I. Mô hình xe gắn máy
Mô hình xe gắn máy là trọng tâm của nghiên cứu, tập trung vào việc xác định các thông số kỹ thuật cần thiết để mô phỏng chính xác hành vi của dòng xe gắn máy trong điều kiện giao thông hỗn hợp. Nghiên cứu sử dụng phương pháp mô phỏng giao thông để phân tích và tối ưu hóa các thông số này. Các thông số bao gồm tốc độ, gia tốc, khoảng cách an toàn, và phản ứng tâm lý của người lái xe. Việc xác định chính xác các thông số này giúp tạo ra mô hình mô phỏng gần với thực tế, từ đó hỗ trợ hiệu quả trong việc quản lý và cải thiện hệ thống giao thông đô thị.
1.1. Thông số kỹ thuật
Các thông số kỹ thuật của mô hình xe gắn máy bao gồm tốc độ tối đa, gia tốc tối đa, và khoảng cách an toàn. Nghiên cứu tiến hành quan trắc dòng xe trên các tuyến đường tại TP. Hồ Chí Minh để thu thập dữ liệu thực tế. Dữ liệu này được sử dụng để hiệu chỉnh và tối ưu hóa các thông số trong mô hình. Kết quả cho thấy, việc điều chỉnh các thông số này giúp mô phỏng chính xác hơn hành vi của dòng xe gắn máy, đặc biệt trong điều kiện giao thông hỗn hợp.
1.2. Phản ứng tâm lý người lái
Phản ứng tâm lý của người lái xe là yếu tố quan trọng trong mô hình xe gắn máy. Nghiên cứu sử dụng mô hình hành vi lái xe của Wiedemann (1974) để mô phỏng các phản ứng này. Các yếu tố như khoảng cách an toàn, tốc độ tương đối, và sự tương tác giữa các xe được phân tích kỹ lưỡng. Kết quả cho thấy, việc mô phỏng chính xác phản ứng tâm lý giúp cải thiện độ tin cậy của mô hình, từ đó hỗ trợ hiệu quả trong việc dự đoán và quản lý tình trạng giao thông.
II. Mô phỏng giao thông đường bộ
Mô phỏng giao thông đường bộ là phương pháp chính được sử dụng trong nghiên cứu để phân tích và dự đoán hành vi của dòng xe gắn máy. Phần mềm VISSIM được lựa chọn do khả năng linh hoạt trong việc mô phỏng các tuyến đường phức tạp và giao lộ có/không có đèn tín hiệu. Nghiên cứu tập trung vào việc xây dựng các biểu đồ vận tốc mong muốn, gia tốc tối đa, và hãm xe tối đa để tạo ra mô hình mô phỏng chính xác. Kết quả mô phỏng được so sánh với dữ liệu thực tế để kiểm chứng tính hiệu quả của các thông số.
2.1. Phần mềm VISSIM
Phần mềm VISSIM là công cụ chính được sử dụng trong mô phỏng giao thông đường bộ. Nghiên cứu tiến hành xây dựng các biểu đồ vận tốc mong muốn và gia tốc tối đa dựa trên dữ liệu quan trắc thực tế. Các biểu đồ này được sử dụng để hiệu chỉnh mô hình mô phỏng, đảm bảo kết quả mô phỏng gần với thực tế nhất. Kết quả cho thấy, VISSIM là công cụ hiệu quả trong việc mô phỏng dòng xe gắn máy, đặc biệt trong điều kiện giao thông hỗn hợp.
2.2. Kiểm chứng mô hình
Việc kiểm chứng tính hiệu quả của mô hình mô phỏng được thực hiện bằng cách so sánh kết quả mô phỏng với dữ liệu thực tế. Nghiên cứu tiến hành phân tích độ lệch giữa các giá trị mô phỏng và giá trị thực tế để đánh giá độ chính xác của mô hình. Kết quả cho thấy, mô hình mô phỏng có độ chính xác cao, đặc biệt trong việc dự đoán hành vi của dòng xe gắn máy tại các giao lộ không có đèn tín hiệu.
III. Tối ưu hóa mô hình
Tối ưu hóa mô hình là bước cuối cùng trong nghiên cứu, nhằm cải thiện độ chính xác và hiệu quả của mô hình mô phỏng. Nghiên cứu tiến hành hiệu chỉnh các thông số mô hình dựa trên kết quả kiểm chứng, đảm bảo mô hình phản ánh chính xác hành vi của dòng xe gắn máy trong điều kiện giao thông hỗn hợp. Các thông số được tối ưu hóa bao gồm khoảng cách an toàn, tốc độ tối đa, và phản ứng tâm lý của người lái xe. Kết quả cho thấy, việc tối ưu hóa mô hình giúp cải thiện đáng kể độ tin cậy của mô phỏng, từ đó hỗ trợ hiệu quả trong việc quản lý giao thông đô thị.
3.1. Hiệu chỉnh thông số
Hiệu chỉnh các thông số mô hình là bước quan trọng trong quá trình tối ưu hóa mô hình. Nghiên cứu tiến hành điều chỉnh các thông số như khoảng cách an toàn, tốc độ tối đa, và phản ứng tâm lý của người lái xe dựa trên kết quả kiểm chứng. Kết quả cho thấy, việc hiệu chỉnh các thông số này giúp mô hình mô phỏng phản ánh chính xác hơn hành vi của dòng xe gắn máy trong điều kiện giao thông hỗn hợp.
3.2. Ứng dụng thực tế
Kết quả của việc tối ưu hóa mô hình được ứng dụng trong thực tế để hỗ trợ quản lý giao thông đô thị. Nghiên cứu đề xuất các giải pháp cải thiện tình trạng ùn tắc giao thông dựa trên kết quả mô phỏng. Các giải pháp bao gồm điều chỉnh lưu lượng xe, cải thiện hệ thống đèn tín hiệu, và tối ưu hóa các tuyến đường. Kết quả cho thấy, việc áp dụng các giải pháp này giúp giảm thiểu đáng kể tình trạng ùn tắc giao thông tại các khu vực nghiên cứu.
