Phân Tích Luận Điểm và Yêu Sách Phi Lý của Trung Quốc trên Biển Đông từ Góc Độ Pháp Luật Quốc Tế

Biển Đông là một biển nửa kín, có diện tích khoảng 3,5 triệu km2, là một trong những tuyến đường hàng hải huyết mạch của thế giới. Nằm ở vị trí chiến lược quan trọng, Biển Đông kết nối Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương, là tuyến đường vận chuyển hàng hóa quan trọng giữa các quốc gia. Ngoài ra, Biển Đông còn là khu vực giàu tài nguyên thiên nhiên, đặc biệt là dầu khí và hải sản, có ý nghĩa lớn đối với sự phát triển kinh tế của các quốc gia ven biển. Theo GS.TS Nguyễn Bá Diễn, "Biển và hải đảo đang ngày càng đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển nền kinh tế, đảm bảo nền an ninh chính trị, khoa học công nghệ và đóng vai trò nền tảng tạo nên sức mạnh cho công cuộc trường tồn đấu tranh bảo vệ Tổ quốc."

Để hiểu rõ hơn về các tranh chấp ở Biển Đông, cần phân biệt rõ khái niệm luận điểm và yêu sách. Luận điểm là những lập luận, quan điểm mà một quốc gia đưa ra để bảo vệ quyền lợi của mình, trong khi yêu sách là những đòi hỏi cụ thể về chủ quyền, quyền tài phán hoặc các quyền lợi khác. Các luận điểm và yêu sách của Trung Quốc ở Biển Đông thường dựa trên các tuyên bố về chủ quyền lịch sử và đường chín đoạn, vốn không được công nhận bởi luật pháp quốc tế. Việc phân tích bản chất của các luận điểm và yêu sách này là rất quan trọng để có thể phản bác một cách hiệu quả.

Đường chín đoạn, hay còn gọi là đường lưỡi bò, là một đường ranh giới do Trung Quốc tự vẽ ra, bao trùm hầu hết diện tích Biển Đông. Trung Quốc cho rằng có chủ quyền lịch sử đối với các vùng biển và đảo nằm trong đường chín đoạn. Tuy nhiên, đường chín đoạn không được xác định rõ ràng về mặt địa lý và không phù hợp với các quy định của UNCLOS 1982. Tòa Trọng tài đã bác bỏ tính pháp lý của đường chín đoạn, cho rằng Trung Quốc không có cơ sở pháp lý để khẳng định quyền kiểm soát đối với các vùng biển nằm trong đường này.

Trung Quốc thường viện dẫn chủ quyền lịch sử để biện minh cho các yêu sách của mình ở Biển Đông. Tuy nhiên, việc chứng minh chủ quyền lịch sử đòi hỏi phải có bằng chứng rõ ràng và liên tục về việc thực thi chủ quyền một cách hiệu quả và hòa bình trong một thời gian dài. Các bằng chứng mà Trung Quốc đưa ra thường không đáp ứng được các tiêu chuẩn này và bị các quốc gia khác phản đối. Hơn nữa, UNCLOS 1982 quy định rằng các quyền và nghĩa vụ của các quốc gia trên biển phải được xác định dựa trên các quy định của Công ước, chứ không phải dựa trên các tuyên bố về chủ quyền lịch sử.

Phán quyết PCA đã bác bỏ tính pháp lý của đường chín đoạn, khẳng định rằng các cấu trúc ở Biển Đông không tạo ra các vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) hoặc thềm lục địa vượt quá 12 hải lý. Tòa Trọng tài cũng kết luận rằng Trung Quốc đã vi phạm quyền chủ quyền của Philippines trong vùng đặc quyền kinh tế của nước này. Phán quyết này có ý nghĩa quan trọng trong việc làm rõ các quy định của UNCLOS 1982 và áp dụng chúng vào tranh chấp Biển Đông. Nó cũng là một thắng lợi lớn cho luật pháp quốc tế và các quốc gia nhỏ hơn trong việc bảo vệ quyền lợi của mình trước các cường quốc.

Trung Quốc đã bác bỏ phán quyết PCA và tuyên bố rằng Tòa Trọng tài không có thẩm quyền giải quyết tranh chấp Biển Đông. Tuy nhiên, hầu hết các quốc gia trên thế giới đều công nhận tính hợp pháp và ràng buộc của phán quyết. Nhiều quốc gia đã kêu gọi Trung Quốc tuân thủ luật pháp quốc tế và giải quyết tranh chấp một cách hòa bình. Phán quyết PCA đã tạo ra một áp lực lớn đối với Trung Quốc và buộc nước này phải xem xét lại các yêu sách của mình ở Biển Đông.

UNCLOS 1982 là cơ sở pháp lý quan trọng nhất để giải quyết tranh chấp Biển Đông. Công ước này quy định rõ ràng về quyền và nghĩa vụ của các quốc gia trên biển, bao gồm việc xác định các vùng biển, quyền tài phán và quyền sử dụng tài nguyên. Các quốc gia liên quan cần tuân thủ các quy định của UNCLOS 1982 và giải quyết tranh chấp một cách hòa bình thông qua các cơ chế được quy định trong Công ước.

Đàm phán đa phương và hợp tác khu vực là những công cụ quan trọng để xây dựng lòng tin và giảm căng thẳng ở Biển Đông. Các quốc gia ASEAN cần tăng cường đoàn kết và phối hợp để có tiếng nói chung trong việc giải quyết tranh chấp. Việc xây dựng một Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu quả và ràng buộc về mặt pháp lý là rất quan trọng để ngăn ngừa các hành động đơn phương và duy trì an ninh khu vực.

Trung Quốc đã thực hiện nhiều hành vi phi pháp trên Biển Đông, bao gồm xây dựng và quân sự hóa các đảo nhân tạo, cản trở hoạt động khai thác tài nguyên của các quốc gia khác, và đe dọa tự do hàng hải. Các hành vi này vi phạm luật pháp quốc tế và gây ra căng thẳng trong khu vực. Cộng đồng quốc tế cần lên án mạnh mẽ các hành vi này và yêu cầu Trung Quốc tuân thủ luật pháp quốc tế.

Việt Nam cần tiếp tục khẳng định chủ quyền của mình đối với Hoàng Sa và Trường Sa, đồng thời phản đối mạnh mẽ các yêu sách phi lý của Trung Quốc. Việt Nam cần tăng cường hợp tác quốc tế, đặc biệt là với các quốc gia ASEAN và các cường quốc, để tạo ra một mặt trận thống nhất chống lại các hành vi vi phạm luật pháp quốc tế. Việt Nam cũng cần sử dụng các công cụ pháp lý quốc tế, như UNCLOS 1982 và các cơ chế giải quyết tranh chấp quốc tế, để bảo vệ quyền lợi của mình ở Biển Đông.

Hợp tác trong các lĩnh vực phi truyền thống, như bảo vệ môi trường biển, nghiên cứu khoa học và cứu trợ thiên tai, có thể giúp xây dựng lòng tin và giảm căng thẳng ở Biển Đông. Các quốc gia liên quan có thể cùng nhau giải quyết các vấn đề chung và tạo ra một môi trường hợp tác tích cực.

Mục tiêu cuối cùng là xây dựng một khu vực Biển Đông hòa bình, ổn định và thịnh vượng, nơi các quốc gia có thể hợp tác và phát triển một cách bền vững. Điều này đòi hỏi sự cam kết của tất cả các quốc gia liên quan trong việc tuân thủ luật pháp quốc tế, giải quyết tranh chấp một cách hòa bình và xây dựng lòng tin.