Luận án tiến sĩ: Phương pháp giải bài toán cân bằng và bất đẳng thức biến phân hai cấp

• Tác giả: Trần Thị Hoàng Anh
• Người hướng dẫn: PGS. Phạm Ngọc Anh
• Trường học: Học viện Kỹ thuật Quân sự
• Chuyên ngành: Toán ứng dụng
• Đề tài: Phương Pháp Giải Một Vài Lớp Bài Toán Cân Bằng Và Bất Đẳng Thức Biến Phân Hai Cấp
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT
• 1. CHƯƠNG 1: MỘT SỐ KIẾN THỨC CHUẨN BỊ
• 1.1. Một số khái niệm và kết quả cơ bản
• 1.2. Bài toán cân bằng và các trường hợp riêng
• 1.2.1. Một số trường hợp riêng của bài toán cân bằng
• 1.2.2. Sự tồn tại nghiệm của bài toán cân bằng
• 1.2.3. Ánh xạ nghiệm
• 1.3. Một số bài toán hai cấp
• 1.3.1. Bài toán cân bằng hai cấp
• 1.3.2. Bài toán bất đẳng thức biến phân hai cấp
• 1.4. Một số thuật toán giải bài toán hai cấp
• 1.4.1. Thuật toán đạo hàm tăng cường
• 1.4.2. Thuật toán điểm gần kề
• 1.4.3. Thuật toán chiếu dưới đạo hàm
• 1.4.4. Thuật toán chiếu giải bài toán bất đẳng thức biến phân hai cấp
• 2. CHƯƠNG 2: THUẬT TOÁN CHIẾU GIẢI BÀI TOÁN BẤT ĐẲNG THỨC BIẾN PHÂN HAI CẤP
• 3. CHƯƠNG 3: THUẬT TOÁN CHIẾU - DƯỚI ĐẠO HÀM GIẢI BÀI TOÁN BẤT ĐẲNG THỨC BIẾN PHÂN TRÊN TẬP NGHIỆM BÀI TOÁN CÂN BẰNG
• 4. CHƯƠNG 4: THUẬT TOÁN CHIẾU - DƯỚI ĐẠO HÀM GIẢI BÀI TOÁN CÂN BẰNG TRÊN TẬP NGHIỆM BÀI TOÁN BẤT ĐẲNG THỨC BIẾN PHÂN
• 5. CHƯƠNG 5: MỘT THUẬT TOÁN KIỂU CHIẾU GIẢI BÀI TOÁN CÂN BẰNG
• KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
• HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO
• DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu về bài toán cân bằng và bất đẳng thức biến phân

Bài toán cân bằng và bất đẳng thức biến phân là hai lĩnh vực quan trọng trong toán học ứng dụng, đặc biệt trong không gian Hilbert. Bài toán cân bằng được định nghĩa là tìm một điểm x* trong một tập hợp C sao cho một hàm f(x*, x) ≥ 0 với mọi x trong C. Trong khi đó, bài toán bất đẳng thức biến phân VI(F, C) yêu cầu tìm x* sao cho hF(x*), x - x*i ≥ 0 với mọi x trong C. Những bài toán này không chỉ có tính lý thuyết mà còn có ứng dụng thực tiễn trong nhiều lĩnh vực như tối ưu hóa, điều khiển và mô hình hóa. Việc nghiên cứu và phát triển các phương pháp giải cho những bài toán này là cần thiết để nâng cao hiệu quả trong các ứng dụng thực tế.

1.1. Các khái niệm cơ bản

Trong không gian Hilbert thực H, các khái niệm như ánh xạ giá, tập nghiệm và các loại bài toán như bài toán cân bằng hai cấp và bất đẳng thức biến phân hai cấp được định nghĩa rõ ràng. Ánh xạ giá F: C → H là một yếu tố quan trọng trong việc xác định các bài toán này. Các bài toán này thường được nghiên cứu trong bối cảnh các điều kiện như tính liên tục và tính đơn điệu của các hàm số. Sự tồn tại nghiệm của các bài toán này thường được chứng minh thông qua các định lý và phương pháp phân tích lồi.

II. Phương pháp giải bài toán cân bằng và bất đẳng thức biến phân

Các phương pháp giải cho bài toán cân bằng và bất đẳng thức biến phân bao gồm nhiều thuật toán khác nhau như thuật toán đạo hàm tăng cường, thuật toán điểm gần kề và thuật toán chiếu dưới đạo hàm. Những phương pháp này được phát triển dựa trên các nguyên lý cơ bản của toán học và lý thuyết tối ưu. Đặc biệt, thuật toán đạo hàm tăng cường đã chứng minh được tính hiệu quả trong việc giải quyết các bài toán bất đẳng thức biến phân hai cấp. Việc áp dụng các phương pháp này không chỉ giúp tìm ra nghiệm mà còn đảm bảo tính hội tụ của các dãy lặp trong quá trình giải.

2.1. Thuật toán đạo hàm tăng cường

Thuật toán đạo hàm tăng cường là một trong những phương pháp nổi bật trong việc giải bài toán bất đẳng thức biến phân hai cấp. Phương pháp này sử dụng hai phép chiếu trong mỗi bước lặp để cải thiện độ chính xác của nghiệm. Cụ thể, tại mỗi bước lặp, thuật toán xây dựng dãy lặp {xk} và {yk} sao cho nghiệm gần đúng được cải thiện dần. Điều này cho phép đạt được nghiệm xấp xỉ cho bài toán một cách hiệu quả, đồng thời đảm bảo tính hội tụ của dãy lặp. Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng phương pháp này có thể được mở rộng cho nhiều dạng bài toán khác nhau.

III. Ứng dụng thực tiễn của bài toán cân bằng và bất đẳng thức biến phân

Bài toán cân bằng và bất đẳng thức biến phân không chỉ có ý nghĩa lý thuyết mà còn có nhiều ứng dụng thực tiễn trong các lĩnh vực như kinh tế, kỹ thuật và khoa học máy tính. Ví dụ, trong mô hình hóa mạng giao thông, bài toán cân bằng giúp tối ưu hóa lưu lượng giao thông, trong khi bài toán bất đẳng thức biến phân có thể được áp dụng trong các bài toán điều khiển tối ưu. Việc phát triển các thuật toán giải cho những bài toán này sẽ góp phần nâng cao hiệu quả trong các ứng dụng thực tiễn, đồng thời mở ra hướng nghiên cứu mới trong lĩnh vực toán học ứng dụng.

3.1. Mô hình hóa và tối ưu hóa

Trong lĩnh vực mô hình hóa, bài toán cân bằng thường được sử dụng để xác định điểm cân bằng trong các hệ thống phức tạp. Các thuật toán giải bài toán này giúp tìm ra các giải pháp tối ưu cho các vấn đề thực tiễn, từ đó cải thiện hiệu suất và hiệu quả của hệ thống. Bên cạnh đó, bài toán bất đẳng thức biến phân cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phân tích và tối ưu hóa các mô hình toán học, giúp đưa ra các quyết định chính xác hơn trong các lĩnh vực như tài chính, logistics và sản xuất.