Luận án tiến sĩ về doanh nghiệp dệt may Việt Nam trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0

• Tác giả: Trần Thị Vân Anh
• Người hướng dẫn: Phí Vĩnh Tường
• Trường học: Học viện Khoa học Xã hội
• Chuyên ngành: Kinh tế phát triển
• Đề tài: Doanh Nghiệp Dệt May Việt Nam Trong Cách Mạng Công Nghiệp 4.0
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• PHẦN MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
• 1.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới
• 1.2. Tình hình nghiên cứu trong nước
• 1.3. Khoảng trống nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP DỆT MAY
• 2.1. Các khái niệm cơ bản về phát triển doanh nghiệp dệt may
• 2.2. Doanh nghiệp dệt may và phát triển doanh nghiệp dệt may
• 2.3. Các đặc trưng của doanh nghiệp dệt, may
• 2.4. Các tiêu chí và chỉ tiêu đánh giá sự phát triển doanh nghiệp dệt may
• 2.5. Cách mạng công nghiệp 4.0 và các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển doanh nghiệp trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 và tác động đến ngành dệt may
• 2.6. Những yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của doanh nghiệp dệt may trong bối cảnh CMCN 4
• 2.7. Kinh nghiệm phát triển doanh nghiệp dệt may và bài học cho Việt Nam
• 2.7.1. Kinh nghiệm của Ấn Độ
• 2.7.2. Kinh nghiệm của Trung Quốc
• 2.7.3. Bài học cho Việt Nam
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP DỆT MAY VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2007-2018
• 3.1. Thực trạng phát triển doanh nghiệp dệt may Việt Nam 2007-2018
• 3.2. Sự thay đổi về số lượng doanh nghiệp dệt may Việt Nam
• 3.3. Sự chuyển dịch cơ cấu doanh nghiệp dệt may Việt Nam
• 3.4. Chất lượng của doanh nghiệp dệt may Việt Nam giai đoạn 2007-2018
• 3.5. Thực trạng phát triển doanh nghiệp dệt may trong chuỗi giá trị toàn cầu
• 3.6. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển doanh nghiệp dệt may Việt Nam
• 3.6.1. Các yếu tố bên trong
• 3.6.2. Các yếu tố bên ngoài
• 3.7. Các vấn đề phát triển của doanh nghiệp dệt may Việt Nam
• 3.7.1. Có sự gia tăng về số lượng, nhưng chưa có sự gia tăng về quy mô doanh nghiệp
• 3.7.2. Sự phát triển của doanh nghiệp dệt may bị hạn chế do mất cân đối cơ cấu doanh nghiệp
• 3.7.3. Các doanh nghiệp dệt may Việt Nam phụ thuộc nguyên liệu đầu vào
• 3.7.4. Quy mô vốn nhỏ và khả năng tiếp cận vốn đầu tư đổi mới công nghệ còn thấp
• 3.7.5. Chất lượng lao động thấp và sự biến động của lao động lớn
• 3.7.6. Mức độ sẵn sàng của doanh nghiệp dệt may trong việc ứng dụng các thành tựu của CMCN 4
• 3.7.7. Các doanh nghiệp đã tham gia chuỗi, nhưng ở những công đoạn có giá trị gia tăng thấp
• 3.7.8. Thiếu sự phát triển của các trung tâm nghiên cứu ứng dụng, dù có sự tập trung doanh nghiệp
• 3.7.9. Điểm mạnh, điểm yếu của doanh nghiệp dệt may Việt Nam trong bối cảnh cách mạng công nghiệp lần thứ tư
• 4. CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP DỆT MAY TRONG BỐI CẢNH CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP LẦN THỨ TƯ
• 4.1. Bối cảnh phát triển mới
• 4.2. Hội nhập kinh tế quốc tế ngày trở thành một xu thế tất yếu
• 4.3. Xu hướng phát triển của ngành thời trang thế giới dưới tác động của CN 4
• 4.4. Cơ hội, thách thức đối với doanh nghiệp dệt may trong bối cảnh CMCN 4.0 và hội nhập
• 4.4.1. Thách thức
• 4.5. Quan điểm, định hướng phát triển doanh nghiệp dệt may trong bối cảnh CMCN lần thứ tư
• 4.6. Các giải pháp chủ yếu nhằm phát triển doanh nghiệp dệt, may trong bối cảnh CMCN lần thứ tư
• 4.6.1. Hoàn thiện hệ thống chính sách khuyến khích đổi mới công nghệ, ứng dụng thành tựu của CMCN 4
• 4.6.2. Phát triển hạ tầng cơ sở đặc biệt là hạ tầng công nghệ thông tin, viễn thông; phát triển thương mại điện tử, tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận và ứng dụng được thành tựu của CMCN 4
• 4.6.3. Đào tạo nhân lực chất lượng cao
• 4.6.4. Hỗ trợ doanh nghiệp dệt, may đổi mới công nghệ
• 4.6.5. Phát triển cụm liên kết ngành, khuyến khích liên kết và hợp tác trong cụm liên kết ngành dệt may
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN CỦA TÁC GIẢ LUẬN ÁN
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Công nghiệp 4

Phần này khảo sát ngành dệt may Việt Nam trong bối cảnh Cách mạng Công nghiệp 4.0 (CMCN 4.0). Luận án phân tích tác động của CMCN 4.0 lên hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp dệt may. Nó đánh giá ảnh hưởng của tự động hóa, số hóa, trí tuệ nhân tạo (AI) và Internet vạn vật (IoT) đến năng suất, hiệu quả và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp dệt may Việt Nam. Doanh nghiệp dệt may cần thích ứng nhanh chóng với sự thay đổi công nghệ để duy trì vị thế trên thị trường toàn cầu. Những thách thức về đổi mới công nghệ, đào tạo nhân lực và quản lý chuỗi cung ứng được xem xét kỹ lưỡng. Ngành dệt may cần đầu tư mạnh vào nghiên cứu và phát triển (R&D) để nâng cao chất lượng sản phẩm và giá trị gia tăng.

1.1 Ứng dụng công nghệ 4.0 trong dệt may Việt Nam

Phần này tập trung vào ứng dụng công nghệ 4.0 cụ thể trong ngành dệt may Việt Nam. Luận án phân tích các công nghệ như điện toán đám mây, Internet vạn vật (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI), Big data, và blockchain được áp dụng như thế nào để tối ưu hóa quy trình sản xuất, quản lý chất lượng và chuỗi cung ứng. Doanh nghiệp dệt may có thể sử dụng điện toán đám mây để lưu trữ và phân tích dữ liệu sản xuất, Internet vạn vật (IoT) để giám sát và điều khiển máy móc từ xa, trí tuệ nhân tạo (AI) để dự đoán nhu cầu thị trường và tối ưu hóa thiết kế sản phẩm. Big data và phân tích dữ liệu hỗ trợ ra quyết định chính xác hơn. Blockchain có tiềm năng cải thiện tính minh bạch và an toàn trong chuỗi cung ứng. Việc ứng dụng các công nghệ này hiệu quả đòi hỏi doanh nghiệp dệt may phải có chiến lược rõ ràng và đầu tư thích đáng vào đào tạo nhân lực.

1.2 Thách thức và cơ hội của ngành dệt may Việt Nam trong thời đại 4.0

Phần này phân tích thách thức và cơ hội mà CMCN 4.0 mang lại cho ngành dệt may Việt Nam. Các thách thức bao gồm cạnh tranh toàn cầu gay gắt, áp lực về chi phí, nhu cầu về nhân lực có kỹ năng cao và sự cần thiết của việc đầu tư công nghệ. Cơ hội đến từ khả năng tự động hóa sản xuất, tăng năng suất lao động, cải thiện chất lượng sản phẩm và tiếp cận thị trường mới. Doanh nghiệp dệt may Việt Nam cần nắm bắt cơ hội này để nâng cao năng lực cạnh tranh. Chuyển đổi số là chìa khóa thành công. Luận án đề cập đến sự cần thiết của việc xây dựng nền tảng số cho doanh nghiệp dệt may, bao gồm hệ thống quản lý thông tin, phần mềm quản lý sản xuất, và các giải pháp điện toán đám mây. Cạnh tranh toàn cầu đòi hỏi doanh nghiệp dệt may Việt Nam phải chú trọng đến chất lượng sản phẩm, sáng tạo trong thiết kế và xây dựng thương hiệu mạnh mẽ.

II. Chuyển đổi số trong ngành dệt may Việt Nam

Chuyển đổi số là trọng tâm của phần này. Luận án thảo luận về sự cần thiết của việc áp dụng các công nghệ số trong từng khía cạnh của ngành dệt may Việt Nam. Doanh nghiệp dệt may cần chuyển đổi từ mô hình sản xuất truyền thống sang sản xuất thông minh (smart factory). Công nghệ số giúp tối ưu hóa quy trình sản xuất, giảm chi phí, nâng cao chất lượng sản phẩm, và tăng khả năng cạnh tranh. Việc đào tạo nhân lực là yếu tố then chốt để thành công trong chuyển đổi số. Doanh nghiệp dệt may cần đầu tư vào việc đào tạo và nâng cao kỹ năng cho người lao động để họ có thể vận hành và bảo trì các thiết bị công nghệ cao. An ninh mạng cũng là một vấn đề quan trọng cần được chú trọng để bảo vệ dữ liệu và hệ thống công nghệ thông tin của doanh nghiệp.

2.1 Công nghệ số trong sản xuất dệt may Việt Nam

Phần này tập trung vào việc áp dụng các công nghệ số cụ thể trong sản xuất dệt may. Công nghệ in 3D, hệ thống tự động hóa, và robot đang dần được ứng dụng rộng rãi để tăng năng suất và chất lượng sản phẩm. Smart factory là mục tiêu hướng đến của nhiều doanh nghiệp dệt may. Luận án phân tích chi tiết lợi ích và thách thức của việc áp dụng các công nghệ này, bao gồm cả chi phí đầu tư, đào tạo nhân lực, và sự tích hợp hệ thống. Quản lý chất lượng cũng được cải thiện đáng kể nhờ các công nghệ số, giúp phát hiện và khắc phục lỗi sớm hơn, giảm thiểu lãng phí và nâng cao sự hài lòng của khách hàng. Doanh nghiệp dệt may cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt công nghệ, tài chính và nhân lực để thực hiện chuyển đổi số một cách hiệu quả.

2.2 Đào tạo nhân lực ngành dệt may trong thời đại 4.0

Phần này nhấn mạnh vai trò quan trọng của đào tạo nhân lực trong chuyển đổi số của ngành dệt may. Doanh nghiệp dệt may cần đầu tư vào việc đào tạo và nâng cao kỹ năng cho người lao động để họ có thể thích ứng với công nghệ mới. Luận án đề cập đến việc cần thiết phải xây dựng chương trình đào tạo phù hợp với nhu cầu của ngành dệt may trong thời đại 4.0, bao gồm cả đào tạo về kỹ năng kỹ thuật, kỹ năng mềm và khả năng thích ứng. Hợp tác giữa doanh nghiệp dệt may, các trường đại học và các trung tâm đào tạo là cần thiết để xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao. Chính phủ cũng cần có chính sách hỗ trợ cho việc đào tạo nhân lực trong ngành dệt may, giúp tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tiếp cận nguồn nhân lực chất lượng cao.

III. Tương lai của ngành dệt may Việt Nam trong kỷ nguyên số

Phần này tổng kết những phân tích trước đó và đưa ra tầm nhìn cho ngành dệt may Việt Nam trong kỷ nguyên số. Luận án nhấn mạnh vai trò của chính phủ trong việc hỗ trợ doanh nghiệp dệt may thích ứng với CMCN 4.0. Chính sách hỗ trợ cần tập trung vào việc thúc đẩy đổi mới công nghệ, phát triển hạ tầng công nghệ thông tin, và đào tạo nhân lực. Kết nối chuỗi cung ứng là một yếu tố quan trọng để nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp dệt may Việt Nam. Doanh nghiệp dệt may cần hợp tác chặt chẽ với nhau và với các đối tác trong chuỗi cung ứng để tạo ra giá trị gia tăng cao hơn. Phát triển bền vững cũng là một yếu tố quan trọng cần được xem xét. Doanh nghiệp dệt may cần áp dụng các biện pháp thân thiện với môi trường để giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.

3.1 Đầu tư công nghệ cho doanh nghiệp dệt may Việt Nam

Phần này thảo luận về tầm quan trọng của đầu tư công nghệ cho doanh nghiệp dệt may Việt Nam. Doanh nghiệp cần đầu tư vào các công nghệ tiên tiến để nâng cao năng suất, chất lượng và khả năng cạnh tranh. Luận án đề xuất các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp dệt may tiếp cận nguồn vốn đầu tư, bao gồm cả vốn vay ưu đãi và các chương trình hỗ trợ từ chính phủ. Việc xây dựng môi trường đầu tư thuận lợi là yếu tố then chốt để thu hút đầu tư vào ngành dệt may. Doanh nghiệp dệt may cần có kế hoạch đầu tư rõ ràng và lựa chọn công nghệ phù hợp với điều kiện kinh tế và năng lực của mình. Hợp tác quốc tế trong lĩnh vực công nghệ cũng là một giải pháp quan trọng để doanh nghiệp dệt may Việt Nam tiếp cận và áp dụng các công nghệ tiên tiến.

3.2 Hỗ trợ chính phủ cho ngành dệt may Việt Nam 4.0

Phần này phân tích vai trò của chính phủ trong việc hỗ trợ ngành dệt may Việt Nam thích ứng với CMCN 4.0. Chính phủ cần xây dựng chính sách hỗ trợ doanh nghiệp dệt may đổi mới công nghệ, đào tạo nhân lực, và phát triển hạ tầng công nghệ thông tin. Luận án đề xuất các chính sách cụ thể, bao gồm các chính sách thuế, các chương trình hỗ trợ tài chính, và các chính sách tạo điều kiện thuận lợi cho việc hợp tác quốc tế. Chính phủ cũng cần tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi, giảm thiểu rủi ro và tạo điều kiện cho doanh nghiệp dệt may phát triển bền vững. Hợp tác công tư là một mô hình hiệu quả để hỗ trợ ngành dệt may trong quá trình chuyển đổi số. Chính phủ cần phối hợp chặt chẽ với doanh nghiệp dệt may để xây dựng và triển khai các chính sách hỗ trợ một cách hiệu quả.