I. Sinh trưởng cây sậy
Nghiên cứu tập trung vào sinh trưởng cây sậy (Phragmites Australis) trên đất sau khai thác quặng tại Thái Nguyên. Kết quả cho thấy cây sậy có khả năng thích nghi cao với điều kiện đất bị ô nhiễm kim loại nặng. Sự sinh trưởng thực vật được đánh giá qua các chỉ số như chiều cao, mật độ, và sinh khối. Cây sậy phát triển tốt ở các khu vực có hàm lượng kim loại nặng cao, chứng tỏ khả năng chịu đựng và phục hồi đất của loài này.
1.1. Phân bố cây sậy
Cây sậy phân bố rộng rãi tại các khu vực khai thác quặng ở Thái Nguyên. Nghiên cứu ghi nhận sự hiện diện của cây sậy ở các bãi thải, khu vực đất trống, và ven các dòng suối. Sự phân bố này phụ thuộc vào điều kiện đất và mức độ ô nhiễm kim loại nặng.
1.2. Khả năng phát triển
Cây sậy thể hiện khả năng phát triển mạnh mẽ trong điều kiện đất nghèo dinh dưỡng và nhiễm kim loại nặng. Chiều cao trung bình của cây đạt từ 1,5 đến 2,5 mét, với mật độ trung bình 20-30 cây/m². Sinh khối khô của cây sậy cũng được ghi nhận ở mức cao, cho thấy tiềm năng sử dụng trong phục hồi đất.
II. Hấp thụ kim loại nặng
Nghiên cứu đánh giá khả năng hấp thụ kim loại nặng của cây sậy trên đất sau khai thác quặng. Kết quả cho thấy cây sậy có khả năng tích lũy các kim loại nặng như Pb, Cd, Zn, và As trong thân, lá, và rễ. Hàm lượng kim loại nặng trong cây sậy tương quan chặt chẽ với hàm lượng trong đất, chứng tỏ hiệu quả của cây sậy trong việc xử lý đất ô nhiễm.
2.1. Tích lũy kim loại nặng
Cây sậy tích lũy kim loại nặng chủ yếu trong rễ, với hàm lượng Pb, Cd, Zn, và As lần lượt đạt 150, 25, 300, và 50 mg/kg. Hàm lượng kim loại nặng trong thân và lá thấp hơn, nhưng vẫn đáng kể, cho thấy khả năng di chuyển kim loại nặng từ rễ lên các bộ phận khác của cây.
2.2. Tương quan với đất
Nghiên cứu xác định mối tương quan giữa hàm lượng kim loại nặng trong đất và trong cây sậy. Kết quả cho thấy hàm lượng kim loại nặng trong cây tăng tỷ lệ thuận với hàm lượng trong đất, đặc biệt là ở các khu vực có mức độ ô nhiễm cao.
III. Phục hồi đất sau khai thác quặng
Nghiên cứu đề xuất sử dụng cây sậy như một giải pháp phục hồi đất sau khai thác quặng. Cây sậy không chỉ giúp giảm thiểu ô nhiễm kim loại nặng mà còn cải thiện cấu trúc đất và tăng độ phì nhiêu. Phương pháp này được đánh giá là hiệu quả về kinh tế và thân thiện với môi trường.
3.1. Cải thiện cấu trúc đất
Cây sậy giúp cải thiện cấu trúc đất thông qua việc tạo ra hệ thống rễ dày đặc, giúp giữ đất và ngăn chặn xói mòn. Rễ cây cũng tạo điều kiện cho vi sinh vật phát triển, góp phần phân hủy chất hữu cơ và tăng độ phì nhiêu của đất.
3.2. Giảm ô nhiễm kim loại nặng
Việc trồng cây sậy trên đất sau khai thác quặng giúp giảm đáng kể hàm lượng kim loại nặng trong đất. Sau một thời gian, hàm lượng kim loại nặng trong đất giảm từ 20-30%, chứng tỏ hiệu quả của phương pháp này trong việc xử lý đất ô nhiễm.
