Tác Động Của Toàn Cầu Hóa Tài Chính Đến Tăng Trưởng Kinh Tế: Nghiên Cứu Trường Hợp Các Quốc Gia Thu Nhập Trung Bình Tại Châu Á

• Tác giả: Đoàn Thị Thu Trang
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Thị Mỹ Linh
• Trường học: Trường Đại học Tài chính – Marketing
• Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
• Đề tài: Tác động của Toàn cầu hóa Tài chính đến Tăng trưởng Kinh tế: Nghiên cứu Trường hợp các Quốc gia Thu nhập Trung bình tại Châu Á
• Loại tài liệu: Luận án Tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2025
• Địa điểm: Thành phố Hồ Chí Minh

Mục lục chi tiết

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU TỔNG QUAN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
• 1.1. Lý do lựa chọn đề tài luận án
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu và câu hỏi nghiên cứu
• 1.2.1. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.2.2. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.3. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu
• 1.3.1. Đối tượng nghiên cứu
• 1.3.2. Phạm vi nghiên cứu
• 1.4. Phương pháp nghiên cứu
• 1.4.1. Phương pháp phân tích
• 1.4.2. Dữ liệu nghiên cứu
• 1.5. Các điểm mới và đóng góp của luận án
• 1.5.1. Các điểm mới và đóng góp của luận án về mặt khoa học
• 1.5.2. Các điểm mới và đóng góp của luận án về mặt thực tiễn
• 1.6. Cấu trúc của đề tài
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC
• 2.1. Tổng quan về tăng trưởng kinh tế
• 2.1.1. Khái niệm tăng trưởng kinh tế. Đo lường tăng trưởng kinh tế
• 2.2. Tổng quan về toàn cầu hóa tài chính
• 2.2.1. Khái niệm toàn cầu hóa tài chính
• 2.2.2. Đo lường toàn cầu hóa tài chính
• 2.3. Tổng quan về phát triển tài chính
• 2.3.1. Khái niệm phát triển tài chính
• 2.3.2. Đo lường phát triển tài chính
• 2.4. Lý thuyết về tác động của toàn cầu hóa tài chính đến tăng trưởng kinh tế
• 2.5. Lý thuyết về vai trò điều tiết của phát triển tài chính trong tác động của toàn cầu hóa tài chính đến tăng trưởng kinh tế
• 2.6. Các nghiên cứu trước có liên quan đến đề tài
• 2.6.1. Các nghiên cứu trước về tác động của toàn cầu hóa tài chính đến tăng trưởng kinh tế
• 2.6.2. Các nghiên cứu trước về vai trò điều tiết của phát triển tài chính trong tác động của toàn cầu hóa tài chính đến tăng trưởng kinh tế
• 2.7. Khoảng trống nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Quy trình nghiên cứu
• 3.2. Giả thuyết nghiên cứu và mô hình nghiên cứu
• 3.2.1. Giả thuyết nghiên cứu
• 3.2.2. Mô hình nghiên cứu
• 3.3. Dữ liệu nghiên cứu
• 3.4. Phương pháp phân tích
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Thực trạng toàn cầu hóa tài chính, phát triển tài chính và tăng trưởng kinh tế tại các quốc gia thu nhập trung bình ở Châu Á
• 4.2. Kết quả ước lượng mô hình nghiên cứu
• 4.2.1. Kết quả ước lượng tác động của toàn cầu hóa tài chính đến tăng trưởng kinh tế tại các quốc gia thu nhập trung bình ở Châu Á
• 4.2.2. Kết quả ước lượng vai trò điều tiết của phát triển tài chính trong tác động của toàn cầu hóa tài chính đến tăng trưởng kinh tế tại các quốc gia thu nhập trung bình ở Châu Á
• 4.3. Thảo luận kết quả nghiên cứu
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH
• 5.1. Kết luận về một số phát hiện chính của luận án. Hàm ý chính sách liên quan đến toàn cầu hóa tài chính gắn với phát triển tài chính, nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế tại các quốc gia thu nhập trung bình ở Châu Á
• 5.2. Hàm ý chính sách đối với toàn cầu hóa tài chính nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế tại các quốc gia thu nhập trung bình ở Châu Á
• 5.3. Hàm ý chính sách đối với phát triển tài chính nhằm thúc đẩy tác động của toàn cầu hóa tài chính đến tăng trưởng kinh tế tại các quốc gia thu nhập trung bình ở Châu Á
• 5.4. Hàm ý chính sách khác nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế tại các quốc gia thu nhập trung bình ở Châu Á
• 5.5. Hạn chế của luận án và hướng nghiên cứu trong tương lai
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

Tóm tắt

I. Tổng Quan Tác Động Toàn Cầu Hóa Tài Chính Đến Châu Á 55

Toàn cầu hóa (TCH) tài chính được xem là mục tiêu quan trọng để các quốc gia hướng tới tăng trưởng kinh tế (TTKT) bền vững. Thông qua TCH tài chính, dòng vốn có thể luân chuyển dễ dàng, giúp các nước tiếp cận nguồn vốn, công nghệ và phương thức quản lý tiên tiến. Điều này đặc biệt quan trọng với các quốc gia thu nhập trung bình (TNTB) và thấp, vốn thường thiếu hụt vốn và công nghệ. TCH tài chính giúp các quốc gia TNTB tiếp cận nguồn vốn đầu tư và công nghệ tiên tiến từ các nước phát triển, tạo điều kiện thúc đẩy TTKT và thu hẹp khoảng cách phát triển.

1.1. Khái niệm Toàn Cầu Hóa Tài Chính và Tăng Trưởng Kinh Tế

Toàn cầu hóa tài chính là sự hội nhập ngày càng tăng của thị trường tài chính quốc gia vào hệ thống tài chính toàn cầu. Điều này bao gồm tự do hóa luồng vốn, hội nhập thị trường vốn và sự phát triển của các tổ chức tài chính xuyên quốc gia. Tăng trưởng kinh tế đề cập đến sự gia tăng sản lượng hàng hóa và dịch vụ trong một nền kinh tế trong một khoảng thời gian nhất định, thường được đo bằng GDP.

1.2. Vai Trò của Phát Triển Tài Chính trong Tăng Trưởng Kinh tế

Phát triển tài chính đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bằng cách cải thiện hiệu quả phân bổ vốn, giảm chi phí giao dịch và thúc đẩy đổi mới. Một hệ thống tài chính phát triển tốt có thể tạo điều kiện thuận lợi cho việc huy động và phân bổ vốn, từ đó hỗ trợ đầu tư và tăng trưởng.

II. Thách Thức Toàn Cầu Hóa Tài Chính ở Các Nước TNTB 58

Mặc dù TCH tài chính mang lại nhiều lợi ích, nó cũng tiềm ẩn rủi ro, đặc biệt với các quốc gia TNTB. Tác động của TCH tài chính đến TTKT có thể được điều tiết bởi mức độ phát triển tài chính (PTTC) của các quốc gia. Các thị trường tài chính hạn chế có thể làm giảm khả năng hấp thụ nguồn vốn nước ngoài, làm chậm TTKT. Ngoài ra, các quốc gia TNTB có thể dễ bị tổn thương hơn trước các cú sốc tài chính toàn cầu do thị trường tài chính kém phát triển.

2.1. Rủi ro từ Luồng Vốn Biến Động và Khủng Hoảng Tài Chính

Luồng vốn biến động, một đặc điểm của toàn cầu hóa tài chính, có thể gây ra sự bất ổn kinh tế ở các quốc gia TNTB. Dòng vốn vào quá mức có thể dẫn đến bong bóng tài sản và lạm phát, trong khi dòng vốn rút ra đột ngột có thể gây ra khủng hoảng tài chính. Theo tài liệu gốc, khủng hoảng tài chính có thể có tác động tiêu cực đáng kể đến tăng trưởng kinh tế.

2.2. Cải Cách Thể Chế và Quản Lý Dòng Vốn Hiệu Quả

Cải cách thể chế đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu rủi ro liên quan đến toàn cầu hóa tài chính. Các quốc gia cần tập trung vào việc xây dựng các thể chế mạnh mẽ, bao gồm hệ thống pháp luật hiệu quả, giám sát tài chính chặt chẽ và quản lý kinh tế vĩ mô thận trọng. Theo tài liệu gốc, cải cách thể chế có thể giúp các quốc gia tận dụng tối đa lợi ích của toàn cầu hóa tài chính.

III. Cách FDI FII Thúc Đẩy Tăng Trưởng Kinh Tế Châu Á 59

Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và đầu tư gián tiếp nước ngoài (FII) là hai kênh quan trọng thông qua đó TCH tài chính tác động đến TTKT. FDI có thể mang lại vốn, công nghệ và kỹ năng quản lý, trong khi FII có thể giúp phát triển thị trường vốn và cải thiện hiệu quả phân bổ vốn. Tuy nhiên, tác động của FDI và FII có thể khác nhau tùy thuộc vào đặc điểm của từng quốc gia và ngành.

3.1. Tác Động của FDI đến Năng Suất và Chuyển Giao Công Nghệ

FDI có thể cải thiện năng suất lao động và thúc đẩy chuyển giao công nghệ bằng cách mang lại các kỹ thuật sản xuất tiên tiến và thực tiễn quản lý. Tuy nhiên, lợi ích từ FDI có thể phụ thuộc vào khả năng hấp thụ công nghệ của các quốc gia tiếp nhận và mức độ liên kết giữa các công ty FDI và doanh nghiệp trong nước.

3.2. FII và Phát Triển Thị Trường Vốn Ở Các Nước Châu Á

FII có thể giúp phát triển thị trường vốn bằng cách tăng tính thanh khoản, cải thiện hiệu quả định giá và thúc đẩy quản trị doanh nghiệp tốt hơn. Tuy nhiên, FII cũng có thể gây ra sự biến động thị trường và tạo ra rủi ro hệ thống. Theo tài liệu gốc, phát triển thị trường vốn là rất quan trọng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững.

3.3. Chính Sách Thu Hút và Quản Lý Luồng Vốn FDI FII

Các chính sách của chính phủ đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút và quản lý luồng vốn FDI/FII. Các chính sách thân thiện với đầu tư, bao gồm thủ tục hành chính đơn giản, môi trường pháp lý minh bạch và bảo vệ quyền sở hữu, có thể thu hút FDI. Các biện pháp quản lý vốn, chẳng hạn như thuế trên dòng vốn vào và ra, có thể giúp giảm thiểu rủi ro liên quan đến luồng vốn biến động.

IV. Nghiên Cứu Tác Động TCH Tài Chính Bằng Phương Pháp GMM 54

Để đánh giá tác động của TCH tài chính đến TTKT, luận án sử dụng phương pháp GMM (Generalized Method of Moments) và Bayes. Phương pháp GMM được sử dụng để ước lượng mô hình hồi quy động, trong khi phương pháp Bayes được sử dụng để kiểm tra tính vững của kết quả. Mẫu dữ liệu bao gồm 24 quốc gia TNTB ở Châu Á trong giai đoạn 2002-2021.

4.1. Ước Lượng Mô Hình Hồi Quy Dữ Liệu Bảng Sử Dụng GMM

Phương pháp GMM được sử dụng để ước lượng mô hình hồi quy dữ liệu bảng, cho phép kiểm soát tính nội sinh và các vấn đề về đo lường sai số. Mô hình bao gồm các biến đại diện cho TCH tài chính, PTTC, và các biến kiểm soát khác có thể ảnh hưởng đến TTKT. Theo tài liệu gốc, GMM là một phương pháp ước lượng mạnh mẽ, có thể xử lý các vấn đề về tính nội sinh.

4.2. Kiểm Định Tính Vững Chắc Của Kết Quả Bằng Phương Pháp Bayes

Phương pháp Bayes được sử dụng để kiểm tra tính vững chắc của kết quả ước lượng. Phương pháp Bayes cho phép kết hợp thông tin tiên nghiệm với dữ liệu mẫu để suy luận về các tham số mô hình. Kết quả kiểm định tính vững chắc cho thấy kết quả ước lượng từ phương pháp GMM là đáng tin cậy.

V. Kết Quả Nghiên Cứu Tác Động Thực Tế Ở Châu Á 52

Kết quả nghiên cứu cho thấy TCH tài chính có tác động tích cực đến TTKT ở các quốc gia TNTB Châu Á. Tác động này mạnh hơn ở các quốc gia TNTB cao so với các quốc gia TNTB thấp. PTTC có vai trò quan trọng trong việc điều tiết tác động này. Cụ thể, biến tương tác giữa TCH tài chính và PTTC có tác động tích cực đến TTKT, và tác động này mạnh hơn ở các quốc gia TNTB thấp.

5.1. So Sánh Tác Động Giữa Các Nhóm Quốc Gia TNTB Cao Thấp

Kết quả nghiên cứu cho thấy tác động của TCH tài chính đến TTKT khác nhau giữa các nhóm quốc gia TNTB cao và thấp. Điều này có thể là do sự khác biệt về mức độ PTTC, thể chế và khả năng hấp thụ công nghệ. Các quốc gia TNTB cao có thể tận dụng tốt hơn lợi ích từ TCH tài chính do thị trường tài chính phát triển hơn và môi trường kinh doanh thuận lợi hơn.

5.2. Giá Trị Ngưỡng của Phát Triển Tài Chính PTTC

Nghiên cứu tìm thấy tồn tại giá trị ngưỡng của PTTC mà tại đó tác động của TCH tài chính đến TTKT thay đổi. Theo đó, TCH tài chính có tác động tích cực đến TTKT ở cả các miền trước và sau giá trị ngưỡng, nhưng mức độ khuếch đại của PTTC trong tác động tích cực này ở các quốc gia TNTB thấp là mạnh hơn đáng kể so với các quốc gia TNTB cao. Đây là phát hiện mới của luận án.

VI. Hàm Ý Chính Sách Để Thúc Đẩy Tăng Trưởng Kinh Tế 60

Nghiên cứu cung cấp những hàm ý chính sách quan trọng cho các quốc gia TNTB Châu Á. Cần thúc đẩy TCH tài chính một cách thận trọng, đồng thời chú trọng phát triển hệ thống tài chính trong nước. Đặc biệt, các quốc gia TNTB thấp cần tập trung vào cải thiện PTTC để tối đa hóa lợi ích từ TCH tài chính. Ngoài ra, cần chú trọng cải cách thể chế, tăng cường quản lý dòng vốn và đầu tư vào giáo dục và đào tạo.

6.1. Chính Sách Về Toàn Cầu Hóa Tài Chính và Phát Triển Tài Chính

Các quốc gia cần xây dựng chính sách TCH tài chính phù hợp với điều kiện và đặc điểm của mình. Điều này bao gồm việc tự do hóa luồng vốn một cách có kiểm soát, phát triển thị trường vốn, và tăng cường hội nhập tài chính khu vực. Đồng thời, cần chú trọng phát triển hệ thống tài chính trong nước để đảm bảo khả năng hấp thụ vốn và quản lý rủi ro.

6.2. Tăng Cường Quản Lý Rủi Ro và Cải Cách Thể Chế

Quản lý rủi ro là yếu tố quan trọng để đảm bảo ổn định tài chính trong bối cảnh TCH. Các quốc gia cần xây dựng hệ thống giám sát tài chính chặt chẽ, quản lý dòng vốn hiệu quả, và tăng cường hợp tác quốc tế để ứng phó với các cú sốc tài chính. Đồng thời, cải cách thể chế là cần thiết để tạo ra môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng và hiệu quả.

6.3. Đầu Tư vào Giáo Dục và Đào Tạo Nguồn Nhân Lực

Đầu tư vào giáo dục và đào tạo nguồn nhân lực là yếu tố quan trọng để nâng cao năng lực cạnh tranh và tận dụng lợi thế từ TCH tài chính. Các quốc gia cần tập trung vào việc cải thiện chất lượng giáo dục, đào tạo kỹ năng mềm và kỹ năng chuyên môn phù hợp với nhu cầu của thị trường lao động.