Tác động của đặc điểm tâm lý đến ý định khởi nghiệp của sinh viên sau đại học

Các doanh nhân đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế của mọi quốc gia. Họ tạo ra và phân bổ giá trị, mang lại lợi ích cho các cá nhân, nhóm, tổ chức và xã hội (Lynn, 1977). Đặc biệt, các doanh nhân xác định cơ hội, đưa các công nghệ và khái niệm mới vào sử dụng thương mại tích cực, tạo ra các dự án kinh doanh, việc làm và sự giàu có mới, nhưng họ cũng buộc các công ty khác phải ngừng kinh doanh.

Chính sách Đổi mới năm 1986 cùng với việc ban hành Luật Doanh nghiệp năm 2000 đã thúc đẩy sự tăng trưởng vượt bậc của các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs), vốn được coi là một phương tiện quan trọng cho sự tăng trưởng kinh tế ở Việt Nam. Trong thập kỷ qua, số lượng doanh nghiệp mới thành lập đã tăng lên đáng kể. Tỷ lệ thành lập doanh nghiệp mới cao hơn gấp 3 đến 6 lần vào năm 2010 so với năm 2000.

Một trong những nguyên nhân dẫn đến sự gia tăng đột ngột của các doanh nhân mới là xu hướng hiện tại của các chuyên gia rời bỏ công ty của họ để bắt đầu hoạt động kinh doanh riêng. Họ tin rằng trong thời đại ngày nay, chỉ là một nhân viên là không đủ để đáp ứng nhu cầu của họ. Hầu hết nhân viên không hài lòng với mức lương mà họ nhận được từ chủ. Do đó, họ tự ràng buộc mình tìm kiếm – như nhiều người đang làm bây giờ họ bắt đầu công ty riêng, sử dụng kinh nghiệm chuyên môn mà họ đã học được từ những người chủ trước đây.

Brenner et al (1991) báo cáo rằng mặc dù 55% số người được hỏi thích kinh doanh như một nghề nghiệp, nhưng chỉ có 5% số sinh viên bày tỏ ý định điều hành công việc kinh doanh của riêng họ. Điều này có thể là do thiếu tự tin hoặc thiếu sự khuyến khích hoặc trấn an. Cũng có thể có những người khác là doanh nhân tiềm năng nhưng không nhận thức được đầy đủ về các lựa chọn nghề nghiệp dành cho họ.

Đã có báo cáo rằng tỷ lệ người Việt Nam có ý định bắt đầu kinh doanh ở Việt Nam vào năm 2014 là thấp ở mức 18,2%, thấp hơn 24,1% vào năm 2013 và thấp hơn nhiều so với mức trung bình của các quốc gia có cùng giai đoạn phát triển kinh tế với Việt Nam. Hơn nữa, những người trẻ tuổi có tỷ lệ ý định khởi nghiệp cao hơn so với những người trung niên, 24,2% số người trẻ tuổi có ý định khởi nghiệp trong 3 năm tới trong khi tỷ lệ này đối với những người trung niên chỉ là 10%.

Theo McClelland, Atkinson và Feather, động lực của cá nhân là một trong những yếu tố quan trọng nhất giải thích khả năng kinh doanh và việc cá nhân trở thành doanh nhân phụ thuộc vào khả năng đạt được thành tích cao nhất. Nói cách khác, khi khả năng đạt được thành tích cao hơn, tỷ lệ khuynh hướng kinh doanh tăng lên.

Để giúp sinh viên phát triển động lực thành tựu, cần tạo ra môi trường học tập và làm việc khuyến khích sự cạnh tranh lành mạnh, cung cấp phản hồi xây dựng và ghi nhận thành công. Các chương trình đào tạo kỹ năng mềm và tư duy khởi nghiệp cũng có thể giúp sinh viên tự tin hơn vào khả năng của mình.

Văn hóa và xã hội có thể có tác động đáng kể đến động lực thành tựu của cá nhân. Trong một số nền văn hóa, thành công trong kinh doanh được coi trọng và khuyến khích, trong khi ở những nền văn hóa khác, sự ổn định và an toàn được ưu tiên hơn.

Bandura (1982) mô tả hiệu quả bản thân là sự xem xét cụ thể theo nhiệm vụ về khả năng thực hiện một hoạt động cụ thể. Cấu trúc này (hiệu quả bản thân) đã được sử dụng rộng rãi trong các lĩnh vực nghiên cứu khác nhau, bao gồm cả lựa chọn nghề nghiệp. Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, hiệu quả bản thân đã được liên kết với việc theo đuổi các hoạt động kinh doanh, sự kiên trì trong các lĩnh vực khó khăn và hiệu quả cá nhân (Markman Balkin & Baron, 2002).

Để phát triển sự tự tin và hiệu quả bản thân, sinh viên cần được cung cấp cơ hội để trải nghiệm thành công, nhận được phản hồi tích cực và học hỏi từ những người thành công. Các chương trình đào tạo kỹ năng kinh doanh và cố vấn khởi nghiệp cũng có thể giúp sinh viên xây dựng sự tự tin và năng lực cần thiết.

Kinh nghiệm và kiến thức đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng sự tự tin và hiệu quả bản thân. Sinh viên có kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực kinh doanh hoặc có kiến thức chuyên môn vững chắc thường tự tin hơn vào khả năng của mình.

Khái niệm về kiểm soát vị trí đề cập đến một niềm tin tổng quát rằng một người có thể hoặc không thể kiểm soát số phận của chính mình. Những người quy sự kiểm soát các sự kiện cho bản thân được xác định là có vị trí bên trong và những người quy sự kiểm soát cho các lực lượng bên ngoài được phân loại là có vị trí bên ngoài (Spector, 1997).

Gifford (2003), trong một nghiên cứu, đưa ra giả thuyết rằng ảnh hưởng của vị trí kiểm soát đến sự cảnh giác tri giác là khả năng tiềm tàng để nhìn thấy các cơ hội trong môi trường và giải thích ảnh hưởng của vị trí kiểm soát đối với các doanh nhân. Ông kết luận rằng một người có vị trí kiểm soát bên trong có lượng cảnh giác tri giác lớn hơn dẫn đến việc học tập tự phát.

Trong môi trường kinh doanh đầy biến động, việc cân bằng giữa kiểm soát nội tại và khả năng thích ứng là rất quan trọng. Doanh nhân cần có khả năng kiểm soát các khía cạnh quan trọng của doanh nghiệp, nhưng cũng cần sẵn sàng thay đổi chiến lược khi cần thiết.

Phát hiện nghiên cứu có một số hàm ý lý thuyết và quản lý. Ví dụ, các nhà đầu tư mạo hiểm, các nhà quản lý thực hành và các chuyên gia kinh doanh khác tham gia vào các dự án rủi ro cao có thể sử dụng mô hình này như một công cụ hữu ích để đánh giá khả năng kinh doanh, xu hướng quản lý có thể cải thiện lợi tức đầu tư so với nguồn nhân lực. Ngoài ra, nó có thể là một công cụ hữu ích để lựa chọn các thành viên trong nhóm cho các công ty khởi nghiệp kinh doanh mới và đánh giá các ứng viên cho các vị trí kinh doanh nội bộ trong thế giới doanh nghiệp.

Một hàm ý khác là trong lĩnh vực sư phạm khởi nghiệp, liên kết mối quan hệ giữa các đặc điểm tâm lý và ý định khởi nghiệp có thể được sử dụng như một kỹ thuật để xác định sinh viên cho sự nghiệp kinh doanh. Tuyển chọn sinh viên phù hợp với con đường khởi nghiệp.

Các chính sách hỗ trợ khởi nghiệp hiệu quả cần tập trung vào việc cung cấp nguồn vốn, kiến thức và kỹ năng cần thiết cho sinh viên. Đồng thời, cần tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi, giảm thiểu rủi ro và khuyến khích sự sáng tạo.