Tổng quan nghiên cứu

Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước - Chi nhánh Bến Tre, đến cuối quý 2 năm 2019, nguồn vốn huy động từ khách hàng cá nhân tại Kienlongbank - Chi nhánh Bến Tre chiếm khoảng 4,4% tổng nguồn vốn huy động trên địa bàn, trong khi dư nợ cho vay chiếm 2% tổng dư nợ của hệ thống ngân hàng tại tỉnh. Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa các ngân hàng thương mại, việc thu hút và giữ chân khách hàng cá nhân trở thành yếu tố sống còn để nâng cao vị thế và hiệu quả kinh doanh. Luận văn tập trung nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn ngân hàng của khách hàng cá nhân tại Kienlongbank - Chi nhánh Bến Tre trong năm 2019, nhằm cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng chiến lược phát triển khách hàng cá nhân của ngân hàng.

Mục tiêu nghiên cứu bao gồm: (1) nhận diện các yếu tố tác động đến quyết định lựa chọn ngân hàng của khách hàng cá nhân tại Kienlongbank - Chi nhánh Bến Tre; (2) phân tích mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố; (3) đề xuất các hàm ý quản trị nhằm nâng cao hiệu quả thu hút và giữ chân khách hàng cá nhân. Phạm vi nghiên cứu giới hạn tại chi nhánh Bến Tre trong năm 2019, tập trung vào khách hàng cá nhân đã và đang giao dịch tại ngân hàng. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp ngân hàng hiểu rõ hành vi tiêu dùng, từ đó tối ưu hóa dịch vụ và chính sách nhằm tăng trưởng bền vững trong thị trường tài chính địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên lý thuyết hành vi người tiêu dùng của Philip Kotler, trong đó quá trình ra quyết định mua hàng gồm các giai đoạn: nhận thức nhu cầu, tìm kiếm thông tin, đánh giá lựa chọn, quyết định mua và hành vi sau mua. Các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi người tiêu dùng được phân thành nhóm văn hóa, xã hội, cá nhân và tâm lý. Trong lĩnh vực ngân hàng, các đặc thù như tính vô hình của dịch vụ, rủi ro tài chính và sự tin cậy đóng vai trò quan trọng trong quyết định lựa chọn.

Mô hình nghiên cứu đề xuất dựa trên nghiên cứu của Safiek Mokhlis và cộng sự (2011), bao gồm 8 yếu tố chính ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn ngân hàng: Sự hấp dẫn (cơ sở vật chất, không khí ngân hàng), Sự giới thiệu (khuyến nghị từ người thân, bạn bè), Cung cấp dịch vụ (đa dạng sản phẩm, chất lượng phục vụ), Dịch vụ ATM (số lượng, vị trí, hoạt động 24/7), Cảm giác an toàn (bảo mật, an ninh), Khuyến mãi (chương trình ưu đãi), Sự thuận tiện (vị trí chi nhánh, thời gian giao dịch), và Lợi ích tài chính (lãi suất, phí dịch vụ). Mỗi yếu tố được định nghĩa rõ ràng và được giả thuyết có tác động tích cực đến quyết định lựa chọn ngân hàng.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện theo hai giai đoạn chính: định tính và định lượng. Giai đoạn định tính sử dụng thảo luận nhóm với các chuyên gia ngành ngân hàng để xây dựng và hoàn thiện thang đo các yếu tố nghiên cứu dựa trên các nghiên cứu trước đó. Giai đoạn định lượng tiến hành khảo sát 300 khách hàng cá nhân tại Kienlongbank - Chi nhánh Bến Tre trong năm 2019, sử dụng phương pháp chọn mẫu thuận tiện.

Dữ liệu thu thập được xử lý bằng phần mềm SPSS 20.0. Độ tin cậy thang đo được kiểm định qua hệ số Cronbach’s Alpha, trong khi phân tích nhân tố khám phá (EFA) được sử dụng để tái cấu trúc các biến quan sát. Phân tích hồi quy tuyến tính bội xác định mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến quyết định lựa chọn ngân hàng. Kiểm định ANOVA được áp dụng để so sánh sự khác biệt giữa các nhóm khách hàng theo giới tính, độ tuổi, nghề nghiệp, trình độ học vấn và thu nhập. Thời gian nghiên cứu kéo dài trong năm 2019, đảm bảo tính cập nhật và phù hợp với thực trạng địa phương.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Sự hấp dẫn có tác động tích cực và mạnh mẽ đến quyết định lựa chọn ngân hàng với hệ số hồi quy beta đạt khoảng 0,32 (p < 0,01). Khách hàng đánh giá cao cơ sở vật chất hiện đại, không gian giao dịch thân thiện và trang phục chuyên nghiệp của nhân viên.

  2. Cung cấp dịch vụ cũng là yếu tố quan trọng, với mức ảnh hưởng beta khoảng 0,28 (p < 0,01). Đa dạng sản phẩm, dịch vụ ngân hàng điện tử và sự chuyên nghiệp trong phục vụ được khách hàng đánh giá cao.

  3. Cảm giác an toàn có ảnh hưởng đáng kể với beta 0,25 (p < 0,01). Khách hàng ưu tiên các ngân hàng đảm bảo bảo mật thông tin và an ninh giao dịch.

  4. Lợi ích tài chính (lãi suất, phí dịch vụ) có tác động tích cực với beta 0,22 (p < 0,05), thể hiện khách hàng rất quan tâm đến các ưu đãi tài chính khi lựa chọn ngân hàng.

  5. Các yếu tố như Dịch vụ ATM, Sự giới thiệu, Khuyến mãiSự thuận tiện có ảnh hưởng tích cực nhưng mức độ thấp hơn, với beta dao động từ 0,10 đến 0,18, vẫn có ý nghĩa thống kê.

Phân tích ANOVA cho thấy sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về mức độ ảnh hưởng của các yếu tố theo nhóm tuổi và thu nhập (p < 0,05). Khách hàng trẻ tuổi và có thu nhập cao đánh giá cao yếu tố công nghệ và tiện ích dịch vụ, trong khi nhóm khách hàng lớn tuổi chú trọng hơn đến cảm giác an toàn và sự thuận tiện.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu quốc tế và trong nước, khẳng định vai trò quan trọng của chất lượng dịch vụ, sự hấp dẫn và cảm giác an toàn trong lĩnh vực ngân hàng. Sự hấp dẫn về cơ sở vật chất và không gian giao dịch tạo ấn tượng ban đầu mạnh mẽ, ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn. Cung cấp dịch vụ đa dạng và chuyên nghiệp đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng cá nhân, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số.

Cảm giác an toàn là yếu tố then chốt trong ngành tài chính, khi khách hàng luôn lo ngại về rủi ro mất an toàn thông tin và tài sản. Lợi ích tài chính cũng là động lực quan trọng, nhất là trong bối cảnh cạnh tranh về lãi suất và phí dịch vụ giữa các ngân hàng.

Sự khác biệt theo nhóm nhân khẩu học cho thấy ngân hàng cần có chiến lược phân khúc khách hàng phù hợp, tập trung phát triển dịch vụ công nghệ cho nhóm trẻ và nâng cao trải nghiệm an toàn, thuận tiện cho nhóm khách hàng truyền thống. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố và bảng so sánh ANOVA giữa các nhóm khách hàng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao chất lượng cơ sở vật chất và không gian giao dịch: Đầu tư cải tạo chi nhánh, tạo môi trường thân thiện, hiện đại nhằm tăng sự hấp dẫn, dự kiến hoàn thành trong 12 tháng, do Ban Quản lý Chi nhánh chủ trì.

  2. Đa dạng hóa và nâng cao chất lượng dịch vụ: Phát triển các sản phẩm ngân hàng điện tử, cải tiến quy trình phục vụ khách hàng, đào tạo nhân viên chuyên nghiệp, thực hiện trong 18 tháng, do Phòng Dịch vụ Khách hàng phối hợp với Phòng Công nghệ thông tin.

  3. Tăng cường bảo mật và an ninh giao dịch: Áp dụng công nghệ bảo mật tiên tiến, nâng cao nhận thức khách hàng về an toàn thông tin, triển khai trong 12 tháng, do Phòng An ninh và Công nghệ thông tin đảm nhiệm.

  4. Chính sách ưu đãi tài chính cạnh tranh: Xây dựng các chương trình lãi suất hấp dẫn, giảm phí dịch vụ cho khách hàng cá nhân, đặc biệt nhóm khách hàng tiềm năng, thực hiện theo quý, do Phòng Kế hoạch Tài chính phối hợp với Phòng Marketing.

  5. Mở rộng mạng lưới ATM và nâng cao tiện ích: Đặt ATM tại các vị trí chiến lược, đảm bảo hoạt động 24/7, thân thiện với người dùng, hoàn thành trong 9 tháng, do Phòng Vận hành và Phòng Công nghệ thông tin phối hợp thực hiện.

  6. Tăng cường truyền thông và khuyến nghị từ khách hàng hiện hữu: Xây dựng chương trình khách hàng giới thiệu bạn bè, người thân với các ưu đãi hấp dẫn, triển khai trong 6 tháng, do Phòng Marketing và Phòng Quan hệ Khách hàng phối hợp.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý ngân hàng: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chiến lược phát triển khách hàng cá nhân, tối ưu hóa dịch vụ và nâng cao hiệu quả kinh doanh.

  2. Phòng Marketing và Phòng Dịch vụ Khách hàng: Áp dụng các hàm ý quản trị để thiết kế chương trình tiếp thị, chăm sóc khách hàng phù hợp với đặc điểm và nhu cầu của từng nhóm khách hàng.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản trị kinh doanh, Tài chính - Ngân hàng: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích và kết quả để phát triển các đề tài nghiên cứu liên quan.

  4. Cơ quan quản lý ngành ngân hàng và các tổ chức tài chính: Hiểu rõ hành vi tiêu dùng và các yếu tố ảnh hưởng đến lựa chọn ngân hàng của khách hàng cá nhân nhằm xây dựng chính sách hỗ trợ phát triển thị trường tài chính bền vững.

Câu hỏi thường gặp

  1. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định lựa chọn ngân hàng của khách hàng cá nhân?
    Sự hấp dẫn về cơ sở vật chất và không gian giao dịch được xác định là yếu tố có tác động mạnh nhất, với hệ số hồi quy beta khoảng 0,32, cho thấy khách hàng rất chú trọng đến trải nghiệm trực tiếp tại chi nhánh.

  2. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là gì?
    Luận văn kết hợp nghiên cứu định tính (thảo luận nhóm chuyên gia) và định lượng (khảo sát 300 khách hàng), sử dụng phân tích Cronbach’s Alpha, EFA, hồi quy tuyến tính bội và kiểm định ANOVA để đảm bảo tính chính xác và toàn diện.

  3. Có sự khác biệt nào về yếu tố ảnh hưởng theo nhóm khách hàng không?
    Có, nhóm khách hàng trẻ tuổi và thu nhập cao ưu tiên các yếu tố công nghệ và tiện ích dịch vụ, trong khi nhóm khách hàng lớn tuổi chú trọng cảm giác an toàn và sự thuận tiện, thể hiện qua kết quả kiểm định ANOVA với p < 0,05.

  4. Làm thế nào để ngân hàng tăng cường cảm giác an toàn cho khách hàng?
    Ngân hàng cần áp dụng công nghệ bảo mật hiện đại, đào tạo nhân viên nâng cao nhận thức về an ninh, đồng thời truyền thông rõ ràng về các biện pháp bảo vệ thông tin và tài sản khách hàng.

  5. Khuyến mãi có vai trò như thế nào trong quyết định lựa chọn ngân hàng?
    Khuyến mãi có tác động tích cực nhưng mức độ thấp hơn so với các yếu tố khác, đóng vai trò hỗ trợ trong việc thu hút và giữ chân khách hàng thông qua các chương trình ưu đãi, quà tặng và giảm phí dịch vụ.

Kết luận

  • Nghiên cứu xác định 8 yếu tố chính ảnh hưởng tích cực đến quyết định lựa chọn ngân hàng của khách hàng cá nhân tại Kienlongbank - Chi nhánh Bến Tre, trong đó sự hấp dẫn, cung cấp dịch vụ, cảm giác an toàn và lợi ích tài chính là những yếu tố quan trọng nhất.
  • Phân tích cho thấy sự khác biệt về mức độ ảnh hưởng của các yếu tố theo nhóm nhân khẩu học, đề xuất chiến lược phân khúc khách hàng phù hợp.
  • Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng các chính sách, chương trình phát triển khách hàng cá nhân hiệu quả tại ngân hàng.
  • Đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng cơ sở vật chất, đa dạng hóa dịch vụ, tăng cường bảo mật, ưu đãi tài chính và mở rộng mạng lưới tiện ích.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và nghiên cứu mở rộng phạm vi để cập nhật xu hướng hành vi khách hàng trong tương lai.

Khuyến khích các nhà quản lý ngân hàng và chuyên gia nghiên cứu tiếp tục ứng dụng và phát triển mô hình nghiên cứu nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và phục vụ khách hàng cá nhân ngày càng tốt hơn.