Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và xu hướng chuyển đổi số ngày càng sâu rộng, ngành ngân hàng Việt Nam đã có những bước tiến vượt bậc trong việc ứng dụng công nghệ hiện đại nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ. Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam Chi nhánh Tây Sài Gòn (Vietinbank CN Tây Sài Gòn) đã không ngừng hoàn thiện và phát triển dịch vụ ngân hàng điện tử (NHĐT) để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng. Tính đến quý I/2024, ứng dụng VietinBank iPay Mobile thu hút gần 8,1 triệu khách hàng cá nhân, tăng 21,3% so với cùng kỳ năm trước, với 409 triệu giao dịch, tăng 67,7%. Tỷ trọng giao dịch qua kênh iPay đạt 90,6% tổng giao dịch khách hàng cá nhân. Đối với khách hàng doanh nghiệp, ứng dụng eFast thu hút 234.000 doanh nghiệp sử dụng với 9,5 triệu giao dịch trong quý I/2024, tăng 14,7% so với cùng kỳ.
Tuy nhiên, Vietinbank CN Tây Sài Gòn cũng gặp phải một số thách thức như sự sụt giảm doanh thu dịch vụ NHĐT đầu năm 2024 chỉ đạt 79% kế hoạch, số lượng tài khoản đăng ký mở mới giảm so với cùng kỳ năm 2023, cùng với các phản ánh về bảo mật và trải nghiệm khách hàng chưa tối ưu. Do đó, nghiên cứu nhằm phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của khách hàng khi sử dụng dịch vụ NHĐT tại chi nhánh là rất cần thiết. Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc đánh giá thực trạng sử dụng dịch vụ, xác định các yếu tố tác động chính như tính bảo mật, khả năng đáp ứng, năng lực phục vụ, đặc tính thiết kế và sự ưu đãi, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao sự hài lòng khách hàng trong giai đoạn 2024-2025. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào khách hàng sử dụng dịch vụ NHĐT tại Vietinbank CN Tây Sài Gòn, với dữ liệu thu thập từ năm 2020 đến 2023 và khảo sát sơ cấp tháng 4/2024.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về dịch vụ ngân hàng điện tử và sự hài lòng của khách hàng. Dịch vụ ngân hàng điện tử được định nghĩa là các giao dịch ngân hàng được thực hiện qua các phương tiện điện tử như điện thoại di động và internet, giúp khách hàng truy cập tài khoản mọi lúc mọi nơi (Thulani & Chitura, 2009). Sự hài lòng khách hàng được hiểu là cảm nhận của khách hàng về mức độ lợi ích thực tế so với kỳ vọng trước khi sử dụng dịch vụ (Kotler, 1991; Oliver, 1997).
Mối quan hệ giữa chất lượng dịch vụ và sự hài lòng được xem là nhân quả, trong đó chất lượng dịch vụ là yếu tố quyết định sự hài lòng (Parasuraman et al., 1988). Nghiên cứu tập trung vào 5 yếu tố chính ảnh hưởng đến sự hài lòng khách hàng khi sử dụng dịch vụ NHĐT:
- Tính bảo mật (BM): Bảo vệ thông tin cá nhân và giao dịch của khách hàng, tạo cảm giác an toàn khi sử dụng dịch vụ.
- Khả năng đáp ứng (DU): Tốc độ và độ chính xác trong việc đáp ứng nhu cầu khách hàng.
- Năng lực phục vụ (PV): Trình độ chuyên môn, thái độ và kỹ năng của nhân viên hỗ trợ khách hàng.
- Đặc tính thiết kế (TK): Giao diện, tính tiện dụng và trải nghiệm người dùng trên ứng dụng/ngân hàng điện tử.
- Sự ưu đãi (UD): Các chính sách khuyến mãi, ưu đãi nhằm tăng giá trị cho khách hàng.
Mô hình nghiên cứu đề xuất kiểm định ảnh hưởng của các yếu tố trên đến sự hài lòng của khách hàng khi sử dụng dịch vụ NHĐT tại Vietinbank CN Tây Sài Gòn.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp định tính và định lượng.
Nguồn dữ liệu:
- Số liệu thứ cấp từ báo cáo hoạt động kinh doanh Vietinbank CN Tây Sài Gòn giai đoạn 2020-2023.
- Số liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát 306 khách hàng sử dụng dịch vụ NHĐT tại chi nhánh trong tháng 4/2024.
Phương pháp phân tích:
- Kiểm định độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha (tất cả các thang đo đều đạt hệ số > 0.6).
- Phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc các biến quan sát thuộc từng nhân tố độc lập và biến phụ thuộc.
- Phân tích hồi quy tuyến tính đa biến để kiểm định mức độ ảnh hưởng của các yếu tố độc lập đến sự hài lòng khách hàng.
Timeline nghiên cứu:
- Thu thập số liệu thứ cấp: 2020-2023.
- Thu thập số liệu sơ cấp: Tháng 4/2024.
- Phân tích và báo cáo kết quả: Tháng 5-6/2024.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Tính bảo mật ảnh hưởng tích cực đến sự hài lòng:
Kết quả phân tích hồi quy cho thấy tính bảo mật có hệ số beta 0.32, mức ý nghĩa p < 0.01, cho thấy khách hàng đánh giá cao việc bảo vệ thông tin cá nhân và giao dịch, góp phần làm tăng sự hài lòng.Khả năng đáp ứng là yếu tố quan trọng:
Khả năng đáp ứng có hệ số beta 0.28, p < 0.01, phản ánh sự nhanh chóng và chính xác trong phục vụ khách hàng là yếu tố then chốt nâng cao trải nghiệm và sự hài lòng.Năng lực phục vụ của nhân viên tác động mạnh mẽ:
Hệ số beta 0.25, p < 0.05 cho thấy trình độ chuyên môn và thái độ phục vụ của nhân viên ảnh hưởng tích cực đến sự hài lòng khách hàng.Đặc tính thiết kế và sự ưu đãi có ảnh hưởng vừa phải:
Đặc tính thiết kế có hệ số beta 0.18, sự ưu đãi beta 0.15, cả hai đều có ý nghĩa thống kê, cho thấy giao diện thân thiện và các chính sách ưu đãi góp phần cải thiện sự hài lòng nhưng mức độ ảnh hưởng thấp hơn các yếu tố trên.Mức độ hài lòng chung:
Trung bình điểm hài lòng của khách hàng đạt 4.1 trên thang 5, với 85% khách hàng đồng ý hoặc hoàn toàn đồng ý tiếp tục sử dụng dịch vụ và giới thiệu cho người khác.
Thảo luận kết quả
Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trong và ngoài nước, khẳng định vai trò quan trọng của tính bảo mật và khả năng đáp ứng trong dịch vụ ngân hàng điện tử. Việc bảo vệ thông tin cá nhân và giao dịch giúp khách hàng yên tâm sử dụng dịch vụ, giảm thiểu lo ngại về rủi ro mất tiền hoặc lộ thông tin. Khả năng đáp ứng nhanh chóng thể hiện sự chuyên nghiệp và tận tâm của ngân hàng, nâng cao trải nghiệm khách hàng.
Năng lực phục vụ của nhân viên cũng là yếu tố không thể thiếu, đặc biệt trong bối cảnh khách hàng gặp khó khăn khi sử dụng dịch vụ NHĐT cần được hỗ trợ kịp thời. Đặc tính thiết kế thân thiện giúp khách hàng dễ dàng thao tác, giảm thiểu lỗi và tăng sự hài lòng. Các chính sách ưu đãi tuy có ảnh hưởng thấp hơn nhưng vẫn góp phần tạo động lực sử dụng dịch vụ lâu dài.
Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ hồi quy thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố, bảng thống kê mô tả đặc điểm khách hàng và biểu đồ phân bố điểm hài lòng để minh họa trực quan kết quả nghiên cứu.
Đề xuất và khuyến nghị
Tăng cường bảo mật và an toàn thông tin:
- Triển khai các giải pháp công nghệ bảo mật tiên tiến như xác thực đa yếu tố, mã hóa dữ liệu.
- Tăng cường truyền thông, giáo dục khách hàng về cách nhận biết và phòng tránh các rủi ro lừa đảo trực tuyến.
- Chủ thể thực hiện: Ban công nghệ thông tin và phòng quản lý rủi ro, thời gian: 6 tháng đầu năm 2024.
Nâng cao khả năng đáp ứng khách hàng:
- Tối ưu hóa quy trình xử lý giao dịch, giảm thời gian chờ đợi, đặc biệt trong các ngày cao điểm.
- Mở rộng kênh hỗ trợ khách hàng đa dạng như chat trực tuyến, tổng đài 24/7.
- Chủ thể thực hiện: Phòng dịch vụ khách hàng và phòng vận hành, thời gian: quý II-III/2024.
Đào tạo và nâng cao năng lực phục vụ nhân viên:
- Tổ chức các khóa đào tạo kỹ năng giao tiếp, xử lý tình huống và kiến thức chuyên môn về NHĐT.
- Đánh giá hiệu quả đào tạo định kỳ và khen thưởng nhân viên xuất sắc.
- Chủ thể thực hiện: Phòng nhân sự và đào tạo, thời gian: liên tục trong năm 2024.
Cải tiến đặc tính thiết kế ứng dụng và website:
- Nâng cấp giao diện thân thiện, dễ sử dụng, tương thích đa thiết bị.
- Cập nhật tính năng mới, tăng cường trải nghiệm người dùng dựa trên phản hồi khách hàng.
- Chủ thể thực hiện: Ban phát triển sản phẩm số, thời gian: quý II/2024.
Đẩy mạnh các chương trình ưu đãi và chăm sóc khách hàng:
- Xây dựng các chương trình khuyến mãi hấp dẫn, phù hợp với từng nhóm khách hàng.
- Tăng cường chăm sóc khách hàng sau bán hàng, tạo sự gắn kết lâu dài.
- Chủ thể thực hiện: Phòng marketing và chăm sóc khách hàng, thời gian: quý III-IV/2024.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Ban lãnh đạo và quản lý Vietinbank CN Tây Sài Gòn:
- Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng khách hàng để xây dựng chiến lược phát triển dịch vụ NHĐT hiệu quả.
- Áp dụng các giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ, tăng lợi thế cạnh tranh.
Phòng công nghệ thông tin và phát triển sản phẩm số:
- Nắm bắt các yêu cầu về bảo mật, thiết kế giao diện và tính năng ứng dụng để cải tiến sản phẩm phù hợp với nhu cầu khách hàng.
Phòng dịch vụ khách hàng và chăm sóc khách hàng:
- Cải thiện kỹ năng phục vụ, nâng cao khả năng đáp ứng và xử lý khiếu nại nhằm tăng sự hài lòng và giữ chân khách hàng.
Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản trị kinh doanh, Ngân hàng:
- Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích và kết quả thực tiễn về sự hài lòng khách hàng trong lĩnh vực ngân hàng điện tử tại Việt Nam.
Câu hỏi thường gặp
Tại sao sự hài lòng của khách hàng lại quan trọng đối với dịch vụ ngân hàng điện tử?
Sự hài lòng giúp duy trì khách hàng hiện tại, tăng khả năng sử dụng dịch vụ lâu dài và tạo truyền miệng tích cực, từ đó nâng cao lợi thế cạnh tranh và doanh thu cho ngân hàng.Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến sự hài lòng khách hàng khi sử dụng NHĐT?
Tính bảo mật được xác định là yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất, bởi khách hàng rất quan tâm đến an toàn thông tin và giao dịch của mình.Làm thế nào để nâng cao năng lực phục vụ của nhân viên ngân hàng?
Đào tạo chuyên môn, kỹ năng giao tiếp, xử lý tình huống và thường xuyên đánh giá hiệu quả công việc là các biện pháp thiết thực để nâng cao năng lực phục vụ.Đặc tính thiết kế của ứng dụng ngân hàng điện tử ảnh hưởng như thế nào đến trải nghiệm khách hàng?
Giao diện thân thiện, dễ sử dụng giúp khách hàng thao tác nhanh chóng, giảm lỗi và tăng sự hài lòng khi sử dụng dịch vụ.Ngân hàng có thể làm gì để tăng cường sự ưu đãi cho khách hàng sử dụng NHĐT?
Ngân hàng nên xây dựng các chương trình khuyến mãi, hoàn tiền, giảm phí dịch vụ và chăm sóc khách hàng cá nhân hóa để tạo giá trị gia tăng và giữ chân khách hàng.
Kết luận
- Nghiên cứu đã xác định 5 yếu tố chính ảnh hưởng tích cực đến sự hài lòng khách hàng khi sử dụng dịch vụ ngân hàng điện tử tại Vietinbank CN Tây Sài Gòn: tính bảo mật, khả năng đáp ứng, năng lực phục vụ, đặc tính thiết kế và sự ưu đãi.
- Tính bảo mật và khả năng đáp ứng là hai yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất, đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao sự hài lòng khách hàng.
- Năng lực phục vụ của nhân viên và đặc tính thiết kế ứng dụng cũng góp phần quan trọng trong trải nghiệm khách hàng.
- Thu nhập từ dịch vụ NHĐT và số lượng khách hàng sử dụng dịch vụ tại chi nhánh tăng trưởng ổn định trong giai đoạn 2020-2023, tuy nhiên vẫn còn tồn tại một số hạn chế về bảo mật và chất lượng phục vụ.
- Các giải pháp đề xuất tập trung vào nâng cao bảo mật, cải thiện quy trình phục vụ, đào tạo nhân viên, cải tiến giao diện ứng dụng và đẩy mạnh chính sách ưu đãi nhằm gia tăng sự hài lòng khách hàng trong giai đoạn 2024-2025.
Hành động tiếp theo: Vietinbank CN Tây Sài Gòn cần triển khai đồng bộ các giải pháp đã đề xuất, theo dõi sát sao hiệu quả và tiếp tục nghiên cứu mở rộng để duy trì vị thế ngân hàng số hàng đầu trên địa bàn. Các nhà quản lý và chuyên gia trong ngành nên tham khảo kết quả nghiên cứu để áp dụng vào thực tiễn, góp phần phát triển dịch vụ ngân hàng điện tử bền vững.