Luận văn thạc sĩ: Ảnh hưởng của các hiệp định thương mại tự do đến xuất khẩu nông sản Việt Nam

• Tác giả: Lê Quỳnh Hoa
• Người hướng dẫn: GS.TS Võ Thanh Thu
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế TP. Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Kinh Doanh Thương Mại
• Đề tài: Ảnh Hưởng Của Các Hiệp Định Thương Mại Tự Do (FTA) Đến Xuất Khẩu Các Mặt Hàng Nông Sản Của Việt Nam
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Thành phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. Ý nghĩa và tính cấp thiết của đề tài
• 1.2. Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu
• 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.3.1. Đối tượng nghiên cứu
• 1.3.2. Phạm vi nghiên cứu
• 1.4. Phương pháp nghiên cứu
• 1.5. Điểm mới của luận văn
• 1.6. Kết cấu luận văn
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT
• 2.1. Khái niệm cơ bản
• 2.1.1. Khái niệm về nông sản
• 2.1.2. Những khái niệm và đặc điểm của các hiệp định thương mại tự do
• 2.2. Nền tảng lý thuyết về thương mại quốc tế
• 2.2.1. Lý thuyết về thương mại quốc tế và lợi thế cạnh tranh
• 2.2.2. Các mô hình đánh giá tác động của các FTA đến nền kinh tế
• 2.2.3. Lý thuyết lực hấp dẫn trong thương mại song phương
• 2.2.4. Tổng quan của các FTA mà Việt Nam tham gia và cam kết về nông sản
• 2.2.4.1. Hiệp định thương mại tự do ASEAN (AFTA)
• 2.2.4.2. Hiệp định đối tác kinh tế ASEAN –Trung Quốc (ACFTA)
• 2.2.4.3. Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện ASEAN – Nhật Bản (AJCEP)
• 2.2.4.4. Hiệp định thương mại tự do ASEAN – Hàn Quốc (AKFTA)
• 2.2.4.5. Hiệp định thương mại hàng hóa ASEAN – Ấn Độ (AITIG)
• 2.2.4.6. Hiệp định thương mại tự do ASEAN-Úc -New Zealand (AANZFTA)
• 2.2.4.7. Hiệp định thương mại tự do Việt Nam- Nhật Bản (VJEPA)
• 2.2.5. Lược khảo các nghiên cứu về mô hình lực hấp dẫn và kết quả nghiên cứu
• 2.2.5.1. Các nghiên cứu tại nước ngoài
• 2.2.5.2. Các nghiên cứu tại Việt Nam
• 2.2.6. Mô hình nghiên cứu đề xuất
• 2.2.7. Khoảng trống nghiên cứu
• 2.2.8. Mô hình nghiên cứu đề xuất
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Thiết kế nghiên cứu
• 3.1.1. Quy trình nghiên cứu
• 3.1.2. Phương pháp thu thập dữ liệu
• 3.1.3. Phương pháp phân tích dữ liệu
• 3.1.4. Phương pháp thống kê mô tả
• 3.1.5. Phân tích các chỉ số thương mại
• 3.1.6. Phương pháp phân tích tương quan
• 3.1.7. Phương pháp ước lượng tối đa hóa khả năng- PPML
• 3.1.8. Mô hình nghiên cứu
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Tổng quan về thực trạng xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam
• 4.1.1. Tình hình xuất nhập khẩu và cán cân thương mại của Việt Nam
• 4.1.2. Tình hình xuất khẩu theo ngành hàng của Việt Nam
• 4.1.3. Tình hình xuất khẩu theo thị trường của Việt Nam
• 4.2. Thực trạng xuất khẩu nông sản Việt Nam
• 4.2.1. Tổng quan về xuất khẩu nông sản của Việt Nam
• 4.2.2. Thực trạng xuất khẩu theo từng nhóm nông sản của Việt Nam
• 4.2.3. Thực trạng xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang các thị trường
• 4.3. Phân tích lợi thế cạnh tranh của xuất khẩu nông sản Việt Nam
• 4.3.1. Sự tương đồng trong xuất khẩu nông sản
• 4.3.2. Lợi thế so sánh bộc lộ của các mặt hàng nông sản
• 4.4. Kết quả phân tích định lượng và mô hình lực hấp dẫn
• 4.4.1. Phân tích thống kê mô tả
• 4.4.2. Phân tích tương quan
• 4.4.3. Ước lượng tác động theo PPML
• 4.5. Thảo luận kết quả nghiên cứu
• 4.5.1. Phân tích các nhân tố tác động đến giá trị nông sản xuất khẩu VN
• 4.5.2. Tác động của các FTA đến xuất khẩu nông sản Việt Nam
• 4.5.3. Tác động của chất lượng nông sản
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH
• 5.1. Hàm ý chính sách
• 5.1.1. Đối với chủ trương và chính sách của nhà nước
• 5.1.2. Đối với doanh nghiệp xuất khẩu và nông dân
• 5.1.3. Đối với từng FTA
• 5.2. Hạn chế của luận văn
• 5.3. Hướng nghiên cứu tiếp theo
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng quan về FTA và xuất khẩu nông sản Việt Nam

Hiệp định thương mại tự do (FTA) đã trở thành một phần quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế của Việt Nam. Các FTA không chỉ mở ra cơ hội cho việc tăng cường xuất khẩu nông sản mà còn tạo điều kiện cho việc nâng cao chất lượng sản phẩm. Theo báo cáo của Tổng cục Hải quan, giá trị xuất khẩu nông sản của Việt Nam đã đạt mức kỷ lục, cho thấy sự ảnh hưởng tích cực của các FTA. Tuy nhiên, không phải tất cả các FTA đều mang lại lợi ích đồng đều cho các mặt hàng nông sản. Một số hiệp định như AFTA và WTO đã thúc đẩy kim ngạch xuất khẩu, trong khi các hiệp định khác lại tạo ra sự cạnh tranh khốc liệt với sản phẩm từ các quốc gia khác. Điều này đặt ra thách thức cho nông sản Việt Nam trong việc duy trì và mở rộng thị trường xuất khẩu.

1.1. Tác động của FTA đến xuất khẩu nông sản

Các FTA đã tạo ra một môi trường thuận lợi cho xuất khẩu nông sản Việt Nam. Tuy nhiên, tác động của từng hiệp định là khác nhau. Nghiên cứu cho thấy rằng các FTA như VJEPA và các hiệp định với ASEAN đã làm tăng giá trị xuất khẩu nông sản, trong khi một số hiệp định khác lại làm giảm giá trị này do sự cạnh tranh từ các sản phẩm tương tự. Điều này cho thấy rằng việc phân tích tác động của từng FTA là cần thiết để có những chính sách phù hợp nhằm tối ưu hóa lợi ích từ các hiệp định này.

1.2. Thực trạng xuất khẩu nông sản Việt Nam

Thực trạng xuất khẩu nông sản Việt Nam cho thấy sự phát triển mạnh mẽ trong những năm qua. Các mặt hàng như cà phê, gạo, và hạt tiêu đã có mặt trên thị trường quốc tế và được ưa chuộng. Tuy nhiên, nông sản Việt Nam chủ yếu xuất khẩu dưới dạng thô, giá trị gia tăng còn thấp. Điều này đặt ra yêu cầu cần thiết về việc nâng cao chất lượng sản phẩm để đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế, đặc biệt là trong bối cảnh các FTA ngày càng yêu cầu cao hơn về chất lượng và an toàn thực phẩm.

II. Chính sách thương mại và FTA

Chính sách thương mại của Việt Nam đã có những thay đổi đáng kể để phù hợp với các yêu cầu của các FTA. Chính phủ đã đưa ra nhiều chính sách nhằm hỗ trợ nông dân và doanh nghiệp trong việc nâng cao chất lượng sản phẩm và tìm kiếm thị trường xuất khẩu. Các chính sách này bao gồm việc cải thiện cơ sở hạ tầng, hỗ trợ tài chính cho nông dân, và tăng cường hợp tác giữa các bên liên quan. Tuy nhiên, việc thực hiện các chính sách này vẫn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là trong việc phối hợp giữa các cơ quan nhà nước và doanh nghiệp.

2.1. Các chính sách hỗ trợ xuất khẩu nông sản

Chính phủ đã triển khai nhiều chính sách nhằm hỗ trợ xuất khẩu nông sản. Các chương trình đào tạo, hỗ trợ kỹ thuật và tài chính đã được thực hiện để nâng cao năng lực sản xuất của nông dân. Tuy nhiên, việc thực hiện các chính sách này vẫn còn nhiều hạn chế, đặc biệt là trong việc tiếp cận thông tin và công nghệ mới. Do đó, cần có sự cải thiện trong việc truyền thông và hỗ trợ kỹ thuật để nông dân có thể tận dụng tốt hơn các cơ hội từ các FTA.

2.2. Thách thức trong việc thực hiện chính sách

Mặc dù có nhiều chính sách hỗ trợ, nhưng việc thực hiện vẫn gặp nhiều thách thức. Sự thiếu đồng bộ trong các chính sách giữa các bộ ngành và địa phương đã gây khó khăn cho việc triển khai. Ngoài ra, sự cạnh tranh từ các sản phẩm nông sản khác trong khu vực cũng là một thách thức lớn. Để nâng cao hiệu quả của các chính sách, cần có sự phối hợp chặt chẽ hơn giữa các bên liên quan và cải thiện khả năng tiếp cận thông tin cho nông dân.

III. Kết luận và hàm ý chính sách

Nghiên cứu cho thấy rằng các FTA có tác động đáng kể đến xuất khẩu nông sản của Việt Nam. Tuy nhiên, để tận dụng tốt hơn các cơ hội từ các hiệp định này, cần có những chính sách cụ thể nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm và hỗ trợ nông dân. Việc cải thiện chất lượng nông sản không chỉ giúp tăng giá trị xuất khẩu mà còn nâng cao vị thế của nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế. Các chính sách cần tập trung vào việc nâng cao năng lực sản xuất, cải thiện cơ sở hạ tầng và tăng cường hợp tác giữa các bên liên quan.

3.1. Đề xuất chính sách

Để nâng cao hiệu quả của các FTA, cần có các chính sách hỗ trợ cụ thể cho nông dân và doanh nghiệp. Các chương trình đào tạo về kỹ thuật sản xuất, quản lý chất lượng và marketing cần được triển khai rộng rãi. Đồng thời, cần có sự hỗ trợ từ chính phủ trong việc tìm kiếm thị trường và kết nối với các đối tác quốc tế. Việc này sẽ giúp nông sản Việt Nam có cơ hội tiếp cận và mở rộng thị trường xuất khẩu.

3.2. Hướng nghiên cứu tiếp theo

Nghiên cứu tiếp theo cần tập trung vào việc đánh giá chi tiết hơn về tác động của từng FTA đến các mặt hàng nông sản cụ thể. Việc phân tích sâu hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng nông sản và khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế cũng cần được thực hiện. Điều này sẽ giúp đưa ra những chính sách phù hợp hơn nhằm nâng cao hiệu quả của xuất khẩu nông sản Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế, các Hiệp định thương mại tự do (FTA) đã trở thành công cụ quan trọng thúc đẩy phát triển thương mại và xuất khẩu của các quốc gia. Việt Nam, với nền kinh tế nông nghiệp chiếm tỷ trọng lớn, đã tích cực tham gia ký kết nhiều FTA nhằm mở rộng thị trường xuất khẩu, đặc biệt là các mặt hàng nông sản. Theo báo cáo của Tổng cục Hải quan Việt Nam năm 2016, giá trị xuất khẩu nông sản của Việt Nam đạt mức kỷ lục khoảng 32,1 tỷ USD, với nhiều sản phẩm chủ lực như cà phê Tây Nguyên, gạo Cần Thơ, tiêu Phú Quốc, chuối Lào Cai được xuất khẩu sang các thị trường trọng điểm như Hoa Kỳ, châu Âu, ASEAN, Trung Quốc.

Tuy nhiên, việc đánh giá tác động thực tế của các FTA đến xuất khẩu nông sản vẫn còn nhiều thách thức do sự đa dạng về cam kết, mức độ cạnh tranh và các rào cản phi thuế quan ngày càng gia tăng. Nghiên cứu này nhằm xác định mức độ ảnh hưởng của các FTA đã có hiệu lực từ năm 1997 đến 2015 đến giá trị xuất khẩu nông sản của Việt Nam, đồng thời đề xuất các chính sách nâng cao hiệu quả tận dụng ưu đãi từ các hiệp định này. Phạm vi nghiên cứu bao gồm 212 quốc gia và các FTA chính như AFTA, ASEAN+1, VJEPA và WTO. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ hoạch định chính sách thương mại và phát triển ngành nông nghiệp xuất khẩu của Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết thương mại quốc tế cổ điển và hiện đại, bao gồm:

• Lý thuyết lợi thế so sánh của Ricardo: Giải thích sự trao đổi thương mại dựa trên sự khác biệt về năng suất lao động giữa các quốc gia, cho phép mỗi nước chuyên môn hóa sản xuất mặt hàng có lợi thế tương đối.
• Lý thuyết lợi thế cạnh tranh quốc gia của Porter: Mô hình kim cương phân tích các yếu tố như chiến lược doanh nghiệp, cơ cấu ngành, điều kiện yếu tố sản xuất và cầu nội địa để giải thích lợi thế cạnh tranh bền vững của quốc gia.
• Mô hình lực hấp dẫn (Gravity model): Áp dụng định luật hấp dẫn Newton, mô hình này dự đoán khối lượng thương mại song phương dựa trên quy mô kinh tế (GDP, dân số) và khoảng cách địa lý giữa các quốc gia, đồng thời tích hợp các biến giả về FTA, rào cản thương mại, và các yếu tố khác như tỷ giá hối đoái, rào cản hải quan.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu bao gồm: nông sản theo phân loại SITC (bao gồm lương thực, thuốc lá, nguyên liệu thô), các FTA chính mà Việt Nam tham gia (AFTA, ASEAN+1, VJEPA, WTO), chỉ số tương đồng xuất khẩu (Export Similarity Index - ES) và chỉ số lợi thế so sánh bộc lộ (Revealed Comparative Advantage - RCA).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng dữ liệu bảng (panel data) thu thập từ 212 quốc gia trong giai đoạn 1997-2015, với các nguồn dữ liệu uy tín như UN Comtrade, Ngân hàng Thế giới, IMF, Tổng cục Hải quan và Tổng cục Thống kê Việt Nam. Cỡ mẫu lớn và phạm vi thời gian dài giúp đảm bảo tính tổng quát và độ tin cậy của kết quả.

Phương pháp phân tích chính là mô hình lực hấp dẫn với ước lượng Poisson pseudo maximum likelihood (PPML), được lựa chọn thay cho phương pháp hồi quy bình phương nhỏ nhất (OLS) để xử lý vấn đề giá trị xuất khẩu bằng 0 và giảm thiểu sai số do biến phụ thuộc có phân phối không chuẩn. PPML cũng khắc phục các vấn đề liên quan đến liên kết theo thời gian và đặc trưng quốc gia.

Quy trình nghiên cứu bao gồm: lược khảo lý thuyết, xây dựng mô hình và giả thuyết, thu thập và xử lý dữ liệu, phân tích thống kê mô tả, phân tích tương quan, ước lượng mô hình PPML và thảo luận kết quả. Các biến độc lập bao gồm GDP, dân số, khoảng cách địa lý, rào cản hải quan, tỷ giá hối đoái, biến giả FTA và các biến kiểm soát khác.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Ảnh hưởng của quy mô kinh tế và dân số: GDP và dân số của quốc gia nhập khẩu có tác động thuận chiều rõ rệt đến kim ngạch xuất khẩu nông sản của Việt Nam. Cụ thể, tăng 1% GDP hoặc dân số của đối tác nhập khẩu tương ứng làm tăng giá trị xuất khẩu nông sản khoảng 0,5-0,7%. Ngược lại, GDP của Việt Nam lại có tác động âm, phản ánh sự cạnh tranh nội địa và hạn chế về nguồn lực.

2. Tác động của khoảng cách địa lý và rào cản hải quan: Khoảng cách vật lý và chi phí hải quan có ảnh hưởng tiêu cực đến xuất khẩu nông sản, làm giảm giá trị xuất khẩu trung bình khoảng 10-15% khi khoảng cách tăng lên 1000 km hoặc khi rào cản hải quan tăng 1 đơn vị chỉ số.

3. Ảnh hưởng của các FTA: Kết quả ước lượng cho thấy các FTA không đồng nhất về tác động. AFTA và WTO có tác động tích cực nhưng mức độ còn hạn chế, làm tăng kim ngạch xuất khẩu nông sản khoảng 5-8%. Trong khi đó, các FTA ASEAN+1 (với Nhật Bản, Trung Quốc, Ấn Độ, Hàn Quốc, Úc và New Zealand) và VJEPA lại có tác động tiêu cực, làm giảm giá trị xuất khẩu do cạnh tranh trực tiếp giữa các mặt hàng nông sản và yêu cầu khắt khe về chất lượng.

4. Yêu cầu về chất lượng và giá trị gia tăng: Nông sản Việt Nam chủ yếu xuất khẩu thô, giá trị gia tăng thấp, trong khi các thị trường nhập khẩu ngày càng nâng cao tiêu chuẩn về an toàn vệ sinh thực phẩm và quy tắc xuất xứ, tạo ra thách thức lớn cho doanh nghiệp và nông dân.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân tác động khác biệt của các FTA được giải thích bởi sự đa dạng về cam kết thuế quan, mức độ cạnh tranh và đặc điểm thị trường. AFTA và WTO thúc đẩy thương mại nội khối và toàn cầu nhờ giảm thuế quan và rào cản thương mại, nhưng mức độ tác động còn khiêm tốn do các biện pháp phi thuế quan ngày càng phổ biến.

Các FTA ASEAN+1 và VJEPA, mặc dù có ưu đãi thuế quan, nhưng sự cạnh tranh gay gắt giữa các sản phẩm nông sản cùng loại và yêu cầu nghiêm ngặt về chất lượng đã làm giảm giá trị xuất khẩu. Điều này phù hợp với các nghiên cứu trước đây cho thấy FTA có thể tạo ra hiệu ứng chuyển hướng thương mại (trade diversion) và cạnh tranh nội khối.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện xu hướng kim ngạch xuất khẩu nông sản theo từng FTA qua các năm, bảng hệ số ước lượng PPML với các biến độc lập và biểu đồ chỉ số tương đồng xuất khẩu giữa Việt Nam và các đối tác ASEAN+1 để minh họa mức độ cạnh tranh.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường nâng cao chất lượng nông sản: Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, cải tiến quy trình sản xuất và chế biến để nâng cao giá trị gia tăng, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế về an toàn vệ sinh thực phẩm. Mục tiêu tăng tỷ lệ nông sản chế biến sâu lên ít nhất 30% trong vòng 5 năm. Chủ thể thực hiện: Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn phối hợp với doanh nghiệp và nông dân.

2. Phát triển chuỗi giá trị và liên kết sản xuất: Xây dựng các chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ, giảm chi phí trung gian và tăng khả năng kiểm soát chất lượng. Mục tiêu thiết lập ít nhất 50 chuỗi giá trị nông sản chủ lực trong 3 năm tới. Chủ thể thực hiện: Doanh nghiệp xuất khẩu, hợp tác xã và chính quyền địa phương.

3. Tăng cường đào tạo và hỗ trợ kỹ thuật cho nông dân: Cung cấp kiến thức về tiêu chuẩn quốc tế, quy trình sản xuất sạch và kỹ năng quản lý chất lượng. Mục tiêu đào tạo 10.000 nông dân/năm trong 5 năm. Chủ thể thực hiện: Bộ Nông nghiệp, các tổ chức đào tạo và doanh nghiệp.

4. Hoàn thiện chính sách hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp xuất khẩu: Rà soát, điều chỉnh các chính sách thuế, tín dụng, thủ tục hải quan nhằm giảm chi phí và thời gian xuất khẩu. Mục tiêu giảm thời gian thông quan trung bình xuống dưới 48 giờ trong 2 năm. Chủ thể thực hiện: Bộ Công Thương, Tổng cục Hải quan và các cơ quan liên quan.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Các nhà hoạch định chính sách: Giúp hiểu rõ tác động của các FTA đến ngành nông sản, từ đó xây dựng chính sách phù hợp nhằm tận dụng tối đa lợi ích và giảm thiểu rủi ro.

2. Doanh nghiệp xuất khẩu nông sản: Cung cấp thông tin về thị trường, yêu cầu kỹ thuật và tác động của các FTA để điều chỉnh chiến lược kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh.

3. Nông dân và hợp tác xã: Hiểu được xu hướng thị trường và tiêu chuẩn quốc tế, từ đó cải tiến quy trình sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm và giá trị xuất khẩu.

4. Các nhà nghiên cứu và học giả trong lĩnh vực kinh tế thương mại và nông nghiệp: Là tài liệu tham khảo quan trọng cho các nghiên cứu tiếp theo về tác động của FTA và phát triển xuất khẩu nông sản.

Câu hỏi thường gặp

1. FTA có tác động như thế nào đến xuất khẩu nông sản của Việt Nam?
   Các FTA như AFTA và WTO có tác động tích cực nhưng mức độ còn hạn chế, trong khi một số FTA ASEAN+1 và VJEPA có thể làm giảm giá trị xuất khẩu do cạnh tranh và yêu cầu chất lượng cao hơn.

2. Tại sao GDP của Việt Nam lại có tác động tiêu cực đến xuất khẩu nông sản?
   Điều này phản ánh sự cạnh tranh nội địa và hạn chế về nguồn lực sản xuất, khi GDP tăng có thể dẫn đến tăng tiêu dùng nội địa thay vì xuất khẩu.

3. Phương pháp PPML có ưu điểm gì so với OLS trong nghiên cứu này?
   PPML xử lý tốt các giá trị xuất khẩu bằng 0, giảm sai số và cho kết quả ước lượng chính xác hơn trong mô hình lực hấp dẫn với dữ liệu bảng.

4. Các rào cản phi thuế quan ảnh hưởng thế nào đến xuất khẩu nông sản?
   Rào cản như quy tắc xuất xứ, tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm làm tăng chi phí và khó khăn cho doanh nghiệp, ảnh hưởng tiêu cực đến giá trị xuất khẩu.

5. Làm thế nào để doanh nghiệp tận dụng tốt hơn các ưu đãi từ FTA?
   Doanh nghiệp cần nâng cao chất lượng sản phẩm, tuân thủ quy định quốc tế, phát triển chuỗi giá trị và phối hợp chặt chẽ với nông dân để đáp ứng yêu cầu thị trường.

Kết luận

• Nghiên cứu đã xác định rõ mức độ tác động khác biệt của các FTA đến xuất khẩu nông sản Việt Nam trong giai đoạn 1997-2015.
• GDP và dân số của đối tác nhập khẩu có ảnh hưởng tích cực, trong khi GDP Việt Nam và khoảng cách địa lý có tác động tiêu cực.
• AFTA và WTO thúc đẩy xuất khẩu nhưng mức độ còn hạn chế; các FTA ASEAN+1 và VJEPA có tác động ngược chiều do cạnh tranh và yêu cầu chất lượng.
• Nông sản Việt Nam cần nâng cao giá trị gia tăng và chất lượng để tận dụng hiệu quả các ưu đãi từ FTA.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp nâng cao chất lượng, phát triển chuỗi giá trị và hoàn thiện chính sách hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu.

Kêu gọi hành động: Các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và nông dân cần phối hợp chặt chẽ để thực hiện các khuyến nghị nhằm nâng cao hiệu quả xuất khẩu nông sản, góp phần phát triển kinh tế bền vững và hội nhập sâu rộng vào thị trường quốc tế.