý, điều phối hoạt động chuyên môn cho đội ngũ lãnh đạo nhà trường và tổ trưởng. Mục tiêu đạt 90% cán bộ quản lý được đào tạo trong vòng 12 tháng, do Sở Giáo dục và Đào tạo phối hợp thực hiện.

2. Xây dựng kế hoạch hoạt động Tổ CM cụ thể, linh hoạt và phù hợp với thực tế: Nhà trường cần hướng dẫn các tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch chi tiết, có mục tiêu rõ ràng, đảm bảo tính khả thi và hiệu quả. Thời gian thực hiện trong 6 tháng đầu năm học, do Ban Giám hiệu và tổ trưởng tổ chuyên môn chủ trì.

3. Đổi mới nội dung và hình thức sinh hoạt tổ chuyên môn: Tổ chức các buổi sinh hoạt theo hướng tương tác, chia sẻ kinh nghiệm, áp dụng các phương pháp dạy học tích cực. Mục tiêu nâng tỷ lệ giáo viên đánh giá sinh hoạt tổ hiệu quả lên 80% trong năm học tiếp theo.

4. Tăng cường bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên theo nhu cầu thực tế: Phối hợp với các trung tâm đào tạo tổ chức các khóa bồi dưỡng chuyên môn, tập trung vào đổi mới phương pháp dạy học và ứng dụng công nghệ thông tin. Mục tiêu 70% giáo viên được tham gia bồi dưỡng trong năm học, do nhà trường và Sở Giáo dục triển khai.

5. Xây dựng hệ thống kiểm tra, đánh giá và giám sát hoạt động Tổ CM thường xuyên: Thiết lập quy trình đánh giá định kỳ, lấy ý kiến phản hồi từ giáo viên để điều chỉnh hoạt động tổ phù hợp. Thời gian thực hiện hàng quý, do Ban Giám hiệu và tổ trưởng tổ chuyên môn phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Hiệu trưởng và Ban Giám hiệu các trường THPT: Giúp hiểu rõ vai trò và phương pháp quản lý hoạt động Tổ CM, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý nhà trường và chất lượng giáo dục.

2. Tổ trưởng Tổ chuyên môn: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để tổ chức hoạt động chuyên môn hiệu quả, phát triển năng lực quản lý và điều phối tổ.

3. Giáo viên các tổ chuyên môn: Hỗ trợ nâng cao nhận thức về vai trò của tổ chuyên môn trong phát triển nghề nghiệp, đồng thời tham gia tích cực vào các hoạt động đổi mới dạy học.

4. Cán bộ quản lý giáo dục cấp sở và phòng giáo dục: Là tài liệu tham khảo để xây dựng chính sách, chương trình bồi dưỡng và hỗ trợ các trường trong việc quản lý hoạt động Tổ CM.

Câu hỏi thường gặp

1. Quản lý hoạt động Tổ CM là gì và tại sao quan trọng?
   Quản lý hoạt động Tổ CM là quá trình điều phối, tổ chức và giám sát các hoạt động chuyên môn của tổ nhằm nâng cao chất lượng dạy học. Đây là yếu tố then chốt giúp phát triển năng lực giáo viên và cải thiện kết quả học tập của học sinh.

2. Những khó khăn phổ biến trong quản lý hoạt động Tổ CM hiện nay?
   Khó khăn gồm thiếu kế hoạch cụ thể, vai trò tổ trưởng chưa phát huy, sinh hoạt tổ mang tính hình thức và thiếu bồi dưỡng chuyên môn phù hợp. Điều này làm giảm hiệu quả hoạt động và sự phát triển chuyên môn của giáo viên.

3. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả sinh hoạt tổ chuyên môn?
   Cần đổi mới nội dung, hình thức sinh hoạt theo hướng tương tác, chia sẻ kinh nghiệm, tập trung vào đổi mới phương pháp dạy học và giải quyết các vấn đề thực tiễn trong giảng dạy.

4. Vai trò của hiệu trưởng trong quản lý hoạt động Tổ CM là gì?
   Hiệu trưởng là người lãnh đạo, chỉ đạo, tạo điều kiện và giám sát hoạt động Tổ CM, đảm bảo tổ hoạt động hiệu quả, phù hợp với mục tiêu giáo dục của nhà trường.

5. Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên như thế nào để đáp ứng nhu cầu thực tế?
   Bồi dưỡng cần dựa trên nhu cầu thực tế của giáo viên, tập trung vào đổi mới phương pháp dạy học, ứng dụng công nghệ và phát triển năng lực chuyên môn, được tổ chức thường xuyên và có đánh giá hiệu quả.

Kết luận

• Quản lý hoạt động Tổ CM tại trường THPT Trung Giã còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng giảng dạy và phát triển chuyên môn giáo viên.
• Vai trò của hiệu trưởng và tổ trưởng trong quản lý hoạt động tổ chưa được phát huy tối đa, cần nâng cao năng lực quản lý.
• Sinh hoạt tổ chuyên môn chưa đổi mới, nội dung còn mang tính hình thức, thiếu sự hỗ trợ bồi dưỡng chuyên môn phù hợp.
• Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động Tổ CM, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.
• Tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng để hoàn thiện mô hình quản lý hoạt động Tổ CM phù hợp với điều kiện thực tế của các trường THPT khác.

Luận văn kêu gọi các nhà quản lý giáo dục, hiệu trưởng và tổ trưởng Tổ CM tích cực áp dụng các giải pháp đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, góp phần phát triển bền vững chất lượng giáo dục tại các trường THPT trên địa bàn Hà Nội và cả nước.