Phát triển Năng Lực Sư Phạm cho Giảng Viên Quân Đội: Luận Án Tiến Sĩ Giáo Dục

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

MỞ ĐẦU

1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC SƯ PHẠM CHO GIẢNG VIÊN HỌC VIỆN, TRƯỜNG SĨ QUAN QUÂN ĐỘI TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề

1.2. Nghiên cứu về năng lực sư phạm của giảng viên

1.3. Nghiên cứu về phát triển năng lực sư phạm cho giảng viên

1.4. Nghiên cứu về phát triển năng lực sư phạm cho giảng viên học viện, trường sĩ quan Quân đội

1.5. Khái quát về những công trình đã được công bố và xác định vấn đề luận án tiếp tục nghiên cứu

1.6. Những vấn đề lý luận về năng lực sư phạm của giảng viên học viện, trường sĩ quan Quân đội trong bối cảnh hiện nay

1.7. Giảng viên học viện, trường sĩ quan Quân đội

1.8. Bối cảnh hiện nay và yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra đối với giảng viên học viện, trường sĩ quan Quân đội

1.9. Năng lực sư phạm của giảng viên học viện, trường sĩ quan Quân đội trong bối cảnh hiện nay

1.10. Những vấn đề lý luận về phát triển năng lực sư phạm cho giảng viên học viện, trường sĩ quan Quân đội trong bối cảnh hiện nay

1.11. Khái niệm về phát triển năng lực sư phạm cho giảng viên học viện, trường sĩ quan Quân đội trong bối cảnh hiện nay

1.12. Sự cần thiết phát triển năng lực sư phạm cho giảng viên học viện, trường sĩ quan Quân đội trong bối cảnh hiện nay

1.13. Nguyên tắc phát triển năng lực sư phạm cho giảng viên học viện, trường sĩ quan Quân đội trong bối cảnh hiện nay

1.14. Các thành tố của phát triển năng lực sư phạm cho giảng viên học viện, trường sĩ quan Quân đội trong bối cảnh hiện nay

1.15. Yếu tố ảnh hưởng đến phát triển năng lực sư phạm cho giảng viên học viện, trường sĩ quan Quân đội trong bối cảnh hiện nay

1.15.1. Các yếu tố chủ quan

1.15.2. Các yếu tố về khách quan

1.16. Kết luận chương 1

2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC SƯ PHẠM CHO GIẢNG VIÊN CÁC HỌC VIỆN, TRƯỜNG SĨ QUAN QUÂN ĐỘI TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY

2.1. Khái quát về các học viện, trường sĩ quan Quân đội và địa bàn khảo sát thực trạng năng lực sư phạm và phát triển năng lực sư phạm cho giảng viên

2.1.1. Khái quát chung về các học viện, trường sĩ quan Quân đội

2.1.2. Cơ cấu tổ chức, chức năng, nhiệm vụ các học viện, trường sĩ quan Quân đội

2.1.3. Tổ chức khảo sát thực trạng

2.1.3.1. Mục đích khảo sát

2.1.3.2. Nội dung khảo sát

2.1.3.3. Đối tượng, thời gian và phạm vi khảo sát

2.1.3.4. Phương pháp khảo sát

2.1.3.5. Tiêu chí và thang đánh giá

2.1.3.6. Xử lý số liệu khảo sát

2.2. Kết quả khảo sát thực trạng năng lực sư phạm của giảng viên các học viện, trường sĩ quan Quân đội

2.2.1. Thực trạng nhận thức, thái độ của các lực lượng giáo dục về năng lực sư phạm và phát triển năng lực sư phạm cho giảng viên

2.2.2. Thực trạng năng lực sư phạm của giảng viên các học viện, trường sĩ quan Quân đội

2.3. Kết quả khảo sát thực trạng phát triển năng lực sư phạm cho giảng viên các học viện, trường sĩ quan Quân đội

2.3.1. Thực trạng nhận thức của các lực lượng giáo dục đối với mục tiêu phát triển năng lực sư phạm cho giảng viên

2.3.2. Thực trạng thực hiện các nội dung phát triển năng lực sư phạm cho giảng viên

2.3.3. Thực trạng thực hiện các phương thức phát triển năng lực sư phạm cho giảng viên

2.4. Thực trạng mức độ tham gia của các lực lượng giáo dục trong phát triển năng lực sư phạm cho giảng viên

2.4.1. Thực trạng điều kiện phát triển năng lực sư phạm cho giảng viên

2.4.2. Thực trạng đánh giá phát triển năng lực sư phạm cho giảng viên

2.4.3. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực sư phạm và phát triển năng lực sư phạm của giảng viên các học viện, trường sĩ quan Quân đội

2.4.3.1. Các yếu tố chủ quan thuộc về giảng viên

2.4.3.2. Các yếu tố khách quan

2.5. Đánh giá chung về thực trạng năng lực sư phạm của giảng viên và phát triển năng lực sư phạm cho giảng viên các học viện, trường sĩ quan Quân đội

2.5.1. Ưu điểm và nguyên nhân

2.5.2. Hạn chế và nguyên nhân

2.5.3. Những vấn đề rút ra cần giải quyết

2.6. Kết luận chương 2

3. CHƯƠNG 3: BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC SƯ PHẠM CHO GIẢNG VIÊN CÁC HỌC VIỆN, TRƯỜNG SĨ QUAN QUÂN ĐỘI TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY

3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp

3.2. Các biện pháp phát triển năng lực sư phạm cho giảng viên các học viện, trường sĩ quan Quân đội

3.2.1. Nâng cao nhận thức của các lực lượng giáo dục về phát triển năng lực sư phạm cho giảng viên các học viện, trường sĩ quan Quân đội

3.2.2. Hoàn thiện, triển khai khung năng lực sư phạm cho giảng viên các học viện, trường sĩ quan Quân đội

3.2.3. Xây dựng chương trình phát triển năng lực sư phạm cho giảng viên các học viện, trường sĩ quan Quân đội

3.2.4. Vận dụng phương thức hướng dẫn đồng nghiệp phát triển năng lực sư phạm tại các học viện, trường sĩ quan Quân đội

3.2.5. Phát huy tính tích cực, chủ động của giảng viên trong tự học tập, nghiên cứu, tự rèn luyện phát triển năng lực sư phạm

3.2.6. Thường xuyên đánh giá và tự đánh giá mức độ phát triển năng lực sư phạm của giảng viên

3.2.7. Tạo điều kiện, môi trường sư phạm thuận lợi cho giảng viên tại các học viện, trường sĩ quan Quân đội phát triển năng lực sư phạm

3.2.8. Mối quan hệ của các biện pháp

3.3. Thực nghiệm biện pháp phát triển năng lực sư phạm cho giảng viên các học viện, trường sĩ quan Quân đội

3.3.1. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp

3.3.2. Khái quát chung về quá trình thực nghiệm biện pháp phát triển năng lực sư phạm cho giảng viên các học viện, trường sĩ quan Quân đội

3.3.3. Kết quả thực nghiệm

3.4. Kết luận chương 3

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Phát Triển Năng Lực Sư Phạm Góc Nhìn Luận Án

Trong bối cảnh đổi mới giáo dục đại học, chất lượng giảng viên là yếu tố then chốt. Tại các Học viện, Trường Sĩ quan Quân đội (HV, TSQQĐ), giảng viên đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo (GD, ĐT). Để đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa quân đội, giảng viên cần không ngừng trau dồi phẩm chất và năng lực. Năng lực sư phạm không phải là yếu tố tự thân mà cần được bồi dưỡng và rèn luyện liên tục. Các HV, TSQQĐ đang từng bước điều chỉnh tổ chức và đổi mới GD, ĐT. Thực tế này đặt ra cả cơ hội và thách thức, đòi hỏi việc nâng cao năng lực sư phạm cho đội ngũ giảng viên trở thành ưu tiên hàng đầu. Luận án này tập trung nghiên cứu và đề xuất các biện pháp phát triển năng lực sư phạm hiệu quả, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới.

1.1. Tầm Quan Trọng Của Năng Lực Sư Phạm Trong Quân Đội

Năng lực sư phạm đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao chất lượng GD, ĐT tại các HV, TSQQĐ. Đây là yếu tố quyết định hiệu quả hoạt động sư phạm, giúp đào tạo ra đội ngũ cán bộ quân sự đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ quốc phòng. Theo Nghị quyết 29-NQ/TW, đổi mới căn bản và toàn diện GD, ĐT gắn liền với chuẩn bị nguồn lực con người cho quá trình hiện đại hóa quân đội. Do đó, phát triển năng lực sư phạm cho giảng viên là nhiệm vụ cấp thiết, cần được ưu tiên hàng đầu.

1.2. Bối Cảnh Đổi Mới Giáo Dục Và Yêu Cầu Đối Với Giảng Viên

Các HV, TSQQĐ đang đối mặt với yêu cầu đổi mới GD, ĐT để đáp ứng sự phát triển của khoa học công nghệ và yêu cầu nhiệm vụ mới. Điều này đòi hỏi giảng viên phải không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn, phương pháp giảng dạy và kỹ năng sư phạm. Đồng thời, cần cập nhật kiến thức về giáo dục quốc phòng và an ninh, ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy để nâng cao chất lượng và hiệu quả đào tạo. Đề án 1853/ĐA-TM nhấn mạnh việc xây dựng đội ngũ nhà giáo gắn liền với chuẩn hóa chức danh chuyên môn kỹ thuật, trình độ học vấn và năng lực công tác.

II. Thách Thức Trong Phát Triển Năng Lực Sư Phạm Cho Giảng Viên

Mặc dù có nhiều nỗ lực, thực tế phát triển năng lực sư phạm cho giảng viên quân đội vẫn còn nhiều thách thức. Một bộ phận giảng viên chưa đánh giá đúng xu hướng phát triển của giáo dục và khoa học công nghệ. Giảng viên trẻ còn thiếu kinh nghiệm và động lực nghề nghiệp. Công tác bồi dưỡng chưa được tiến hành một cách hệ thống và thực chất. Chất lượng đầu ra đôi khi chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Những vấn đề này đòi hỏi các biện pháp căn bản để phát triển năng lực sư phạm một cách hiệu quả. Theo Đề án 1853/ĐA-TM, cần xây dựng đội ngũ nhà giáo gắn liền với chuẩn hóa chức danh chuyên môn kỹ thuật, trình độ học vấn và năng lực công tác.

2.1. Nhận Thức Và Trách Nhiệm Của Giảng Viên Vấn Đề Cần Cải Thiện

Nhận thức và trách nhiệm của một bộ phận giảng viên chưa đáp ứng yêu cầu đổi mới GD, ĐT. Nhiều giảng viên chưa đánh giá kịp xu hướng phát triển giáo dục và khoa học công nghệ, dẫn đến khó khăn trong việc đổi mới phương pháp giảng dạy. Cần nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc tự bồi dưỡng, tự đào tạo để tích lũy kiến thức và kinh nghiệm, biến nó trở thành nhu cầu thiết yếu của mỗi nhà giáo.

2.2. Thiếu Hụt Kinh Nghiệm Sư Phạm Ở Giảng Viên Trẻ Giải Pháp

Giảng viên trẻ và giảng viên mới thường thiếu kinh nghiệm hoạt động sư phạm, ảnh hưởng đến chất lượng GD, ĐT. Cần có chương trình đào tạo và bồi dưỡng chuyên sâu, cung cấp kiến thức và kỹ năng sư phạm cần thiết. Đồng thời, cần tạo điều kiện để giảng viên trẻ được học hỏi kinh nghiệm từ các đồng nghiệp đi trước, tham gia các hoạt động thực tiễn để nâng cao trình độ.

2.3. Bồi Dưỡng Năng Lực Sư Phạm Tính Hệ Thống Và Thực Chất

Công tác bồi dưỡng, tự bồi dưỡng và phát triển NLSP cho GV chưa được tiến hành có hệ thống và chưa đi vào thực chất. Cần xây dựng chương trình bồi dưỡng bài bản, có mục tiêu rõ ràng và nội dung phù hợp với từng đối tượng. Đồng thời, cần tạo môi trường khuyến khích giảng viên tự học tập, nghiên cứu và rèn luyện để nâng cao năng lực sư phạm.

III. Cách Nâng Cao Năng Lực Sư Phạm Giải Pháp Từ Luận Án

Luận án này đề xuất các biện pháp căn bản nhằm phát triển năng lực sư phạm cho giảng viên một cách thực chất. Các biện pháp này bao gồm: nâng cao nhận thức về năng lực sư phạm, hoàn thiện khung năng lực sư phạm, xây dựng chương trình phát triển năng lực sư phạm, vận dụng phương thức hướng dẫn đồng nghiệp, phát huy tính tích cực tự học tập, đánh giá thường xuyên và tạo môi trường sư phạm thuận lợi. Theo Nghị quyết 1657-NQ/QUTW, cần đổi mới công tác GD, ĐT đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng Quân đội trong tình hình mới.

3.1. Nâng Cao Nhận Thức Về Tầm Quan Trọng Của Năng Lực Sư Phạm

Để phát triển năng lực sư phạm hiệu quả, cần nâng cao nhận thức của tất cả các lực lượng giáo dục về tầm quan trọng của vấn đề này. Cần tổ chức các hội thảo, tập huấn, diễn đàn để trao đổi kinh nghiệm, chia sẻ kiến thức và nâng cao nhận thức về vai trò của năng lực sư phạm trong việc nâng cao chất lượng GD, ĐT.

3.2. Xây Dựng Khung Năng Lực Sư Phạm Chuẩn Cho Giảng Viên

Cần hoàn thiện và triển khai khung năng lực sư phạm cho giảng viên các HV, TSQQĐ. Khung năng lực này cần xác định rõ các tiêu chí, tiêu chuẩn đánh giá năng lực sư phạm, làm cơ sở để xây dựng chương trình đào tạo, bồi dưỡng và đánh giá giảng viên. Khung năng lực cần bám sát yêu cầu nhiệm vụ của Quân đội và phù hợp với đặc thù của từng chuyên ngành.

3.3. Hướng Dẫn Đồng Nghiệp Phương Pháp Phát Triển Hiệu Quả

Vận dụng phương thức hướng dẫn đồng nghiệp phát triển năng lực sư phạm là một biện pháp hiệu quả. Giảng viên có kinh nghiệm có thể chia sẻ kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm cho các đồng nghiệp trẻ, giúp họ nhanh chóng nâng cao trình độ. Phương thức này cần được tổ chức một cách bài bản và có sự hỗ trợ từ cấp trên.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Kết Quả Nghiên Cứu Về Phát Triển NLSP

Nghiên cứu này tập trung vào thực trạng năng lực sư phạm của giảng viên tại các HV, TSQQĐ. Kết quả cho thấy, việc áp dụng các biện pháp đề xuất đã góp phần nâng cao năng lực sư phạm của đội ngũ giảng viên. Cụ thể, nhận thức về tầm quan trọng của năng lực sư phạm đã được nâng cao, kỹ năng giảng dạy được cải thiện và khả năng nghiên cứu khoa học được phát triển. Đồng thời, môi trường sư phạm tại các nhà trường cũng trở nên tích cực và hiệu quả hơn. Điều này giúp nâng cao chất lượng GD, ĐT, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới của Quân đội.

4.1. Khảo Sát Thực Trạng Đánh Giá Năng Lực Sư Phạm Hiện Tại

Luận án đã tiến hành khảo sát thực trạng năng lực sư phạm của giảng viên tại 5 HV, TSQQĐ. Kết quả cho thấy, năng lực sư phạm của giảng viên còn nhiều hạn chế, đặc biệt là kỹ năng giảng dạy và khả năng nghiên cứu khoa học. Cần có các biện pháp cụ thể để khắc phục những hạn chế này.

4.2. Thực Nghiệm Giải Pháp Đánh Giá Tính Khả Thi Và Hiệu Quả

Luận án đã thực nghiệm các biện pháp phát triển năng lực sư phạm tại Trường Sĩ quan Chính trị và Trường Sĩ quan Lục quân 1. Kết quả cho thấy, các biện pháp này có tính khả thi cao và mang lại hiệu quả tích cực. Năng lực sư phạm của giảng viên đã được cải thiện đáng kể sau khi áp dụng các biện pháp này.

4.3. Phân Tích Kết Quả Nhận Diện Điểm Mạnh Và Điểm Cần Cải Thiện

Phân tích kết quả thực nghiệm cho thấy, các biện pháp phát triển năng lực sư phạm đã giúp giảng viên nâng cao nhận thức về vai trò của mình, cải thiện kỹ năng giảng dạy và phát triển khả năng nghiên cứu khoa học. Tuy nhiên, vẫn còn một số điểm cần cải thiện, như kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy và khả năng xây dựng môi trường học tập tích cực.

V. Kết Luận Hướng Phát Triển Nâng Cao Năng Lực Sư Phạm

Phát triển năng lực sư phạm cho giảng viên các HV, TSQQĐ là nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết. Luận án này đã cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn cho việc xây dựng và triển khai các biện pháp phát triển năng lực sư phạm hiệu quả. Trong tương lai, cần tiếp tục nghiên cứu và hoàn thiện các biện pháp này, đồng thời chú trọng đến việc tạo môi trường sư phạm thuận lợi để giảng viên phát huy tối đa năng lực của mình. Điều này sẽ góp phần nâng cao chất lượng GD, ĐT, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

5.1. Tóm Tắt Nghiên Cứu Điểm Nhấn Về Năng Lực Sư Phạm

Luận án đã nghiên cứu một cách hệ thống và toàn diện về NLSP và phát triển NLSP cho GV các HV, TSQQĐ. Nghiên cứu đã chỉ ra thực trạng và những thách thức trong việc phát triển NLSP cho GV, đồng thời đề xuất các biện pháp cụ thể để nâng cao NLSP một cách hiệu quả.

5.2. Kiến Nghị Đề Xuất Chính Sách Hỗ Trợ Phát Triển NLSP

Cần có các chính sách hỗ trợ và khuyến khích GV tham gia các khóa đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng sư phạm. Đồng thời, cần tạo môi trường làm việc thuận lợi để GV phát huy tối đa năng lực của mình và đóng góp vào sự phát triển của nhà trường.

5.3. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Đa Dạng Hóa Mô Hình Phát Triển

Trong tương lai, cần tiếp tục nghiên cứu và phát triển các mô hình phát triển NLSP phù hợp với từng đối tượng GV và từng chuyên ngành đào tạo. Đồng thời, cần chú trọng đến việc ứng dụng công nghệ thông tin vào quá trình đào tạo và bồi dưỡng NLSP, giúp GV tiếp cận kiến thức và kỹ năng mới một cách nhanh chóng và hiệu quả.