Nghiên cứu Mạng Chuyên Tiếp Hai Chiều Sử Dụng Mã Fountain Trong Môi Trưòng Vô Tuyến Nhận Thức Dạng Nền

• Tác giả: Lê Tiến Bình
• Người hướng dẫn: TS. Lê Quốc Cường
• Trường học: Học Viện Công Nghệ Bưu Chính Viễn Thông
• Chuyên ngành: Kỹ thuật Viễn Thông
• Đề tài: Nghiên cứu Mạng Chuyển Tiếp Hai Chiều Sử Dụng Mã Fountain Trong Môi Trường Vô Tuyến Nhận Thức Dạng Nền
• Loại tài liệu: Đồ án Thạc Sĩ Kỹ Thuật
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: TP. Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• 1. CHƯƠNG 1: KHÁI NIỆM TỔNG QUAN
• 1.1. Tổng quan về truyền thông vô tuyến
• 1.2. Lịch sử hình thành và phát triển mạng vô tuyến
• 1.3. Ưu điểm và nhược điểm hệ thống truyền thông vô tuyến
• 1.4. Giới thiệu về mạng WSNs, IoTs
• 1.5. Fading kênh truyền
• 1.6. Mô hình truyền tín hiệu trên kênh fading
• 1.7. Hiệu năng mạng vô tuyến
• 1.8. Mô phỏng Monte Carlo
• 2. CHƯƠNG 2: MÔ HÌNH HỆ THỐNG VÀ HIỆU NĂNG
• 2.1. Mô hình chuyển tiếp hai chiều 03 pha (MH-3P)
• 2.2. Nguyên lý hoạt động của MH-3P
• 2.3. Phân tích hiệu năng mô hình MH-3P
• 2.4. Mô hình chuyển tiếp hai chiều 04 pha (MH-4P)
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ MÔ PHỎNG VÀ LÝ THUYẾT
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• DANH MỤC CÁC THUẬT NGỮ, CHỮ VIẾT TẮT
• DANH SÁCH BẢNG
• DANH SÁCH HÌNH VẼ

I. Nghiên cứu Mạng Chuyển Tiếp Hai Chiều Tổng quan Tiềm năng 55 ký tự

Trong bối cảnh nhu cầu truyền thông không dây ngày càng tăng, việc nghiên cứu và ứng dụng các công nghệ tiên tiến trở nên vô cùng quan trọng. Mã Fountain nổi lên như một giải pháp hiệu quả, thích ứng nhanh với sự thay đổi của điều kiện kênh truyền. Tính đơn giản trong cài đặt và triển khai giúp mã Fountain phù hợp với các hệ thống vô tuyến đơn giản như mạng cảm biến vô tuyến (WSN) và mạng Internet vạn vật (IoT). Chuyển tiếp hai chiều (Two-way relaying), cho phép hai nút nguồn trao đổi dữ liệu thông qua các nút chuyển tiếp trung gian, hứa hẹn nâng cao hiệu suất mạng. Tuy nhiên, việc kết hợp mã Fountain và chuyển tiếp hai chiều trong môi trường vô tuyến phức tạp đặt ra nhiều thách thức cần được giải quyết. “Việc nghiên cứu ứng dụng những công nghệ tiên tiến để đáp ứng nhu cầu này là hết sức cần thiết,” trích dẫn từ tài liệu gốc, nhấn mạnh tầm quan trọng của đề tài này. Nghiên cứu này sẽ đi sâu vào phân tích và đánh giá hiệu quả của mô hình kết hợp này trong môi trường vô tuyến nhận thức dạnh nền (Underlay CR).

1.1. Lịch Sử Phát Triển và Ứng Dụng Mạng Vô Tuyến Hiện Đại

Từ những hệ thống điện báo sơ khai của Samuel Morse đến mạng 5G hiện đại, truyền thông vô tuyến đã trải qua một quá trình phát triển vượt bậc. Các cột mốc quan trọng bao gồm việc phát minh ra sóng vô tuyến FM, sự ra đời của mạng ALOHANET và sự thương mại hóa mạng LAN không dây. Hiện nay, các hệ thống thông tin di động tế bào đã phát triển đến thế hệ thứ 5 (5G) và đang được triển khai trên nhiều nước trên thế giới, hiện tại ở Việt Nam đã triển khai thử nghiệm tại một số tỉnh thành. “Xuyên suốt quá trình phát triển, dung lượng/tác độ mạng ngày càng được nâng cao, thời gian trễ ngày càng thấp, cung cấp ngày càng nhiều ứng dụng hữu ích cho người dùng” cho thấy sự tiến bộ không ngừng của công nghệ mạng không dây. Việc hiểu rõ lịch sử và các ứng dụng hiện tại là nền tảng để phát triển các giải pháp mạng vô tuyến tiên tiến.

1.2. Ưu Điểm và Nhược Điểm của Hệ Thống Truyền Thông Vô Tuyến

Truyền thông vô tuyến mang lại nhiều ưu điểm vượt trội so với mạng hữu tuyến, bao gồm tính tiện lợi trong kết nối, tiết kiệm chi phí đầu tư, tính linh động và dễ dàng thiết kế mở rộng. Tuy nhiên, mạng không dây cũng tồn tại những nhược điểm nhất định, như suy hao tín hiệu do môi trường, vấn đề bảo mật, phạm vi hoạt động hạn chế và chất lượng dịch vụ không ổn định. “Có thể nói chính là nhược điểm lớn nhất của mạng không dây bởi tính quảng bá khả năng bị tấn công là rất lớn,” cho thấy tầm quan trọng của việc giải quyết các vấn đề bảo mật trong truyền thông không dây.

II. Thách Thức Giải Pháp Mã Fountain và Mạng Nhận Thức 58 ký tự

Mặc dù mạng chuyển tiếp hai chiều và mã Fountain hứa hẹn nhiều tiềm năng, việc triển khai chúng trong môi trường vô tuyến nhận thức không phải là không có thách thức. Sự phức tạp của kênh truyền, sự can thiệp từ các mạng khác và yêu cầu về hiệu suất cao đặt ra những bài toán khó cần giải quyết. Một trong những thách thức lớn nhất là tối ưu hóa việc phân bổ tài nguyên phổ tần để đảm bảo cả hiệu suất của mạng thứ cấp và chất lượng dịch vụ của mạng sơ cấp. Việc lựa chọn giao thức định tuyến phù hợp cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo độ tin cậy và hiệu quả của truyền dẫn. “Để giải quyết vấn đề khan hiếm phổ tần, vô tuyến nhận thức (CR: Cognitive Radio) đã được đề xuất,” cho thấy tầm quan trọng của việc sử dụng hiệu quả tài nguyên phổ tần. Nghiên cứu này sẽ tập trung vào việc tìm ra các giải pháp sáng tạo để vượt qua những thách thức này.

2.1. Ảnh Hưởng của Fading Kênh Truyền Đến Hiệu Suất Mạng

Fading kênh truyền là một trong những yếu tố chính ảnh hưởng đến chất lượng truyền dẫn trong mạng vô tuyến. Các hiệu ứng đa đường, tổn thất đường truyền và mờ dần có thể làm suy giảm tín hiệu và gây ra lỗi trong quá trình truyền dẫn. Có nhiều mô hình fading khác nhau, như Rayleigh, Rician và Nakagami-m. Sử dụng công thức (1.5), tỷ sá SNR (Signal-to-noise ratio) tức thßi đ¿t đ°ợc t¿i nút đích R đ°ợc tính nh° sau: PT | hTR |2  TR = .6) ó 02 Tỷ sá SNR trong công thức (1.6) đ°ợc gọi là tỷ sá SNR tức thßi bái vì tỷ sá này thay đổi theo thßi gian. Việc hiểu rõ các đặc tính của fading kênh là rất quan trọng để thiết kế các hệ thống truyền thông không dây có khả năng chống chịu tốt với các tác động từ môi trường.

2.2. Tổng Quan Về Mạng Vô Tuyến Nhận Thức và Cơ Chế Hoạt Động

Mạng vô tuyến nhận thức (cognitive radio) là một giải pháp tiềm năng để giải quyết vấn đề khan hiếm phổ tần trong truyền thông không dây. Trong mô hình vô tuyến nhận thức dạng nền (Underlay CR), mạng thứ cấp có thể sử dụng băng tần của mạng sơ cấp miễn là chất lượng dịch vụ của mạng sơ cấp vẫn được đảm bảo. Cơ chế hoạt động của mạng vô tuyến nhận thức bao gồm phát hiện phổ tần, quản lý phổ tần và tránh can nhiễu. Nguyên lý hoạt động và hiệu năng mạng chuyển tiếp hai chiều 3 pha và so sánh với mô hình mạng chuyển tiếp hai chiều 4 pha

III. Phương Pháp Chuyển Tiếp Hai Chiều Mã Fountain Tối Ưu 60 ký tự

Để tối ưu hóa hiệu suất của mạng chuyển tiếp hai chiều trong môi trường vô tuyến nhận thức, cần có các phương pháp tiếp cận sáng tạo. Việc sử dụng mã Fountain giúp cải thiện độ tin cậy của truyền dẫn bằng cách cho phép nút đích khôi phục dữ liệu gốc ngay cả khi một số gói tin bị mất. Bên cạnh đó thì m¿ng WSNs vẫn còn một sá h¿n chế nhất định nh°: Thiết bị cÁm biến bị giới h¿n về mặt năng l°ợng nên cần đ°ợc cung cấp năng l°ợng th°ßng xuyên, có kích th°ớc nhß nên h¿n chế về mặt xử lý và l°u trữ, và công suất phát thấp dẫn tới giới h¿n về vùng bao phủ. Việc phân bổ tài nguyên phổ tần một cách thông minh và việc lựa chọn giao thức định tuyến phù hợp cũng đóng vai trò quan trọng. “Từ những phân tích trên, đề án đề xuất mô hình chuyển tiếp hai chiều sử dụng mã Fountain trong mạng vô tuyến nhận thức dạng nền,” cho thấy hướng đi chính của nghiên cứu.

3.1. Phân Tích Mô Hình Chuyển Tiếp Hai Chiều Ba Pha MH 3P

Mô hình chuyển tiếp hai chiều ba pha (MH-3P) là một phương pháp hiệu quả để trao đổi dữ liệu giữa hai nút nguồn thông qua một nút chuyển tiếp trung gian. Mô hình này bao gồm ba giai đoạn: truyền dẫn từ nút nguồn thứ nhất đến nút chuyển tiếp, truyền dẫn từ nút nguồn thứ hai đến nút chuyển tiếp và truyền dẫn từ nút chuyển tiếp đến cả hai nút nguồn. Việc phân tích hiệu năng của mô hình MH-3P, bao gồm thông lượng, độ trễ và độ tin cậy, là rất quan trọng để đánh giá tính khả thi của phương pháp này.

3.2. So Sánh Hiệu Năng Mô Hình MH 3P và Mô Hình MH 4P

So với mô hình chuyển tiếp hai chiều bốn pha (MH-4P), mô hình MH-3P có thể đạt được hiệu suất cao hơn trong một số trường hợp nhất định. Kỹ thuật này chỉ sử dụng 03 khe thßi gian nên đ¿t đ°ợc tác độ dữ liệu cao h¡n (mô hình thông th°ßng), đó là 02/03 (02 dữ liệu trên 03 khe thßi gian). Tuy nhiên, việc lựa chọn mô hình phù hợp phụ thuộc vào các yếu tố như điều kiện kênh truyền, yêu cầu về độ tin cậy và hạn chế về tài nguyên. Việc so sánh hiệu năng của hai mô hình này sẽ cung cấp thông tin hữu ích cho việc lựa chọn phương pháp chuyển tiếp hai chiều tối ưu.

IV. Ứng Dụng Kết Quả Mạng Chuyển Tiếp Mã Fountain Thực Tế 60 ký tự

Nghiên cứu về mạng chuyển tiếp hai chiều với mã Fountain trong môi trường vô tuyến nhận thức không chỉ mang tính lý thuyết mà còn có nhiều ứng dụng thực tiễn. Mô hình này có thể được sử dụng trong các hệ thống mạng cảm biến không dây, mạng IoT và các hệ thống truyền thông di động. Việc đánh giá hiệu năng của mô hình trong các điều kiện khác nhau và so sánh với các phương pháp khác là rất quan trọng để chứng minh tính hiệu quả của nó. “Đề án sẽ được cấu trúc với các chương như sau,” cho thấy cấu trúc logic của nghiên cứu, hướng đến việc đưa ra các kết quả thực tiễn.

4.1. Kết Quả Mô Phỏng Monte Carlo và So Sánh Với Lý Thuyết

Để kiểm chứng tính chính xác của các công thức toán học, mô phỏng Monte Carlo thường được sử dụng. Quá trình mô phỏng bao gồm việc xác định mô hình, tạo ra các kịch bản ngẫu nhiên, chạy mô phỏng và phân tích kết quả. Mô phßng Monte Carlo là quá trình sử dụng các ph°¡ng pháp ngẫu nhiên để t¿o ra các kịch bÁn mô phßng và xác định các kết quÁ xác suất hoặc °ớc l°ợng giá trị của một vấn đề hay một hệ tháng. Việc so sánh kết quả mô phỏng với kết quả lý thuyết sẽ giúp xác định tính hợp lệ của mô hình và các giả định được sử dụng.

4.2. Xác Suất Dừng và Dung Lượng Kênh Trung Bình

Xác suất dừng (Outage Probability) và dung lượng kênh trung bình (Ergodic Capacity) là các chỉ số quan trọng để đánh giá hiệu năng của mạng vô tuyến. Tính dung l°ợng kênh tức thßi trên 01 đ¡n vị băng thông (BW = 1) đ°ợc viết nh° sau: ö P | h |2 ö CTR = log 2 (1 +  TR ) = log 2 ÷1 + T TR ÷. Việc phân tích các chỉ số này trong các điều kiện khác nhau sẽ cung cấp thông tin chi tiết về khả năng của mô hình để đáp ứng các yêu cầu về hiệu suất. Trong đề án này, học viên nghiên cứu hiệu năng xác suất dừng, đó là xác suất mà dung l°ợng kênh CTR nhß h¡n một ng°ỡng cho tr°ớc, ký hiệu Cth .

V. Kết Luận Tiềm Năng và Hướng Phát Triển Mạng Tương Lai 55 ký tự

Nghiên cứu về mạng chuyển tiếp hai chiều với mã Fountain trong môi trường vô tuyến nhận thức mở ra nhiều hướng phát triển tiềm năng cho truyền thông không dây tương lai. Tuy nhiên vấn đề mà truyền thông vô tuyến hiện đang gặp phÁi là sự Ánh h°áng của nhiễu, suy hao kênh truyền, fading, …v. Khi tín hiệu truyền từ đầu phát tới đầu thu trong môi tr°ßng không gian tự do chịu Ánh h°áng của phÁn x¿, nhiễu x¿, và tán x¿. Do đó, hiện t°ợng đa đ°ßng gây nên sự thăng giáng về biên độ, pha, làm trễ và th°ßng dẫn đến hiện t°ợng fading. Việc tiếp tục nghiên cứu và phát triển các kỹ thuật tiên tiến hơn, cũng như giải quyết các thách thức còn tồn tại, sẽ giúp khai thác tối đa tiềm năng của mô hình này. “Trong quyển đề án này chắc chắn sẽ không tránh khỏi những hạn chế và thiếu sót, tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của quý Thầy Cô và quý bạn đọc để đề án này được hoàn thiện hơn,” cho thấy tinh thần cầu thị và mong muốn tiếp tục phát triển của tác giả.

5.1. Hướng Nghiên Cứu Tương Lai và Phát Triển Mạng 6G

Với sự phát triển của công nghệ mạng 6G, các yêu cầu về tốc độ, độ trễ và độ tin cậy sẽ ngày càng cao. Mạng chuyển tiếp hai chiều với mã Fountain có thể đóng vai trò quan trọng trong việc đáp ứng những yêu cầu này. Cần có sự nghiên cứu sâu rộng hơn về các kỹ thuật mới, như mã hóa mạng, phân bổ tài nguyên động và trí tuệ nhân tạo, để tối ưu hóa hiệu suất của mô hình trong các môi trường phức tạp. Việc kết hợp mạng chuyển tiếp hai chiều với các công nghệ khác, như mạng MIMO và sóng milimet, cũng là một hướng đi đầy hứa hẹn.

5.2. Đề Xuất Cải Tiến Cho Mô Hình Hiện Tại

Để cải thiện hiệu suất của mô hình mạng chuyển tiếp hai chiều với mã Fountain, có thể xem xét các đề xuất sau: áp dụng các giao thức định tuyến thông minh hơn để lựa chọn đường đi tối ưu; sử dụng các kỹ thuật điều chế và mã hóa thích ứng để thích nghi với điều kiện kênh truyền; và tích hợp các cơ chế bảo mật mạnh mẽ hơn để bảo vệ dữ liệu khỏi các cuộc tấn công. Việc tiếp tục thử nghiệm và đánh giá mô hình trong các môi trường thực tế sẽ giúp xác định các điểm yếu và đưa ra các cải tiến phù hợp.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển nhanh chóng của công nghệ truyền thông vô tuyến, nhu cầu về các hệ thống truyền dẫn dữ liệu hiệu quả và tin cậy ngày càng tăng cao. Theo ước tính, các mạng vô tuyến hiện đại như mạng cảm biến không dây (WSNs) và Internet vạn vật (IoT) đang trở thành nền tảng quan trọng trong nhiều lĩnh vực như công nghiệp, y tế, nông nghiệp và đô thị thông minh. Tuy nhiên, các hệ thống này thường gặp phải các thách thức về suy hao kênh, nhiễu và khan hiếm phổ tần, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu năng truyền dẫn.

Luận văn tập trung nghiên cứu mô hình chuyển tiếp hai chiều sử dụng mã Fountain trong môi trường vô tuyến nhận thức dạng nền (underlay cognitive radio). Mã Fountain là kỹ thuật mã hóa không giới hạn số lượng gói mã hóa, giúp thích ứng linh hoạt với điều kiện kênh truyền thay đổi, đồng thời giảm thiểu yêu cầu truyền lại dữ liệu khi có lỗi. Mô hình chuyển tiếp hai chiều giúp nâng cao tác độ truyền dữ liệu bằng cách giảm số pha truyền so với chuyển tiếp một chiều truyền thống. Môi trường vô tuyến nhận thức dạng nền cho phép các mạng thứ cấp sử dụng phổ tần của mạng cấp một cách hiệu quả mà không làm ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ của mạng cấp.

Nghiên cứu được thực hiện trong phạm vi mô hình mạng vô tuyến nhận thức dạng nền với hai nguồn thứ cấp và một nút chuyển tiếp trung gian, áp dụng mã Fountain để trao đổi dữ liệu. Thời gian nghiên cứu tập trung vào năm 2023 tại thành phố Hồ Chí Minh, với các mô phỏng và phân tích lý thuyết dựa trên mô hình kênh fading Rayleigh. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu năng truyền dẫn, giảm xác suất dừng và tăng độ tin cậy cho các mạng vô tuyến thế hệ mới, đặc biệt trong bối cảnh phổ tần ngày càng khan hiếm.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình chính sau:

• Mã Fountain (Rateless Codes): Là kỹ thuật mã hóa cho phép nguồn phát liên tục gửi các gói mã hóa không giới hạn, đích chỉ cần nhận đủ số lượng gói mã hóa để giải mã thành công dữ liệu gốc. Ưu điểm là khả năng thích ứng nhanh với điều kiện kênh thay đổi và giảm thiểu truyền lại gói lỗi.

• Chuyển tiếp hai chiều (Two-way Relaying): Mô hình truyền thông trong đó hai nút nguồn trao đổi dữ liệu qua một hoặc nhiều nút chuyển tiếp trung gian. Mô hình 3 pha (MH-3P) và 4 pha (MH-4P) được nghiên cứu, trong đó MH-3P sử dụng kỹ thuật mã hóa mạng số (digital network coding) để giảm số pha truyền, nâng cao tác độ truyền.

• Mạng vô tuyến nhận thức dạng nền (Underlay Cognitive Radio): Mạng thứ cấp được phép sử dụng phổ tần cùng lúc với mạng cấp, với điều kiện công suất phát của mạng thứ cấp được điều chỉnh để không gây ảnh hưởng đến mạng cấp. Mô hình này giúp tối ưu hóa việc sử dụng phổ tần trong bối cảnh khan hiếm.

Các khái niệm chính bao gồm: fading kênh Rayleigh, xác suất dừng (outage probability), tỷ lệ lỗi bit (BER), dung lượng kênh tức thời (instantaneous channel capacity), và mô phỏng Monte Carlo.

Phương pháp nghiên cứu

• Nguồn dữ liệu: Dữ liệu mô phỏng được tạo ra dựa trên mô hình kênh fading Rayleigh với các tham số như hệ số suy hao đường truyền β = 3, phương sai nhiễu AWGN = 1, và ngưỡng tác độ C_th = 1.

• Phương pháp phân tích: Sử dụng phân tích lý thuyết để xây dựng các công thức tính xác suất dừng tại các nút nguồn thứ cấp SS1 và SS2 trong hai mô hình MH-3P và MH-4P. Các công thức này dựa trên phân phối mũ của độ lợi kênh và các điều kiện công suất phát giới hạn theo ngưỡng can nhiễu I_P.

• Mô phỏng Monte Carlo: Thực hiện 10^6 phép thử cho mỗi trường hợp để kiểm chứng tính chính xác của các công thức lý thuyết. Mô phỏng được thực hiện trên phần mềm MATLAB, mô phỏng vị trí các nút trong mặt phẳng hai chiều Oxy với các tọa độ xác định cho SS1, SS2, SR, PT, và PR.

• Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được tiến hành trong năm 2023, bao gồm giai đoạn xây dựng mô hình, phân tích lý thuyết, mô phỏng và đối chiếu kết quả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Xác suất dừng giảm khi tăng công suất phát tương đối (Ψ):
   Kết quả mô phỏng và phân tích cho thấy xác suất dừng (OP) tại các nút nguồn thứ cấp SS1 và SS2 giảm rõ rệt khi giá trị Ψ = I_P / σ_0^2 tăng từ 0 dB đến 25 dB. Ví dụ, với H=4, Q=5, x_R=0, OP giảm từ khoảng 0.3 xuống dưới 0.05 trong mô hình MH-3P.

2. Mô hình MH-3P có hiệu năng tốt hơn MH-4P:
   Xác suất dừng tại các nút nguồn trong mô hình chuyển tiếp hai chiều 3 pha thấp hơn đáng kể so với mô hình 4 pha. Điều này được giải thích do MH-3P sử dụng 3 khe thời gian thay vì 4, nâng cao tác độ truyền dữ liệu. Ví dụ, tại Ψ=12 dB, OP của MH-3P thấp hơn MH-4P khoảng 15-20%.

3. Ảnh hưởng vị trí nút chuyển tiếp SR đến hiệu năng:
   Khi nút SR gần nguồn SS1 hơn SS2, xác suất dừng tại SS1 thấp hơn SS2 do công suất phát trung bình của SR thấp hơn SS1 và SS2. Ngược lại, khi SR gần SS2 hơn, OP tại SS2 giảm hơn. Điều này cho thấy vị trí nút chuyển tiếp ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu năng mạng.

4. Ảnh hưởng số lần truyền tái đa Q và số gói mã hóa cần nhận H:
   Xác suất dừng giảm khi tăng Q, do khả năng nhận đủ gói mã hóa tăng. Tuy nhiên, khi H tăng gần bằng Q, xác suất dừng lại tăng do yêu cầu nhận đủ gói mã hóa trở nên khắt khe hơn. Ví dụ, với Q=5, H=3, OP thấp hơn nhiều so với Q=4, H=4.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của việc MH-3P vượt trội MH-4P là do giảm số pha truyền từ 4 xuống 3, giúp tăng tác độ truyền dữ liệu lên 2/3 so với 1/2 của MH-4P. Điều này phù hợp với các nghiên cứu trước đây về kỹ thuật mã hóa mạng số trong chuyển tiếp hai chiều. Việc sử dụng mã Fountain giúp giảm thiểu yêu cầu truyền lại gói lỗi, tăng khả năng thích ứng với điều kiện kênh fading Rayleigh biến đổi.

Vị trí nút chuyển tiếp SR ảnh hưởng đến công suất phát và do đó ảnh hưởng đến xác suất dừng. Khi SR gần một nguồn hơn, công suất phát của SR giảm, làm tăng khả năng truyền thành công đến nguồn còn lại. Điều này gợi ý rằng việc tối ưu vị trí nút chuyển tiếp có thể cải thiện hiệu năng mạng.

So sánh với các nghiên cứu về chuyển tiếp hai chiều và mã Fountain trong môi trường vô tuyến nhận thức, luận văn đã mở rộng phạm vi nghiên cứu bằng cách kết hợp cả hai kỹ thuật trong mô hình underlay CR, điều chưa được đề cập nhiều trong các công trình trước đây. Kết quả mô phỏng trùng khớp với phân tích lý thuyết, chứng minh tính chính xác và khả thi của mô hình.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ xác suất dừng theo Ψ, Q, và vị trí x_R của nút SR, giúp trực quan hóa sự khác biệt hiệu năng giữa các mô hình và điều kiện khác nhau.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tối ưu vị trí nút chuyển tiếp SR:
   Đề xuất nghiên cứu và triển khai các thuật toán định vị nút chuyển tiếp sao cho SR đặt gần nguồn có công suất phát cao hơn để giảm xác suất dừng, nâng cao hiệu năng truyền dẫn. Thời gian thực hiện: 6-12 tháng, chủ thể: các nhà nghiên cứu và kỹ sư mạng vô tuyến.

2. Áp dụng mã Fountain trong các mạng vô tuyến nhận thức:
   Khuyến nghị sử dụng mã Fountain trong các hệ thống vô tuyến nhận thức dạng nền để tăng khả năng thích ứng với điều kiện kênh biến đổi và giảm yêu cầu truyền lại gói lỗi, đặc biệt trong các mạng IoT và WSNs. Thời gian triển khai: 12 tháng, chủ thể: các nhà phát triển thiết bị và phần mềm truyền thông.

3. Phát triển mô hình chuyển tiếp hai chiều 3 pha trong thực tế:
   Khuyến nghị các nhà mạng và tổ chức nghiên cứu triển khai mô hình MH-3P để nâng cao tác độ truyền dữ liệu, giảm độ trễ so với mô hình 4 pha truyền thống. Thời gian thử nghiệm: 12-18 tháng, chủ thể: các nhà cung cấp dịch vụ mạng và viện nghiên cứu.

4. Điều chỉnh tham số truyền Q và H phù hợp:
   Đề xuất thiết kế tham số số lần truyền tái đa Q và số gói mã hóa cần nhận H sao cho cân bằng giữa độ tin cậy và độ trễ truyền dữ liệu, tùy theo yêu cầu ứng dụng cụ thể. Thời gian nghiên cứu: 6 tháng, chủ thể: các nhà nghiên cứu và kỹ sư hệ thống.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành viễn thông:
   Luận văn cung cấp kiến thức chuyên sâu về mã Fountain, chuyển tiếp hai chiều và vô tuyến nhận thức, hỗ trợ nghiên cứu và phát triển các hệ thống truyền thông hiện đại.

2. Kỹ sư phát triển mạng vô tuyến và IoT:
   Các kỹ sư có thể áp dụng mô hình và giải pháp đề xuất để thiết kế mạng truyền thông hiệu quả, nâng cao độ tin cậy và tác độ truyền trong các ứng dụng thực tế.

3. Các tổ chức và doanh nghiệp cung cấp dịch vụ mạng:
   Thông tin trong luận văn giúp các nhà cung cấp dịch vụ tối ưu hóa việc sử dụng phổ tần, giảm thiểu can nhiễu và nâng cao chất lượng dịch vụ cho khách hàng.

4. Cơ quan quản lý phổ tần và chính sách viễn thông:
   Luận văn cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng các chính sách quản lý phổ tần hiệu quả, thúc đẩy phát triển công nghệ vô tuyến nhận thức và sử dụng phổ tần hiệu quả.

Câu hỏi thường gặp

1. Mã Fountain là gì và có ưu điểm gì trong truyền thông vô tuyến?
   Mã Fountain là kỹ thuật mã hóa không giới hạn số lượng gói mã hóa, cho phép đích nhận đủ số gói để giải mã dữ liệu gốc mà không cần truyền lại gói lỗi. Ưu điểm là thích ứng nhanh với điều kiện kênh thay đổi và giảm độ trễ truyền dữ liệu.

2. Chuyển tiếp hai chiều khác gì so với chuyển tiếp một chiều?
   Chuyển tiếp hai chiều cho phép hai nút nguồn trao đổi dữ liệu qua nút chuyển tiếp trung gian trong ít pha truyền hơn (3 hoặc 4 pha), nâng cao tác độ truyền so với chuyển tiếp một chiều chỉ truyền dữ liệu một chiều qua nút trung gian.

3. Vô tuyến nhận thức dạng nền hoạt động như thế nào?
   Trong mô hình underlay, mạng thứ cấp được phép sử dụng phổ tần cùng lúc với mạng cấp, nhưng phải điều chỉnh công suất phát để không gây ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ của mạng cấp, giúp tối ưu hóa sử dụng phổ tần.

4. Tại sao mô hình MH-3P có hiệu năng tốt hơn MH-4P?
   MH-3P sử dụng 3 pha truyền thay vì 4 pha, nhờ kỹ thuật mã hóa mạng số (network coding) giúp giảm số lần truyền, tăng tác độ truyền dữ liệu và giảm xác suất dừng.

5. Làm thế nào để giảm xác suất dừng trong mạng vô tuyến nhận thức?
   Có thể giảm xác suất dừng bằng cách tăng công suất phát tương đối Ψ, tối ưu vị trí nút chuyển tiếp, tăng số lần truyền tái đa Q, và sử dụng mã Fountain để tăng khả năng giải mã thành công.

Kết luận

• Luận văn đã đề xuất và phân tích mô hình chuyển tiếp hai chiều sử dụng mã Fountain trong môi trường vô tuyến nhận thức dạng nền, một chủ đề mới và chưa được nghiên cứu sâu trước đây.

• Phân tích lý thuyết và mô phỏng Monte Carlo cho thấy mô hình MH-3P có hiệu năng vượt trội so với MH-4P về xác suất dừng và tác độ truyền dữ liệu.

• Vị trí nút chuyển tiếp SR và các tham số truyền Q, H ảnh hưởng đáng kể đến hiệu năng mạng, gợi ý hướng tối ưu hóa trong thiết kế mạng.

• Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn trong việc nâng cao độ tin cậy và hiệu quả sử dụng phổ tần cho các mạng vô tuyến thế hệ mới như WSNs và IoT.

• Đề xuất các bước tiếp theo bao gồm tối ưu vị trí nút chuyển tiếp, triển khai thực nghiệm mô hình MH-3P, và điều chỉnh tham số truyền phù hợp để ứng dụng rộng rãi trong thực tế.

Hành động tiếp theo: Các nhà nghiên cứu và kỹ sư được khuyến khích áp dụng mô hình và phương pháp trong luận văn để phát triển các hệ thống truyền thông vô tuyến hiệu quả hơn, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng về các kỹ thuật mã hóa và chuyển tiếp trong môi trường vô tuyến nhận thức.