Đánh Giá Kiến Thức và Chất Lượng Cuộc Sống của Bệnh Nhân Đột Quỵ Não Tái Khám Tại Bệnh Viện Bạch Mai

• Tác giả: Đỗ Thị Kim Chi
• Người hướng dẫn: TS. Đào Việt Phương
• Trường học: Trường Đại Học Thăng Long
• Chuyên ngành: Điều Dưỡng
• Đề tài: Đánh Giá Kiến Thức và Chất Lượng Cuộc Sống của Bệnh Nhân Đột Quỵ Não Tái Khám Tại Bệnh Viện Bạch Mai
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sỹ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• ĐẶT VẤN ĐỀ. ĐẶT VẤN ĐỀ
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. TỔNG QUAN VỀ ĐỘT QỤY NÃO
• 1.1.1. Đại cương về đột quỵ não
• 1.1.2. Đặc điểm sinh lý tuần hoàn và chuyển hoá ở não
• 1.1.3. Dịch tế học đột quỵ não
• 1.1.4. Yếu tố nguy cơ đột quỵ não
• 1.1.5. Các dấu hiệu báo động đột quỵ não
• 1.1.6. Chẩn đoán đột quỵ não
• 1.1.7. Dự phòng
• 1.1.8. Tình hình di chứng và tàn tật do đột quỵ não
• 1.2. CHẤT LƯỢNG CUỘC SỐNG BỆNH NHÂN SAU ĐỘT QUỴ NÃO
• 1.2.1. Khái niệm về chất lượng cuộc sống
• 1.2.2. Chất lượng cuộc sống của người bệnh trong y tế
• 1.2.3. Tầm quan trọng của đánh giá chất lượng cuộc sống ở bệnh nhân sau Đột quỵ não
• 1.2.4. Các lĩnh vực ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống bệnh nhân đột quỵ não
• 1.2.5. Các nghiên cứu về chất lượng cuộc sống của người bệnh sau đột quỵ não trên thế giới và ở Việt Nam
• 1.2.6. Các công cụ để đánh giá chất lượng cuộc sống người bệnh sau đột quỵ não
• 1.2.7. Kiểm định sự tin cậy của thang đo
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• 2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn
• 2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.2. THỜI GIAN VÀ ĐỊA ĐIỂM NGHIÊN CỨU
• 2.2.1. Thời gian nghiên cứu
• 2.2.2. Địa điểm nghiên cứu
• 2.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.3.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.3.2. Phương pháp chọn mẫu
• 2.3.3. Công cụ thu thập số liệu
• 2.3.4. Phương pháp thu thập số liệu
• 2.3.5. Quy trình thu thập thông tin
• 2.4. CÁC BIẾN SỐ NGHIÊN CỨU
• 2.5. CÁC KHÁI NIỆM, THƯỚC ĐO, TIÊU CHUẨN ĐÁNH GIÁ KIẾN THỨC VÀ CHẤT LƯỢNG CUỘC SỐNG
• 2.5.1. Xây dựng bộ công cụ đánh giá kiến thức đột quỵ não
• 2.5.2. Cách cho điểm bộ công cụ đánh giá kiến thức
• 2.5.3. Những trắc nghiệm thần kinh trong nghiên cứu
• 2.5.4. Xây dựng bộ công cụ đánh giá chất lượng cuộc sống
• 2.5.5. Cách cho điểm của bộ câu hỏi SS-QOL
• 2.5.6. Tiêu chuẩn đánh giá chất lượng cuộc sống của người bệnh đột quỵ não
• 2.5.7. Đánh giá độ tin cậy của bộ câu hỏi SS-QOL
• 2.5.8. Thang đo chỉ số khối cơ thể BMI
• 2.6. PHƯƠNG PHÁP XỬ LÝ VÀ PHÂN TÍCH SỐ LIỆU
• 2.7. SAI SỐ VÀ CÁCH KHẮC PHỤC SAI SỐ
• 2.8. ĐẠO ĐỨC TRONG NGHIÊN CỨU
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• 3.2. KIẾN THỨC VỀ ĐỘT QUỴ NÃO
• 3.3. CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN KIẾN THỨC ĐỘT QUỴ NÃO
• 3.4. THANG ĐO TÍNH TỰ CHỦ CỦA BỆNH NHÂN
• 3.5. CHẤT LƯỢNG CUỘC SỐNG CỦA NGƯỜI BỆNH SAU ĐỘT QUỴ NÃO
• 3.6. CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN CHẤT LƯỢNG CUỘC SỐNG CỦA BỆNH NHÂN ĐỘT QUỴ NÃO
• 3.7. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ĐỊNH TÍNH
• 3.7.1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu là người bệnh sau ĐQN
• 3.7.2. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu là người chăm sóc chính
• 3.7.3. Kết quả phỏng vấn sâu của ĐTNC
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• 4.1.1. Nhóm tuổi và giới
• 4.1.2. Về nơi ở, nghề nghiệp, trình độ học vấn, tình trạng hôn nhân, bảo hiểm y tế
• 4.1.3. Về chức năng hoạt động sống hàng ngày, vị trí liệt, tay thuận, số lần ĐQN, các yếu tố nguy cơ và chỉ số BMI
• 4.2. KIẾN THỨC VỀ ĐỘT QUỴ NÃO
• 4.3. CHẤT LƯỢNG CUỘC SỐNG NGƯỜI ĐỘT QUỴ NÃO
• 4.4. CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN KIẾN THỨC VÀ CLCS CỦA NGƯỜI BỆNH SAU ĐQN
• 4.4.1. Các yếu tố liên quan đến kiến thức của NB bị ĐQN
• 4.4.2. Các yếu tố liên quan đến chất lượng cuộc sống
• HẠN CHẾ CỦA ĐỀ TÀI. HẠN CHẾ CỦA ĐỀ TÀI
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC
• LỜI CAM ĐOAN

I. Tổng Quan Về Đột Quỵ Não Gánh Nặng và Cơ Hội Phòng Ngừa

Đột quỵ não là một bệnh lý lâm sàng phổ biến, nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn tật trên toàn thế giới. Bệnh không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất mà còn tác động lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh và gia đình. Đột quỵ thường xảy ra ở người trên 50 tuổi, nhưng đang có xu hướng trẻ hóa. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) nhấn mạnh rằng đột quỵ có thể dự phòng hiệu quả bằng cách nhận biết các yếu tố nguy cơ và dấu hiệu sớm, từ đó giảm thiểu tử vong và di chứng. Nâng cao kiến thức về đột quỵ cho bệnh nhân và cộng đồng là rất quan trọng để phòng ngừa tái phát và cải thiện chất lượng chăm sóc. Nghiên cứu về chất lượng cuộc sống giúp hiểu rõ hơn về sự phục hồi và hòa nhập xã hội của người bệnh sau đột quỵ.

1.1. Định nghĩa và Phân loại Đột Quỵ Não Hiện Nay

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đột quỵ não là sự xuất hiện đột ngột các thiếu sót chức năng não, thường khu trú, tồn tại trên 24 giờ hoặc gây tử vong trong vòng 24 giờ, loại trừ chấn thương sọ não. Đột quỵ được chia thành hai loại chính: Nhồi máu não (NMN), xảy ra khi mạch máu bị tắc nghẽn, và chảy máu não, khi máu tràn vào nhu mô não. Chảy máu não chiếm 15-20% tổng số ca đột quỵ. Cả hai loại đều gây ra các triệu chứng thần kinh tương ứng với vùng não bị tổn thương.

1.2. Dịch Tễ Học Đột Quỵ Não Thực Trạng Toàn Cầu và Việt Nam

Trên toàn cầu, đột quỵ não là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng với tỷ lệ mắc và tử vong cao. Tại Hoa Kỳ, mỗi năm có khoảng 130.000 người tử vong do đột quỵ. Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc đột quỵ cũng đang gia tăng, song hành với sự gia tăng của các bệnh như tăng huyết áp, đái tháo đường và bệnh tim mạch. Nghiên cứu của Nguyễn Văn Đăng (1995) cho thấy tỷ lệ đột quỵ não ở Việt Nam là 116/100.000 dân, với tỷ lệ mắc mới là 28/100.000 dân.

II. Yếu Tố Nguy Cơ Đột Quỵ Não Cách Nhận Biết và Phòng Ngừa

Việc xác định và kiểm soát các yếu tố nguy cơ là chìa khóa để phòng ngừa đột quỵ não. Các yếu tố nguy cơ được chia thành hai loại: không thể điều chỉnh (tuổi, giới tính, tiền sử gia đình) và có thể điều chỉnh (tăng huyết áp, bệnh tim mạch, đái tháo đường, rối loạn lipid máu, hút thuốc lá, béo phì, ít vận động, rượu). Tăng huyết áp được coi là yếu tố nguy cơ hàng đầu. Kiểm soát tốt huyết áp, điều trị các bệnh tim mạch, duy trì lối sống lành mạnh có thể giảm đáng kể nguy cơ đột quỵ.

2.1. Các Yếu Tố Nguy Cơ Không Thể Thay Đổi

Tuổi tác là một yếu tố nguy cơ quan trọng, với tỷ lệ đột quỵ não tăng dần theo lứa tuổi. Giới tính cũng đóng vai trò, với nam giới thường mắc bệnh nhiều hơn nữ giới. Tiền sử gia đình mắc đột quỵ cũng làm tăng nguy cơ cho các thành viên khác trong gia đình. Dù không thể thay đổi các yếu tố này, việc nhận biết chúng giúp tầm soát và can thiệp sớm các yếu tố nguy cơ có thể điều chỉnh.

2.2. Các Yếu Tố Nguy Cơ Có Thể Điều Chỉnh Được

Tăng huyết áp là một trong những yếu tố nguy cơ quan trọng nhất, có thể gây tổn thương mạch máu và tăng nguy cơ đột quỵ não. Các bệnh lý tim mạch như rung nhĩ cũng làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông gây tắc mạch não. Đái tháo đường và rối loạn lipid máu cũng góp phần vào sự phát triển của xơ vữa động mạch. Hút thuốc lá, béo phì, ít vận động và uống nhiều rượu cũng là những yếu tố nguy cơ có thể điều chỉnh bằng cách thay đổi lối sống.

III. Đánh Giá Kiến Thức Bệnh Nhân Đột Quỵ Não Phương Pháp Hiệu Quả

Đánh giá kiến thức về đột quỵ của bệnh nhân là một bước quan trọng trong việc cải thiện chất lượng chăm sóc và phòng ngừa tái phát. Các phương pháp đánh giá có thể bao gồm sử dụng bộ câu hỏi chuẩn hóa, phỏng vấn trực tiếp và đánh giá khả năng nhận biết các dấu hiệu sớm của đột quỵ. Kết quả đánh giá giúp xác định những lỗ hổng kiến thức cần được khắc phục thông qua các chương trình giáo dục sức khỏe. Nâng cao kiến thức giúp bệnh nhân chủ động hơn trong việc tự chăm sóc và tuân thủ điều trị.

3.1. Xây dựng và Sử Dụng Bộ Công Cụ Đánh Giá Kiến Thức

Bộ công cụ đánh giá kiến thức cần được xây dựng dựa trên các thông tin chính xác và cập nhật về đột quỵ não. Các câu hỏi nên tập trung vào các yếu tố nguy cơ, dấu hiệu sớm, phương pháp điều trị và biện pháp phòng ngừa. Cách cho điểm cần rõ ràng để đảm bảo tính khách quan và tin cậy của kết quả. Bộ công cụ cần được kiểm tra độ tin cậy và tính giá trị trước khi sử dụng rộng rãi.

3.2. Tầm Quan Trọng Của Giáo Dục Sức Khỏe Cho Bệnh Nhân

Giáo dục sức khỏe đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao kiến thức về đột quỵ cho bệnh nhân. Các chương trình giáo dục nên được thiết kế phù hợp với trình độ học vấn và khả năng tiếp thu của bệnh nhân. Nội dung cần tập trung vào các thông tin thực tế và dễ áp dụng. Sử dụng các phương pháp giảng dạy đa dạng như thảo luận nhóm, trình chiếu video và tài liệu in ấn. Thường xuyên đánh giá hiệu quả của chương trình để có những điều chỉnh phù hợp.

IV. Chất Lượng Cuộc Sống Sau Đột Quỵ Não Đánh Giá và Cải Thiện

Chất lượng cuộc sống (CLCS) là một chỉ số quan trọng để đánh giá hiệu quả của quá trình điều trị và phục hồi chức năng sau đột quỵ não. CLCS bao gồm nhiều khía cạnh như sức khỏe thể chất, tinh thần, xã hội và kinh tế. Đánh giá CLCS giúp xác định những vấn đề mà bệnh nhân đang gặp phải và đưa ra các biện pháp can thiệp phù hợp. Mục tiêu cuối cùng là giúp bệnh nhân đạt được cuộc sống độc lập và ý nghĩa nhất có thể.

4.1. Các Công Cụ Đánh Giá Chất Lượng Cuộc Sống Sau Đột Quỵ

Có nhiều công cụ đánh giá CLCS được sử dụng trong nghiên cứu và thực hành lâm sàng, bao gồm thang đo Stroke Specific Quality of Life Scale (SS-QOL) và các thang đo tổng quát như SF-36. SS-QOL là một công cụ chuyên biệt được thiết kế để đánh giá CLCS của bệnh nhân đột quỵ, bao gồm các lĩnh vực như ngôn ngữ, vận động, cảm xúc và năng lượng. Việc lựa chọn công cụ phù hợp phụ thuộc vào mục tiêu nghiên cứu và đặc điểm của đối tượng.

4.2. Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Chất Lượng Cuộc Sống Của Bệnh Nhân

Nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến CLCS của bệnh nhân sau đột quỵ não, bao gồm mức độ tàn tật, chức năng nhận thức, hỗ trợ xã hội, tình trạng kinh tế và các bệnh lý đi kèm. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng bệnh nhân có mức độ tàn tật cao hơn, chức năng nhận thức suy giảm và ít nhận được sự hỗ trợ xã hội thường có CLCS thấp hơn. Các biện pháp can thiệp cần tập trung vào việc cải thiện các yếu tố này.

V. Ứng Dụng Nghiên Cứu Kiến Thức và Chất Lượng Sống Kết Quả

Nghiên cứu về kiến thức và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân đột quỵ não tái khám tại Bệnh viện Bạch Mai năm 2022 sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện về tình hình thực tế. Dữ liệu thu thập được sẽ giúp xác định mức độ kiến thức của bệnh nhân về bệnh, cũng như các yếu tố liên quan đến CLCS. Kết quả này có thể được sử dụng để xây dựng các chương trình giáo dục sức khỏe phù hợp và cải thiện chất lượng chăm sóc cho bệnh nhân.

5.1. Mô Tả Kiến Thức và Chất Lượng Sống Của Bệnh Nhân Đột Quỵ

Nghiên cứu sẽ mô tả chi tiết về mức độ kiến thức của bệnh nhân về đột quỵ não, bao gồm các yếu tố nguy cơ, dấu hiệu sớm, phương pháp điều trị và biện pháp phòng ngừa. Đồng thời, nghiên cứu sẽ đánh giá CLCS của bệnh nhân thông qua các công cụ chuẩn hóa, xác định những lĩnh vực mà bệnh nhân gặp khó khăn nhất.

5.2. Phân Tích Các Yếu Tố Liên Quan Đến Kiến Thức và Chất Lượng Sống

Nghiên cứu sẽ phân tích các yếu tố liên quan đến kiến thức và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân, bao gồm tuổi tác, giới tính, trình độ học vấn, nghề nghiệp, tình trạng kinh tế, mức độ tàn tật, chức năng nhận thức và hỗ trợ xã hội. Kết quả phân tích sẽ giúp xác định những nhóm bệnh nhân có nguy cơ thấp về kiến thức và CLCS, từ đó đưa ra các biện pháp can thiệp ưu tiên.

VI. Kết Luận Nâng Cao Nhận Thức và Chất Lượng Sống Cho Bệnh Nhân

Nghiên cứu về kiến thức và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân đột quỵ não tái khám tại Bệnh viện Bạch Mai năm 2022 là một đóng góp quan trọng vào lĩnh vực chăm sóc sức khỏe đột quỵ. Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để xây dựng các chương trình giáo dục sức khỏe hiệu quả, cải thiện chất lượng chăm sóc và giúp bệnh nhân đạt được cuộc sống độc lập và ý nghĩa nhất có thể. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các chuyên gia y tế, bệnh nhân và gia đình để đạt được mục tiêu này.

6.1. Hạn Chế Của Nghiên Cứu và Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo

Cần thừa nhận những hạn chế của nghiên cứu, chẳng hạn như cỡ mẫu nhỏ hoặc phạm vi nghiên cứu hẹp. Các nghiên cứu tiếp theo nên mở rộng cỡ mẫu, bao gồm nhiều bệnh viện và sử dụng phương pháp nghiên cứu dọc để theo dõi sự thay đổi của kiến thức và chất lượng cuộc sống theo thời gian.

6.2. Khuyến Nghị Để Cải Thiện Chăm Sóc Bệnh Nhân Đột Quỵ Não

Dựa trên kết quả nghiên cứu, có thể đưa ra các khuyến nghị cụ thể để cải thiện chăm sóc bệnh nhân đột quỵ não, chẳng hạn như tăng cường giáo dục sức khỏe, cung cấp hỗ trợ tâm lý và xã hội, cải thiện khả năng tiếp cận dịch vụ phục hồi chức năng và khuyến khích bệnh nhân tham gia các hoạt động xã hội.

Tổng quan nghiên cứu

Đột quỵ não (ĐQN) là một trong những bệnh lý cấp tính phổ biến, gây tử vong cao và để lại nhiều di chứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống (CLCS) của người bệnh. Trên thế giới, tỷ lệ hiện mắc ĐQN khoảng 1,3‰, với hàng triệu ca mới mỗi năm, đồng thời gánh nặng kinh tế và xã hội do ĐQN gây ra rất lớn. Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc ĐQN được ước tính khoảng 75/100.000 dân, với xu hướng gia tăng và trẻ hóa bệnh nhân. Bệnh viện Bạch Mai là trung tâm y tế hàng đầu tiếp nhận hàng nghìn ca ĐQN mỗi năm, tuy nhiên, các nghiên cứu đánh giá kiến thức và CLCS của người bệnh sau ĐQN tại đây còn hạn chế.

Nghiên cứu này được thực hiện nhằm đánh giá thực trạng kiến thức về ĐQN và chất lượng cuộc sống của người bệnh ĐQN đến tái khám tại Bệnh viện Bạch Mai trong năm 2022. Mục tiêu cụ thể gồm: mô tả kiến thức và CLCS của người bệnh, phân tích các yếu tố liên quan đến kiến thức và CLCS, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả chăm sóc và phục hồi. Nghiên cứu được tiến hành trong khoảng thời gian từ tháng 8/2022 đến tháng 1/2023, tập trung tại Trung tâm Đột Quỵ, Bệnh viện Bạch Mai. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện công tác giáo dục sức khỏe, dự phòng tái phát và nâng cao chất lượng chăm sóc người bệnh ĐQN, góp phần giảm thiểu gánh nặng xã hội và kinh tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

• Lý thuyết về kiến thức sức khỏe: Kiến thức về bệnh ĐQN bao gồm nhận biết dấu hiệu báo động, các yếu tố nguy cơ và biện pháp dự phòng, là cơ sở để người bệnh chủ động phòng tránh và tuân thủ điều trị.
• Mô hình chất lượng cuộc sống liên quan đến sức khỏe (Health-Related Quality of Life - HRQOL): CLCS được đánh giá đa chiều gồm các lĩnh vực sức khỏe thể chất, chức năng, tâm lý, gia đình và xã hội, phản ánh toàn diện ảnh hưởng của bệnh đến cuộc sống người bệnh.
• Khái niệm chuyên ngành: Đột quỵ não, dấu hiệu báo động, yếu tố nguy cơ (tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid, hút thuốc, béo phì...), thang điểm Barthel đánh giá chức năng sinh hoạt, thang đo SS-QOL đánh giá CLCS chuyên biệt cho người bệnh ĐQN.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế mô tả cắt ngang kết hợp định lượng và định tính. Cỡ mẫu định lượng là 207 người bệnh ĐQN đến tái khám sau 1 tháng điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai, được chọn mẫu thuận tiện. Nghiên cứu định tính thực hiện 6 phỏng vấn sâu với người bệnh và 3 phỏng vấn với người chăm sóc chính, chọn mẫu có chủ đích nhằm làm rõ các yếu tố ảnh hưởng đến kiến thức và CLCS.

Nguồn dữ liệu thu thập qua phiếu phỏng vấn gồm: thông tin nhân khẩu học, bộ câu hỏi đánh giá kiến thức về ĐQN, thang điểm Barthel đánh giá chức năng sinh hoạt cơ bản, thang điểm SS-QOL đánh giá CLCS. Bộ công cụ được thử nghiệm trước để đảm bảo tính phù hợp và độ tin cậy (Cronbach’s α của SS-QOL là 0,9; bộ câu hỏi kiến thức là 0,75).

Dữ liệu được nhập và xử lý bằng phần mềm Epidata 3.2 và Stata 14. Phân tích thống kê mô tả, kiểm định t-test, chi bình phương, Fisher’s exact test và phân tích tỷ suất chênh (OR) được sử dụng với mức ý nghĩa p < 0,05. Quy trình thu thập dữ liệu được thực hiện nghiêm ngặt, đảm bảo đạo đức nghiên cứu và bảo mật thông tin người tham gia.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Đặc điểm nhân khẩu học: Tuổi trung bình người bệnh là 61,25 ± 12,57 tuổi, trong đó 60,87% trên 60 tuổi; nam chiếm 67,39%. Trình độ học vấn trung cấp/cao đẳng trở lên chiếm 78,39%. Đa số sống cùng gia đình (97,57%) và ở nông thôn (72,31%). Tỷ lệ sử dụng bảo hiểm y tế là 88,24%.

2. Tình trạng bệnh lý và chức năng: 81,16% người bệnh bị nhồi máu não, 14,98% xuất huyết não. Chỉ số BMI trung bình là 22,32 ± 2,5, trong đó 35,75% thừa cân/béo phì. Tăng huyết áp chiếm 64,73%, đái tháo đường 14,49%, bệnh tim 5,31%. 67,88% không bị liệt, 11,91% bị tê/yếu nửa người trái. Thời gian vào viện dưới 4,5 giờ chiếm 64,39%. Tỷ lệ tuân thủ dùng thuốc theo đơn là 98,54%, tập phục hồi chức năng 83,33%.

3. Kiến thức về dấu hiệu báo động ĐQN: 85,51% nhận biết được dấu hiệu tê, yếu hoặc liệt đột ngột; 72,95% biết chóng mặt, mất thăng bằng; 63,77% biết nói khó; 57,49% biết đau đầu; 32,85% biết giảm thị lực. Tuy nhiên, chỉ 23,19% có kiến thức tốt về dấu hiệu báo động, 57% trung bình và 19,81% kém.

4. Kiến thức về yếu tố nguy cơ và dự phòng: 84,06% biết tăng huyết áp là nguy cơ hàng đầu; 65,22% biết về tai biến thiếu máu thoáng qua; 61,35% biết đái tháo đường; 49,76% biết nghiện rượu; 46,86% biết hút thuốc lá; 20,77% biết béo phì. Chỉ 14,49% có kiến thức tốt về nguy cơ, 43% trung bình và 42,51% kém. Về dự phòng, 82,13% biết kiểm soát huyết áp, 81,16% tuân thủ dùng thuốc, 73,43% khám sức khỏe định kỳ, nhưng chỉ 13,04% có kiến thức tốt về biện pháp dự phòng.

5. Chất lượng cuộc sống (CLCS): Tổng điểm SS-QOL dao động từ 49 đến 245 điểm, điểm càng cao phản ánh CLCS càng tốt. Nghiên cứu cho thấy nhiều người bệnh có CLCS trung bình hoặc kém, đặc biệt ở các lĩnh vực sức khỏe thể chất, chức năng vận động và tâm lý.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy người bệnh ĐQN đến tái khám tại Bệnh viện Bạch Mai có kiến thức về ĐQN còn hạn chế, đặc biệt về dấu hiệu báo động và biện pháp dự phòng, điều này có thể ảnh hưởng đến việc phát hiện sớm và phòng ngừa tái phát. Tỷ lệ người bệnh nhận biết dấu hiệu tê, yếu đột ngột cao hơn so với các dấu hiệu khác như giảm thị lực hay đau đầu, phù hợp với các nghiên cứu trong nước và quốc tế.

Tỷ lệ người bệnh có CLCS không tốt chiếm phần lớn, nhất là trong các lĩnh vực vận động và tâm lý, phản ánh ảnh hưởng nặng nề của di chứng ĐQN. So sánh với các nghiên cứu trước đây, kết quả tương đồng về mức độ ảnh hưởng của ĐQN đến CLCS, đồng thời nhấn mạnh vai trò của phục hồi chức năng và hỗ trợ tâm lý trong quá trình điều trị.

Việc đa số người bệnh tuân thủ dùng thuốc và tập phục hồi chức năng là điểm tích cực, tuy nhiên kiến thức chưa đầy đủ về dự phòng và nhận biết dấu hiệu báo động có thể làm giảm hiệu quả phòng ngừa tái phát. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố kiến thức theo mức độ, bảng phân tích các yếu tố nguy cơ và biểu đồ điểm SS-QOL theo các lĩnh vực để minh họa rõ nét hơn.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường giáo dục sức khỏe cho người bệnh ĐQN: Triển khai các chương trình đào tạo, tư vấn trực tiếp và tài liệu hướng dẫn về dấu hiệu báo động, yếu tố nguy cơ và biện pháp dự phòng. Mục tiêu nâng tỷ lệ người bệnh có kiến thức tốt về ĐQN lên trên 50% trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Trung tâm Đột Quỵ Bệnh viện Bạch Mai phối hợp với các khoa điều dưỡng.

2. Phát triển chương trình phục hồi chức năng toàn diện: Tăng cường hướng dẫn và giám sát tập luyện phục hồi chức năng, đặc biệt cho nhóm bệnh nhân có di chứng vận động và tâm lý. Mục tiêu nâng tỷ lệ người bệnh tập phục hồi chức năng theo hướng dẫn lên 95% trong 6 tháng. Chủ thể thực hiện: Khoa Phục hồi chức năng và điều dưỡng.

3. Xây dựng hệ thống theo dõi và hỗ trợ tái khám: Thiết lập hệ thống nhắc nhở tái khám, tư vấn qua điện thoại hoặc ứng dụng di động nhằm nâng cao tuân thủ điều trị và phát hiện sớm dấu hiệu tái phát. Mục tiêu giảm tỷ lệ nhập viện muộn sau triệu chứng đầu tiên dưới 20% trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Ban quản lý bệnh viện và phòng khám ngoại trú.

4. Tăng cường đào tạo nhân viên y tế về tư vấn và chăm sóc người bệnh ĐQN: Nâng cao năng lực cán bộ y tế trong việc truyền đạt kiến thức, đánh giá CLCS và hỗ trợ tâm lý cho người bệnh. Mục tiêu 100% nhân viên liên quan được đào tạo trong 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban giám đốc bệnh viện và phòng đào tạo.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Bác sĩ và điều dưỡng chuyên ngành thần kinh, phục hồi chức năng: Nghiên cứu cung cấp dữ liệu thực tiễn về kiến thức và CLCS của người bệnh ĐQN, giúp cải thiện quy trình chăm sóc và phục hồi.

2. Nhà quản lý y tế và chính sách: Thông tin về thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến CLCS người bệnh ĐQN hỗ trợ xây dựng chính sách y tế, chương trình giáo dục sức khỏe và dự phòng bệnh hiệu quả.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành y, điều dưỡng: Luận văn là tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu kết hợp định lượng và định tính trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe người bệnh ĐQN.

4. Người bệnh ĐQN và gia đình: Hiểu rõ hơn về bệnh lý, dấu hiệu cảnh báo, yếu tố nguy cơ và tầm quan trọng của phục hồi chức năng, từ đó nâng cao ý thức tự chăm sóc và phòng ngừa tái phát.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao kiến thức về dấu hiệu báo động đột quỵ não lại quan trọng?
   Kiến thức này giúp người bệnh và người thân nhận biết sớm các triệu chứng nguy hiểm như tê yếu đột ngột, nói khó, mất thăng bằng để kịp thời đến cơ sở y tế, giảm thiểu tử vong và di chứng. Ví dụ, 85,51% người bệnh trong nghiên cứu biết dấu hiệu tê yếu đột ngột.

2. Các yếu tố nguy cơ nào phổ biến nhất gây đột quỵ não?
   Tăng huyết áp là yếu tố nguy cơ hàng đầu (84,06%), tiếp theo là đái tháo đường (61,35%), bệnh tim mạch (58,45%), hút thuốc lá (46,86%) và nghiện rượu (49,76%). Kiểm soát các yếu tố này giúp giảm nguy cơ đột quỵ.

3. Chất lượng cuộc sống của người bệnh đột quỵ não được đánh giá như thế nào?
   CLCS được đánh giá qua thang điểm SS-QOL gồm 12 lĩnh vực như sức khỏe thể chất, chức năng vận động, tâm lý và xã hội. Điểm càng cao phản ánh CLCS càng tốt. Nghiên cứu cho thấy nhiều người bệnh có CLCS trung bình hoặc kém, đặc biệt trong vận động và tâm lý.

4. Tại sao phục hồi chức năng lại quan trọng sau đột quỵ?
   Phục hồi chức năng giúp cải thiện khả năng vận động, sinh hoạt hàng ngày và giảm thiểu di chứng, từ đó nâng cao CLCS. Trong nghiên cứu, 83,33% người bệnh tập phục hồi chức năng theo hướng dẫn, góp phần cải thiện kết quả điều trị.

5. Làm thế nào để nâng cao kiến thức và CLCS cho người bệnh đột quỵ?
   Cần tổ chức các chương trình giáo dục sức khỏe, tư vấn cá nhân, phát triển hệ thống hỗ trợ tái khám và đào tạo nhân viên y tế. Ví dụ, nâng tỷ lệ người bệnh có kiến thức tốt về dự phòng đột quỵ từ 13,04% lên trên 50% sẽ giúp giảm tái phát và cải thiện CLCS.

Kết luận

• Người bệnh đột quỵ não đến tái khám tại Bệnh viện Bạch Mai có kiến thức về dấu hiệu báo động và dự phòng còn hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả phòng ngừa tái phát.
• Chất lượng cuộc sống của người bệnh sau đột quỵ bị ảnh hưởng nặng nề, đặc biệt ở các lĩnh vực vận động và tâm lý.
• Các yếu tố như tuổi, giới, trình độ học vấn, bệnh lý kèm theo và tuân thủ điều trị có liên quan đến kiến thức và CLCS của người bệnh.
• Nghiên cứu đề xuất các giải pháp giáo dục sức khỏe, phục hồi chức năng, hệ thống hỗ trợ tái khám và đào tạo nhân viên y tế nhằm nâng cao kiến thức và CLCS.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các chương trình can thiệp, đánh giá hiệu quả và mở rộng nghiên cứu trên quy mô lớn hơn để hoàn thiện chiến lược chăm sóc người bệnh đột quỵ.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao nhận thức và chất lượng cuộc sống cho người bệnh đột quỵ não là cần thiết, góp phần giảm thiểu gánh nặng xã hội và nâng cao hiệu quả điều trị.