I. Tổng quan về xử lý tri thức không nhất quán trong ontology
Chương này giới thiệu tổng quan về tri thức không nhất quán trong ontology và các phương pháp xử lý liên quan. Ontology là một công cụ quan trọng trong Web ngữ nghĩa, giúp biểu diễn tri thức một cách có cấu trúc. Tuy nhiên, sự không nhất quán trong ontology có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng trong việc truy vấn và sử dụng tri thức. Các phương pháp xử lý được chia thành hai nhóm chính: chấp nhận sự không nhất quán và loại bỏ sự không nhất quán. Nhóm thứ nhất tập trung vào việc xây dựng các logic mô tả với ngữ nghĩa nửa nhất quán, trong khi nhóm thứ hai áp dụng lý thuyết đồng thuận để tích hợp và xử lý xung đột.
1.1. Khung lập luận với ontology không nhất quán
Khung lập luận với ontology không nhất quán sử dụng chiến lược mở rộng tuyến tính tập tiên đề diễn giải. Phương pháp này chọn ra một tập con các tiên đề nhất quán từ ontology đầu vào để trả lời truy vấn. Hàm chọn đóng vai trò quan trọng trong việc xác định tập tiên đề diễn giải. Các hàm chọn phổ biến bao gồm hàm chọn dựa trên sự liên quan cú pháp và hàm chọn dựa trên khoảng cách ngữ nghĩa. Tuy nhiên, các hàm chọn này thường phụ thuộc vào cú pháp, dẫn đến hạn chế trong việc xử lý tri thức không nhất quán.
1.2. Xử lý tri thức không nhất quán bằng phương pháp đồng thuận
Phương pháp đồng thuận được sử dụng để xử lý tri thức không nhất quán trong quá trình tích hợp ontology. Mô hình này biểu diễn sự không nhất quán dưới dạng hồ sơ xung đột và xác định trạng thái tri thức đồng thuận dựa trên hàm đánh giá khoảng cách. Các nghiên cứu gần đây tập trung vào việc phân loại xung đột theo các mức khác nhau, bao gồm mức khái niệm, mức quan hệ và mức cá thể. Phương pháp này có ý nghĩa thực tiễn trong việc xây dựng ontology theo kiểu cộng tác, đa người dùng.
II. Suy luận với ontology không nhất quán sử dụng hàm chọn dựa trên độ liên quan ngữ nghĩa
Chương này tập trung vào việc đề xuất phương pháp suy luận với ontology không nhất quán sử dụng hàm chọn dựa trên khoảng cách ngữ nghĩa. Phương pháp này khắc phục nhược điểm của các hàm chọn phụ thuộc cú pháp bằng cách sử dụng ontology tham chiếu để tính khoảng cách ngữ nghĩa giữa các khái niệm, biểu thức khái niệm và tiên đề. Khoảng cách này được sử dụng để xây dựng hàm chọn trong khung lập luận, giúp cải thiện độ chính xác và hiệu quả của quá trình truy vấn.
2.1. Khoảng cách ngữ nghĩa giữa các khái niệm
Khoảng cách ngữ nghĩa giữa các khái niệm được tính toán dựa trên cây phân cấp khái niệm trong ontology tham chiếu. Phương pháp này xác định mức độ liên quan giữa các khái niệm dựa trên vị trí của chúng trong cây phân cấp. Khoảng cách càng nhỏ, mức độ liên quan càng cao. Điều này giúp xác định các tiên đề có liên quan mật thiết với truy vấn, từ đó xây dựng tập tiên đề diễn giải chính xác hơn.
2.2. Hàm chọn dựa trên khoảng cách ngữ nghĩa
Hàm chọn dựa trên khoảng cách ngữ nghĩa được xây dựng để lựa chọn các tiên đề có liên quan cao với truy vấn. Phương pháp này không phụ thuộc vào cú pháp biểu diễn của các tiên đề, giúp cải thiện độ chính xác của quá trình truy vấn. Hàm chọn này được áp dụng trong khung lập luận với ontology không nhất quán, mang lại kết quả truy vấn có ý nghĩa và đáng tin cậy hơn.
III. Xử lý xung đột mức khái niệm trong quá trình tích hợp ontology
Chương này đề xuất phương pháp xử lý xung đột mức khái niệm trong quá trình tích hợp ontology dựa trên lý thuyết đồng thuận. Phương pháp này xem xét cả hai khía cạnh của cấu trúc khái niệm: danh sách thuộc tính và miền giá trị của các thuộc tính. Bằng cách xây dựng hàm đánh giá khoảng cách giữa các khái niệm, phương pháp này xác định trạng thái tri thức đồng thuận, giúp giải quyết sự không nhất quán trong quá trình tích hợp.
3.1. Mô hình tích hợp tri thức dựa trên lý thuyết đồng thuận
Mô hình tích hợp tri thức dựa trên lý thuyết đồng thuận được sử dụng để xử lý xung đột mức khái niệm. Mô hình này biểu diễn sự không nhất quán dưới dạng hồ sơ xung đột và xác định trạng thái tri thức đồng thuận dựa trên hàm đánh giá khoảng cách. Phương pháp này có thể áp dụng trong các bài toán tích hợp ontology từ nhiều nguồn khác nhau, giúp đảm bảo tính nhất quán của tri thức.
3.2. Xử lý xung đột về miền giá trị của thuộc tính
Phương pháp xử lý xung đột về miền giá trị của thuộc tính được đề xuất để giải quyết sự không nhất quán trong quá trình tích hợp ontology. Bằng cách xây dựng hàm đánh giá khoảng cách giữa các miền giá trị, phương pháp này xác định miền giá trị đồng thuận, giúp đảm bảo tính nhất quán của cấu trúc khái niệm. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong việc xây dựng ontology theo kiểu cộng tác, đa người dùng.
IV. Xử lý xung đột mức tiên đề trong quá trình tích hợp ontology
Chương này tập trung vào việc xử lý xung đột mức tiên đề trong quá trình tích hợp ontology. Phương pháp được đề xuất dựa trên lý thuyết đồng thuận và biểu diễn xung đột dưới dạng xung đột về cú pháp. Bằng cách xây dựng khoảng cách giữa các công thức hội, phương pháp này xác định công thức hội đồng thuận, giúp giải quyết sự không nhất quán trong tập tiên đề của các ontology tham gia tích hợp.
4.1. Mô hình xử lý xung đột tri thức cấp độ cú pháp
Mô hình xử lý xung đột tri thức cấp độ cú pháp được sử dụng để giải quyết xung đột mức tiên đề. Mô hình này biểu diễn các tiên đề dưới dạng các literal và xác định công thức hội đồng thuận dựa trên hàm đánh giá khoảng cách. Phương pháp này có thể áp dụng trong các bài toán tích hợp ontology từ nhiều nguồn khác nhau, giúp đảm bảo tính nhất quán của tập tiên đề.
4.2. Thuật toán xác định đồng thuận
Thuật toán xác định đồng thuận được đề xuất để tìm công thức hội đồng thuận trong quá trình xử lý xung đột mức tiên đề. Thuật toán này dựa trên hàm đánh giá khoảng cách giữa các công thức hội và các tiêu chuẩn cho công thức hội đồng thuận. Kết quả của thuật toán giúp xác định tập tiên đề đồng thuận, giúp giải quyết sự không nhất quán trong quá trình tích hợp ontology.
