Thực Trạng Và Giải Pháp Cho Chế Định Dân Chủ Đại Diện Ở Việt Nam

• Tác giả: Ths. Đậu Công Hiệp
• Trường học: Trường Đại học Luật Hà Nội
• Chuyên ngành: Luật học
• Đề tài: Nghiên cứu thực trạng và giải pháp chế định dân chủ đại diện ở Việt Nam
• Loại tài liệu: Đề tài nghiên cứu khoa học cấp trường
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• PHẢN MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CHẾ ĐỊNH DÂN CHỦ ĐẠI DIỆN
• 1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của chế định dân chủ đại diện
• 1.2. Cơ sở lý luận của chế định dân chủ đại diện
• 1.3. Tư tưởng dân chủ cổ đại phương Tây
• 1.4. Sự hình thành nền dân chủ đại diện thời kỳ Khai sáng
• 1.5. Nội dung của chế định dân chủ đại diện
• 1.6. Các thiết chế dân chủ đại diện
• 1.7. Trách nhiệm giữa đại biểu dân cử với cử tri
• 1.8. Những yếu tố đảm bảo của dân chủ đại diện
• 1.9. Sự hình thành và phát triển chế định dân chủ ở Việt Nam
• 1.10. Nền tảng của dân chủ đại diện ở Việt Nam thời phong kiến
• 1.11. Sự du nhập và tiếp nhận dân chủ đại diện vào nước ta trong thời kỳ Pháp thuộc
• 1.12. Cách mạng Tháng Tám và bước ngoặt trong sự hình thành chế định dân chủ đại diện ở Việt Nam
• 1.13. Tiểu kết chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CHẾ ĐỊNH DÂN CHỦ ĐẠI DIỆN Ở VIỆT NAM
• 2.1. Thực trạng quy định về bầu cử
• 2.2. Về quyền bầu cử, ứng cử
• 2.3. Về nguyên tắc bầu cử
• 2.4. Về quy trình bầu cử
• 2.5. Thực trạng về các thiết chế dân chủ đại diện. Đối với Hội đồng nhân dân
• 2.6. Về chế độ chịu trách nhiệm giữa đại biểu với cử tri
• 2.7. Về trách nhiệm của đại biểu trong khuôn khổ các hoạt động của cơ quan dân cử
• 2.8. Về mối liên hệ trực tiếp với cử tri
• 2.9. Tiểu kết chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CHẾ ĐỊNH DÂN CHỦ ĐẠI DIỆN Ở VIỆT NAM
• 3.1. Đối với các quy định về bầu cử
• 3.2. Về quyền bầu cử, ứng cử
• 3.3. Về nguyên tắc bầu cử
• 3.4. Về quy trình bầu cử
• 3.5. Về các thiết chế dân chủ đại diện
• 3.6. Đối với chế độ trách nhiệm giữa đại biểu với cử tri
• 3.7. Trong khuôn khổ các hoạt động của cơ quan dân cử
• 3.8. Về mối liên hệ trực tiếp với cử tri
• 3.9. Về chế độ chịu trách nhiệm của đại biểu trước cử tri
• 3.10. Tiểu kết chương 3
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Khái niệm và vai trò của chế định dân chủ đại diện

Chế định dân chủ đại diện là một phương thức cơ bản để người dân trao quyền cho nhà nước. Nó đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo quyền làm chủ của nhân dân và tạo nên tính chính danh của bộ máy nhà nước. Dân chủ đại diện còn gắn liền với kiểm soát quyền lực nhà nước, ngăn ngừa sự lạm quyền. Cơ sở lý luận của chế định này bắt nguồn từ tư tưởng dân chủ phương Tây, đặc biệt là thời kỳ Khai sáng. Các thiết chế dân chủ đại diện bao gồm trách nhiệm giữa đại biểu dân cử với cử tri và các yếu tố đảm bảo thực hiện nhiệm vụ đại diện.

1.1. Nguồn gốc tư tưởng về dân chủ đại diện

Tư tưởng về dân chủ đại diện bắt nguồn từ các nhà triết học phương Tây như Rousseau và Kant. Họ nhấn mạnh vai trò của việc trao quyền từ người dân cho các đại diện để quản lý nhà nước. Tư tưởng này đã được du nhập vào Việt Nam qua các giai đoạn lịch sử khác nhau, từ thời phong kiến đến thời kỳ Pháp thuộc.

1.2. Vai trò của dân chủ đại diện với nhà nước hiện đại

Dân chủ đại diện là động lực để đảm bảo quyền làm chủ của nhân dân. Nó tạo nên tính chính danh của bộ máy nhà nước và là tiền đề cho việc xây dựng các cơ quan ban hành, thực thi pháp luật. Đồng thời, nó cũng là công cụ để kiểm soát quyền lực nhà nước, ngăn ngừa sự lạm quyền.

II. Thực trạng chế định dân chủ đại diện ở Việt Nam

Thực trạng dân chủ đại diện ở Việt Nam hiện nay có nhiều điểm tích cực nhưng cũng tồn tại không ít hạn chế. Quyền bầu cử và ứng cử của công dân đã được mở rộng, nhưng vẫn còn những bất cập trong quy trình bầu cử. Các thiết chế dân chủ đại diện như Hội đồng nhân dân và Quốc hội đã được củng cố, nhưng mối liên hệ giữa đại biểu và cử tri vẫn còn hạn chế. Chế độ chịu trách nhiệm của đại biểu trước cử tri chưa được thực hiện một cách hiệu quả.

2.1. Thực trạng quy định về bầu cử

Quyền bầu cử và ứng cử của công dân đã được mở rộng, nhưng vẫn còn những bất cập trong quy trình bầu cử. Nguyên tắc bầu cử công bằng, dân chủ chưa được thực hiện triệt để. Quy trình bầu cử còn phức tạp, gây khó khăn cho cử tri trong việc thực hiện quyền lợi của mình.

2.2. Mối liên hệ giữa đại biểu và cử tri

Mối liên hệ giữa đại biểu và cử tri vẫn còn hạn chế. Đại biểu chưa thực sự gắn bó với cử tri, chưa phản ánh đầy đủ nguyện vọng của nhân dân. Chế độ chịu trách nhiệm của đại biểu trước cử tri chưa được thực hiện một cách hiệu quả.

III. Giải pháp hoàn thiện chế định dân chủ đại diện ở Việt Nam

Để hoàn thiện chế định dân chủ đại diện ở Việt Nam, cần có những giải pháp đồng bộ. Trước hết, cần đổi mới các quy định về bầu cử, đảm bảo tính công bằng, dân chủ. Tiếp theo, cần tăng cường mối liên hệ giữa đại biểu và cử tri, đảm bảo đại biểu thực sự là tiếng nói của nhân dân. Cuối cùng, cần hoàn thiện chế độ chịu trách nhiệm của đại biểu trước cử tri, đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm trong hoạt động của đại biểu.

3.1. Đổi mới quy định về bầu cử

Cần đổi mới các quy định về bầu cử, đảm bảo tính công bằng, dân chủ. Quy trình bầu cử cần được đơn giản hóa, tạo điều kiện thuận lợi cho cử tri thực hiện quyền lợi của mình. Đồng thời, cần tăng cường giám sát quá trình bầu cử, đảm bảo tính minh bạch.

3.2. Tăng cường mối liên hệ giữa đại biểu và cử tri

Cần tăng cường mối liên hệ giữa đại biểu và cử tri, đảm bảo đại biểu thực sự là tiếng nói của nhân dân. Đại biểu cần thường xuyên tiếp xúc với cử tri, lắng nghe và phản ánh nguyện vọng của nhân dân. Chế độ chịu trách nhiệm của đại biểu trước cử tri cần được thực hiện một cách hiệu quả.