I. Giới thiệu về Giám sát An toàn Mạng và Chu trình NSM
Giám sát an toàn mạng (NSM - Network Security Monitoring) là quá trình thu thập và phân tích thông tin bảo mật từ hệ thống mạng để phát hiện các hành vi xâm nhập, ngăn chặn chúng trước khi gây thiệt hại nghiêm trọng. NSM khác biệt so với hệ thống phát hiện xâm nhập (IDS) truyền thống. Trong khi IDS tập trung vào phòng thủ dựa trên lỗ hổng, phát hiện dựa trên chữ ký và tự động hóa, NSM hướng đến việc hiểu rõ khả năng bảo mật, chiến thuật tấn công và phân tích thông tin mạng để phát hiện cách thức xâm nhập. NSM hiện đại sử dụng AI để phát hiện xâm nhập và cải thiện quy trình thu thập dữ liệu.
Chu trình NSM bao gồm ba giai đoạn: thu thập dữ liệu, phát hiện xâm nhập và phân tích dữ liệu. Giai đoạn thu thập dữ liệu là quan trọng nhất, định hình khả năng phát hiện và phân tích. Khung thu thập ứng dụng (ACF - Applied Collection Framework) giúp giảm thiểu sự phức tạp của việc thu thập dữ liệu, bao gồm xác định mối đe dọa, định lượng rủi ro, xác định nguồn dữ liệu và chọn lọc dữ liệu. Việc thu thập dữ liệu chiến lược là rất quan trọng để tránh lãng phí tài nguyên và tăng hiệu quả phân tích. Ví dụ, "mặc dù quan trọng nhưng nhiều tổ chức không hiểu đầy đủ về dữ liệu của họ và không có cách tiếp cận có cấu trúc để xác định các mối đe dọa." NSM áp dụng nguyên tắc phòng thủ theo mối đe dọa, tập trung vào việc xác định kẻ tấn công và động cơ của chúng. Điều này đòi hỏi khả năng hiển thị chi tiết về lưu lượng truy cập, nắm bắt thông tin và phân tích tình báo liên quan đến lưu lượng bất thường.
II. Thu thập Dữ liệu và Phát hiện Xâm nhập
Có nhiều phương pháp thu thập dữ liệu trong NSM, bao gồm sử dụng cổng SPAN (Switch Port Analyzer), thiết bị TAP (Test Access Point) hoặc phân tích nhật ký hệ thống. Việc lựa chọn phương pháp phù hợp phụ thuộc vào kiến trúc mạng và yêu cầu bảo mật. "Việc tạo, sắp xếp và lưu trữ dữ liệu cho việc phát hiện xâm nhập và phân tích dữ liệu trong hệ thống NSM được thực hiện với sự kết hợp của cả phần cứng và phần mềm." Sau khi thu thập, dữ liệu được xử lý và lưu trữ để phân tích. Giai đoạn phát hiện xâm nhập sử dụng các kỹ thuật như phân tích chữ ký, phân tích bất thường và học máy để xác định các hoạt động đáng ngờ. "NSM giúp xác định các vi phạm bao mật, lưu lượng truy cập độc hại và các mối đe dọa tiềm ẩn khác bằng cách phân tích các mẫu lưu lượng truy cập, dữ liệu nhật ký và hành vi hệ thống." Việc phát hiện dựa trên chữ ký so sánh lưu lượng mạng với cơ sở dữ liệu các mẫu tấn công đã biết. Phân tích bất thường xác định các hoạt động bất thường so với hành vi mạng bình thường. Học máy huấn luyện mô hình để nhận dạng các mẫu tấn công phức tạp. Mỗi kỹ thuật có ưu nhược điểm riêng và việc kết hợp nhiều kỹ thuật có thể tăng cường khả năng phát hiện.
III. Phân tích Dữ liệu và Ứng dụng của NSM
Giai đoạn phân tích dữ liệu là bước cuối cùng trong chu trình NSM. Chuyên gia phân tích an ninh mạng sẽ xem xét các cảnh báo được tạo ra bởi hệ thống phát hiện xâm nhập, điều tra nguyên nhân gốc rễ của sự cố và đề xuất các biện pháp khắc phục. "Quản trị viên mạng nhận được thông báo tức thì thông qua cảnh báo bảo mật tự động." Việc phân tích dữ liệu đòi hỏi kiến thức chuyên sâu về an ninh mạng, kỹ năng phân tích và sử dụng các công cụ phân tích chuyên dụng. NSM có nhiều ứng dụng thực tế, bao gồm: phát hiện và ngăn chặn các cuộc tấn công mạng, giám sát hoạt động mạng, điều tra sự cố bảo mật, tuân thủ các quy định bảo mật và nâng cao nhận thức về bảo mật. "NSM có nhiều ứng dụng thực tế, bao gồm: phát hiện và ngăn chặn các cuộc tấn công mạng, giám sát hoạt động mạng, điều tra sự cố bảo mật, tuân thủ các quy định bảo mật và nâng cao nhận thức về bảo mật." Việc triển khai NSM giúp tổ chức chủ động hơn trong việc bảo vệ hệ thống mạng, giảm thiểu thiệt hại do tấn công mạng gây ra và nâng cao khả năng phục hồi sau sự cố.
IV. Thách thức và Giá trị của NSM
Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, NSM cũng đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm: lượng dữ liệu khổng lồ cần xử lý, sự phức tạp của các cuộc tấn công mạng, thiếu nhân lực có kỹ năng và chi phí triển khai. "Tuy nhiên, công cụ giám sát mạng vẫn bất lực trước những hành vi khai thác zero-day không thể ngăn chặn được." Việc xử lý lượng dữ liệu lớn đòi hỏi hệ thống phần cứng và phần mềm mạnh mẽ. Các cuộc tấn công ngày càng tinh vi, đòi hỏi các kỹ thuật phát hiện phức tạp hơn. Thiếu nhân lực có kỹ năng là một thách thức lớn đối với nhiều tổ chức. Chi phí triển khai NSM có thể cao, đặc biệt đối với các tổ chức nhỏ. Mặc dù vậy, giá trị của NSM là không thể phủ nhận. NSM cung cấp khả năng hiển thị toàn diện về hoạt động mạng, giúp tổ chức phát hiện và phản ứng nhanh chóng với các mối đe dọa. NSM cũng giúp tổ chức hiểu rõ hơn về rủi ro bảo mật và cải thiện chiến lược bảo mật tổng thể. "Thay vì chỉ tập trung vào phòng thủ, các tổ chức cần đặc biệt chú trọng vào khả năng phát hiện và phản ứng." Việc đầu tư vào NSM là một khoản đầu tư dài hạn, giúp tổ chức bảo vệ tài sản quan trọng và duy trì hoạt động kinh doanh.
