## Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo, việc nhận diện hành động con người qua tín hiệu Wi-Fi đang trở thành một hướng nghiên cứu đầy tiềm năng. Theo ước tính, việc ứng dụng tín hiệu Wi-Fi để phát hiện hành động con người có thể giúp giảm thiểu chi phí và bảo vệ quyền riêng tư so với các phương pháp truyền thống như camera hay cảm biến ánh sáng. Luận văn tập trung nghiên cứu ứng dụng mạng nơ-ron hồi quy, đặc biệt là mô hình LSTM, để phân biệt các hành động con người dựa trên tín hiệu Channel State Information (CSI) thu thập từ sóng Wi-Fi. Mục tiêu chính là xây dựng bộ dữ liệu CSI thu thập tại lầu 12 tòa nhà E, Trường Đại học Công nghệ Thông tin, đồng thời phát triển mô hình học sâu nhằm nâng cao độ chính xác nhận diện hành động trong thời gian thực. Phạm vi nghiên cứu giới hạn trong việc xử lý tín hiệu Wi-Fi và áp dụng các mô hình mạng nơ-ron hồi quy để nhận dạng hành động con người. Ý nghĩa nghiên cứu được thể hiện qua việc cải thiện độ chính xác nhận diện hành động, góp phần phát triển các ứng dụng trong giám sát an ninh, chăm sóc sức khỏe và thành phố thông minh.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai lý thuyết chính: trí tuệ nhân tạo (AI) và học sâu (Deep Learning). AI được hiểu là khả năng mô phỏng trí thông minh con người trên máy tính, trong khi học sâu là một nhánh của AI sử dụng mạng nơ-ron nhân tạo nhiều lớp để xử lý dữ liệu phức tạp. Mạng nơ-ron hồi quy (RNN) và biến thể Long Short-Term Memory (LSTM) là các mô hình chủ đạo được áp dụng để xử lý dữ liệu dạng chuỗi như tín hiệu Wi-Fi. Các khái niệm chính bao gồm:

- **Channel State Information (CSI):** Thông tin trạng thái kênh truyền biểu diễn trạng thái liên kết truyền thông giữa thiết bị phát và thu, chứa các đặc trưng về biên độ và pha của sóng Wi-Fi.
- **Mạng nơ-ron hồi quy (RNN):** Mạng có khả năng xử lý dữ liệu tuần tự, sử dụng trạng thái ẩn để ghi nhớ thông tin trước đó.
- **Mạng LSTM:** Phiên bản cải tiến của RNN, giúp khắc phục vấn đề biến mất gradient, cho phép ghi nhớ thông tin dài hạn.
- **Thuật toán tiền xử lý tín hiệu:** Bao gồm bộ lọc cửa sổ trung bình và thuật toán tìm trung tâm hành động nhằm làm sạch và đồng bộ dữ liệu CSI.

### Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính là bộ dữ liệu CSI thu thập thủ công tại lầu 12 tòa nhà E, Trường Đại học Công nghệ Thông tin, sử dụng thiết bị thu phát sóng vô tuyến khả lập trình SDR (USRP N210). Bộ dữ liệu gồm các mẫu hành động con người được ghi nhận qua tín hiệu Wi-Fi, sau đó được tiền xử lý bằng bộ lọc cửa sổ trung bình kích thước N và thuật toán tìm trung tâm hành động để đồng bộ hóa thời gian các mẫu. Phương pháp phân tích sử dụng các mô hình học sâu như MLP, RNN, LSTM và CNN để huấn luyện và đánh giá độ chính xác nhận diện hành động. Cỡ mẫu gồm hàng trăm mẫu dữ liệu thu thập trong nhiều lần thực nghiệm. Timeline nghiên cứu kéo dài trong năm 2022, bao gồm các giai đoạn thu thập dữ liệu, tiền xử lý, huấn luyện mô hình và triển khai mô hình realtime. Phương pháp chọn mẫu dựa trên việc thu thập dữ liệu thực tế trong môi trường phòng thí nghiệm nhằm đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- Mô hình LSTM đạt độ chính xác nhận diện hành động lên đến khoảng 87%, vượt trội so với các mô hình MLP (khoảng 75%) và RNN truyền thống (khoảng 80%).
- Việc áp dụng thuật toán tiền xử lý tín hiệu giúp tăng độ chính xác nhận diện lên khoảng 10% so với dữ liệu chưa qua xử lý.
- Bộ dữ liệu CSI thu thập bằng thiết bị SDR USRP N210 cho phép trích xuất thông tin biên độ và pha đầy đủ, cải thiện độ tin cậy của mô hình so với các thiết bị truyền thống chỉ sử dụng biên độ.
- Mô hình realtime client-server được phát triển có khả năng nhận diện hành động con người trong thời gian thực với độ trễ thấp, phù hợp ứng dụng thực tế.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính giúp mô hình LSTM đạt hiệu quả cao là khả năng ghi nhớ thông tin dài hạn và xử lý dữ liệu chuỗi phức tạp của tín hiệu Wi-Fi. So với các nghiên cứu trước đây chỉ sử dụng mô hình học máy truyền thống, việc kết hợp tiền xử lý dữ liệu và mạng nơ-ron hồi quy đã nâng cao đáng kể độ chính xác. Dữ liệu thu thập từ thiết bị SDR USRP N210 có chất lượng cao hơn nhờ khả năng điều chỉnh tần số và pha, giúp mô hình học sâu khai thác tốt hơn các đặc trưng của tín hiệu. Kết quả có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh độ chính xác giữa các mô hình và bảng thống kê hiệu quả của các bước tiền xử lý. Ý nghĩa của nghiên cứu là mở ra hướng phát triển ứng dụng nhận diện hành động con người không xâm phạm quyền riêng tư, chi phí thấp và khả năng vận hành realtime trong các hệ thống giám sát thông minh.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Triển khai hệ thống nhận diện hành động dựa trên mô hình LSTM** trong các khu vực giám sát an ninh để nâng cao hiệu quả phát hiện hành vi bất thường, mục tiêu tăng độ chính xác nhận diện lên trên 85% trong vòng 12 tháng, do các đơn vị an ninh và công nghệ thực hiện.
- **Mở rộng thu thập dữ liệu CSI đa dạng môi trường** nhằm cải thiện khả năng tổng quát của mô hình, dự kiến hoàn thành trong 18 tháng, do các nhóm nghiên cứu và doanh nghiệp công nghệ phối hợp thực hiện.
- **Phát triển phần mềm tiền xử lý tín hiệu tự động** tích hợp thuật toán lọc cửa sổ trung bình và tìm trung tâm hành động, giúp giảm nhiễu và đồng bộ dữ liệu, mục tiêu giảm sai số dữ liệu xuống dưới 5%, do các nhóm kỹ thuật phần mềm đảm nhiệm.
- **Xây dựng mô hình realtime client-server tối ưu hóa độ trễ và hiệu suất** để ứng dụng trong các hệ thống giám sát thông minh, dự kiến triển khai thử nghiệm trong 6 tháng, do các đơn vị phát triển phần mềm và hệ thống thực hiện.
- **Tăng cường đào tạo và phổ biến kiến thức về ứng dụng mạng nơ-ron hồi quy trong nhận diện hành động** cho các chuyên gia và kỹ sư công nghệ, nhằm nâng cao năng lực phát triển và ứng dụng, thực hiện liên tục trong các khóa đào tạo chuyên ngành.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Công nghệ Thông tin, Trí tuệ Nhân tạo:** Nắm bắt kiến thức về ứng dụng mạng nơ-ron hồi quy và xử lý tín hiệu Wi-Fi trong nhận diện hành động con người, phục vụ nghiên cứu và phát triển đề tài liên quan.
- **Doanh nghiệp phát triển hệ thống giám sát an ninh và thành phố thông minh:** Áp dụng mô hình và giải pháp nhận diện hành động con người không xâm phạm quyền riêng tư, nâng cao hiệu quả giám sát và phản ứng kịp thời.
- **Chuyên gia phát triển phần mềm và kỹ sư hệ thống realtime:** Tham khảo kiến trúc client-server và kỹ thuật tiền xử lý tín hiệu để xây dựng các ứng dụng nhận diện hành động thời gian thực.
- **Cơ quan quản lý và hoạch định chính sách công nghệ:** Hiểu rõ tiềm năng và giới hạn của công nghệ nhận diện hành động dựa trên tín hiệu Wi-Fi, từ đó xây dựng các chính sách hỗ trợ phát triển và ứng dụng công nghệ phù hợp.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Tại sao chọn tín hiệu Wi-Fi để nhận diện hành động con người?**  
Wi-Fi phổ biến, chi phí thấp và không xâm phạm quyền riêng tư như camera. Tín hiệu Wi-Fi chứa thông tin trạng thái kênh (CSI) phản ánh hành động con người qua biến đổi sóng.

2. **Mạng nơ-ron hồi quy (RNN) và LSTM khác nhau thế nào?**  
LSTM là phiên bản cải tiến của RNN, giúp khắc phục vấn đề biến mất gradient, cho phép ghi nhớ thông tin dài hạn hiệu quả hơn trong dữ liệu chuỗi.

3. **Bộ lọc cửa sổ trung bình và thuật toán tìm trung tâm hành động có vai trò gì?**  
Bộ lọc giúp giảm nhiễu tín hiệu, thuật toán tìm trung tâm đồng bộ hóa thời gian các mẫu hành động, cải thiện độ chính xác khi huấn luyện mô hình.

4. **Thiết bị SDR USRP N210 có ưu điểm gì trong thu thập dữ liệu?**  
Cho phép điều chỉnh tần số và pha linh hoạt, thu thập đầy đủ biên độ và pha của tín hiệu, nâng cao chất lượng dữ liệu so với thiết bị truyền thống.

5. **Mô hình realtime client-server có thể ứng dụng ở đâu?**  
Phù hợp cho các hệ thống giám sát an ninh, chăm sóc sức khỏe, và các ứng dụng thành phố thông minh cần nhận diện hành động con người nhanh chóng và chính xác.

## Kết luận

- Ứng dụng mạng nơ-ron hồi quy, đặc biệt là LSTM, giúp nâng cao độ chính xác nhận diện hành động con người qua tín hiệu Wi-Fi lên khoảng 87%.  
- Thuật toán tiền xử lý tín hiệu đóng vai trò quan trọng trong việc làm sạch và đồng bộ dữ liệu CSI, tăng hiệu quả mô hình.  
- Thiết bị SDR USRP N210 cung cấp dữ liệu chất lượng cao, hỗ trợ khai thác đặc trưng biên độ và pha đầy đủ của tín hiệu Wi-Fi.  
- Mô hình realtime client-server được phát triển có khả năng vận hành trong thời gian thực, phù hợp ứng dụng thực tế.  
- Hướng nghiên cứu mở ra tiềm năng ứng dụng trong giám sát an ninh, chăm sóc sức khỏe và phát triển thành phố thông minh.  

Tiếp theo, cần mở rộng thu thập dữ liệu đa dạng môi trường và tối ưu hóa mô hình để nâng cao khả năng tổng quát. Khuyến khích các đơn vị nghiên cứu và doanh nghiệp phối hợp triển khai ứng dụng thực tế. Hãy bắt đầu áp dụng các giải pháp này để nâng cao hiệu quả nhận diện hành động con người trong các hệ thống thông minh hiện nay.