I. Giới thiệu đề tài
Luận văn thạc sĩ kinh tế với đề tài 'Ảnh hưởng của biến động tỷ giá đến thương mại quốc tế Việt Nam' được thực hiện trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu. Biến động tỷ giá là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến tính cạnh tranh của hàng hóa xuất khẩu và nhập khẩu, từ đó tác động đến cán cân thương mại của Việt Nam. Mục tiêu chính của nghiên cứu là xây dựng mô hình ước lượng biến động tỷ giá bằng phương pháp GARCH và ARCH, đồng thời phân tích mối quan hệ giữa biến động tỷ giá và thương mại quốc tế thông qua các biến xuất khẩu và nhập khẩu.
1.1 Lý do chọn đề tài
Trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu, thương mại quốc tế và tỷ giá hối đoái đóng vai trò trung tâm. Biến động tỷ giá có thể tác động tích cực hoặc tiêu cực đến cán cân thương mại, đặc biệt là trong bối cảnh Việt Nam gia nhập WTO. Nghiên cứu này nhằm phân tích mối quan hệ giữa biến động tỷ giá và thương mại quốc tế, từ đó đề xuất các chính sách phù hợp để cải thiện cán cân thương mại và thúc đẩy phát triển kinh tế.
1.2 Mục tiêu nghiên cứu
Nghiên cứu nhằm xây dựng mô hình ước lượng biến động tỷ giá bằng phương pháp GARCH và ARCH, sử dụng dữ liệu tỷ giá hàng quý. Đồng thời, nghiên cứu xác định mối quan hệ và mức độ ảnh hưởng của biến động tỷ giá đến thương mại quốc tế của Việt Nam thông qua các biến xuất khẩu và nhập khẩu.
II. Tổng quan lý thuyết và bằng chứng thực nghiệm
Chương này trình bày các lý thuyết cơ bản về thương mại quốc tế và biến động tỷ giá, bao gồm lý thuyết chuẩn về mậu dịch quốc tế, điều kiện Marshall-Lerner, và hiệu ứng đường cong chữ J. Các lý thuyết này giúp giải thích mối quan hệ giữa biến động tỷ giá và thương mại quốc tế, đồng thời cung cấp cơ sở lý thuyết cho việc phân tích thực nghiệm.
2.1 Lý thuyết chuẩn về mậu dịch quốc tế
Lý thuyết chuẩn về mậu dịch quốc tế cho rằng thương mại quốc tế bao gồm xuất khẩu và nhập khẩu hàng hóa, dịch vụ. Biến động tỷ giá ảnh hưởng đến giá cả hàng hóa xuất khẩu và nhập khẩu, từ đó tác động đến khối lượng thương mại quốc tế. Khi đồng nội tệ mất giá, hàng hóa xuất khẩu trở nên rẻ hơn, kích thích xuất khẩu và cải thiện cán cân thương mại.
2.2 Điều kiện Marshall Lerner
Điều kiện Marshall-Lerner chỉ ra rằng thị trường ngoại hối ổn định nếu tổng hệ số co giãn của cầu xuất khẩu và cầu nhập khẩu lớn hơn 1. Điều này có nghĩa là biến động tỷ giá có thể cải thiện cán cân thương mại nếu các điều kiện này được đáp ứng.
III. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp hồi quy ARDL để phân tích mối quan hệ giữa biến động tỷ giá và thương mại quốc tế. Dữ liệu được thu thập từ Tổng cục Thống kê Việt Nam, DataStream, và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) trong giai đoạn từ năm 2002 đến 2016.
3.1 Dữ liệu nghiên cứu
Dữ liệu nghiên cứu bao gồm các biến như giá trị xuất khẩu, nhập khẩu, tổng sản lượng quốc nội, và chỉ số giá xuất khẩu, nhập khẩu. Dữ liệu được thu thập từ các nguồn đáng tin cậy như Tổng cục Thống kê Việt Nam và IMF.
3.2 Mô hình nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng mô hình ARDL để phân tích mối quan hệ dài hạn và ngắn hạn giữa biến động tỷ giá và thương mại quốc tế. Mô hình này cho phép phân tích các tác động của biến động tỷ giá đến xuất khẩu và nhập khẩu trong cả ngắn hạn và dài hạn.
IV. Kết quả nghiên cứu
Kết quả nghiên cứu cho thấy biến động tỷ giá có tác động đáng kể đến thương mại quốc tế của Việt Nam. Cụ thể, biến động tỷ giá danh nghĩa và tỷ giá thực đều ảnh hưởng đến xuất khẩu và nhập khẩu, với các tác động khác nhau trong ngắn hạn và dài hạn.
4.1 Tác động của biến động tỷ giá đến xuất khẩu
Kết quả cho thấy biến động tỷ giá danh nghĩa có tác động tích cực đến xuất khẩu trong dài hạn, trong khi tỷ giá thực có tác động tiêu cực trong ngắn hạn. Điều này cho thấy sự phức tạp trong mối quan hệ giữa biến động tỷ giá và thương mại quốc tế.
4.2 Tác động của biến động tỷ giá đến nhập khẩu
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng biến động tỷ giá thực có tác động tiêu cực đến nhập khẩu trong dài hạn, trong khi tỷ giá danh nghĩa không có tác động đáng kể. Điều này phản ánh sự nhạy cảm của nhập khẩu đối với biến động tỷ giá.
V. Kết luận và hàm ý chính sách
Nghiên cứu kết luận rằng biến động tỷ giá có tác động đáng kể đến thương mại quốc tế của Việt Nam, đặc biệt là trong dài hạn. Các nhà hoạch định chính sách cần lưu ý đến các tác động này khi điều hành chính sách tiền tệ và tỷ giá hối đoái để cải thiện cán cân thương mại và thúc đẩy phát triển kinh tế.
5.1 Hàm ý chính sách
Nghiên cứu đề xuất rằng các nhà hoạch định chính sách cần theo dõi sát sao biến động tỷ giá và điều chỉnh chính sách tiền tệ linh hoạt để hỗ trợ xuất khẩu và kiểm soát nhập khẩu. Điều này sẽ giúp cải thiện cán cân thương mại và tăng cường vị thế của Việt Nam trên thị trường quốc tế.
5.2 Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo
Nghiên cứu có một số hạn chế, bao gồm phạm vi dữ liệu hạn chế và chưa xem xét đến các yếu tố khác như đầu tư nước ngoài. Hướng nghiên cứu tiếp theo có thể mở rộng phạm vi dữ liệu và phân tích thêm các yếu tố ảnh hưởng đến thương mại quốc tế.
